زنگ خطر بودجه تحقیق و پژوهش بلندتر از هر زمان دیگر

ندا اظهری، مترجم:تحقیق و توسعه (R&D) اهمیت بالایی برای بخش‌های تجاری و کسب‌وکارها در کشورها دارد و مستلزم داشتن بدنه دانشی و علمی قدرتمندی است که درنهایت منجر به بهبود فرآیندهای علمی و فناورانه شده و بهره‌وری کشورها را در تولید علم و فناوری افزایش می‌دهد. بالا بودن بودجه‌هایی که به این بخش تعلق می‌گیرد منجر به فعالیت بیشتر بخش‌های تجاری برای تولید هر چه بیشتر محصولات و خدمات می‌شود که آنها را در بازار رقابتی نگه می‌دارد. نرخ R&D و سهمی که از تولید ناخالص داخلی (GDP) به دست می‌آورند، در رشد بازار کشورها اهمیت بالایی دارد و در درازمدت می‌تواند نقش مهمی را در رونق تجارت ایفا کند. حتی بررسی‌ها نشان می‌دهد که بالا بودن میزان R&D کشورها، به‌نوعی بیانگر اقتصاد پررونق‌تر آنهاست. درواقع، بخش‌هایی که بیش از همه روی R&D خود سرمایه‌گذاری می‌کنند، به توسعه بیشتری دست می‌یابند. در بسیاری از کشورهای دنیا، R&D و رشد اقتصادی دوش به دوش هم حرکت می‌کنند و دولت‌ها به واسطه نرخ R&D می‌توانند روی اقتصاد خود سرمایه‌گذاری کنند. در این میان، آمریکا و چین پیشگامان نرخ بالای R&D در دنیا هستند که با رقم بالایی که از GDP به این بخش اختصاص داده‌اند توانسته‌اند اقتصاد خود را به برترین اقتصادهای دنیا تبدیل کنند. به گزارش theglobaleconomy، بررسی 67 کشور دنیا نشان می‌دهد که میانگین سهم R&D از GDP کشورها در سال 2020 چیزی بالغ بر 1.3 درصد بوده است. بررسی وضعیت ایران و مقایسه با دیگر کشورهای دنیا و منطقه نشان می‌دهد که شرایط برای اهالی پژوهش مطلوب نیست و به نسبت روند رو‌به‌رشدی که بیشتر کشورها پیش گرفتند، روند مثبتی نداشتیم. 

سهم بودجه پژوهشی در چین نیم‌درصد بیشتر شد

چین با توجه به اینکه چند سالی است رتبه نخست تولید علم دنیا را از آمریکا ربوده، از نظر میزان GDP بعد از آمریکا قرار می‌گیرد. در آخرین ارقامی که در سال 2022 در دست است رقم R&D چین 454 میلیارد دلار اعلام شده است. این رقم حدود 2.56 درصد از کل GDP این کشور را به خود اختصاص داده است که سهم آن در مقایسه با سال 2021 حدود 0.16 درصد رشد را نشان می‌دهد. کل GDP چین در سال 2022 چیزی حدود 17 هزار و 752 میلیارد دلار برآورد شده است. سهم R&D از GDP چین در سال 2022 در مقایسه با سال 2018 با رقم 2.14 درصد، 0.46 درصد افزایش داشته است. اما در بین سال‌های 2020 که شروع همه‌گیری کرونا را در دنیا داشتیم، سهم R&D چین از GDP حدود 2.4 درصد بوده که در سال بعد به دنبال تداوم همه‌گیری بدون تغییر 2.4 درصد باقی مانده و رشد چشمگیری در آن مشاهده نمی‌شود. نرخ GDP این کشور در سال 2022 در مقایسه با نرخ 2018 که 13 هزار و 890 میلیارد دلار بوده، با رشد 27 درصدی مواجه شده است. اگر دقیق‌تر به رقم R&D چین در 5 سال گذشته نگاه کنیم، شاهد روند افزایش 52 درصدی مبلغ R&D این کشور از 2018 تا 2022 هستیم به‌طوری‌که از 300 میلیارد دلار در 2018 به رقم 454 میلیارد دلار در 2022 افزایش داشته است. این روند افزایشی حتی در سال 2020 همزمان با شروع همه‌گیری کرونا هم مستدام بوده و در سال 2020 با رشد 11 درصدی نسبت به سال 2019 همراه بوده است. درصد رشد مبلغ R&D چین در سال 2021 نسبت به 2020 حدود 21 درصد اعلام شده است که این رشد بین سال‌های 2021 تا 2022 بالغ بر 6.1 درصد بوده است. طبق آمارهای به دست آمده، به‌رغم روند افزایشی میزان GDP در سال‌های 2020 و 2021، سهم R&D چین در این دو سال رقم ثابت 2.4 درصد بوده. اما درکل، سهم R&D این کشور در این بازه 5 ساله رو‌به‌رشد بوده است. 

3 درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا به پژوهش می‌رسد

با توجه به وسعت کشور آمریکا، این کشور بالاترین میزان تولید ناخالص داخلی را در دنیا از آن خود کرده است. میزان GDP این کشور از بیش از 20 هزار میلیارد دلار در سال 2018 به بیش از 25 هزار میلیارد دلار رسیده که طبق آمار با رشد حدودا 5 هزار میلیارد دلاری روبه‌رو بوده است. همچنین سهم R&D آمریکا در سال 2018 قریب 2.94 درصد از GDP بوده که در مقایسه با 3.07 درصد در سال 2022 رشد 0.13 درصدی را تجربه کرده است. اما با نگاهی به درصد سهم R&D آمریکا از GDP چیزی که جلب توجه می‌کند، افزایش 0.28 درصدی از سال 2019 تا 2020 همزمان با شروع همه‌گیری کروناست به‌طوری که از 3.12 درصد به 3.40 درصد رسید که با تداوم این همه‌گیری، این رقم در سال 2021 ثابت باقی ماند. اما از سال 2021 تا 2022 با کاهش 0.33 درصدی سهم R&D روبه‌رو بوده است. میزان سرمایه‌گذاری R&D آمریکا از 604 میلیارد دلار در سال 2018 به 782 میلیارد دلار در سال 2022 افزایش داشته که رشد 29.5 درصدی را به خود اختصاص داد. اما درمجموع، میزان آن در سال گذشته در مقایسه با سال 2021 با افت 1.40 درصدی همراه بوده است. 

نسبت سرمایه‌گذاری پژوهش انگلیس به 2.30 رسید

مقدار تولید ناخالص داخلی انگلیس در سال 2018 بیش از 2 هزار میلیارد برآورد شد که نسبت به بیش از 3 هزار میلیارد دلار سال 2022 با رشد 11 درصد روبه‌رو شده است. مبلغ سرمایه‌گذاری R&D انگلیس در سال 2018 با سهم 1.71 درصدی به بیش از 49 میلیارد دلار رسید که در مقایسه با افزایش سهم به 2.30 درصدی، رقم R&D این کشور در سال 2022 به بیش از 73 میلیارد دلار افزایش یافت که رشد 4.5 درصدی را به خود اختصاص داده است. نرخ R&D انگلیس از 2018 تا 2020 با افزایش 49 درصدی روبه‌رو بوده است. در سال 2020 و همزمان با همه‌گیری کرونا هم به رقم رکود اقتصادی حاکم بر جهان با رشد 25 درصدی نسبت به 2019 همراه بوده است. این روند در سال 2021 هم بیانگر رشد حدود 10 میلیارد دلاری است. به تناسب افزایش GDP انگلیس طی 5 سال گذشته، سهم R&D این کشور هم رشد 0.59 درصدی را تجربه کرده و از 1.71 در 2018 به 2.30 در 2022 رسیده است. 

رشد میزان سرمایه‌گذاری هندی‌ها در 5 ساله اخیر

هند هم جزء کشورهایی با رقم بالای GDP در دنیاست و نرخ آن در سال 2022 بیش از 3 هزار میلیارد دلار بوده است. در قیاس با سال 2018 که این مبلغ بیش از 2 هزار میلیارد دلار گزارش شده بوده، رشد 28.5 درصدی داشته است. به‌رقم افزایش 5 ساله GDP، نرخ R&D با نوسانات متعددی روبه‌رو بوده است به‌طوری که از 2018 تا 2019 رشد یک میلیارد دلاری داشته اما تنها یک سال بعد همزمان با شروع همه‌گیری کرونا، میزان بودجه‌های پژوهشی هند با افت 6.5 درصدی مواجه شد. بعد از گذشت تنها یک سال، در 2021 ناگهان با رشد چشمگیر 36 درصدی از بیش از 18 میلیارد دلار به بیش از 254 میلیارد دلار رسید. اما بار دیگر در سال 2022 با کاهش 11 درصدی روبه‌رو شد. از نظر سهم درصدی R&D هند از GDP، این کشور در سه سال 2018 تا 2020 سهم ثابت 0.7 درصدی داشته است، در 2021 با یک دهم درصد افزایش به 0.8 درصد رسید اما سال گذشته نسبت به 2021 با 0.15 درصد کاهش به 0.65 درصد رسید. این در حالی است که میزان هزینه‌کرد R&D هند در سال 2022 در مقایسه با 2018 رشد حدودا 19 درصدی را تجربه کرده است. 

نسب R&D آلمان 3.1 بدون تغییر

میزان GDP آلمان در مقایسه با 5 سال گذشته که نرخ آن بیش از 3 هزار میلیارد دلار بود، رشد 13 درصدی داشته است. در این بین، مبلغ R&D آلمان در سال 2018 بیش از 124 میلیارد دلار برآورد شد که تا 2020 و همزمانی آن با همه‌گیری کرونا با روند کاهشی روبه‌رو بود و در آن سال 3.05 درصد افت داشت. اما بعد از گذر از همه‌گیری کرونا و با توجه به اینکه در آن سال، آلمان یکی از موفق‌ترین کشورهای دنیا در مقابله با کرونا لقب گرفت، در سال 2021 با رشد 10 درصدی همراه و در 2022 با افزایش 4.5 درصدی روبه‌رو شد. با بررسی سهم R&D آلمان از GDP این کشور، در سال 2018 سهم 3.13 درصدی را به خود اختصاص داد و این رشد در سال 2019 نیز با رشد 6.3 درصدی همراه بود اما از 2020 تا 2022 سهم 3.1 درصدی را به خود اختصاص داد که کاهش 0.07 درصدی را شامل شده است. البته مبلغ سرمایه‌گذاری R&D در سال 2022 نسبت به 2018 با رشد 11.65درصدی مواجه بوده است. 

رشد 7 درصد نسبت R&D ترکیه 

طبق آخرین رتبه‌بندی پایگاه سایمگو، بعد از ایران که نخستین کشور منطقه در حوزه تولید علم محسوب می‌شود، ترکیه دومین کشور برتر منطقه به شمار می‌رود که رقم GDP بیش از 778 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. این میزان تا سال 2020 که شروع همه‌گیری کرونا محسوب می‌شود، روند کاهشی داشته و تا 2020 با افت 7.5 درصدی روبه‌رو بوده است. اما این روند در سال 2021 و 2022 با رشد خوبی مواجه بوده است. این رشد در سال 2021 نسبت به 2019 حدود 14 درصد و تا سال 2022 رشد 31 درصدی داشته است. اما در مقیاس رشد 5 ساله، می‌توان گفت که GDP ترکیه از سال 2022 تا 2018 با افزایش 21 درصدی روبه‌رو بوده است. نرخ R&D ترکیه در سال 2020 در مقایسه با 2019 با کاهش 2.6 درصدی مواجه شد که همزمان با آغاز کرونا در جهان بود. اما بعد از گذر از اوج کرونا از سال 2021، نرخ R&D روند افزایشی به خود گرفت به‌طوری که با بیشترین رشد در 2021 نسبت به سال قبل از آن، رشد 18 درصدی داشته است. این رشد در 2022 نسبت به 2019، 14 درصد رشد داشته است. سهم R&D ترکیه از GDP در سال 2019 حدود 1.06 درصد بود که نسبت به سهم 1.13 درصدی در سال 2020 با رشد 0.07 افزایش، حدود 7 درصد بیشتر رشد داشته است. 

رشد 89 درصدی مبلغ سرمایه‌گذاری پژوهش مصری‌ها

مصر از دیگر کشورهای برتر منطقه در حوزه تولید علم است که GDP معادل 250 میلیارد دلاری را در سال 2018 به خود اختصاص داده است. آمارها حکایت از روند رو به رشد GDP از 2018 تا 2022 دارد به‌طوری که از 250 میلیارد دلار در 2018 به 470 میلیارد دلار در 2022 افزایش یافته است. نرخ تولید ناخالص داخلی مصر در بازه 5 ساله رشد 53 درصدی را نشان می دهد. میزان سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه در این کشور همواره در سال‌های اخیر رشد کشور هرچند نسبت میزان اختصاص درآمد ناخالص تولید داخلی به  R&D این کشور تا سال 2020 افزایش داشته اما پس از آن روند کاهشی را در پیش گرفته است. هزینه‌کرد پژوهشی مصری‌ها از بیش از یک میلیارد و 800 میلیون دلار در سال 2018 به 3 میلیارد و 400 میلیون دلار در 2022 افزایش یافت. اما رقم R&D مصر در 2022 نسبت به 2021 کاهش 13 درصدی داشته است. اما با احتساب مقادیر R&D بین سال‌های 2022 تا 2018، شاهد رشد 89 درصدی بوده‌ایم. با توجه به این که مصر در سال 2018 سهم 0.72 درصدی R&D از GDP را داشته، این مقدار در سال 2022 هم تکرار شده است. بیشترین میزان این سهم در سال 2020 به میزان یک درصدی بوده است. 

نسبت R&D به GDP رژیم‌صهیونیستی به 4.8 رسید

مقدار GDP این کشور از سال 2018 تا 2022 با رشد پله‌ای همراه بوده به‌طوری که از بیش از 376 میلیارد دلار در 2018 به بیش از 496 میلیارد دلار در 2022 رسید که رشد 32 درصدی را نشان می‌دهد. این روند در سال 2020 به‌رغم همه‌گیری کرونا همچنان ادامه داشت اما رشد کمتری را شاهد بوده به‌طوری که از 2019 تا 2020 رشد آن 3 درصدی بوده اما از 2020 تا 2021 رشد 18 درصدی داشته است. با نگاهی به آمار ارائه‌شده، شاهد همین روند رو به رشد در نرخ R&D این کشور هم هستیم به‌طوری که رقم بیش از 18 میلیارد دلار در 2018 به بیش از 23 میلیارد دلار در 2022 رسید. درصد رشد این بازه 5 ساله حدود 28 درصد اعلام شده است. آمارها حکایت از آن دارد که به‌رغم کاهش R&D برخی کشورهای دنیا، R&D رژیم‌صهیونیستی در روزهای کرونایی با رشد همراه بوده است به‌طوری که از 2019 تا 2020 میزان R&D رشد 9 درصدی داشته است. بالاترین میزان رشد از 2020 تا 2021 با رشد 23 درصدی بوده است. اما در این بین، از 2021 تا 2022 کاهش رشد 13 درصدی اتفاق افتاده است. رژیم‌صهیونیستی جزء آن دسته از کشورهای منطقه با بالاترین سهم R&D از GDP است. ولی با نگاه به بازه 5 ساله، این سهم در سال 2022 در مقایسه با سال 2018 حدود 0.15 درصد افت داشته در‌حالی‌که سال 2018 نرخ R&D پایین‌ترین حد بوده است. سهم R&D این کشور از آن سال تا 2021 روند رو به رشد داشته اما در سال گذشته، این رشد منفی شد و با افت 0.8 درصدی روبه‌رو شد.  

سهم R&D کره جنوبی تولید ناخالص؛ بیش از 4 درصد 

مقدار GDP کره جنوبی GDP در 5 سال گذشته نوسان داشته به‌طوری که رقم آن در سال 2018 بالاتر از سال‌های 2019 و 2020 بوده به‌طوری که سال 2019 با 4.29 درصد کمتر و سال 2020 با 4.70 درصد کمتر مواجه بوده است که بیشترین میزان کاهش با وقوع همه‌گیری کرونا همراه بوده است. اما بعد از آن یعنی در 2021، رقم GDP کره‌جنوبی با رشد 10 درصدی روبه‌رو شد. این رشد تنها یک سال دوام داشت و در سال 2022، با افت 4.20 درصدی همراه بوده است. میزان GDP کره‌جنوبی در سال 2022 نسبت به 2018 رشد 0.58 درصدی داشته است. 
کره‌جنوبی هم جزء کشورهایی است که سهم پژوهش بالایی از GDP را از آن خود می کنند به‌طوری که در سال 2018 که میزان سرمایه‌گذاری پژوهشی آن بیش از 77 میلیارد دلار بود، R&D سهم 4.52 درصدی را از آن خود کرد که طبق آمار، این روند رو به رشد حتی تا همه‌گیری کرونا هم ادامه داشت به‌طوری که به‌رغم کاهش نرخ GDP در سال 2020 که همزمان با آغاز کرونا بود، با رشد 3.5 درصدی نسبت R&D  به 4.81 درصد افزایش یافت. میزان R&D این کشور از 2018 تا 2019 با کاهش 2 درصدی همراه بود و درمجموع، میزان R&D کره‌جنوبی از 2020 تا 2018 حدود 1.42 درصد رشد داشته است. 

رشد 1.24 درصدی نرخ R&D ژاپن

طبق آمار ارائه‌شده، نرخ GDP ژاپن از 2018 تا 2019 روندی رو به رشد داشت اما در سال 2020 همزمان با شروع کرونا در دنیا و تأثیری که بر اقتصاد جهان به جا گذاشت، نرخ GDP این کشور به میزان سال 2018 برگشت. این روند کاهشی در سال بعد یعنی 2021 هم ادامه یافت و با افت 2 درصدی به 4 هزار و 950 میلیارد دلار کاهش یافت. اما در سال گذشته نرخ GDP با رشد 5.5 درصدی روبه‌رو شد. در این بین اگر بخواهیم بازه 5 ساله را در نظر بگیریم، GDP ژاپن در سال 2022 با رشد 3.5 درصدی در مقایسه با سال 2018 مواجه شد. در بررسی مبلغ سرمایه‌گذاری پژوهشی ژاپن، شاهد افزایش 1.05 درصدی سال 2019 نسبت به 2018 بوده‌ایم. اما این روند افزایش در سال 2020 کندتر پیش رفت به‌طوری که نرخ R&D تنها با رشد 0.19 درصدی روبه‌رو بوده است. درمجموع، میزان رشد سرمایه‌گذاری در سال 2020 در مقایسه با سال 2018 رشد 1.24 درصدی داشته است. نسبت R&D ژاپن از تولید ناخالص داخلی در سال 2018 حدود 3.22 درصد اعلام شده که در سال 2019 به‌رغم با کاهش 0.02 درصدی همراه شد اما سال 2020 در مقایسه با 2019 رشد 0.06 درصدی داشته است. اگر بخواهیم بازه چندساله را در نظر بگیریم، سهم R&D این کشور در 2020 نسبت به 2018 رشد 0.04 درصدی را پشت سر گذاشته است و روند رو به رشدی داشته اما آمار جدیدی از سال‌های 2021 و 2022 در دسترس نیست.

همسایگان جنوبی چگونه برای پژوهش سرمایه‌گذاری می‌کنند؟

این کشور خاورمیانه به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه، با توجه به استراتژی‌هایی که چند سالی است در راستای توسعه علم و فناوری در پیش گرفته جایگاه استراتژیکی در منطقه دارد. نرخ GDP این کشور در سال 2020 رقمی معادل 703 میلیارد و 400 میلیون دلار را به خود اختصاص داده بود. این نرخ در سال 2021 با رشد 18.5 درصدی به 833 میلیارد و 500 میلیون دلار افزایش یافت که حاکی از روند رو به رشد GDP عربستان در سال‌های اخیر است. با توجه به این که R&D این کشور در 2020 چیزی حدود 0.52 درصد را به خود اختصاص داده بود، رقم R&D آن بالغ بر 3 میلیارد و 700 میلیون دلار بوده است. طبق آمار ارائه شده، با توجه به افزایش 44.05 درصدی نرخ R&D در 2021 در مقایسه با 2020، میزان آن به 8 میلیارد و 400 میلیون دلار افزایش یافت. 

  افزایش4.20 درصدی R&D امارات
نرخ GDP این کشور عربی در سال 2018 به 427 میلیارد دلار رسید و روند آن در دو سال بعد یعنی 2019 و 2020 نزولی بوده است به‌طوری که در سال 2019 با کاهش 2.11 درصدی و در سال 2020 هم با افت 16.50 درصدی نسبت به 2019 روبه‌رو شد. اما اگر بخواهیم درصد کاهش بازه سه ساله 2020 تا 2018 را مورد بررسی قرار دهیم، امارات با رسیدن به GDP 349 میلیارد و 500 میلیون دلاری در سال 2020 با کاهش نرخ 18.15 درصدی GDP در مقایسه با 2018 روبه‌رو بوده است. اما نکته‌ای که در این آمارها جلب توجه می‌کند، این است که به‌رغم سیر نزولی GDP امارات، سهم R&D در این بازه سه‌ساله روند صعودی داشته که همین امر مبلغ سرمایه‌گذاری را بالا برده است. میزان R&D امارات در سال 2018 چیزی بالغ بر 5 میلیارد و 470 میلیون دلار بوده که سهم 1.28 درصدی از GDP را به خود اختصاص داده بود. این رقم با کاهش نرخ GDP در سال 2019 افزایش 0.55 درصدی نرخ R&D داشته که سهم R&D از GDP این کشور هم با رشد 0.03 درصدی به 1.31 درصد رسید. این روند افزایشی در 2020 هم ادامه داشت و نرخ R&D امارات با رشد 3.64 درصدی مواجه شد. در آن سال، سهم R&D از GDP امارات هم با رشد 0.14 درصدی به 1.45 درصد رسید. اگر بخواهیم مجموع سه سال را در نظر بگیریم، امارات از 2018 تا 2020 با افزایش 0.17 درصدی سهم R&D از GDP روبه‌رو بوده است. این روند افزایشی در میزان سرمایه‌گذاری R&D امارات، از سال 2018 تا 2020 چیزی بالغ بر 4.20 درصد گزارش شده است. 

 هزینه یک میلیارد دلاری قطری‌های برای تحقیق و توسعه
نرخ GDP قطر هم به عنوان یکی دیگر از کشورهای عربی خاورمیانه، از سال 2018 تا 2021 که در میانه سال های کرونایی قرار داشت با کاهش 2 درصدی روبه‌رو بوده است به‌طوری که از بیش از 183 میلیارد دلار به بالاتر از 179 میلیارد دلار رسید و با رشد 43.60 درصدی، بین سال‌های 2021 تا 2022 مواجه شد اما این میزان رشد در مجموع از 2018 تا 2022 با رشد 40.75 درصدی روبه‌رو شده است. با توجه به سهم 0.53 درصدی سهم R&D از GDP قطر در سال 2018، مبلغ R&D این کشور در همان سال حدود 971 و 490 میلیون دلار گزارش شد. 

سهم پژوهش در ایران به نیم درصد هم نمی‌رسد

طبق آخرین آمارهایی که مرکز آمار ایران سهم R&D از GDP در سال 1397 معادل 0.65 درصد بوده است که این سهم در سال 1398 با 0.07 درصد کاهش به 0.58 درصد رسید. با روند افزایشی میزان R&D در سال 1399، سهم پژوهش از GDP همچنان بدون تغییر نسبت به سال قبل 0.58 درصد باقی ماند که سال اوج همه‌گیری کرونا در دنیا هم به‌ شمار می‌رفت. سال 1400 به‌نوعی سال رونق بودجه R&D ایران به شمار می‌رفت به‌گونه‌ای که افزایش سهم R&D از 0.58 درصد به 0.68 درصد را به‌دنبال داشت که این سهم رشد 0.1 درصدی داشته است. 
در بازه 6 ماهه سال 1401، سهم R&D ایران نیز با کاهش 0.26 درصدی به 0.42 درصد رسید. در این بین، در بررسی بازه 5‌ساله وضعیت R&D و سهم آن از GDP، به‌رغم افزایش چشمگیر حجم R&D، سهم آن از GDP کاهش 0.23 درصدی داشته است که خبر از وضعیت نابه‌سامان تحقیق و توسعه در کشور دارد‌.
در مقایسه دو سال اخیر وضعیت ایران با کشورهای منطقه، مبلغ R&D ایران در سال 2021 با احتساب دلار 26.019 تومانی، معادل 2 میلیارد و 283 میلیون دلار بوده و این مبلغ در سال 2022 با حساب دلار 35 هزار تومانی، چیزی معادل یک میلیارد و 452 میلیون دلار بوده است که روند کاهشی را نشان می‌دهد. اگر این مبالغ را با رقم R&D بیش از 10 میلیارد دلاری سال 2022 و بیش از 9 میلیارد دلاری سال 2021 ترکیه مقایسه کنیم، تفاوت فاحشی را می‌توان مشاهده کرد. در این دو سال، سهم R&D ترکیه از GDP حدود 1.13 درصد بوده که در قیاس با سهم R&D ایران، در 2021 کاهش 0.45 درصدی و در 2022 کاهش 0.71 درصدی داشته است.