فاطمه طاریبخش، خبرنگار:اولین روز از کارگاه دوروزه آموزش تبیین سیاستهای دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه مهارتآموزی روز گذشته با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، حسینینیا رئیس سازمان فنیوحرفهای، محمد بطحایی معاون آموزشهای عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد و رئیس سازمان سما، علیرضا لادنمقدم معاون آموزشهای فنیوحرفهای، مهارتی و کاربنیان، سیدحاتم مهدوینوری رئیس امور توسعه آموزشهای فنیوحرفهای، محسن امینی مدیرکل برنامهوبودجه دانشگاه آزاد و صالحی عمران مدیرکل آموزش و پژوهش سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی در هتل فرهیختگان برگزار شد.
ساختار مهارت و کارآفرینی در کشور نیازمند تحول است
در این برنامه سیدمحمد بطحایی، معاون آموزشهای عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «یکی از چالشهای تهدیدکننده آموزش درتمامی ابعاد چالش اثربخشی موسسات آموزشی است. اثربخشی سیستم آموزشی به این معناست که مدرسه یا دانشگاه به چه میزان توانسته به اهدافش دسترسی داشته باشد؟ دانشآموزان و دانشجویان به چه میزان توانستهاند از آموختهها در رفع چالشهایشان استفاده کنند؟»بطحایی افزود: «رهبر معظم انقلاب در شعار سال به اثربخشی آموزش اشاره کردهاند. تمامی دانشجویان بعد از فارغالتحصیلی باید بتوانند مشکلات اشتغال را برطرف کنند. درحالیکه براساس آمار رسمی بیش از ۴۰ درصد بیکاران تحصیلات دانشگاهی دارند و این آمار نشاندهنده عدم اثربخشی دانشگاههاست.» بهگفته وی در دنیا دانشگاههای نسل پنجم به فعالیت میپردازند. دانشگاه آزاد اسلامی هم در دوسال آخر فعالیت مناسب را آغاز کرده و این مسیر میتواند نتایج مثبت و تحولی در کشور ایجاد کند. در چندین سال اخیر شعار سال مقاممعظمرهبری در زمینه اقتصادی است. فارغالتحصیلان دانشگاهی نمیتوانند به اشتغال بپردازد و در این شرایط اگر در حوزه مهارتآموزی بتوانیم این مسیر را باکیفیت عبور کنیم به جمهوری اسلامی خدمت کردهایم.»
بطحایی با تاکید بر اینکه دانشکدههای مهارت و کارآفرینی متولی اصلی مهارتآموزی در دانشگاه آزاد هستند، گفت: «این شیوه آموزش باید با منابع آموزشی تغییر کند و درک تفاوتها موردتوجه قرار گیرد، از طرفی باید بپذیریم که مسیر آموزش در این شیوه متفاوت و نیازمند تغییر ساختارهاست.»
رئیس سازمان سما در پایان گفت: «ساختار مهارت و کارآفرینی نیازمند تحول است و باید ازسوی مدیران مدرسه عالی مهارتی موانع و مشکلات به تصمیمگیران منتقل شود تا بتوان در حوزه کارآفرینی اقداماتی اثربخش انجام داد. مشکلات مراکز کاربنیان مطرح شود تا بتوان موانع را برطرف کرد. کارهای تاسیسی نیازمند صبر و همفکری هستند.»
113 دانشکده مهارتی در کشور راهاندازی کردهایم
محسن امینی، مدیرکل دفتر برنامهوبودجه دانشگاه آزاد در این کارگاه گفت: «با مدل سنتی ۲۰ سال گذشته نمیتوان فعالیت کرد. سند تحول و تعالی در محور دانشگاه کارآمد و پایدار موردتوجه قرار گرفته است. دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه تشکیل شده و باید بتوان اقدامات را پایدارسازی و متنوعسازی کرد.»
وی افزود: «دانشگاه آزاد اسلامی درتمامی کشور مجموعه آموزشی داشته است و این دانشگاه برای افراد از مهدکودک تا دکتری برنامه دارد، همچنین قرار است درآمد شهریهای دانشگاه امسال ۳۰ درصد باشد و افزایش درآمد غیرشهریه موردتوجه است. برای تحقق این مهم یکپارچگی شبکه و سیاستگذاریها موردتوجه قرار گرفتهاند.»
مدیرکل دفتر برنامهوبودجه دانشگاه آزاد با تاکید بر اینکه اقتصاد دانشگاه نسبت به دوسال اخیر جهش داشته است، اظهار داشت: «در سال جاری هزار و ۹۰۰ رشته مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی افزایش داشته و متناسب با نیاز جامعه به ارائه آموزشها میپردازند.»
امینی به هدفگذاری مدارس مهارتی اشاره کرد و افزود: «مدارس مهارتی روی دانشپذیری فعالیت میکنند و تاکنون ۱۱۳ دانشکده مهارتی و ۱۱۶ مدرسه عالی مهارتی راهاندازی شدهاند، طبیعتا توسعه مدارس عالی در تحول اقتصاد دانشگاه موثر است و قطعا باید بتوانیم با همافزایی جایگاه دانشگاه را ارتقا دهیم.»
رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد خبر داد
تشکیل پرونده مهارتی در آغاز دوران دانشجویی
مهدی جهانگیری، رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد واحد شهرکرد درخصوص اقداماتی که در یکسال گذشته در این دانشکده انجام شده، عنوان کرد: «رشتههای دانشکده مهارتی براساس آمایش منطقه و سرزمین ایجاد شد. بهعبارت دیگر تصمیم بر تدریس رشتههای بومی استان در این دانشکده گرفته شد تا مهارتآموزان پس از فارغالتحصیلی دغدغه اشتغال نداشته باشند. استان چهارمحالوبختیاری یکی از استانهای محروم کشور محسوب میشود.» او با اشاره به تاثیر تدریس رشتههای مهارتی در جذب دانشجو گفت: «درحالحاضر حدود 800 دانشجو در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند که توجه به نیاز بومی استان عامل مهم و تاثیرگذاری در رشد 120 درصدی جذب دانشجو بود. این میزان جذب دانشجو در سطح کشور نیز نمونه و یک عملکرد خوب بود که رتبه اول کشوری در جذب دانشجو را برای این دانشکده به ارمغان آورد.»
16 رشته مهارتی در واحد شهرکرد تدریس میشود
جهانگیری درباره تعداد رشتههایی که در این واحد تدریس میشود، اظهار کرد: «بیشتر رشتههایی که در دانشکدههای مهارتی تدریس میشوند، پایه آموزش مهارتی دارند، بهعنوانمثال رشتههایی مانند عمران، معماری، کامپیوتر، مکانیکخودرو و جوشکاری هستند. درحالحاضر 16 رشته مهارتی در دانشکده مهارت و کارآفرینی واحد شهرکرد در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته تدریس میشود.» رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد واحد شهرکرد درخصوص برنامههای آتی این دانشکده توضیح داد: «اقدام به تمرکززدایی بزرگترین کاری بود که گامهای اولیهاش در این دانشکده برداشته شده است. به بیان دقیقتر، بهجای آنکه هر واحد شهرستان این استان رشتههای مختلف و بعضا تکراری را تدریس کنند، هر رشته براساس مزیت همان منطقه به دانشکدهها محول شده و تمرکز از روی واحد شهرکرد بهعنوان مرکز استان نیز کاسته شده است. برای مثال رشته جوشکاری در مقطع کاردانی به دانشکده هفشجان -که لقب پایتخت جوشکاری ایران را دارد- واگذار شده و این رشته که در واحد شهرکرد با استقبال کمی روبهرو بود، از بین رشتههای این دانشکده حذف شد. بدین منظور با تاسیس یک پردیس دانشگاهی در این شهر این مهم محقق میشود. مثال دیگری که در این خصوص میتوان زد، رشته گیاهان دارویی در مقطع کاردانی است. این رشته قرار است به شهرستانی منتقل شود که هنرستان گیاهان دارویی در آن مستقر است. بدینگونه فرصت ادامه تحصیل برای فارغالتحصیلان آن هنرستان نیز ایجاد میشود، درنتیجه این اقدام دیگر رشته کممخاطب یا بیمخاطب در هیچ کدام از واحدهای استان وجود نخواهد داشت و زمینه اشتغال افراد هم بیشتر خواهد شد.» او در ادامه تصریح کرد: «برای جذب بیشتر دانشجو درخواست افزایش رشتههایی از قبیل موسیقی، نگهداری سالمند، تربیت مربی مهدکودک و پوست، مو و زیبایی به مرکز ارسال و با تاسیس رشتههای موسیقی، امور بانکی، نگهداری سالمند و تربیت مربی مهدکودک موافقت شده است.»
استقبال خانواده دانشجویان از تشکیل پرونده مهارتی
جهانگیری درباره جایگاه دانشکده مهارتی در مدت فعالیت یکساله خود در این استان خاطرنشان کرد: «دانشگاه آزاد واحد شهرکرد اولین دانشگاهی است که در بدو ورود دانشجویان به آن برای هر فرد یک پرونده مهارتی تشکیل میدهد. این پرونده براساس علاقه مهارتی هر دانشجو تشکیل میشود. به بیان دقیقتر علاقه دانشجو را پیدا و براساس علاقه فردی برنامه کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت ریخته میشود.» رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد واحد شهرکرد افزود: «ایجاد پرونده مهارتی برای هر فرد با استقبال زیاد خانوادهها و دانشجویان روبهرو شده و این امکان را برای دانشجویان ایجاد کرده که درکنار رشتههای دانشگاهی رشتههایی را که علاقه به یادگیری آنها دارند نیز بیاموزند. این اقدام فرصتی را برای دانشجویان ایجاد کرده که اگر در رشتههای تحصیلی دانشگاهی خود نتوانند مشغول به کار شوند، در رشتههای مهارتی که آموزش دیدهاند فرصت اشتغال را داشته باشند. از سوی دیگر مهارتهایی را که علاقهمند به یادگیری آن هستند، میتوانند در دانشگاه آموزش ببینند، برای مثال یک دانشجوی رشته ادبیات یا زیستشناسی علاقهمند به یادگیری برنامهنویسی است و توانایی و استعداد این مهارت را نیز دارد. این فرد فرصت آموزش زبان برنامهنویسی روز دنیا مانند پایتون را درکنار رشته تحصیلی خود دارد.»
رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر:
درخواست راهاندازی 20 رشته مهارتی را مطرح کردیم
مجتبی کشاورز، رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد واحد قائمشهر درخصوص تعداد رشتههایی که در این دانشکده تدریس میشوند، اظهار کرد: «درحالحاضر 18 رشته از قبیل کامپیوتر، حسابداری، برق، مکانیک، امور اداری و امور دامی در دانشکده مهارت و کارآفرینی این واحد برای مقطع کاردانی تدریس میشود.»
وی با بیان اینکه رشتههای امور اداری و تربیتبدنی از رشتههای پرمخاطب این دانشگاه بهحساب میآیند، عنوان کرد: «با توجه به علاقه مردم منطقه به ورزش و رشد قهرمانان بزرگ جهانی از استان مازندران و شهرستان قائمشهر، رشته تربیتبدنی از رشتههای پرمخاطب این دانشکده است و بهطور مداوم هر چهارسال یکبار یکی از قهرمانان کشور در این واحد مشغول به تحصیل است که هرسال یک مدال طلا برای تیم ورزشی واحد بهارمغان میآورد. افرادی مانند بهداد سلیمی، حسن یزدانی و حسین توکلی افراد نامداری بودهاند که از این واحد رشد کردهاند و تاثیر زیادی در جذب افراد به رشته تربیتبدنی در دانشکده مهارت و کارآفرینی واحد قائمشهر داشتهاند.»
رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد واحد قائمشهر درمورد علت کاهش افرادی که در مقطع کاردانی تحصیل میکنند، بیان کرد: «سیستم 3-3-6 در مقاطع تحصیلی قبل از دانشگاه باعث شده که تقاضا برای تحصیل در مقطع کاردانی کم شود. این سیستم فرصتی برای دانشآموختگان هنرستان ایجاد کرده که آنها مستقیم در مقطع کارشناسی پیوسته تحصیل کنند، درنتیجه 600 نفر در 18 رشته این دانشکده درحال تحصیل هستند.» او درخصوص برنامههای دانشکده مهارتی واحد قائمشهر در سال آتی توضیح داد: «بالطبع رشتههای پرطرفدار مانند رشتههای آسانسور، ثبت حقوقی و گیاهپزشکی در مقطع کاردانی به رشتههای قبلی اضافه میشود. در این خصوص درخواست 20 رشته مهارتی جدید ارسال شده و در انتظار نتیجه نهایی برای تاسیس رشتهها از سوی سازمان مرکزی هستیم.» کشاورز در توضیح فضای اشتغال و توانایی افرادی که در رشته ثبت حقوقی تحصیل میکنند، گفت: «کسی که تا مقطع کاردانی این رشته را بخواند نمیتواند در آزمون دفاتر اسناد کشور شرکت کند، اما آموزشهای لازم برای کار در دفتر اسناد را فرامیگیرد. از سوی دیگر این فرد توانایی دارد در مشاغلی مانند عریضهنویسی فعالیت کند یا حتی بهراحتی میتواند اقدام به تاسیس بنگاه املاک و مستغلات کند. همچنین رشته گیاهپزشکی در مشاغل فروش سم گیاهی کاربرد دارد.» رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد واحد قائمشهر درباره روند کاری دانشکده مهارت و کارآفرین خاطرنشان کرد: «این دانشکدهها مانند دیگر دانشگاهها، آموزش و پژوهش رشتههای مختلف را درکنار آموزش مهارت به دانشجویان تدریس میکنند. البته مهارتآموزی در این رشتهها اهمیت بیشتری نسبت به آموزش پژوهش دارد. از سوی دیگر کسب درآمد غیرشهریه یکی دیگر از وظایفی است که برای این دانشکدهها تعریف شده است. به بیان ساده وظیفه دانشکده مهارتی آموزش مهارت به متقاضیان و سرمایه برای واحدهاست.» او در پاسخ به اینکه این دانشکده چقدر توانسته در بین مردم شناخته شود، گفت: «هنوز به اهدافی که برای دانشکدههای مهارتی تعریفشده نرسیدهایم و مسیری طولانی پیش رو است. اما همین اقدامات و معرفی محدود بین مردم اثرات زیادی در شهر قائمشهر داشته است. برای مثال این دانشکده همان آموزشهایی را که برای مهارتآموزان دارد در تولید ماهی خاویاری پیاده کرده و توانسته است قطب پرورش ماهیهای خاویاری در کشور شود.»
کشاورز درخصوص چگونگی پرورش ماهیهای خاویار در این دانشکده اظهار کرد: «دانشکده با همیاری دانشجویان در زمینه تولید حلزون آفریقایی، کرم میل ورم و سوپر ورم و ماهی خاویار اقدام کرده است. به بیان دیگر دانشکده مهارتی این واحد در یک اقدام عملی توانسته از مهارتهایی که به دانشجویان آموزش میدهد، برای خودش نیز درآمدزایی داشته باشد. درحالحاضر این دانشکده ماهی خاویاری را در سطح گوشتی تولید میکند و توانسته دومیلیارد تومان سود از این کار کسب کند. برای مراحل بعد نیز بهسمت تولید خاویار و چرم ماهی خواهد رفت. به بیان سادهتر بهنوعی به دانشجویان خودباوری اشتغالزایی و تولید بهصورت عملی با این اقدام، داده شده است.