غریب؛ نمایش یک الگو برای مدیریت مشکلات امروز

امروز پنجشنبه (20 بهمن) فیلم سینمایی «غریب» که برشی از زندگی شهید محمد بروجردی است، در چهل‌ویکمین دوره جشنواره فجر رونمایی می‌شود. این فیلم را محمدحسین لطیفی کارگردانی کرده است که به مقطعی از دوران فرماندهی شهید محمد بروجردی در منطقه غرب، پیش از آغاز جنگ تحمیلی و دفاع مقدس می‌پردازد. فیلم، شمایلی از احوالات باطنی، سبک زندگی و شیوه فرماندهی شهید بروجردی با نگاهی به دوره‌ای کوتاه از زندگی و تلاش او برای ایجاد اتحاد در غرب کشور است. بابک حمیدیان، مهران احمدی، رحیم نوروزی، هژیر سام احمدی، پردیس پورعابدینی، محمدرسول صفری، سام کبودوند، حسام محمودی و فرهاد قائمیان با حضور افتخاری جعفر دهقان، سامیه لک، سمیرا کریمی و محمد بروجردی در این اثر سینمایی بازی کرده‌اند. «غریب» به تهیه‌کنندگی حامد عنقا محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است. به همین مناسبت گفت‌وگویی با محمدحسین لطیفی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

تاکنون سینمای ایران سراغ چهره‌های شاخص دوران دفاع مقدس رفته است. به‌ نظر شما این اتفاق برای شهید محمد بروجردی دیر رخ نداده است؟
معتقدم خیلی زودتر باید فیلم یا سریالی درباره شهید محمد بروجردی ساخته می‌شد. او زندگی دراماتیکی داشته است که از همان نوجوانی آغاز می‌شود. او خیلی زود متوجه می‌شود گمشده‌ای دارد و دنبال آن می‌گردد. در دوران انقلاب به گروه توحیدی صف می‌پیوندد و اینقدر هوش و توان داشته است که در زمان بازگشت امام خمینی(ره) به ایران، مسئولیت محافظت از ایشان به او سپرده می‌شود. پس از انقلاب پیشنهادهای مختلف برای تصدی مسئولیت‌ها را رد می‌کند و با حکم امام(ره) به غرب کشور می‌رود. حتما از شرایط کشور در روزهای نخست انقلاب آگاه هستید و می‌دانید مدیریت آشوب‌ها چه کار سختی بوده است. محمد بروجردی به‌رغم سن کم یک استراتژیک نظامی بود اما آنچه به کمکش آمد نه اسلحه و زور بود، بلکه با منش خود توانست مردم را با آرمان‌های انقلاب همراه کند. چندی پیش که به کردستان رفته بودم دیدم همچنان مردم این خطه از او به نیکی یاد می‌کنند؛ چون بروجردی وارد قلب‌ها شده است. این همه درایت حیرت‌انگیز است که یک جوان بتواند حتی با دشمن خود مهربان باشد و اجازه بازگشت به او بدهد. بروجردی مهربان بود اما وقتی می‌دید دشمن را نمی‌تواند با منطق و گفت‌وگو مجاب کند، روی دیگری از خود نشان می‌داد و در قامت یک چریک زبده ظاهر می‌شد. اینها را گفتم تا یادمان بیاید با چه شخصیت خاصی مواجه هستیم. سینمای ما باید سراغ چنین چهره‌هایی برود که زندگی آنها برای تمام نسل‌ها درس‌آموز است. به نظرم الگوی مدیریتی شهید بروجردی چاره مشکلات امروز است و رجوع به آن می‌تواند گره‌های زیادی را باز کند. 

در فیلم «غریب» به کدام بخش از زندگی ایشان پرداخته‌اید؟
فیلم، برشی از فرماندهی شهید بروجردی پیش از آغاز جنگ تحمیلی است و نقش ایشان در آرامش غرب کشور را نشان می‌دهد. تلاش شده است «غریب» منش مهربان او و شیوه متفاوت فرماندهی‌اش را به تصویر بکشد. محمد بروجردی به‌عنوان فرمانده‌ای باهوش و مقتدر، چهره‌های مهمی چون حاج‌احمد متوسلیان، شهید همت، شهید کاوه، شهید کاظمی و... را به مجموعه فرماندهان دوران دفاع مقدس اضافه کرد. اما ویژگی مهم بروجردی فارغ از فرماندهی نظامی، قدرت جذب و تاثیرگذاری بالا روی دوست و دشمن بود.
 
به نظرتان با «غریب» حجت درمورد این شهید تمام می‌شود؟
اگر منظورتان این است که فیلم چقدر توانسته به هدفی که داشته نزدیک شود، باید بگویم همه تلاش عوامل سازنده در این راستا بوده است. اما اگر می‌گویید آیا «غریب» زندگی کامل شهید بروجردی را در بر می‌گیرد پاسخ منفی است. این فیلم آغاز یک راه است. 

چطور شد که نقش اصلی فیلم را به بابک حمیدیان سپردید؟
نه من بلکه هر کارگردان دیگری هم در ایران می‌خواست این فیلم را بسازد اولین و آخرین گزینه او بابک حمیدیان بود. 

چرا؟ به خاطر شباهت ظاهری و جواب دادن گریم می‌گویید یا دلایل دیگری دارد؟
شباهت ظاهری که نه. دوستان دیگری هم برای بازی در این نقش آمدند که شباهت ظاهری به شهید بروجردی داشتند. وقتی بابک حمیدیان آمد و با هم صحبت کردیم، احساس کردم او هم 10، 12 سال به این فکر است که ‌ای کاش می‌شد زندگی این شهید را به تصویر کشید. جدا از این موضوع بابک یکی از بهترین بازیگران سینمای ایران است و هر سه فاکتور با هم جمع شد تا او گزینه اول و آخرمان باشد. 
 فهرست بازیگران فیلم را که نگاه می‌کنیم، به‌جز پردیس پورعابدینی و سامیه لک اسم بازیگر زن دیگری به چشم نمی‌خورد. آیا این موضوع نشان‌دهنده این است که شما فیلمی مردانه ساخته‌اید؟
اصلا. اتفاقا فیلم ما کاملا زنانه است. ان‌شاءالله کار را که در سینما دیدید متوجه منظورم می‌شوید. 

با خانواده شهید بروجردی طی ساخت فیلم در ارتباط بودید؟ آنها در جریان ساخت فیلم نظر خاصی داشتند؟
خوشبختانه به ما محبت داشتند اما نظر خاصی نمی‌دادند. من با خانواده شهید بروجردی تماس‌های بسیار داشتم و می‌توانم اشاره کنم که نوه محترم ایشان که اسم او هم محمد بروجردی است، در فیلم نقش‌آفرینی کرده است. 

چقدر جالب. درباره نقش او می‌توانید توضیحی بدهید؟
او نقش دستفروشی در خود کردستان را بازی کرده است که با لهجه کردی صحبت می‌کند. او در اصل بچه‌یتیمی نان‌آور خانه است که خواهر و مادری دارد که در فیلم می‌بینیم. 

به لهجه اشاره کردید. آیا مشاوری در این حوزه داشتید؟
بله. آنهایی که نیاز بود با لهجه صحبت کنند همگی معلم داشتند. 

امیدوار هستید فیلم مورد اقبال مخاطب قرار گیرد؟
ان‌شاءالله این کار به‌عنوان برگی از تاریخ مصور در سینمای ایران باقی بماند و امیدوارم خودم، گروهم و خصوصا حامد عنقا کاری کرده باشیم که در شأن این فرمانده شاخص و البته غریب ما باشد. امیدوارم مردم فارغ از اتمسفر کنونی جامعه، فیلم را ببینند. اگر امروز هم به خاطر شرایطی که وجود دارد و فضا هیجانی شده است، آن را ندیدند، در آینده نزدیک ببینند؛ چراکه حرف فیلم مهم است و البته برای مسئولان راهگشا. امیداورم همه به شیوه مدیریتی شهید محمد بروجردی رجوع کنیم. 

شناسنامه فیلم 
کارگردان: محمد حسین لطیفی، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده: حامد عنقا، مدیر فیلمبرداری: عبد عبدی‌نسب، مدیر هنری: محمدرضا شجاعی، مجری طرح: افشین قلی‌پور، تدوین: میثم مولایی، طراح چهره‌پردازی: شهرام خلج، برنامه‌ریز و سرپرست گروه کارگردانی: احسان سجادی‌حسینی، صدابردار: امیر پرتوزاده، طراحی و ترکیب صدا: حسین ابوالصدق، مدیر تولید: عباس دقاقی، پشتیبانی تولید: سیدعلی اسلامی، موسیقی: حامد عابدی، دستیار یک کارگردان: هانیه بساتینی، منشی صحنه: زهرا تحقیقی، طراح صحنه: رامین بدخشانفر، طراح لباس: بهزاد آقابیگی، جلوه‌های ویژه بصری: امیر ولی‌خانی، جلوه‌های ویژه میدانی: حمید رسولیان، مدیر تدارکات: شهرام شفیعی، عکاس: آرش شاه‌محمدی، دستیاران پژوهش و نگارش: محمدصادق شایسته، علیرضا فرحزادی و مدیر روابط‌عمومی: مریم عرفانیان.