این عکس را دیروز زیاد دیده‌اید، یک تحلیل هم درباره‌اش بخوانید: ایران هم این است هم آن

اجتماع بزرگ مردم در سراسر کشور از جمله در تهران در تشییع [۴۰۰ سرباز وطن] خصوصا بعد از اعتراصات پردامنه ماه‌های گذشته، برای برخی تعجب برانگیز و خیره کننده بود‌. گویی تحلیل و ادراک دیگری داشتند و اینک با واقعیتی خلاف انتظار روبرو شدند. در حالیکه این واقعیت اجتماعی همینی بود که باید می‌بود و پدیده‌ای خلاف انتظار و استثنایی خلاف قاعده رخ نداده است. اساسا اگر جمهوری اسلامی واجد چنین پایگاه اجتماعی ایدئولوژیک و دلبسته وجه آرمانی‌اش نبود، نمی‌توانست در برابر بی‌عقلی‌ها و نابلدی‌ها و خطاکاری‌های حکمرانی برخی اداره کنندگان کشور و فشار و تهدید پرحجم دشمنانش دوام بیاورد و تداوم پیدا کند.

نقطه نزاع، توامان بودن این تصویر از جامعه با تصویر جامعه در دوران اعتراضات اخیر است و طرح این پرسش که جامعه ایران در اینجا و اکنون کدام است؟ پاسخ ساده و سرراست این است که ایران هم این است و هم آن. همچنانی که جامعه ایران هم آبان ۹۸ است که صحنه اعتراضات اجتماعی بود و هم دی ماه ۹۸ که صحنه ابراز علاقه و ارادت به [•••] قوی‌ترین نماد اجتماعی از آرمان‌های انقلاب اسلامی است.

مسئله از اینجا آغاز می‌شود که بخواهیم یک ظهور از واقعیت جامعه را به عنوان همه واقعیت اجتماعی ایران و برای همه زمان‌ها بپذیریم و یا رد کنیم. در این صورت می‌توان گفت جامعه ایران به شکل ذاتی و بنیانی نه این است و نه آن.