گفت‌وگوی «فرهیختگان» با استادی که پای مدارس مهارتی را به روستا باز کرد
راضیه فلاح، خبرنگار:ایده مدرسه عالی مهارت در پی یک خلأ جدی مطرح شد تا فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با فراگیری مهارت‌های مورد‌علاقه و البته مورد نیاز صنایع امکان اشتغال بیشتری در بازار کار داشته باشند. آنگونه که علیرضا لادن‌مقدم، معاون آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان سما می‌گوید، تاکنون 113 مدرسه تحت این عنوان در فضای دانشگاه آزاد اسلامی راه‌اندازی شده که البته حدود 40 درصد از آنها فعال است و باقی آنها در تلاش برای کسب فاکتورهای مورد توجه سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای قرار دارند. یکی از مدارس مهارتی تازه‌تاسیس دانشگاه در یک روستا تشکیل شده است. روستای وادان از توابع بخش مرکزی دماوند از آذرماه امسال میزبان مدرسه‌ای مهارتی با عنوان روستا شده که در آن چند رشته و حوزه متفاوت نظیر خیاطی آموزش داده می‌شود. این اتفاق به همت یکی از اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی انجام شده است.
جمشید معصومی عضو هیات‌علمی فقه و حقوق دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی و رئیس مدرسه عالی مهارتی وادان گفت: «در روستایی که مدرسه را تاسیس کرده‌ایم حدود 2 هزار و 500 نفر زندگی می‌کنند. اما مجوزی که به ما داده شد مربوط به تمام روستاهای شهرستان دماوند می‌شود. یکی از برنامه‌های ما این است که دهیاران و ائمه جماعت را گرد هم بیاوریم و با آنها گفت‌وگو کنیم که این افراد، به تبلیغ پرداخته و به سمت نهادینه کردن استعدادیابی حرکت کنند و دانشآموزان و محلی‌ها را به مهارت‌آموزی سوق دهند. ما در قالب این مدرسه عالی مهارتی قرار است این شعار را محقق کنیم که در هر روستا و هر دانش‌‌آموز یک مهارت داشته باشد.»
او ادامه داد: «از دیدگاه من این روستا چنین ظرفیتی را داراست، چون روشی که داوران دانشگاه آزاد اسلامی در پیش گرفته‌اند و براساس آن، این مدارس را تایید کرده‌اند، در ظاهر امکان‌پذیر است. این شیوه و رویکرد به این صورت است که لازم نیست در فضای فیزیکی خاصی مانند مدرسه و کلاس کار مهارت‌آموزی را انجام دهیم. ما افراد را وارد فضایی می‌کنیم که امکانات رشته مورد نظر در آنجا وجود داشته باشد. به‌عنوان مثال، اگر قرار است به فردی نجاری یاد بدهیم، او را به مرکز نجاری محله یا روستا ببریم، میز و صندلی را آنجا بچینیم و بحث‌های تئوری را در آنجا ارائه دهیم.»
معصومی با توضیح بیشتر اقداماتی که قرار است در این مدرسه انجام شود اظهار کرد: «حتی می‌توان تئوری‌ها را در مدرسه عالی مهارت برگزار کرد اما بخش عملی آن در کارگاه برگزار شود. با اجرای این روش، دیگر محدودیتی نخواهیم داشت؛ می‌توان هر تعداد داوطلب یک رشته مهارتی را در کنار هم قرار داد و برنامه‌ریزی‌های آن را انجام داد. داوطلبان در کارگاه جوشکاری و برق می‌توانند از این فضاها استفاده کنند. دانشگاه هر واحد نیز امکانات و تجهیزاتی دارد که طبق گفت‌وگوهای صورت گرفته، قرار است این امکانات در اختیار مدرسه عالی مهارت قرار گیرد و دانشگاه، کارگاه‌های خود را در اختیار ما قرار دهند و مدرسه عالی مهارت نیز زیر نظر آن دانشگاه باشد. در مجموع می‌توان از ظرفیت‌های این واحد نیز برای مهارت‌آموزی استفاده کرد.»
او عنوان کرد: «در جایی مانند این روستا ممکن است بتوان یک علاقه‌مند به رباتیک را پیدا کرد یا حتی ممکن است تشکیل کلاس‌های نظری و تئوری برای یک نفر ارزش زیادی نداشته باشد اما دانشگاه آزاد اسلامی این امکان را دارد که در قالب واحد الکترونیک، مباحث نظری عنوان‌شده در کلاس‌ها را ضبط کرده و فرد در کلاس‌های واحد الکترونیک به صورت مجازی شرکت کند. درواقع، مدرسه عالی مهارتی از این ظرفیت استفاده می‌کند تا کلاس‌های نظری را به واحد الکترونیک هدایت کرده و واحدهای عملی به مراکز و کارگاه‌ها منتقل شوند. از این جهت کلاس با ظرفیت یک نفر نیز امکان برگزاری دارد.» وی در ادامه بیان می‌کند که ما فرد را به سمتی هدایت می‌کنیم که این ظرفیت را داشته باشد. واحدهای الکترونیک به صورت تئوری و کارگاه‌ها به صورت عملی موضوعات مطرح شده در مدرسه را آموزش می‌دهند. هدف ما مهارت‌آموزی به هر شکل و شیوه‌ای است و این روش‌ها را متناسب با شرایط و امکانات انتخاب می‌کنیم.
به گفته رئیس مدرسه عالی مهارتی، با این شیوه آموزشی حتی یک نفر هم از آموزش محروم نمی‌شود. دانشگاه یک شبکه است و به‌تنهایی یک مدرسه عالی به شمار نمی‌رود. سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با 400 واحدی که در اختیار دارد یک شبکه را در کل کشور شکل داده و با استفاده از بسترهای الکترونیکی به صورت کامل می‌‌تواند این مدارس عالی مهارت هم‌افزایی را در اختیار داشته باشند و فردی از آموزش محروم نشود.
او در ادامه تاکید کرد: «ما در سال جاری، مهارت کامپیوتر، کمک‌های اولیه و خیاطی را عرضه کرده و به‌زودی قرار است زبان را نیز ارائه کنیم. البته ما زبان را به‌عنوان یک مهارت در نظر گرفته‌ایم. این موارد اقداماتی هستند که در سال جاری در حال اجرا بوده و برای سال آینده هم در نظر داریم 4 الی 5 مهارت دیگر را به این مهارت‌ها اضافه کنیم. ما در حال راه‌اندازی رشته تعمیرات لوازم خانگی هستیم که ثبت‌نام آن آغاز شده و تعدادی نیز در این مهارت ثبت‌نام کرده‌اند.»
این عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران مرکزی اشاره کرد: «من نیرویی اداری نیستم و با عشق کار می‌کنم. حتی شده خانه به خانه مراجعه کرده و فرم‌های ثبت‌نام را به‌طور حضوری تکمیل کرده‌ام و هرطوری که شده تلاش می‌کنم شرایط را برای آنها فراهم کنم تا در زمینه‌ای که استعداد و علاقه دارند صاحب مهارت شوند. در این راستا، ما بستر آن را فراهم می‌کنیم. از نظر من مزیت روستاها در رقابتی است که با هم دارند. زمانی که فردی تخصصی پیدا می‌کنند مابقی افراد نیز برای عقب نماندن از او، تلاش می‌کنند تا آن مهارت را کسب کنند. بنابراین می‌توان کار را گسترش داد. در قالب این رقابت، اخبار منعکس می‌شود و همه افراد روستا یکدیگر را می‌شناسند. بعد از گذشت چند دوره همه احساس می‌کنند باید از این کانال عبور کنند.»
معصومی درباره ظرفیت کلاس‌ها گفت: «ما 3 کلاس را در این مجموعه برگزار می‌کنیم؛ بیش از 20 نفر در کلاس‌های کامپیوتر، 8 نفر در کلاس‌های کمک‌های اولیه و 6 نفر در کلاس خیاطی در حال آموزش و تولید هستند. در حال حاضر بیش از 50 نفر برای دوره‌های زبان ثبت‌نام کرده‌اند که به‌زودی راه‌اندازی می‌شود. از آنجایی که کلاس‌های مدرسه عالی مهارتی به‌تازگی کار خود را آغاز کرده، نمی‌توانیم آمار دقیقی ارائه دهیم. برای دوره‌های زبان نیز با موسسه‌ای قرارداد بسته‌ایم که قرار است به روش موسسات زبان سفیر تدریس کند.»
او همچنین عنوان کرد: «مشکلی که تا امروز داشته‌ایم این بوده که سرمایه‌گذاری نداشتیم و با دشواری‌های زیادی در این مسیر قدم گذاشته‌ایم. اما در حال حاضر اسپانسر موردنظر خود را پیدا کرده‌ایم تا از حمایت‌های آن بهره‌مند شویم. اگر اسپانسر خاصی داشته باشیم که بتواند ما را حمایت کند طی 6 ماه مدرسه به پیشرفتی مطلوب خواهد رسید. ما برای سال بعد و سال‌های آتی نیز برنامه‌ریزی در دستور کار داریم و قرار است استعدادیابی کنیم و پرسش‌نامه‌هایی را بین افراد توزیع کرده و استعداد‌شناسی کنیم تا افراد بااستعداد و علاقه‌مند در زمینه کامپیوتر را پیدا کنیم. البته در این مسیر حتما باید استعداد و علاقه را لحاظ کرده و براساس استعدادها و علاقه‌هایی که در روستا وجود دارد، رشته‌های مورد نظر در مدرسه را ایجاد کنیم. به‌عنوان مثال، اگر بدون ارزیابی‌های قبلی، دوره‌های برق یا مکانیک یا حوزه‌های دیگر را برنامه‌ریزی کنیم و ناگهان متوجه شویم که کسی از این رشته‌ها استقبال نمی‌کند، انرژی را صرف کار بیهوده‌ای کرده‌ایم. بنابراین باید بعد از شناسایی استعدادها و ایجاد یک بانک اطلاعاتی کامل از افراد، رشته‌ها را ایجاد کرد.»
معصومی اظهار کرد: «با توجه به اینکه این مدرسه مهارتی برای اولین بار در روستا ایجاد شده، این مدرسه تنها محدود به این روستا نمی‌شود بلکه مخاطب آن تمام روستاهای آن منطقه خواهند بود. ما همچنین برنامه دومی هم در نظر داریم که طبق آن با مدارس آموزش و پرورش وارد تفاهمنامه شده و قرار است به‌گونه‌ای پیش رویم که هیچ دانش‌آموزی بدون مهارت باقی نماند. این بدان معناست که در این برنامه نیز باید استعدادیابی خاصی صورت گیرد و براساس استعدادها شرایطی را ایجاد کنیم که دانشآموزان به یادگیری مهارت علاقه‌مند شده و در کنار مدرک تحصیلی خود مدرک مهارتی را نیز کسب کنند. این مدرک مهارتی را هم دانشگاه و هم سازمان فنی و حرفه‌ای به آنها ارائه می‌دهد. این دومین برنامه‌ای است که ما در حال پیگیری آن هستیم. گفت‌وگوهای اولیه آن صورت گرفته و به سمت عملی کردن آن پیش می‌رویم.»
مطالب پیشنهادی
