ایرادات فرهنگی؛ مهم‌ترین مانع حضور زنان در عرصه مدیریتی

سمیرا مقدسی،  وکیل دادگستری:اولین مانع حضور زنان در عرصه‌های تصمیم‌گیری همان‌طور‌که خود رهبری در دیدار با بانوان اشاره کردند بحث فرهنگی ما است. یعنی به‌لحاظ قانونی ما هیچ مشکلی نداریم. حتی در بحث ریاست‌‌جمهوری بسیاری کلمه «رجال» را اعم از زن و مرد تفسیر می‌کنند. بحث ریاست‌‌جمهوری را هم که نادیده بگیریم در سطح نمایندگی مجلس و وزارت هیچ ممانعت حقوقی وجود ندارد. مهم‌ترین مساله‌ای که مانع حضور خانم‌‌‌ها در عرصه مدیریتی می‌شود، نگاه فرهنگی به خانم‌ها است. برخی با این تفکر که خانم‌ها تجربه یا مهارت ندارند، از حضور خانم‌ها در عرصه مدیریت‌های کلان جلوگیری می‌کنند. مثلا در انتخابات مجلس که مهم‌ترین رکن مدیریتی کشور از لحاظ قانونگذاری است و باعث می‌شود قوانین ضعیف و ناکارآمد در حوزه زنان اصلاح شود. در شهر تهران تعداد خانم‌ها در لیست‌های انتخاباتی دو الی سه نفر است. افرادی هم که وارد می‌شوند سفارش‌شده‌ طیف‌های سیاسی و لیست‌های انتخاباتی هستند و صلاحیت تاثیرگذاری ندارند. 

  نقش شورای عالی انقلاب فرهنگی در اصلاح قوانین
برای مطالبه از شورای عالی انقلاب فرهنگی درمورد اصلاح قوانین حوزه زنان باید به پیشینه این شورا نگاه کنیم. شورای عالی انقلاب فرهنگی درست است که تمام مصوباتش اثر قانونگذاری مستقیم ندارد، اما چون تاسیسش توسط رهبر انقلاب بوده است عده‌ای معتقدند تصمیم‌هایی که می‌گیرد منتسب به رهبری می‌شود و از لحاظ رتبه شأن آن بالاتر از مجلس است. درمورد لازم‌الاجرا بودنش اما بین کسانی که می‌گویند مصوبات رتبه‌ای بالاتر از قوانین مجلس دارد یا آن افرادی که می‌گویند رتبه پایین‌تری دارد اختلافی وجود ندارد. اما گزاره درست این است که مصوبات این شورا تماما تایید رهبر انقلاب را ندارد. چون اگر این‌طور باشد رهبری ائمه جمعه را نیز انتخاب می‌کنند و شخصیت‌های دیگری در سایر حوزه‌ها نیز مستقیما توسط ایشان انتخاب می‌شوند. اگر این انتخاب‌ را معیار قرار داده و هرچه منتخبان حرف زدند و مصوبه‌ای داشتند مورد تایید رهبری بدانیم، ظلم به ایشان است. چون گاهی اوقات اینها حرف‌های اشتباهی می‌زنند و مصوبات اشتباهی دارند. 
نباید این ادعا مطرح شود هر مصوبه‌ای که شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتساب به صحبت‌های رهبری در حوزه زنان تصویب می‌کند کاملا منطبق‌بر نگاه رهبری است. این دیدگاه غلط است و باید جلوی آن گرفته شود. همان‌طورکه تمام منصوبان رهبری تمام رفتار و کردارشان دقیقا مورد تایید رهبری نیست. این را خود رهبری هم گفته‌اند که من ممکن است کسی را جایی قرار دهم که شاید اشتباهی هم بکند. با این استدلال باید گفت اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به وظیفه خودشان و برای اجرای توصیه‌های موکد رهبر انقلاب بخواهند در هر موردی مصوبات جدیدی داشته باشند نباید همه حرف‌هایشان را به پای رهبری بنویسند. این دیدگاه را که به‌نفع رهبری است رسانه ما باید بتواند به‌خوبی مطرح کند؛ چراکه باعث می‌شود اگر این شورا اشتباهی کرد مورد انتقاد قرار گیرد و به‌پای رهبری هم نوشته نشود. 

  مسائل حوزه زنان صرفا محدود به حجاب نیست
رهبری قوانین مختلفی را در حیطه خانواده و ورود زنان به مدیریت کلان کشور واجد مشکل می‌دانند و خلأهای زیاد دیگری نیز وجود دارد که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. مانور بیش از اندازه بر مساله حجاب و نادیده گرفتن سایر مسائل باعث ناامیدی مطالبه‌گران مسائل حوزه زنان است. با این وجود در این مورد هم باید همان بحث فرهنگی که رهبر انقلاب بر آن اصرار دارند پیگیری شود نه ایده‌هایی که برخی در مجلس درمورد اجرای گشت ارشاد به ‌نحوی دیگر مطرح می‌کنند. در همین مجلس قرار بود چند قانون ازجمله حضانت فرزندان اصلاح شود. حتی مادران شهدا و همسران شهدا هم درحال‌حاضر با مشکل مواجه هستند، از این جهت که باید با قیم که پدربزرگ باشد کلنجار بروند. مشکلات زیادی وجود دارد که علاوه‌بر بحث حجاب باید مورد توجه قرار گیرد. 

  تاثیر دیدار بانوان با رهبر انقلاب بر دیده شدن مسائل حوزه زنان
صحبت‌های رهبری دقیقا به هدف می‌زند و اگر این دیدارها هر‌ساله باشد و حرف‌ها در گوش مدیران تکرار شود، اثرگذاری بیشتری دارد. تکلیف دولت قبلی که مشخص است اما در دولت فعلی نیز ادعا بر این بود که خانم‌های کارآمد در مدیریت‌های کلان به‌کار گرفته می‌شوند، اما درحال‌حاضر شاهدیم همان جاهایی که در کابینه و دستگاه‌های دولتی پیش از این در اختیار خانم‌ها قرار داشت نیز از آنها گرفته شده است. به‌طور مثال در عرصه مدیریت کلان ‌بانکی برخی زنان حضور داشتند که اکنون توسط وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی جا‌به‌جا شده‌اند. یعنی ما چیزی که از قبل داشته‌ایم را هم از دست داده‌ایم. معاونت زنان و خانواده ریاست‌‌جمهوری عنوانی ستادی دارد اما درنهایت حرف‌هایی که به‌طور کلان گفته می‌شود شنیده نمی‌شود و این عدم‌اثر‌گذاری این‌گونه توجیه می‌شود که این معاونت اجرایی نیست و در کارهای در دست اجرای دولت نفوذی ندارد. اگر ما بخواهیم خیلی دقیق با حرف رهبری پیش برویم همین دولت باید رویه‌ای که داشته است را تغییر دهد و با توجه به سخنان اخیر رهبری یک گام رو به جلو بردارد. این صحبت‌ها دقیقا مخالف تفکر برخی از افرادی است که در حیطه فرهنگی مشغول به کار هستند و به اشتباه قدم برمی‌دارند. دیدگاه رهبری دیدگاه به‌روزی است. به‌طور مثال در بحث خانه‌داری ایشان بیان داشتند اصل و اساس خانه خانم‌ها هستند نه اینکه خانه‌نشین باشند. این دقیقا خلاف دیدگاه غلط و مرسومی است که معتقد است خانم‌هایی که مشغول فعالیت بوده و کار فرهنگی می‌کنند از زمان خانواده خودشان می‌زنند.