دکتر محمدمهدی طهرانچی:
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در دومین روز نشست معاونان فرهنگی و دانشجویی واحدهای ویژه و سطح یک دانشگاه آزاد که پنجشنبه‌شب در سالن همایش‌های ابن‌سینا واحد علوم‌و‌تحقیقات برگزار شد، با تبریک حلول ماه رجب گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی از سال گذشته برگزاری جشنواره امامت و مهدویت از 13 رجب تا نیمه شعبان را به‌عنوان یکی از برنامه‌های جدی خود در این حوزه برنامه‌ریزی و اجرایی کرده است و این جشنواره امسال برای دومین سال با حضور و مشارکت پرشور واحدهای دانشگاهی برگزار خواهد شد.» دکتر طهرانچی با اشاره به نقش دانشگاه در تربیت فرهنگی، اخلاقی و هویتی جوانان اظهار کرد: «واقعیت این است که دانشگاه به‌عنوان یک نهاد برآمده از مدرنیته کارکردهای مشخصی در جامعه غربی داشته و دارد و این نهاد متعلق به جامعه ما نبوده است. به‌عنوان نمونه هویت و کارکرد دانشگاه جندی‌شاپور که 17 قرن پیش تاسیس شده بود با دانشگاه فعلی اهواز متفاوت است. دانشگاه امروزی به‌عنوان universityنهاد برآمده از مدرنیته است که توسط غرب‌زدگان و دین‌ستیزان وارد ایران شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: «پس از پیروزی انقلاب اسلامی برخی از دولت‌ها معتقد بودند که دانشگاه نهادی برای مدرنیته موقر است و این مدرنیته مقابل مدرنیته مبتذل است که رژیم پهلوی به دنبال آن بود. این اظهارات در حالی مطرح می‌شد که مدرنیته یک سکه دو رویه است، اما این افراد صراحتا مدل دانشگاه ایرانی در مقابل دانشگاه اسلامی را مطرح می‌کردند.» وی با بیان اینکه دانشگاه دارای سه مفهوم علم، فرهنگ و فناوری است، خاطرنشان کرد: «دانشگاه وارداتی در کشور ما براساس این سه مفهوم شکل گرفت که در آن حوزه علم به‌عنوان کانون اصلی قرار دارد و پس از آن حوزه فناوری است و در آخر نیز به فرهنگ می‌پردازد. براساس این نگرش معاونت‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری و فرهنگی در ساختار دانشگاه به وجود آمد که معاونت آموزشی در همه ارکان دانشگاه غالب بوده و عملا اصالت دانشگاه با این معاونت است. معاونت فرهنگی نیز کمترین نقش در دانشگاه‌ها را از آن خود کرده است. نکته قابل توجه دیگر این است که این سه کارکرد دانشگاه در کشور ما از یکدیگر جدا و منفک هستند و بین فرهنگ و علم و فناوری تفکیک به‌وجود آمده، این در حالی است که در دانشگاه‌های غربی هر سه حوزه با یکدیگر در تعامل و رفت‌وآمد هستند.» دکتر طهرانچی ادامه داد: «مدل وارداتی دانشگاه غرب به ایران باعث شد تا هر یک از سه حوزه فرهنگ، علم و فناوری خاستگاه خود را داشته باشند و ارتباط و روزنه‌ای با جامعه بیرونی دانشگاه نداشته باشند، به همین دلیل این سه حوزه در دانشگاه‌های ما به‌عنوان دکور و زینت و تفاخر شکل گرفت. از این‌رو صنعت و فناوری در کشور ما مسیرهای جداگانه‌ای را طی می‌کنند و مقالات برای زینت و آموزش‌ها هم غیرکاربردی شده است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به تشریح مدل دانشگاه اسلامی پرداخت و گفت: «برای اینکه به موضوع دانشگاه اسلامی بپردازیم باید به بیانات و نظریات امامین انقلاب مرور داشته باشیم. امام راحل دانشگاه را منشاء قوه متفکره می‌دانستند و توصیه کرده بودند که برای ایجاد چنین دانشگاهی به سراغ آیت‌الله خامنه‌ای بروند. مقام‌معظم‌رهبری نیز در راستای نگاه تیزبینانه امام راحل دانشگاه را محل تربیت قوه عاقله کشور می‌دانند، بنابراین رهبر معظم انقلاب را می‌توان معمار مفهوم دانشگاه اسلامی دانست. ایشان با تاکید بر لزوم توجه به پشتوانه‌های فکری برای تحول‌آفرینی تاکید کردند که بایستی از دارایی‌های معنوی‌مان در این زمینه استفاده کنیم.»
وی با بیان اینکه قرآن کریم دارای مدل تربیتی است، افزود: «پیامبر گرامی اسلام می‌فرمایند: «إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ مَأْدُبَةُ اللَّه، فَتَعَلَّمُوا مِنْ مَأْدُبَتِه مَا اسْتَطَعْتُمْ». براساس این حدیث شریف قرآن کریم سفره یا فرهنگستان است و کتابی است که مصنف آن خداوند متعال است و نسخه دومی ندارد.» دکتر طهرانچی در ادامه به داستان حضرت یوسف(ع) و حضرت خضر و موسی در قرآن کریم اشاره کرد و گفت: «درست است که قرآن کریم سخن از گذشته می‌گوید، اما در آن پند و اندرز برای امور جاری مردم قرار دارد. به‌طوری‌که در قصه حضرت یوسف موضوعاتی مانند آینده‌پژوهی، برنامه‌ریزی، آمایش، داشتن مشاور صدیق و... مورد توجه قرار گرفته است. همچنین آیات 65 و 66 سوره کهف به داستان حضرت خضر و موسی اشاره دارد که به تبعیت، آموزش و درنهایت رشد در مسیر علم‌آموزی تاکید شده است.» رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه دعوای دانشگاه غربی و دانشگاه اسلامی در دیدگاه قلمرو علم است، افزود: «دانشگاه اسلامی معتقد است که قلمروی علم، آیات الهی است و در رأس رابطه متقابل انسان، طبیعت و جامعه، خدای رب العالمین قرار دارد، از این‌رو همه عالم آیات الهی است. این در حالی است که علم غرب تنها به روابط انسان، طبیعت و جامعه توجه دارد. به همین دلیل است که علم آنها عمق ندارد و نمی‌تواند به حیات طیبه برسد و مقصد دانشگاه مدرنیته، حیات دنیایی است. خداوند متعال در سوره روم می‌فرماید: «یَعْلَمُونَ ظَاهرًا مِنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهمْ عَنِ الْآخِرَةِ همْ غَافِلُونَ».
دکتر طهرانچی رسالت دانشگاه را رشد نسل جوان و تربیت قوه عاقله کشور دانست و گفت: «روش دانشگاه اسلامی تلفیقی است نه تفکیکی. به همین دلیل فرهنگ نیز در وسط دانشگاه قرار دارد و موضوع جانبی نیست و دانشگاه کانون درهم‌آمیخته فرهنگ، علم و فناوری است که شش ساحت تعلیم و تربیت «اعتقادی، عبادی و اخلاقی»، «اجتماعی و سیاسی»، «زیستی و بدنی»، «زیبایی شناختی و هنری»، «اقتصادی و حرفه‌ای» و «علمی و فناوری» را به‌صورت توأمان دربرمی‌گیرد.»
وی با تاکید بر اینکه اساتید دانشگاه باید ولی و مرشد باشند، خاطرنشان کرد: «دانشگاه به‌عنوان محل تربیت قوه عاقله کشور نیازمند تحول مستمر و دائمی در محیط دانشگاه است، که سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی در این راستا تدوین شده است و تربیت فرهنگی، اخلاقی و هویتی دانشجویان به‌عنوان محور قرار گرفته که استاد نقش ویژه‌ای در آن دارد. در این مدل دانشگاه باید با مسائل کشور درگیر شود.» رئیس دانشگاه آزاد تاکید کرد: «دانشگاه باید در جامعه نسبت به سبک زندگی، دانش حل مساله، ایجاد شبکه دانش، مهارت‌های جدید، رفاه و سلامت، صنایع نوآورانه، دانش فنی و... ایفای نقش کرده و کنشگری فعال فرهنگی، آموزشی‌ـ‌مهارتی، پژوهشی و فناوری داشته باشد و دستاورد اجتماعی دانشگاه منجر به تحصیل و توانمندسازی و همچنین رفتارسازی اجتماعی شود.» دکتر طهرانچی با اشاره به اهمیت توجه به موضوع سبک زندگی در دانشگاه‌ها اظهار کرد: «مقام‌معظم‌رهبری در بیانیه گام دوم فرمودند: «تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان‌ها است.» از این‌رو باید کارکرد کلاس و استاد، حق یادگیری و محیط امن آموزشی و نقش فعال کلیه کنشگران در دانشگاه مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه نیازمند اقناع‌سازی فکری و استفاده از ادبیات مناسب، موثر و معطوف به نتیجه در تعلیم و تربیت اجتماعی هستیم.» وی با اشاره به ویژگی‌های تعلیم و تربیت اجتماعی گفت: «در این مقوله باید به نقش محوری و تاثیرگذار استاد و درک تفاوت در انسان‌ها و روش‌های تربیتی توجه داشته باشیم.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان گفت: «هدف از جنگ ترکیبی اخیر هجمه وسیع به ارکان فرهنگی کشور بوده است، از این‌رو باید با جهاد تبیین و گسترش فضای انقلابی به جنگ ترکیبی پاسخ دهیم. رسالت معاونان فرهنگی و دانشجویی مجاهدت در جنگ ترکیبی است و در این مسیر نیازمند ارائه راهکار برای پرورش نسل جوان بر مبنای فرهنگ ایرانی اسلامی و همچنین تربیت معنوی دانشجویان و هدایت فکر و عمل آنها هستیم.»
مطالب پیشنهادی
