2022 برای اروپا و غرب سال خوشایندی نبود. آنها پس از چندین دهه، جنگ را نزدیک‌تر از هرچیز به مرزهای خود دیدند؛ جنگی که هنوز ادامه دارد و می‌تواند به سومین جنگ جهانی و یا یک جنگ هسته‌ای تبدیل شود. به‌جز جنگ روسیه و اوکراین، سایه جنگ در آسمان چین و تایوان هم خودنمایی می‌کند. بسیاری از تحلیلگران منتظرند تا چین تصمیم نهایی را بگیرد و در تایوان یک اقدام نظامی بکند. در این سال تقابل آمریکا و چین جدی‌تر از قبل شد و چینی‌ها با اعتمادبه‌نفس بیشتری وارد تعامل جدی با متحدان عرب آمریکا در خلیج فارس شدند. در دنیا ویروس کرونا و تبعاتش کاهش چشمگیری پیدا کرد و قربانیان آن بسیار کمتر از قبل شدند. البته در برخی کشورها همچون آمریکا هنوز تعداد قربانیان این ویروس بالاست اما در ایران با توجه به واکسیناسیون انجام گرفته، تقریبا هیچ شهری در وضعیت قرمز قرار ندارد. 2022 سالی پر از اخبار تلخ‌تر از سال 2021 بود و احتمالا نیز 2023 از آن نیز بدتر باشد. در این سال حدود 32 میلیون نفر در سراسر جهان پناهنده بودند، به این معنی که آنها از کشور مادری خود به دلیل آزار و اذیت، درگیری یا خشونت گریخته‌اند. با احتساب آوارگان داخلی - یعنی افرادی که مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند اما همچنان در کشور خود زندگی می‌کنند - این تعداد به بیش از 100 میلیون نفر می‌رسد. این آمار 13 میلیون بیشتر از پایان سال 2021 یا معادل جمعیت ایرلند، لیتوانی و نیوزیلند است. در سال 2023 احتمالا وضع بدتر از این خواهد شد؛ چراکه غرب می‌خواهد به هرشکلی شده سرنوشت جنگ اوکراین را به‌نفع خودش تغییر دهد. هر سناریویی به‌جز پیروزی روسیه، احتمالا برای غرب هزینه‌زا خواهد بود. در این بین هنوز اوضاع در افغانستان، سوریه و سودان جنوبی نگران کننده است. باید دید در 2023 آتش جنگ‌های دیگری شعله‌ور خواهد شد یا اینکه جهان سالی نسبتا  آرام را تجربه خواهد کرد.

جنگ اوکراین 

روسیه در 24 فوریه 2022 (5 اسفند 1400) به اوکراین حمله کرد. مسکو تاکنون 20درصد از خاک این کشور را تصرف و به خاک خود ملحق ساخته است. براساس آمارهای منتشرشده از سوی آژانس پناهندگان سازمان ملل، بر اثر جنگ 7.7میلیون نفر در داخل اوکراین آواره شده و 5.3 میلیون نفر دیگر نیز از این کشور گریخته‌اند. آمارهای منتشرشده از سوی وزارت دفاع آمریکا آمار کشته‌شدگان کلی جنگ اوکراین را 200 هزار نفر تخمین زده است. 
این جنگ فارغ از هزینه‌هایش برای روسیه و اوکراین، اقتصاد جهان را نیز با بحران مواجه ساخته است. افزایش قیمت نفت و گاز در پی تحریم صادرات انرژی روسیه و کاهش صادرات گندم و غلات توسط مسکو و کی‌یف که بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان این محصولات در جهان هستند، به گرانی سوخت و مواد غذایی در سراسر جهان دامن زده است. 

بحران تایوان و سفر پلوسی 

با حمله روسیه به اوکراین، گمانه‌زنی‌ها درباره استفاده چین از این فرصت برای حمله به تایوان افزایش یافت. همزمان با گمانه‌زنی‌ها، چین در عرصه عملی بر میزان تمهیدات نظامی خود در اطراف تایوان افزود که این تمهیدات شامل استقرار نیروهای نظامی بیشتر و برگزاری رزمایش‌های بزرگ بود. 
در میانه این اقدام، در اواسط تابستان زمزمه سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان به جزیره تایوان در جریان یک تور منطقه‌ای در شرق آسیا، آغاز شد. انتشار این خبر دوره‌ای از تلاطم را موجب شد به‌گونه‌ای که چین از نظر نظامی و سیاسی دست به تهدید آمریکا زد. با این حال پلوسی روز دوم اوت 2022 (۱۱ مرداد 1401) وارد تایپه شد. 

اغتشاشات ایران 

22 شهریورماه مهسا امینی ساعتی پس از بازداشت توسط پلیس امنیت اخلاقی، در مرکز این پلیس، دچار مشکل و به بیمارستان منتقل می‌شود. 4 روز پس از بستری، او در بیمارستان فوت کرد. مرگ این دختر جوان، احساسات بسیاری را جریحه‌دار کرد و منجر به اعتراضاتی در ایران شد. اعتراضات با شعارهای عامه‌پسندی همچون «زن، زندگی، آزادی» آغاز شد ولی با نقش‌آفرینی گروهک‌های تروریستی و رسانه‌های ضدایرانی، اعتراضات به آشوب کشیده شد. در مقطع حساسی از این آشوب‌ها یک تروریست عضو داعش در 4 آبان 1401 به حرم شاه‌چراغ شیراز حمله کرد که در اثر آن 13 نفر به شهادت رسیدند. به گفته مقامات رسمی، در ناآرامی‌های سال 2022 که از اواخر شهریور آغاز شده و تا اوایل آذرماه جسته‌وگریخته به مدت تقریبا 70 روز طول کشید، دست‌کم 200 نفر جان خود را از دست داده‌اند. از این میان نزدیک 150 نفر از شهدا به نیروهای امنیتی و مردم مربوطند و نزدیک 50 نفر نیز به حاضران در آشوب‌ها مربوط می‌شود. غرب به بهانه این آشوب‌ها دست به افزایش تحریم‌ها علیه ایران، معلق ساختن مذاکرات احیای توافق هسته‌ای و اخراج ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد زده است. 

جام‌جهانی قطر 

کشور کوچک قطر از ۲۰ نوامبر تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ (۲۹ آبان تا ۲۷ آذر ۱۴۰۱) میزبان جام‌جهانی فوتبال بود. این کشور سه میلیون نفر جمعیت دارد که تنها 10 درصد آن (313 هزار نفر) شهروند قطر به حساب می‌آیند. با وجود جمعیت کم، درآمد قطر از صادرات انرژی به سالانه بیش از 100 میلیارد دلار می‌رسد. قطر با اتکا به درآمدهای بالا و جمعیت کم، بیش از 200 میلیارد دلار برای برگزاری جام‌جهانی و ایجاد زیرساخت‌های آن هزینه کرد. پیش از قطر، روسیه میزبان 2018، 11.6 میلیارد دلار و برزیل میزبان 2015، 15 میلیارد دلار برای برگزاری این جام هزینه کرده بودند. 
در جام‌جهانی قطر، آرژانتین و فرانسه به فینال رسیدند و یاران مسی 35ساله جام را بالای سر بردند. یکی از اتفاقات جالب توجه برگزاری جام، انداختن عبای عربی بر دوش لیونل مسی کاپیتان آرژانتین توسط تمیم بن حمد آل‌ثانی امیر قطر بود. 

حمله به خانه ترامپ 

ماموران پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) روز 8 اوت 2022 (10 مرداد 1401) خانه ترامپ در ایالت فلوریدا را تفتیش کردند. اف‌بی‌آی این اقدام را براساس درخواست وزارت دادگستری آمریکا انجام داد. این وزارتخانه معتقد است ترامپ پس از پایان ریاست‌جمهوری‌اش از تحویل تعداد زیادی از اسناد محرمانه به سازمان آرشیو اسناد ملی خودداری کرده و به این ترتیب متهم به نقض قانون است.  ترامپ و طرفدارانش اما نظر دیگری دارند و می‌گویند نگهداری برخی از اسناد غیرمحرمانه توسط روسای‌جمهور آمریکا معمول است و وزارت دادگستری دولت بایدن، برای جلوگیری از نامزدی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 دستور حمله به عمارت مارالاگو را صادر کرده است.  در پیامد این حمله، در روز 28 اکتبر 2022 (6 آبان 1401) منزل نانسی پلوسی رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا مورد حمله قرار گرفت. پلوسی که رهبر دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان به شمار می‌رفت، در دوران مسئولیتش چالش‌هایی شدید با ترامپ داشت. 

تزلزل در متحدان آمریکا

شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین روز 7 دسامبر 2022 (16 آذر 1401) به ریاض پایتخت عربستان‌سعودی سفر کرد. وی در جریان این سفر ضمن دیدار با مقامات سعودی در جلساتی مشترک با اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس و همچنین اتحادیه عرب حضور یافت. تمهیدات این سفر تقریبا مشابه با سفر سال گذشته جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان بود با این تفاوت که برنامه استقبال از شی، به دلیل پایان محدودیت‌های کرونایی و روابط بی‌تنش دو کشور پرزرق و برق‌تر از بایدن چیده شده بود.  این مساله سفر رئیس‌جمهور چین به عربستان را بسیار برجسته کرد زیرا پکن به حوزه‌ای وارد شده بود که پیش‌تر به شکلی کامل تحت سلطه واشنگتن قرار داشت. 
یکی دیگر از ابعاد جنجالی این سفر امضای بیانیه‌هایی توسط شی بود که بر تردید نسبت به تمامیت ارضی ایران تاکید داشت. 

کودتا در آلمان

صبح هفته اول دسامبر، حدود 3 هزار مامور پلیس و نیروی امنیتی در آلمان در 11 ایالت گروهی را دستگیر کردند که به‌زعم آنها به دنبال سرنگونی دولت، ترور سیاستمداران و ایجاد یک حکومت نظامی در آلمان بودند. این گروه که حداکثر در نوامبر 2021 تاسیس شده است، اعتقادی به قانون اساسی و مرزهای آلمان بعد از جنگ‌‌جهانی دوم ندارند. دادستان‌های آلمان گفته بودند که بازوی شبه‌نظامی این گروه تا حد دستیابی به سلاح، تمرین تیراندازی و آماده‌سازی برای تشکیل شبه‌نظامیان پیش رفته است. در آلمان نازیسم غیرقانونی است اما بقایا و احیا‌کنندگان نازیسم مشهور به «نئونازی‌ها» در آلمان و خارج از آن فعال هستند. آنان تا یک دهه پیش عمدتا به‌صورت زیرزمینی فعالیت می‌کردند، اما حالا به صحنه میدانی آمده‌اند و نه‌تنها در خیابان‌ها که در پارلمان و احزاب سیاسی آلمان در قالب جریان جدیدی که در رسانه‌های اروپایی از آنها به «راست افراطی» تعبیر می‌شود، فعالیت می‌کنند.

به چپ‌ چپ آمریکای لاتین

در سال 2017، سیاستمداران راست‌گرا بر سیاست در آمریکای لاتین مسلط شدند اما از سال 2018 با انتخاب آندرس مانوئل لوپز در مکزیک، همه‌چیز تغییر کرد. آلبرتو فرناندز نامزد چپ میانه مدعی ریاست‌جمهوری آرژانتین در سال 2019 شد. لوئیس آرس سوسیالیست ریاست‌جمهوری بولیوی را در سال 2020 به دست آورد. سال گذشته، پدرو کاستیو، سوسیالیست، رئیس‌جمهور پرو و گابریل بوریک چپ، رئیس‌جمهور شیلی شد.گرایش به چپ در سال 2022 ادامه یافت زیرا شیومارا کاسترو سوسیالیست دموکرات به‌عنوان رئیس‌جمهور هندوراس سوگند یاد کرد. گوستاوو پترو مبارز سابق شورشی با تبدیل شدن به اولین رئیس‌جمهور چپ‌گرای کلمبیا تاریخ ساز شد و لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا رئیس‌جمهور سابق برزیل با شکست رقیب به ریاست‌جمهوری بازگشت. در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000، سیاستمدارانی مانند هوگو چاوز، لولا و مورالس در انتخابات پیروز شدند و صحبت از یک جزر و مد صورتی بود. آیا روند اخیر جزر و مد صورتی دوم را تشکیل می‌دهد؟

رشد راست‌گرایان افراطی در اروپا

از نظر تاریخی، جنگ‌ها و بحران‌ها، اعم از اجتماعی و اقتصادی باعث رشد افراط‌ در سطح سیاسی شده‌اند. در مجارستان، ویکتور اوربان راست افراطی، برای چهارمین دوره متوالی به‌عنوان نخست‌وزیر این کشور پیروز شد. در انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه، مارین لوپن ضد مهاجرت، از مکرون شکست خورد اما بیش از 12 میلیون رای به دست آورد که بیشترین رای یک نامزد راست افراطی در تاریخ است. در انتخابات پارلمان فرانسه نیز حزب اجتماع ملی، به رهبری مارین لوپن، تعداد کرسی‌های خود را از 8 کرسی به 89 کرسی رساند. در ایتالیا، جورجیا ملونی یک ائتلاف جدید تشکیل داد و به این کشور اولین دولت راست افراطی خود را پس از پایان جنگ‌جهانی دوم تشکیل داد. در سوئد، یک بلوک سیاسی تازه‌شکل‌گرفته میان جریان راست و راست افراطی نتایج انتخابات در این کشور را به نفع خود رقم زد و چپ‌ها را پس از هشت سال از قدرت پایین کشید.

برکناری عمران خان با حرکت آمریکا

از زمان استقلال پاکستان در سال 1947 تاکنون هیچ فردی در این کشور نتوانسته دوره معمول پنج‌ساله نخست‌وزیری را کامل کند. عمران‌خان نیز از این قاعده مستثنی نشده است. با اعلام کناره‌گیری یکی از احزاب حاضر در دولت ائتلافی عمران‌خان و شایعه عدم حمایت 20 عضو حزب تحریک انصاف پاکستان (حزب حاکم) از عمران‌خان، او در ماه آوریل، رای اعتمادش در پارلمان را از دست داد. عمران‌خان تقلای خود برای باقی ماندن در قدرت را به موضوعی خاص و منحصربه‌فرد گره زد؛ این موضوع که تلاش‌ها برای برکناری وی نتیجه دسیسه‌چینی و توطئه یک کشور خارجی است که از اقدامات و عملکرد مستقل وی در عرصه‌های سیاست داخلی و بین‌المللی پاکستان احساس نارضایتی می‌کند. اگرچه عمران‌خان و اعضای دولت او در ابتدا از نام بردن این کشور خارجی پرهیز داشتند، اما درنهایت صراحتا از ایالات متحده به‌عنوان کشور موردنظر نام بردند. در ماه نوامبر عمران‌خان هدف یک سوءقصد نافرجام قرار گرفت اما از آن جان سالم به در برد.

آشفتگی بازارهای مالی لندن

در سال 2022 کشوری که امپراتوری آن زمانی سراسر جهان را در بر می‌گرفت، تنها در دو ماه، سه نخست‌وزیر داشت. این کشور همچنین ملکه‌اش را که طولانی‌ترین دوره را سپری کرده بود، در این سال از دست داد. علت تقریبی آشوب در خیابان داونینگ 10، استعفای بیش از پنجاه نفر از نمایندگان از سمت‌های دولتی در ماه ژوئیه برای اعتراض به رسوایی‌های بوریس جانسون بود. او استعفا کرد و لیز تراس جانشینش شد. لیز تراس فقط چهل و پنج روز دوام آورد یعنی کوتاه‌ترین دوره نخست وزیری بریتانیا در تاریخ. تراس اقدام به کاهش فوری مالیات‌ها کرد. این اقدام باعث کاهش شدید ارزش پوند انگلیس شد. پس از لیز تراس، ریشی سوناک، که به سقوط جانسون کمک کرد، توانست به‌عنوان اولین نخست‌وزیر رنگین‌پوست بریتانیا انتخاب شود. به‌نظر می‌رسد بریتانیا با تورم 15 درصدی در رکود اقتصادی به سر می‌برد که بخشی از آن به دلیل افزایش سرسام‌آور قیمت انرژی در پی حمله روسیه به اوکراین است.

افزایش تنش آمریکا و چین

تنش‌های آمریکا و چین در این سال افزایش یافت. استراتژی امنیت ملی دولت جو بایدن، که در اکتبر 2022 منتشر شد، به صراحت به این نکته اشاره کرد: «چین قصد دارد به‌طور فزاینده‌ای، ظرفیت تغییر نظم بین‌المللی را به نفع نظمی که زمین بازی جهانی را به نفع خود متمایل کند، تغییر دهد.» ایالات متحده قصد دارد «برنده رقابت» باشد. در ماه اکتبر، بایدن با ممانعت از دسترسی چین به تراشه‌های نیمه‌هادی پیشرفته و فناوری ضروری برای تسلط بر زمینه‌هایی مانند هوش مصنوعی، گامی بزرگ برای محدود کردن رشد چین برداشت. بایدن همچنین به ترغیب دوستان و متحدان خود ادامه داد تا مواضع سخت مشابهی در مورد چین اتخاذ کنند. بایدن و شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، در حاشیه اجلاس G-20 با یکدیگر دیدار کردند. آنها قول دادند که برای کاهش تنش‌های متقابل کار کنند و در زمینه‌هایی مانند تغییرات آب‌وهوایی و سلامت عمومی قول همکاری دادند.