پیام‌آور ناامیدی از براندازی

علی مزروعی، خبرنگار:در شرایطی که طرف‌های غربی به‌ویژه مقامات آمریکایی مدام در فضای رسانه‌های از کنار گذاشته شدن سناریوی مذاکره با ایران صحبت به‌میان می‌آورند، اخبار عینی صحنه دیپلماسی را به‌نحوی دیگر نشان می‌دهد. روز گذشته امیرعبداللهیان، وزیرخارجه کشورمان در نشست مشترک با وزیرخارجه قطر که به ایران سفر کرده است، درباره بخشی از محتوای گفت‌وگوهای خود با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی تصریح کرد :«پیام‌هایی از طرف‌های برجام، از طریق وزیر خارجه قطر دریافت کرده‌ایم.» وزیر خارجه قطر نیز ضمن اشاره به اینکه پیام آمریکا را به ایران منتقل کرده است، گفت: «این پیام با موضوع توافق مرتبط است، گرچه شاید ارتباط مستقیمی به آن نداشته باشد.» وزیر خارجه قطر همچنین به سوالی درباره اینکه آیا احتمال دارد کشورش میزبان گفت‌وگوی ایران و آمریکا باشد، این‌گونه پاسخ داد: «تا جای ممکن تلاش می‌کنیم که ترس‌ها و دغدغه‌ها بین طرفین توافق از بین برود و محیطی برای انجام گفت‌وگوها حاصل شود.» ارسال پیام طرفین برجام به ایران از طریق قطر نشان می‌دهد ادعای آمریکا مبنی‌بر از دستورکار خارج شدن مذاکرات و تمرکز واشنگتن بر فضای داخلی ایران صرفا برای‌انگیزه دادن به آشوب‌طلبان خیابانی مطرح شده و کارکردی جز امتیاز‌گیری از تهران در میز مذاکره ندارد. 

مذاکره نمی‌کنیم بازی رسانه‌ای یا واقعیت؟
اواخر دی‌ماه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری مشترک با وزیر خارجه انگلیس مدعی شد که برجام چندماه است در دستور کار آمریکا نیست و واشنگتن تمرکز خود را بر اتفاقاتی متمرکز کرده است که در داخل ایران درحال رخ دادن است. بعد از آن نیز ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری در پاسخ به اینکه تحریم‌های جدید اروپا علیه سپاه چه تاثیری ممکن است بر مذاکرات احیای توافق هسته‌ای بگذارد، بیان کرد: «ما مدتی است به‌وضوح گفته‌ایم که برجام در دستور کار نیست.» جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی آمریکا نیز اوایل ماه‌جاری با اذعان به اینکه واشنگتن درحال‌حاضر روی دیپلماسی متمرکز نیست، گفت که بازگشت به برجام در آینده نزدیک محتمل نیست. پیش از این وی نیز کارین ژان پی‌یر، سخنگوی کاخ سفید با اتخاذ موضعی مشابه گفته بود که تمرکز واشنگتن اکنون روی وضعیت ناآرامی‌ها در ایران است، نه مذاکرات هسته‌ای.» حال اما اظهارات وزیر خارجه قطر به‌نوعی مواضع چندوقت پیش امیرعبداللهیان را که از رد و بدل شدن پیام بین تهران و واشنگتن خبر داده بود، تایید و اثبات می‌کند مذاکره با ایران آن‌گونه که مقامات آمریکایی با قاطعیت از کنار گذاشته شدنش صحبت می‌کردند از روی میز محو نشده است. برخلاف اظهارات ند پرایس که چهارم بهمن ماه گفت: «ما به‌وضوح گفته‌ایم که برجام چندماه است که در دستور کار نیست.» اکنون اظهارات وزیر خارجه قطر به‌روشنی واقعیت دیگری را بازنمایی می‌کند. 

اعتراف به شکست پروژه آشوب
اتفاقات چندماه اخیر و توقف مذاکرات، مدلی را تداعی می‌کند که پیش از این غربی‌ها چندین بار به بازی گرفته بودند. در ماه‌های پایانی سال گذشته طرف غربی درحالی‌که سعی داشت با طرح اولتیماتوم‌های نمایشی ایران را برای پذیرش مطالبات زیاده‌خواهانه تحت‌فشار قرار دهد، درنهایت چاره‌ای جز تمدید زمان و طرح یک اولتیماتوم شکست‌خورده دیگر در مقابل خود نمی‌دید. در چندماه اخیر طرف غربی با فعال کردن اهرم اپوزیسیون سعی داشت که نشان دهد در رویکرد تقابلی با ایران جدیت دارد. به‌مرور اما تمام ظرفیت‌های اپوزیسیون از سلطنت‌طلبان و رجویون گرفته تا علی‌نژاد و اسماعیلیون خرج شد تا گزینه‌ای جز آغاز جدی‌تر مسیر مذاکره با تهران در پیش روی واشنگتن و متحدانش باقی نماند. واشنگتن که طی چندوقت اخیر درحال انتقال پیام به تهران بوده، اکنون وزیر خارجه قطر را واسطه پیغام‌رسانی قرار داده است تا برخلاف ادعاهای رسانه‌ای رسما مهر پایان آشوب را بر وکالت‌نامه براندازان بکوبد. 
    
پیام احتمالی وزیر خارجه قطر
کشورهای حاشیه خلیج‌فارس علاوه‌بر میزبانی مذاکرات دوجانبه بین ایران و آمریکا اقدامات اثرگذاری نیز در موضوع آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کارنامه خود دارند. اگر اخبار آغاز مذاکرات برای آزادی‌سازی را در خاطر داشته باشیم و عبارتی که دیروز وزیرخارجه قطر درمورد محتوای پیغام آمریکا به کار برد و آن را غیرمستقیم مرتبط با برجام دانست توجه کنیم، می‌توانیم حدس بزنیم که پیام مذکر احتمالا به همان موضوع آزاد‌سازی بازمی‌گردد. موضوعی که به نتایجی رسیده و مبالغی نیز آزاد شده است. اخیرا اظهارنظرهایی مطرح می‌شود که از آزاد‌سازی قریب‌الوقوع هفت‌میلیارد از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران خبر می‌دهد. مهرماه امسال خبرگزاری دولت با اشاره به اخباری که در دست دارد، اعلام کرد مذاکرات فشرده‌ای با وساطت یکی از کشورهای منطقه درباره آزادسازی هم‌زمان زندانیان ایران و آمریکا انجام شده و هفت‌میلیارد دلار از منابع ارزی مسدودشده کشورمان نیز در این چهارچوب در شرف آزادسازی است.