مهدی عبداللهی، دبیر گروه اقتصاد:فرصت چندانی تا انتخابات آتی اتاق بازرگانی به‌عنوان بزرگ‌ترین تشکل رسمی بخش خصوصی نمانده است. اهمیت اتاق بازرگانی در این است که اولا این نهاد، بزرگ‌ترین نهاد رسمی بخش خصوصی بوده و ثانیا در اغلب نهادهای دولتی و حاکمیتی همچون شوراى عالى بورس، شوراى عالى کار کشور، شوراى عالى حفاظت فنى کشور، ستاد پیگیرى اجراى سیاست‌هاى اقتصاد مقاومتى کشور، ستاد تسهیل واحدهای تولیدی و صنعتی، هیات عالى مقررات‌زدایى، شوراى عالى استاندارد، ستاد مبارزه با قاچاق ارز و کالا، کمیسیون تخصصى شوراى اقتصاد و غیره، نماینده رسمی دارد. همچنین این نهاد رابطه تنگاتنگی با قوای سه‌گانه کشور برای انتقال دیدگاه‌های بخش خصوصی و ارائه مشورت به آنان دارد. با این حال این نهاد که یکی از قدیمی‌ترین تشکل‌های بخش خصوصی است، تا 7 یا 8 سال قبل به این دلیل که محل رفت‌وآمد فعالان بخش واقعی اقتصاد ایران (افراد استخوان‌دار در تولید و تجارت) بود و همواره عنوان «پارلمان بخش خصوصی» را با خود به یدک می‌کشید، اما طی سال‌های اخیر با تلنبار شدن حجم انبوه پرونده‌های فرار مالیاتی کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای، کم‌توجهی اتاق بازرگانی به رسالت اصلی خود (ارائه خدمات بازاریابی، مشاوره‌ای و کارشناسی به کلیه اعضا، کمک‌های حقوقی به اعضا، کمک به برگزاری نمایشگاه‌های بخش خصوصی در خارج از کشور، مطالعه و شناسایی بازارهای صادراتی و...)، بی‌توجهی اتاق بازرگانی به موضوع شفافیت مالی خود، تبعیض در دریافت منابع، تعارض منافع اعضای اثرگذار در موضوعات مختلف، تشکیل نهاد شبه‌قضایی برای کنار گذاشتن منتقدان از اتاق و امثال آن، موجب شد اغلب اعضای استخوان‌دار این نهاد بخش خصوصی به فعالیت این نهاد متعرض شوند. اما در گزارش پیش‌رو به یک مورد قابل‌تامل پرداخته شده است. این مورد صدور تعداد زیاد کارت‌های عضویت در اتاق بازرگانی تهران و اتاق رشت است. فعالان اقتصادی می‌گویند گرچه هیات نظارت بر انتخابات اتاق بازرگانی قرار است بر فرآیند انتخابات آتی نظارت جدی‌تری نسبت به دوره‌های قبلی داشته باشد، اما صدور این کارت‌ها به آدرس‌های خاص و ازجمله ساختمان اتاق تهران شائبه تقلب و مهندسی انتخابات اتاق بازرگانی از سوی برخی اعضای اتاق را تقویت می‌کند. به اعتقاد آنان این اقدام در دوره‌های قبلی نیز مصداق داشته و در زمان انتخابات اتاق برخی از اعضای فعلی که مسئولیت‌های بزرگی هم در اتاق‌های تهران، ایران و استان‌ها دارند با همین ترفند پیروز انتخابات اتاق شده‌اند.
همه اسناد گزارش در دفتر روزنامه «فرهیختگان» موجود است.

صدور کارت عضویت برای 77 هنرمند! 
قبل از اینکه به موضوع حضور هنرمندان در اتاق بازرگانی اشاره کنیم سوال مهم این است که چه کسانی می‌توانند کارت عضویت اتاق بازرگانی را دریافت کنند؟ نگاهی به آیین‌نامه نحوه عضویت در اتاق‌های بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران مصوب 1 مهرماه 1374 نشان می‌دهد طبق ماده یک این آیین‌نامه: «اشخاص حقیقی یا حقوقی که در ایران به امور بازرگانی، صنعتی، معدنی و خدمات وابسته به این نوع فعالیت‌ها اشتغال دارند، می‌توانند با رعایت شرایط زیر به عضویت اتاق‌های بازرگانی و صنایع و معادن درآیند: این شرایط برای اشخاص حقیقی شامل 1. داشتن حداقل 23 سال شمسی، 2 . داشتن برگ پایان خدمت یا معافیت برای آقایان، 3. ارائه مدارکی از قبیل مجوز تأسیس و بهره‌برداری، پروانه کسب، سند مالکیت، اجاره‌نامه محل کسب به‌عنوان دلیل اشتغال به امور بازرگانی، صنعتی، معدنی و خدمات وابسته یا ارائه مدرک تحصیلی دانشگاهی در زمینه‌های مزبور 4. تایید صلاحیت اخلاقی – تجربی – مالی متقاضی توسط دو تن از دارندگان کارت عضویت اتاق یا کارت بازرگانی با 3 سال سابقه یا تایید 2 نفر از اعضاء هیات نمایندگان اتاق ذیربط، 5. امضاء تعهدنامه موضوع ماده 2 آیین‌نامه، 6. گواهی ثبت در دفتر تجارتی از حوزه مربوط، 7. داشتن محل کار با ارائه مدارک مثبته و ارائه تغییرات بعدی به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و 8. پرداخت حق عضویت.
حتی در ماده دو که به موضوع تعهدنامه نیز اشاره شده، تاکید شده است: «کلیه متقاضیان عضویت یا تجدید عضویت در اتاق‌های بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران موظفند تعهدنامه را امضاء کنند. شایستگی اخلاقی و اجتماعی و مالی لازم برای استفاده سالم از کارت عضویت و بهره‌گیری از خدمات اتاق و همکاری با آن را دارا هستم و در اشتغال به فعالیت‌های بازرگانی، تولیدی و خدماتی همواره خداوند متعال را ناظر بر اعمال خود دانسته و رعایت امانت و اخلاق حسنه و عرف و شئون تجاری را در عملیات و معاملات خود  اعمال کرده و به پیمان‌ها و قراردادها و رعایت قوانین مقرر پایبند خواهم بود.»
اما این موارد قیدشده در آیین‌نامه صدور کارت عضویت اتاق بازرگانی درحالی است که براساس اسنادی که «فرهیختگان» به آن دست یافته، 77 کارت عضویت در اتاق بازرگانی به نام 77 هنرمند از رشته‌های موسیقی، بازیگری تئاتر، سینما و تلویزیون و سایر اهالی هنر صادر شده است. در بین نام‌هایی که کارت عضویت اتاق بازرگانی برای آنها صادر شده می‌توان به افراد صاحب‌نامی همچون خانم ف.آ و خانم س.آ و ن.ا (بازیگر)، آقای م.م و خانم ه.آ (هر دو خواننده)، آقای ح.آ بازیگر و آقای ا.آ مجری مشهور اشاره کرد. البته در کنار این هنرمندان که ظاهرا تعدادی از آنان چندان هم سرشناس نیستند، به اسامی خاص هم می‌رسیم، یکی از آن اسامی خاص دو فرزند پسر یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری انتخابات سال 1392 است.

همه آدرس‌ها به ساختمان اتاق ختم می‌شود! 
درخصوص اینکه آیا صدور کارت عضویت در اتاق بازرگانی به نام هنرمندان و چهره‌های مشهور خلاف قانون بوده یا خیر، یک عضو اتاق بازرگانی تهران به «فرهیختگان» می‌گوید گرچه در آیین‌نامه تاکید شده افرادی که به عضویت اتاق درمی‌آیند باید مدارکی از قبیل مجوز تأسیس و بهره‌برداری، پروانه کسب، سند مالکیت، اجاره‌نامه محل کسب به‌عنوان دلیل اشتغال به امور بازرگانی، صنعتی، معدنی و خدمات وابسته یا مدارک تحصیلی دانشگاهی در زمینه‌های مزبور ارائه بدهند، اما متاسفانه این موضوع در اتاق‌های بازرگانی چندان جدی گرفته نمی‌شود. وی تاکید می‌کند حتی اگر اتاق بازرگانی بدون توجه به موارد مذکور اقدام به اعطای کارت عضویت به این افراد کند، در اینجا سوالی که پیش می‌آید این است، آیا برخی از اعضای اتاق بازرگانی نفعی در صدور و اعطای کارت‌های عضویت داشته‌اند یا خیر. وی معتقد است اگر این موضوع اثبات شود یا مدارکی و شائبه‌ای برای آن وجود داشته باشد، در آن صورت صدور کارت‌های عضویت برای دستکاری انتخابات اتاق یا اهداف دیگر جرم است.
اما نگاهی به اسنادی که به دست «فرهیختگان» رسیده نشان می‌دهد 1. آدرس محل کسب‌وکار افرادی که کارت عضویت دریافت کرده‌اند (شرط اعطای کارت عضویت) ساختمان شماره سه اتاق بازرگانی تهران واقع در خیابان میرزای‌شیرازی (خانه تشکل‌ها طبقه سوم) بوده، 2. نکته عجیب دیگر پرداخت حق عضویت اغلب این هنرمندان با یک یا دو کارت بانکی صورت گرفته و 3. مورد سوم هم اینکه زمان صدور این کارت‌های عضویت بهمن و اسفند 1398 و تیرماه 1400 بوده و زمان تمدید کارت‌ها نیز شهریور 1401 است. این سه مورد شائبه استفاده از کارت‌های عضویت در اتاق برای مهندسی انتخابات آتی اتاق بازرگانی را تقویت می‌کند.
مرور این سه مورد به ما می‌گوید هنرمند بودن یا نبودن مساله نیست، بلکه ختم شدن آدرس‌ها به ساختمان اتاق بازرگانی یکی از بزرگ‌ترین تخلفاتی است که در این موضوع رخ داده است، چراکه طبق قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1369 و اصلاحات بعدی آن، اتاق بازرگانی موسسه‌ای غیرانتفاعی بوده و محل کسب‌وکار شخصی نیست و مکانی عام‌المنفعه است.

کارت‌های عجیب در دفتر یکی از اعضای مشهور
در بررسی کارت‌های عضویت در اتاق بازرگانی به یک مورد قابل تامل برمی‌خوریم. آدرس محل فعالیت 12 فقره از کارت عضویت اتاق بازرگانی مربوط به دفتر کار یکی از اعضای فعلی اتاق ایران و یکی از کاندیداهای انتخابات آتی است. این دفتر که در خیابان شیخ بهایی- خیابان دانشور غربی واقع شده، مشخص نیست محل فعالیت یک شخص است یا 12 شخص. 

28 کارت در یک گالری لاکچری 
مورد جالب توجه دیگر، آدرس 28 کارت عضویتی است که ما را به یک گالری لاکچری در خیابان ونک می‌رساند. اینکه چرا باید به آدرس پستی گالری خالصان 28 کارت عضویت در اتاق بازرگانی صادر شده باشد، خود داستان عجیبی است. البته با توجه به تعطیلی گالری، پیگیری خبرنگار «فرهیختگان» نتیجه خاصی از فعالیت این گالری در بر نداشته است. 

از کارت‌های اتحادیه طلا تا یک دفتر حسابرسی
اما صدور تعداد زیاد کارت‌های عضویت اتاق به یک آدرس خاص فقط محدود به موارد مذکور نمی‌شود، چنانکه طبق اسنادی که «فرهیختگان» به آن دست یافته، در یک دفتر حسابرسی که در بلوار میرداماد خیابان شهید علیرضا سنجابی واقع شده، 33 کارت عضویت اتاق به این آدرس صادر شده‌اند. مورد جالب دیگر، صدور 10 کارت به آدرس خیابان ترکمنستان، صدور 7 کارت به یک آدرس پستی در خیابان دامغانی در پاسداران، 7 کارت دیگر به آدرس پستی نامشخص، 6 کارت عضویت به آدرس اتحادیه طلا، 9 کارت به آدرس پستی محله میدان فردوسی، 5 کارت به آدرس پستی شهرک مخابرات تهران، صدور 5 کارت به آدرس میدان ولیعصر خیابان شهید اردشیر ارشد از دیگر کارت عضویت‌های مشکوکی است که توسط اتاق بازرگانی صادر شده است.

24 درصد کارت‌ها در دست رئیس اتاق رشت! 
اما موضوع فقط در اتاق بازرگانی تهران خلاصه نمی‌شود. این وضعیت را می‌توان در اتاق‌های استانی نیز مشاهده کرد. در گزارش حاضر صرفا به موضوع کارت‌های بازرگانی مشکوک اتاق بازرگانی گیلان پرداخته شده است. 5 مردادماه 1401 خبرگزاری فارس در گفت‌وگو با یک منبع معتبر نوشت: «آقای هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه، که همزمان رئیس اتاق بازرگانی گیلان نیز هست، فاقد سابقه فعالیت معتبر تجاری علی‌الخصوص در حوزه روسیه است. براساس گزارش این خبرگزاری، حدود 80 درصد از کارت‌های عضویت اتاق مشترک ایران و روسیه از بین اعضای اتاق بازرگانی گیلان سازماندهی شده‌اند، رئیس اتاق بازرگانی گیلان با سا‌ماندهی این کارت‌ها، آرای انتخابات اتاق مشترک ایران و روسیه را نیز مهندسی کرده است. فارس می‌نویسد: «ورود دستگاه نظارتی به پرونده تخلفات اتاق مشترک ایران و روسیه در دی‌ماه سال گذشته منجر به اعزام هیاتی از اتاق ایران برای پایش کارت‌های اتاق گیلان شد که نتیجه بررسی‌های هیات پایش، حاکی از تخلفات گسترده و جعل هویت تجاری برای افراد غیرتاجر توسط رئیس اتاق بازرگانی گیلان شد به نحوی که معاون حقوقی و معاون تشکل‌های اتاق بازرگانی طی نامه‌ای ضرورت برخورد انضباطی با متخلف را به‌طور رسمی در تاریخ نوزدهم دی‌ماه سال گذشته به رئیس اتاق بازرگانی ایران (شافعی)، اعلام کرد.»
اما براساس اسنادی که به دست «فرهیختگان» رسیده، صدور کارت عضویت برای 56 نفر در اتاق بازرگانی رشت از طریق شماره کارت بانکی یکی از اقوام درجه یک رئیس اتاق بازرگانی رشت صورت گرفته است. طبق این اسناد، نزدیکی زمانی کارت کشیدن‌ها برای پرداخت حق عضویت دریافت کارت‌ها بسیار قابل تامل بوده و نشان از مهندسی عاملان آن است. نکته جالب توجه دیگر اینکه، درحالی هزینه‌های دریافت 52 کارت عضویت از 56 کارت با کارت بانکی یکی از اقوام درجه یک رئیس اتاق بازرگانی رشت پرداخت شده و هزینه 4 کارت دیگر نیز با کارت بانکی دیگری حساب شده است. قرار داشتن این تعداد کارت عضویت در دست یک نفر درحالی است که براساس آخرین آمارها تا تاریخ 14 تیرماه 1400 کل کارت عضویت‌های این اتاق بازرگانی 236 کارت بوده است. به عبارتی، نزدیک به 24 درصد از کارت‌های عضویت توسط هادی تیزهوش‌تابان دریافت شده است.

تشکر رئیس اتاق بازرگانی از مهندسان انتخابات رشت! 
پس از نامه معاون حقوقی و معاون تشکل‌های اتاق بازرگانی به غلامحسین شافعی بر ضرورت برخورد انضباطی با تخلفات رئیس اتاق رشت، رئیس اتاق بازرگانی ایران در تاریخ 25 بهمن 1400 طی نامه‌ای به هادی تیزهوش‌تابان می‌نویسد: «احتراما پیرو نامه‌های تاریخ 10 و 16 بهمن 1400 و با عنایت به مصوبات «کمیته پایش کارت‌های عضویت و بازرگانی اتاق‌های سراسر کشور» و بررسی و پالایش صورت گرفته در خصوص کارت‌های عضویت و بازرگانی صادره توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی رشت و همچنین بررسی‌های میدانی هیات اعزامی اتاق ایران، به اطلاع می‌رساند فعالیت اقتصادی تعدادی از دارندگان کارت عضویت اتاق رشت احراز نگردید. بر همین اساس و به استناد صورتجلسه کمیته پایش و پالایش کارت‌های اتاق ایران، فهرست افراد فوق‌الذکر جهت استحضار و صدور دستور مقتضی مبنی‌بر تعلیق کارت‌های عضویت نامبردگان به پیوست ایفاد می‌گردد.» شافعی بدون هیچ اشاره‌ای به نقش یا حتی قصور رئیس اتاق رشت، مسئولیت رسیدگی به تخلفات را به رئیس اتاق رشت سپرده و پیشاپیش از هادی تیزهوش تابان برای اتخاذ تصمیمات مقتضی تشکر می‌کند. 

صدور کارت عضویت برای فامیل همسر! 
ریاست هادی تیزهوش‌تابان بر اتاق بازرگانی رشت موضوع قابل تاملی است. وی از سال ۱۳۶۹ عضو هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی رشت بوده و از سال 1377 تاکنون در اغلب سال‌ها رئیس اتاق بازرگانی رشت بوده است. براساس ادعاهای خبرگزاری فارس در 5 مردادماه 1401، آقای تیزهوش‌تابان با جعل هویت تجاری برای افراد غیرتاجر، برای بسیاری از خویشاوندان خود کارت عضویت صادر کرده است، حتی مادرِ سالخورده همسر، خواهر همسر و خواهر‌زاده همسر و تعدادی از کارمندان حقوق‌بگیرِ اتاق گیلان را با صدور کارت عضویت اتاق گیلان و اتاق مشترک ایران و روسیه و اخذ وکالت از آنها، وارد بازی انتخاباتی کرده است. البته «فرهیختگان» نمی‌تواند صحت این ادعای خبرگزاری فارس را تایید کند اما بررسی اسناد 56 کارت عضویت در اتاق بازرگانی نشان می‌دهد پرداخت حقوق عضویت تعداد 52 کارت از کارت بانکی یکی از اقوام درجه یک رئیس اتاق بازرگانی رشت و پرداخت حق عضویت 4 کارت نیز با کارت بانکی دیگری صورت گرفته است.

لزوم رسیدگی به اقدامات مشکوک 
آنطور که در این گزارش بحث شد، دو تخلف بزرگ 1- تقلب و تخلف در صدور کارت و 2- شائبه تقلب و مهندسی انتخابات اتاق، دو مورد مهمی است که نیازمند ورود نهادهای نظارتی است؛ چراکه طبق قانون و مقررات (آیین‌نامه عضویت در اتاق بازرگانی)، اعضای اتاق بازرگانی علاوه‌بر اینکه باید از شاخص‌های یک تاجر یا تولیدکننده برخوردار باشند (داشتن مجوز تاسیس و بهره‌برداری، پروانه کسب، سند مالکیت، اجاره‌نامه محل کسب به‌عنوان دلیل اشتغال به امور بازرگانی، صنعتی، معدنی و خدمات وابسته)، ضرورت دارد حق عضویت خود را رأسا و شخصا پرداخت کنند که این فقره در اتاق تهران و اتاق رشت و برخی دیگر از اتاق‌ها رعایت نشده است. پرواضح است حتی اگر ورود به اتاق بازرگانی و دریافت کارت عضویت برای همه ایرانیان منعی نداشته باشد، دریافت صدها کارت توسط یک فرد (پرداخت حق عضویت با یک کارت بانکی) و ختم شدن آدرس محل فعالیت تجاری 77 کارت به ساختمان اتاق بازرگانی تهران به احتمال زیاد به قصد مهندسی انتخابات صورت گرفته که خلاف قوانین جاری کشور بوده و اقدامی مشکوک است. به نظر می‌رسد در انتخابات آتی، هیات نظارت بر انتخابات اتاق بازرگانی باید به روش‌های مختلف، جلوی سوءاستفاده و تضییع حقوق عامه را بگیرد تا افراد متقلب نتوانند انتخابات را به‌نفع خود و جریان سیاسی و اقتصادی‌‌شان مصادره کنند.