نه ایران از برجام کوتاه بیاید نه غرب چیزی به متن برجام اضافه کند

فرهیختگان زمزمه‌ تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه نیروهای مسلح ایران چند روزی است که در محافل مختلف رسانه‌ای در دست تحلیل است. اینکه چرا اتحادیه اروپا در زمانی که ازسرگیری مجدد مذاکرات نزدیک بود، دست به چنین اقدامی می‌زند، سوالات بسیاری برانگیخته. به‌ همین جهت با عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداختیم. فرجی‌راد درباره موضع اخیر اروپا علیه ایران می‌گوید بعید است که شورای وزرای اتحادیه اروپا دست به تحریم کلیت سپاه بزند چون که تبعاتی برای اتحادیه اروپا دارد. او درباره این تبعات این‌طور گفته: «اولا بعد حقوقی دارد و ممکن است ایران شکایت بکند و آنها نتوانند اثبات بکنند. ثانیا بالاخره وقتی آنها نیروهای مسلح یک کشور [ایران] را در لیست تروریستی قرار بدهند، ایران هم طبیعتا نیروهای مسلح دیگر کشورها را در لیست تروریستی قرار می‌دهد. و طبیعتا همه این نیروهای مسلح چه برای آنها، چه برای ما در خلیج‌ فارس تحرکاتی دارند. اگر برچسب تروریست به نیروهای مسلح خورده شود، همه تروریست می‌شوند و باید با یکدیگر برخورد کنند، نتیجه این یک بحران است، بحرانی که اگر کنترل نشود، به درگیری تبدیل می‌شود.» در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید. 

باتوجه به موضعی که اروپا درمقابل ایران گرفته، فکر می‌کنید بندهای غروب می‌تواند ارتباطی با موضع اتحادیه اروپا داشته باشد؟ از این منظر که غرب و آمریکا چون به‌خاطر بندهای غروب متضرر می‌شوند، خواستند از سوی دیگر به ایران فشار بیاورند؟
نه فکر نمی‌کنم ارتباطی داشته باشد. این میزانی که آنها در تحریم‌ها کوتاه آمدند، زمانی بوده که آنها به انرژی نیاز داشتند. مثلا همین فرصتی که برای ونزوئلا ایجاد کردند و نفتش را به بازار آوردند، به این خاطر بود که نمی‌توانستند با ایران مانند ونزوئلا کار کنند و بالاخره ایران تحریم است و آمریکا از برجام خارج شده بود و مساله غنی‌سازی و اینها مطرح بوده، بنابراین یک مقداری چشم‌هایشان را روی صادرات بیشتر نفت بستند و خب این فرصتی شد که ایران نفت بیشتری بفروشد، هرچند ایران از این فرصت آن‌طورکه باید استفاده نکرد. این ارتباطی با در لیست گذاشتن سپاه ندارد، این در لیست گذاشتن بیشتر در رابطه با بحران داخلی ما و مساله پهپادی اوکراین است که آنها یک مقدار عصبانی شدند. در رابطه با مسائل داخلی اروپا هم، اینها فشار افکار عمومی روی‌شان خیلی زیاد است، چه مردمی چه پارلمان اروپا، به‌طوری‌که این فشار افکار عمومی آنقدر زیاد است که آنها جرات نمی‌کنند در وین وارد مذاکره مستقیم بشوند؛ هرچند گفته می‌شود مذاکراتی در دو سه وعده در نیویورک بین ایران و آمریکا انجام شده است. یکی هم آن مساله پهپاد است که آنها می‌خواهند روسیه در جنگ برنده نشود، درواقع اگر جنگ هم به اتمام برسد یک‌جورهایی برد-‌برد باشد.
من بعید می‌دانم در جلسه امروز شورای وزرای اتحادیه اروپا آن کاری را که پارلمان اروپا انجام داد، تکرار کند. درواقع پیامدهای زیادی دارد، اولا بعد حقوقی دارد و ممکن است ایران شکایت کند و آنها نتوانند اثبات کنند. ثانیا بالاخره وقتی آنها نیروهای مسلح یک کشور [ایران] را در لیست تروریستی قرار بدهند، ایران هم طبیعتا نیروهای مسلح دیگر کشورها را در لیست تروریستی قرار می‌دهد. طبیعتا همه این نیروهای مسلح چه برای آنها، چه برای ما در خلیج‌فارس پرسه می‌زنند، اگر برچسب تروریست به نیروهای مسلح خورده شود، همه تروریست می‌شوند و باید با یکدیگر برخورد کنند، نتیجه این یک بحران است، بحرانی که اگر کنترل نشود، به درگیری تبدیل می‌شود. بنابراین این را هم اروپایی‌ها می‌فهمند هم آمریکایی‌ها. اروپایی‌ها در ابتدا کمی تند بودند، به‌ویژه انگلیسی‌ها و وزیر خارجه انگلیس هم به آمریکا رفت تا رضایت آمریکایی‌ها برای تحریم سپاه بگیرد، اما آمریکایی‌ها موافقت نکردند، از آن به بعد هم انگلیسی‌ها سکوت کردند. من پیش‌‌بینی می‌کنم که باتوجه به این مساله، روز دوشنبه کلیت سپاه در لیست قرار نگیرد. فقط برای اینکه اعتبار و آبروی پارلمان اروپا از بین نرود، ممکن است تعدادی از شرکت‌های سپاه را در لیست قرار بدهند. 

باتوجه به احتمالاتی که اخیرا درباره خروج ایران از NPT بیان شده، فکر می‌کنید برای اینکه توافق خوبی صورت بگیرد، وزارت خارجه چه روندی می‌تواند طی کند؟
وزارت خارجه مجری است. برای اینکه در این وضعیت فعلی زودتر به‌نتیجه برسند، من قبلا هم گفتم فشار روی کشورهای غربی زیاد است، باید مذاکرات مستقیم و غیرعلنی پنهانی داشته باشند. وقتی که علنی شد، اعلام کنند. حالا ممکن است چهارتا روزنامه‌نگار از رژیم‌صهیونیستی و روسیه هم این مذاکرات را رسانه‌ای کنند، مساله‌ای ندارد. بازی کنند، بازی رسانه‌ای می‌کنند. دوم اینکه همه بایستی برجام را بپذیرند. نه ایران از برجام کوتاه بیاید، نه آنها چیزی به متن برجام اضافه کنند. اگر هرکس بخواهد چیزی اضافه کند، بحث‌ها طولانی می‌شود و نتیجه هم نمی‌گیرند. هم آمریکا به این برجام نیاز دارد که انتخاباتش دارد نزدیک می‌شود، هم ایران برای حل مشکلات اقتصادی‌‌اش به برجام نیاز دارد.