راضیه فلاح، خبرنگار:یازدهمین جلسه هیات‌امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس میزبان یک حرکت علمی بزرگ در حوزه پژوهش‌های دفاع مقدس بود. روز گذشته از مجموعه 38 جلدی «کتاب نظام موضوعات دفاع مقدس» رونمایی شد که از این تعداد 18 جلد منتشر شده است.
تهیه این مجموعه از سال 1397 و با استناد به سخنان مقام‌معظم‌رهبری کلید خورد؛ در این مدت اطلاعات هر رشته گروه دانشگاهی توسط اساتید مجرب استخراج و تدوین شد و درنهایت این نظام موضوعات برای استفاده از دانشجویان مقاطع تحصیلی از موضوعات مربوط به دفاع مقدس نوشته شد و دیروز در جلسه‌ای با حضور محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، احمد وحیدی وزیر کشور، احمدرضا رادان فرمانده‌کل انتظامی کشور، علی سعیدی رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا، سردار بهمن کارگر رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، حسن باقری معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح، عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، یوسف نوری وزیر آموزش‌وپرورش، سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، سیدجواد ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی رونمایی شد.
برای اطلاع از جزئیات این نظام موضوعات با احمد صالحی‌آرا، رئیس مرکز امور شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد اسلامی گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه آمده است.
احمد صالحی‌آرا، رئیس مرکز امور شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص اهمیت پرداخت به موضوعات دفاع مقدس در این دانشگاه به «فرهیختگان» گفت: «از سال 1387 دانشگاه آزاد با همت سردار سرلشکر شهید حاج احمد سوداگر تدریس درس علوم و معارف دفاع مقدس در این دانشگاه آغاز شد، پس از این اقدام در سال 1398 بین دانشگاه آزاد و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس تفاهمنامه‌ای منعقد شد که براساس آن، این درس به‌صورت الزامی اختیاری به دانشجویان این دانشگاه تدریس می‌شود.»
او با اشاره به سخنان مقام‌معظم‌رهبری در 6 مهرماه سال 1379، خاطرنشان کرد: «در دانشگاه آزاد با توجه به سخنان رهبری در زمینه معرفی یک چهره، نظام موضوعات تعریف و این اقدام در پاسخگویی به این مطالبه رهبر انقلاب درنظر گرفته شد. دانشگاه آزاد توانسته تاکنون به‌عنوان یک مرکز علمی خط‌شکن در موضوع دفاع مقدس عمل کند. در این مسیر و با تاکید دکتر طهرانچی در سال 1397 برای اجرا و عملیاتی کردن این اقدام، همت خود را به کار بسته‌ایم. در این خصوص مجموعه نظام موضوعات دفاع مقدس براساس نظام موضوعاتی تنظیم شد که در دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد.»
صالحی‌آرا افزود: «به دفعات دکتر طهرانچی در سخنان خود گفته بود که رویکرد دانشگاه آزاد حل مساله است و موضوع حل مساله نیز تنها با پرداخت به نظام موضوعات محقق خواهد شد. مجموعه این سخنان باعث جرقه اولیه این حرکت شد.»
رئیس مرکز امور شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد درباره چگونگی آغاز تدوین و نگارش نظام موضوعات دفاع مقدس در این دانشگاه، عنوان کرد: «مسئولیت اجرای این اقدام به احمد یارمحمدی سپرده شد که آشنایی کاملی از دفاع مقدس دارد. او با تشکیل کارگروه‌های متعدد و تخصصی برای تنظیم نظام موضوعات دفاع مقدس اقدام کرد.»
او درمورد مبنای تدوین و نگارش این نظام موضوعات اظهار کرد: «بالطبع نگارش نظام موضوعات نیازمند یک مبنای مشخصی است که مصوبات شورای برنامه‌ریزی وزارت علوم برای آن درنظر گرفته شد. این شورای برنامه‌ریزی متشکل از 100 استاد است که تاکنون 6 هزار رشته گرایش را بررسی کرده‌اند. از این تعداد رشته برخی منسوخ‌شده و درحال‌حاضر 4 هزار رشته گرایش فعال وجود دارد. بر این اساس دانشگاه آزاد اسلامی با تأسی به این اصل موضوعات مختلف را خوانش عمومی کرده است. به‌بیان‌دیگر مبنای استخراج نظام موضوعات از متون درسی انجام شده است.»
صالحی‌آرا در ادامه بیان کرد: «همه متون درسی توسط یک گروه تخصصی و توانا خوانش شده و بعدازآن موضوعات مرتبط با دفاع مقدس از بین آنها خارج شده، پس از این مرحله موضوعات استخراج‌شده به گروه‌های تخصصی تحویل داده‌شده تا مبنای فهرست کتاب نظام موضوعات مشخص شود. درحال‌حاضر 38 جلد کتاب براساس این روند تهیه و تنظیم‌شده و به مرحله چاپ رسیده است.»
رئیس مرکز امور شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد درخصوص موضوعاتی که تاکنون در این نظام موضوعات به رشته تحریر درآمده، گفت: «به‌عنوان‌مثال از مجموعه رشته‌های علوم انسانی که به 9 گروه‌های زبان و ادبیات فارسی، علوم تربیتی، روانشناسی، حقوق، مدیریت و فلسفه؛ زبان‌شناسی، گروه زبان‌ها و ادبیات خارجی؛ گروه زبان و ادبیات عرب تقسیم می‌شود. تاکنون خوانش 6 گروه انجام، موضوعات تخصصی جداسازی و به گروه‌های تخصصی تحویل داده شده تا نظام موضوعات را از بطن آن استخراج کنند.»
او با اشاره به بند 2 ماده‌واحده مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد که آموزه‌های دفاع مقدس در تمام رشته‌ها و گرایش‌های دانشگاهی باید جاری و ساری شود، در توضیح نظام موضوعات دفاع مقدس اظهار کرد: «در رابطه با رشته‌های مختلف مانند حقوق باید درس حقوق جنگ، رشته‌های مهندسی درس مهندسی جنگ و در رشته پزشکی باید پزشکی جنگ گنجانده شود. به‌بیان‌دیگر در همه رشته‌ها آموزه‌های جنگ جاری و ساری می‌شود. در تدوین و نگارش نظام موضوعات به‌دنبال این هستیم که دانشجویان مقاطع تکمیلی یعنی کارشناسی‌ارشد و دکتری -که پایان‌نامه و رساله ارائه می‌دهند- موضوعات دفاع مقدس را برای ارائه رساله یا پایان‌نامه خود انتخاب کنند. بدین منظور موضوعات مختلف دفاع مقدس و 8 ساله جنگ بین ایران و عراق در این مجموعه گنجانده شده است.» صالحی آرا در بیان مثال استفاده از این نظام موضوعات افزود: «در زمینه مهندسی در زمان جنگ اقدامات فنی و مهندسی بی‌شماری انجام شده است، برای مثال پل شناور خیبر یکی از بزرگ‌ترین اقدامات و دستاوردهای مهندسی در 8 سال دفاع مقدس محسوب می‌شود. این موضوعات برای اطلاع افرادی طبقه‌بندی شده‌اند که در رشته‌های مربوطه مهندسی و معماری تحصیل می‌کنند، درنتیجه گروه‌های علوم فنی و مهندسی بررسی و مطالب مرتبط از داخل آن استخراج می‌شوند.»
رئیس مرکز امور شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد درباره نحوه جمع‌آوری و تدوین کتاب‌ها بسته به موضوعات مختلف عنوان کرد: «همه مطالب استخراج‌شده به‌تناسب حجمی که دارند به‌صورت کتاب کنار هم قرار گرفته‌اند. به‌بیان‌دیگر هر رشته با گروه‌های مجزا مشخص شده‌اند و مطالب استخراجی هر گروه درکنار یکدیگر قرار گرفته است. برای مثال در رشته‌های علوم اجتماعی به 12 گروه تقسیم و مطالب 11 گروه مشخص و استخراج شده‌اند. پس از این مرحله، بسته به حجم مطالب ممکن است یک جلد کتاب یا بیشتر به موضوعات گروه‌ها اختصاص پیدا کند و حتی ممکن است چند موضوع درکنار هم ادغام شوند و یک جلد کتاب را دربرگیرد، برای مثال علوم حوزه‌ای 6 گروه دارد و هر 6 گروه نظام موضوعات آن استخراج‌شده و همه این 6 موضوعات تنها یک جلد را به‌خود اختصاص داده باشد.»
او درمورد علت رونمایی کتاب نظام موضوعات دفاع مقدس در جلسه هیات‌امنای بنیاد حفظ آثار و نشر دفاع مقدس، بیان کرد: «دیروز 23 بهمن‌ماه جلسه هیات امنای بنیاد حفظ آثار و نشر دفاع مقدس برگزار شد. این جلسه به‌طورمعمول 6 ماه یا سالی یک‌بار به ریاست سرلشکر محمد باقری و با حضور 8 تن از وزا، فرمانده نیروی انتظامی و ریاست دانشگاه آزاد برگزار می‌شود. در این جلسه درخصوص موضوعات مختلف پیرامون دفاع مقدس گفت‌وگو می‌شود، به علت اهمیت بالای این جلسه تصمیم گرفته شد کتاب‌ها در این جلسه رونمایی شوند.»
امتیازات دانشجویان برای پژوهش در حوزه دفاع مقدس
صالحی‌آرا با بیان اینکه در بخش آموزش عالی برای اولین‌بار کتاب نظام موضوعات دفاع مقدس به رشته تحریر درآمده، گفت: «این اقدام مهم توسط دانشگاه آزاد و برای همه رشته‌های تحصیلی انجام شده و همچنین برای تشویق دانشجویان به استفاده از این نظام موضوعات هدایایی در نظر گرفته شده است. مبلغ این هدایای تشویقی برای مقطع کارشناسی‌ارشد 7 میلیون تومان و برای مقطع دکتری 9 میلیون تومان در نظر گرفته شده، حتی اگر دانشجویان با هماهنگی بنیاد حفظ آثار و نشر دفاع مقدس موضوعات مختلف را انتخاب کنند، برای آقایان کسر از مدت‌زمان خدمت سربازی را به‌همراه خواهد داشت.»
رئیس مرکز امور شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد درمورد نحوه استفاده دیگر دانشگاه‌ها از این نظام موضوعات توضیح داد: «نظام موضوعات 28 سرفصل از دروس دفاع مقدس روی سامانه پژوهشیار بارگذاری خواهد شد و همه دانشجویان سطح کشور می‌توانند از آن استفاده کنند.»
او درخصوص مدت‌زمانی که نگارش این نظام موضوعات داشته، گفت: «تحقیق و تفحص برای نگارش این مجموعه از اواخر سال 1397 آغاز شد. در بخش ابتدایی شروع این اقدام با 5 تن از اعضای هیات علمی دانشگاه آغاز و پس از پایان خوانش‌ها به 19 گروه تخصصی واگذار شد. هر گروه تخصصی نیز از 4 تا 5 نفر از اساتید توانا تشکیل شده بود. جابه‌جایی‌های بسیاری برای نگارش این مجموعه تاکنون بین واحدها وجود داشته که درحال‌حاضر در اختیار دانشگاه آزاد استان خوزستان قرار گرفته است. به‌بیان‌دیگر این مرحله نگارش مجموعه به سرپرستی علی افروس رئیس دانشگاه آزاد این استان دنبال می‌شود. درحال‌حاضر 40 درصد از نگارش این مجموعه انجام شده و 60 درصد مابقی در گرو تامین بودجه است. به‌بیان‌دیگر اگر مبلغ موردنیاز چاپ اولیه تامین شود؛ 60 درصد مابقی این مجموعه تا اواسط بهار سال آینده به‌صورت کامل ارائه خواهد شد.»
صالحی‌آرا درباره موارد استفاده از این مجموعه کتاب نظام موضوعات دفاع مقدس بیان کرد: «این مجموعه برای استفاده از عموم کاربرد خاصی ندارد و برای استفاده محققان در حوزه پژوهش به رشته تحریر درآمده است. همه افراد علاقه‌مند به فعالیت‌ها و کارهای پژوهشی و تحقیقی می‌توانند از اواسط بهار سال آینده این مجموعه را تهیه کنند.»
مطالب پیشنهادی
