ما خاکشش نداریم!

علی صولتی، خبرنگار:روز گذشته شاخص آلودگی هوا در تهران به 164 رسید تا شهروندان شاهد آلوده‌ترین روز در هفته‌های اخیر پایتخت باشند. پیش‌تر در گزارش‌های سریالی «فرهیختگان» پیرامون پرونده آلودگی هوا در توصیف این بحران نوشتیم؛ وضعیت حقیقی این ابرمعضل را هنگامی باید نظاره کرد که از ویترین سیاستگذاران و رسانه‌ها بیرون آمده و کلانشهر‌های بزرگ کشور را یکی پس از دیگری طعمه غبارهای سیاه خود می‌کند. برای حل این معضل که به‌ گواه آمار سال‌به‌سال بحرانی‌تر می‌شود، ابتدا باید آلودگی را شناخت و عوامل اصلی‌اش را شناسایی کرد، سپس دستگاه‌های مسئول مهار این عوامل را مامور کرد که در قبال حل و مهار بحران پاسخگو باشند. تعریف جهانی آلودگی هوا عبارت است از: «آلودگی محیط داخلی یا خارجی توسط هر عامل شیمیایی، فیزیکی یا بیولوژیکی که ویژگی‌های طبیعی جو را تغییر می‌دهد. وسایل گرمایشی و احتراقی خانگی، وسایل نقلیه موتوری، تاسیسات صنعتی و آتش‌سوزی جنگل‌ها منابع رایج آلودگی هوا هستند.» عوامل آلودگی هوا در کشور ما نیز درست به‌روشنی همین عوامل در جای‌جای دنیا قابل‌مشاهده است. این‌گونه نیست که پای عوامل ناشناخته‌ای در میان باشد و به‌عنوان‌مثال آلودگی موجود شهرهای بزرگ پکن، کلکته، کراچی و مکزیکوسیتی با آلودگی موجود در تهران متفاوت باشد. بنابراین پای عوامل ناشناخته در میان نیست اما پای مسئولان ناشناخته چرا! می‌دانیم مشکل چیست و از کجا نشأت می‌گیرد اما نمی‌دانیم دقیقا چه دستگاهی مسئول و متولی حل ابرمعضل آلودگی هواست، نمی‌دانیم رسانه‌ها برای تنگی نفس میلیون‌ها شهروند در این روزها یقه کدام دستگاه‌ها را باید بگیرند. البته نه اینکه در این خصوص سیاستگذاری کلان، اسناد بالادستی و قانونی در کشور موجود نباشند. اتفاقا قانون هوای پاک مصوب 1396 دقیقا با هدف مقابله یکپارچه دستگاه‌ها با آلودگی هوا در 34 ماده تصویب شد و وظایفی را به سازمان حفاظت محیط‌زیست محول کرد که باید با همکاری دیگر دستگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط اجرایی می‌شدند تا طی مدت اجرای قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، حدود مجاز انتشار آلاینده‌ها به استاندارد روز دنیا ارتقا یابد اما اکنون با پایان این مهلت شاهد افزایش بیش‌ازپیش غلظت آلاینده‌ها هستیم. سوال این است که دقیقا چه شخص یا نهادی باید پاسخگوی ترک فعل 28 دستگاه مسئول در اجرای قانون هوای پاک و رقم خوردن شرایط کنونی باشد؟ عوامل روشنند و راهکارها مشخص، هیچ عامل ناشناخته و راهکار الهی نیز در مهار این بحران وجود ندارد، همه آنچه هست روی زمین است و عزم مدیران و تصمیم‌گیران را می‌طلبد.