زهرا رمضانی، خبرنگار:یکسالی میشود که اگر بهعنوان خبرنگار یا دانشجو در برنامههای مختص دانشگاه تهران حضور پیدا کرده باشید، متوجه تیمی میشوید که برای پخش آنلاین برنامه یا تهیه گزارش و گفتوگو درتلاشند و میخواهند آخرین وقایع دانشگاه را بهصورت برخط برای مخاطبان تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران نمایش دهند. تلویزیون اینترنتی که باعث شد این دانشگاه بهعنوان قدیمیترین مرکز آموزش عالی کشور ظرفیت پوشش بهلحظه وقایع و برنامههای دانشجویی، علمی و فرهنگی را پیدا و در مقابل این امکان را هم فراهم کند که شرایط برای ساخت برنامههای مختلف با نگاه به اتفاقات آموزش عالی در سطح کلان فراهم شود. درحقیقت حالا دانشگاه تهران صاحب رسانهای است که هم میتواند مرجعی برای کسب اطلاع دانشجویان و دانشگاهیان باشد و هم سهم بسزایی در معرفی و ایجاد تصویری روشنتر از عملکرد دانشگاه در حوزههای مختلف دارد و صدالبته بستری برای ظهور استعداد و تمرین دانشجویان رشته مدیریت رسانه و دیگر علاقهمندان به این حوزه فراهم کند. 16 آذر امسال و درست همزمان با روز دانشجو، تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران به یکسالگی رسید. سیدمهدی شریفی، مدیر شبکه تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران در گفتوگو با «فرهیختگان» از مزایای ایجاد این رسانه و مشکلات رسانهداری آن هم در فضای دانشجویی و دانشگاهی گفته که در ادامه میخوانید.
ارتقای دانشگاه تهران در وبومتریک بهواسطه تلویزیون اینترنتی
او در ابتدای صحبتهایش با بیان اینکه ما دو دغدغه اصلی برای راهاندازی این رسانه را داشتیم، گفت: «دانشگاه باید دانشگاه مسالهمحور باشد و در غیر این صورت، آن دانشگاه طراوت و شادابی لازم را ندارد. یکی از راههایی که به ایجاد نشاط در محیط دانشگاه تهران کمک میکند، این است که ما مهمترین دغدغههای جامعه را از فضای جامعه به صحن دانشگاه بیاوریم و از دانشجویان، اساتید و حتی فارغالتحصیلان بخواهیم که با این مسائل ارتباط بگیرند و برای حل آن راهکار داشته باشند. دغدغه دوممان این بود که درون دانشگاه تهران بهعنوان معمار آموزش عالی، یک نخبگی و خبرگی وجود دارد که باید آن را بیش از گذشته به جامعه عرضه کنیم و حضور چشمگیری در ارائه دادن توانمندیهای موجود در این دانشگاه داشته باشیم.»
او ادامه داد: «تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران درست در 16 آذر یکسال قبل راهاندازی شد، یکی از دستاوردهای مهمی که در این مدت کوتاه بهدست آوردیم، براساس نمایه وبومتریک، شاهد ارتقای رتبه دانشگاه تهران به 290 در دنیا هستیم که نشان از ارتقای 100 پلهای دارد؛ چراکه یکی از شاخصههای این رتبهبندی، حضور دانشگاه در عرصه فضای مجازی و مراجعه کاربران به وبسایت است که بعد از راهاندازی این شبکه، شاهد افزایش رتبه دانشگاه بودیم.»
مدیر شبکه تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران گفت: «اول مهر 1400 بود که ایده راهاندازی این شبکه به ذهنمان رسید و خوشبختانه توانستیم 16 آذر آن را به مرحله اجرا برسانیم. تا امروز هیچگونه مخالفتی نیز از درون دانشگاه برای فعالیت این شبکه نداشتیم و در مقابل شاهد استقبال کمنظیر اعضای هیات علمی، دانشجویان و حتی کارکنان از تولیدات این شبکه و حتی مشارکت در تولیدات هستیم. البته بهطور طبیعی برخی نگرانیها از سوی بعضی مجموعهها وجود داشت که با اقناعسازی منطقی که انجام دادیم، این نگرانیها هم رفع شده است.»
30 درصد برنامههای شبکه پخش مستقیم است
شریفی به روند پخش آنلاین برنامههای این شبکه تصریح کرد: «بخشی از برنامههایمان بهصورت آنلاین پخش میشود، بهطور مثال تمام برنامههایی که در صحن دانشگاه انجام میشود، مانند همایشها، سخنرانیها، برنامههای علمی و فرهنگی را بهصورت زنده پخش میکنیم. چندماهی است که جلسات دفاع رسالههای دکتری هم بهصورت آنلاین پخش میشود که با استقبال دانشجویان و اساتید همراه بوده است؛ بااینحال بخش عمده برنامههای ما پخش آنلاین ندارند و آنتنمان را برنامههای تولیدی در موضوعات مختلف پر میکنیم. بهعبارت دقیقتر 30 درصد از برنامههایمان پخش مستقیم و مابقی جزء تولیداتمان است.»
آغاز به کار بخش خبر روزانه از 16 آذر امسال
او به تحریریه این شبکه تلویزیونی اشاره کرد و بیان داشت: «مجموعه ما یک شورای سیاستگذاری، شورای سردبیری و یک اتاقفکر دارد و تولیدات از رهگذر این سه شورا عبور میکند و درنهایت به تولید یک برنامه میرسیم. اینگونه نیست که افراد ثابتی را داشته باشیم اما دانشجویان، اساتید و کارکنان بنابر علاقهای که دارند در روند تولیدات با ما همکاری میکنند؛ البته برای برخی تولیداتمان نیز خودمان با توجه به سوژهای که انتخاب کردهایم، سراغ اساتید مربوط میرویم تا از ظرفیت آنها استفاده کنیم و با توجه به اینکه یکسالی از راهاندازیمان گذشته است، خوشبختانه استادان نیز از این مساله استفاده میکنند و اینطور نیست که برای کمک گرفتن از آنها دچار مشکل باشیم.»
گمشده اصلی ما برای آرامسازی فضای کنونی جامعه اعتماد است
هرچند از همان 27 مهرماه سال گذشته که سیدمهدی شریفی براساس حکم سیدمحمد مقیمی رئیس دانشگاه بهسمت مشاور رسانهای انتخاب شده بود، قرار به ایجاد رسانهای در بستر فضای مجازی خاص این دانشگاه بود، اما دستاندرکاران این تلویزیون اینترنتی خودشان را به اتفاقاتی که در چهارچوب دانشگاه تهران هستند، محدود نکردهاند و دغدغه اصلیشان را کلیت نظام آموزش عالی میدانند. شریفی در توضیح کاملتر این دغدغه عنوان کرد: «دغدغهمان حوزه آموزش عالی و اتفاقاتی هستند که در حوزههای مختلف مرتبط با دانشگاه رخ میدهند، اما بهصورت خاص معطوف به اتفاقات دانشگاه تهران هستیم.» وی تصریح کرد: «گمشده اصلی ما برای آرامسازی فضای کنونی جامعه، اعتماد است. ما باید در ابتدا دلایل کماعتمادی جامعه هدف به رسانهها را پیدا کنیم و بعد از آن درصدد جبران این مشکل، بهدنبال کسب اعتماد باشیم. خوشبختانه در تلویزیون اینترنتیمان بهدلیل سیاستی که در یک سال گذشته دنبال کردیم، این اعتماد ایجاد شد. بااینحال معتقدم اعتماد به رسانه بهصورت کلی آسیبدیده است و برای رفع این مشکل، راه میانبری وجود دارد که براساس آن دیدگاههای مختلف برای بیان اندیشههایشان در رسانه حضور داشته باشند و این مهمترین ثمره میوه اعتماد خواهد داشت.»
رئیس شبکه تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران در همین زمینه افزود: «براساس سیاستی که در تلویزیون اینترنتی دانشگاه دنبال شده، این اعتماد ایجاد شده است تا جایی که امروز همه طیفها و جریانات فکری دانشجویی و اعضای هیاتعلمی در این رسانه حضور دارند و حرفها و دیدگاههایشان را در قالب مناظره و مباحثات مطرح میکنند.»
بهدنبال راهاندازی آکادمی تلویزیون اینترنتی هستیم
بهنظر میرسد بنا نیست تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران صرفا به ساخت برنامههای تولیدی یا پوشش برنامههای دانشگاه تهران در بستر فضای مجازی بسنده کند. شریفی با تاکید بر اینکه بعد از گذشت یکسال از فعالیتمان، برنامههای جدیدی را برای آینده دور و نزدیک تعیین کردهایم، گفت: «بهدنبال راهاندازی آکادمی تلویزیون اینترنتی است که بخش مهمی از اقدامات مربوط به ایجاد آن را هم انجام دادهایم و نکته دیگر راهاندازی بخش خبر روزانه این شبکه بهصورت زنده است که از روز دانشجوی امسال محقق شده است. در بخش خبر، هر روز ساعت 17، بهصورت مستقیم برنامه خواهیم داشت و به اخبار حوزه آموزش عالی اشاره میکنیم. همچنین راهاندازی پلتفرم تلویزیون اینترنتی را هم در آینده خواهیم داشت که هنوز جزئیات آن نهایی نشده است اما قطعا بهدنبال ایجاد آن خواهیم بود. البته باید این مساله را هم بگویم که برخی برنامهها مانند بخش خبر روزانه جزء اهدافی بودهاند که تا امروز محقق شده و برنامهریزیها برای بهنتیجه رسیدن دو برنامه بعدی هم درحال انجام است.»
یک ریال هم از بودجه دولتی برای تلویزیون ارتزاق نکردهایم
مدیر شبکه تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران با بیان اینکه درطول یکسال گذشته علیرغم تولید برنامههای متعدد اما یک ریال از بودجه دولتی دانشگاه تهران برای این شبکه هزینه نشده است، گفت: «ما یک مدل کسبوکاری را ارائه میکنیم که بدون پشتوانه دولتی تا امروز توانستهایم به فعالیت بپردازیم، البته با توجه به اینکه ازنظر مالی تحت مضیقه هستیم، قطعا اگر بودجه دولتی داشته باشیم آن را رد نمیکنیم، اما اداره شبکه بدون چشمداشت نگاه دولتی نشان میدهد که میتوان در کشور کارهایی را بدون توجه به ارتزاق از بیتالمال انجام داد، یعنی اینطور نیست که بگوییم اگر بودجهای به ما نرسید، پس نباید کاری هم انجام دهیم.»
شریفی با بیان اینکه قطعا یکی از مهمترین مولفهها در حوزه رسانهها این است که مطالب تولیدشده از سوی جامعه هدف دیده شود، تصریح کرد: «مهمترین مولفه در فضای مجازی، بحث لایک کردن محتواست و ما در این زمینه تجربه خوبی بهدست آوردهایم و توانستیم به ذائقهسنجی دانشجویان برسیم، یعنی ما درطول یک سال گذشته برنامهای داشتهایم که بیش از 700 هزار لایک خورده و در مقابل هم برنامهای داشتیم که بیش از سه تا چهارهزار لایک نداشته است. امروز مهمترین دغدغههایمان این است که بتوانیم در خدمت حقیقت و عدالت برنامههایی را تولید و حرفهایی را بزنیم که اولا مهمترین مشکلات دانشجویان، اساتید و کارکنان است و همچنین بتوانیم به معنی واقعی به کشور خدمت کنیم. قطعا دانشگاهی که نتواند مشکل کشور را حل کند، دانشگاه گلخانهای است و باید از این نوع دانشگاه فاصله بگیریم و به دانشگاه مسالهمحور بیندیشیم.»
دانشگاه مسالهمحور نسبت به مسائل جامعه بیاعتنا نیست
او در توضیح بیشتر این مساله گفت: «دانشگاه مسالهمحور دردمند است و به مسائل اصلی جامعه بیاعتنا نیست. در چنین دانشگاهی، مسائل بهتنهایی از دل ادبیات نظری بهدست نمیآیند، بلکه از دل وقایع و بهاصطلاح از زیر پوست شهر استخراج میشوند و برای رفع چالشهای آن نیز راهکار ارائه میدهد. در این میان ما نیز بخشی از تمرکزمان را روی این موضوع گذاشتهایم تا مسائل و مشکلات را کشف کنیم و بهدنبال حل آنها برویم. قطعا این نگاه را در بخشهای مختلف مانند تولید برنامههایمان که با مشارکت دانشجویان و اساتید انجام میشود، دنبال میکنیم.»
مدیر شبکه تلویزیونی اینترنتی دانشگاه تهران درباره ذائقه دانشجوی امروز گفت: «جواب دادن به این سوال آسان نیست؛ چراکه ذائقه در میان خود دانشجویان هم بسیار متنوع است. بهطور مثال نمیتوان دانشجوی کارشناسی را با دانشجوی دکتری مقایسه کرد، زیرا بهصورت کلی نگاه آنها به مقولههای مختلف متفاوت است، طبیعی است که ذائقههای آنها هم یکسان نباشند. در چنین شرایطی طبیعی است که کار برای برنامهساز ازلحاظ احصای همه سلایق هم سخت میشود، البته این به آن منظور نیست که برای هرکدام از سلیقهها برنامه خاصی را تولید میکنیم؛ چراکه اصلا این امکان وجود ندارد، از این رو باید برنامهای تولید شود که در کلیت همه نگاهها را در بر گیرد.»
شریفی در همین زمینه افزود: «ما درکنار دانشجویان، اساتید و کارمندان را هم داریم که در میان آنها هم سلایق و دیدگاههای متفاوتی نسبت به آنچه در فضای آموزش عالی میگذرد، وجود دارد و در تولیداتمان باید نگاه آنها را هم مدنظر قرار دهیم. موضوعی که نباید آن را فراموش کرد، اینکه ذائقهشناسی نسل جوان نیاز به یک همآغوشی دارد، درعینحال که بتوانیم اعتماد را هم داشته باشیم. قطعا هر اندازه همنشینی ما با دانشجو، اعضای هیاتعلمی و... کمتر باشد، درنتیجه کشف حقیقت نیز در موضوعات مختلف بهتاخیر میافتد و ما مجبوریم که بتوانیم این نزدیکی را با جامعه هدفمان داشته باشیم.»
او خاطرنشان کرد: «ما در تولیداتمان برآیندی از نگاههای مختلف موجود را مدنظر قرار میدهیم تا بتوانیم طیف وسیعی از مخاطبان را در آموزش عالی را تحتپوشش قرار دهیم، بااینحال طبیعی است که مخاطبان براساس سلیقهای که دارند، برنامه موردعلاقهشان را انتخاب میکنند، البته درطول یک سال گذشته بهدلیل وجود برخی نگرشهای منفی که از قبل نسبت به فعالیتهای رسانهای وجود دارد و ما نیز چهبسا میراثدار این نگرشها بودهایم، برخی انتقادها را هم شاهد بودهایم. بااینحال تمام تلاشمان این است که نگرشها را بازسازی کنیم تا بتوانیم به ساحت امید برسیم و به نقطه آمال جنبش دانشجویی حقیقتگرا نزدیک شویم.»