امید نظری گوهر، خبرنگار:بعد از عملکرد عربستان سعودی، استرالیا، ژاپن و کره جنوبی در بیست‌و‌دومین دوره جام‌جهانی، حالا صدای ناقوس خطر بیش از گذشته برای تیم ایران به صدا درآمده است تا با در دستورکار قرار دادن روش همیشگی، یعنی عدم توجه به مشکلات و کمبودها، باعث شود جام ملت‌های آسیا ‌2023 برای ایران تلخ پایان یابد. البته در ماه‌های آینده، فوتبال ملی کشورمان یک فرصت مغتنم یعنی 5 فیفا‌دی (10 دیدار احتمالی) پیش روی خود می‌بیند تا شاید کمی قصور گذشته مدیران و کادرهای فنی تیم ملی بین دوره گذشته جام ملت‌های آسیا تا هجدهمین دوره آن کم‌رنگ‌تر شود و امیدها برای پدید آوردن خاطرات خوشایند در کشور قطر افزایش یابد. 

 تصمیمی مهم در لحظه احساس
دمیده شدن سوت پایان نبرد ایران برابر آمریکا توسط متئو لاهوز، دوباره فوتبال ایران را با یک صحنه تکراری و آزاردهنده مواجه کرد. دلیل سرازیر شدن اشک از گونه‌های فوتبالیست‌های ایرانی در ورزشگاه الثمامه تنها به استراتژی‌ها و نقشه‌های کادرفنی یوزها برنمی‌گشت بلکه یکی از علل این غلیان احساسات تلخ را باید در روزهایی جست‌وجو کرد که مدیران فوتبال ایران در کشمکش اثبات شایستگی‌های دراگان اسکوچیچ بودند تا یوزها را با هدایت او رهسپار نبرد با انگلیس، ولز و آمریکا کنند. نکته اشاره‌شده، فوتبال ملی ایران را در مهم‌ترین روزهای آماده‌سازی برای حضور در بیست‌و‌دومین دوره جام‌جهانی به کج‌راهه برد تا تیم آسیایی‌ای مثل ژاپن با پاراگوئه، برزیل، غنا و تونس دیدار کند و کره جنوبی به نبرد برزیل، شیلی، پاراگوئه و مصر برود. همچنین عربستان سعودی در فیفادی ماه ژوئن (خرداد 1401)، برابر کلمبیا و ونزوئلا قرار گرفت تا بی‌برنامگی فوتبال ملی ایران که منجر به لغو دیدارهای تدارکاتی مختلف و برگزاری دیدار دوستانه با بازیکنان جوان و ذخیره الجزایر شد، بسیار در ذوق فوتبال‌دوستان ایرانی بزند. 
البته این مشکلات تنها به مختص به مدیران یک سال اخیر یوزها نیست بلکه همواره سرمربیان تیم ملی ازجمله کارلوس کی‌روش از امکانات و برنامه‌های تیم تحت هدایتشان گلایه داشته‌اند. برای مثال فوتبالیست‌های ملی کشورمان در حدفاصل اتمام جام‌جهانی 2014 و جام ملت‌های آسیا 2015، تنها در رقابت‌هایی دوستانه برابر کره جنوبی و عراق قرار گرفت یا پیش از آغاز دوره گذشته بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبالی ملی قاره کهن، کشورهای ازبکستان، بولیوی، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا، فلسطین و قطر را برای هماوردی برگزیدند. اما در حال حاضر تکرار این اتفاقات فوتبالی ملی ایران باعث می‌شود اختلاف سطح ایران با تیم‌هایی مثل کره جنوبی، ژاپن، استرالیا، عربستان سعودی و حتی قطر زیاد افزایش یاید تا بر همین اساس این روزها فوتبال دوستان ایرانی 2 توقع عمده از مدیران ساکن خیایان شیخ‌بهایی داشته باشند. مشخص شدن تکلیف سرمربی یوزها و سپس تدارک بهترین برنامه آماده‌سازی مبتنی‌بر افکار سرمربی تیم ملی بزرگ‌ترین خواسته‌هایی است که می‌تواند سرنوشت ایران را در ماه‌های پیش رو و حتی سال‌های آینده تحت‌الشعاع قرار دهد. 

 فرصت‌سوزی جایز نیست
بعد از مشخص شدن میزبان جدید جام ملت‌های آسیا ‌2023، یعنی کشور قطر، تقویم برگزاری این رویداد نیز دچار تغییر شد تا براساس اعلام مسئولان کنفدراسیون فوتبال آسیا این تورنمنت در 24 ژانویه (4 بهمن 1402) آغاز شود. البته براساس شناخت چندین‌ساله از مسئولان‌ ای‌اف‌سی، به‌هیچ‌وجه تغییر دوباره زمان آغاز این تورنمنت دور از تصور نیست اما می‌توان با اطمینان کامل اعلام کرد براساس برنامه‌های ارائه‌شده توسط فیفا، ملی‌پوشان کشورمان تا روز آغاز این پیکارها در 5 فیفا‌دی مختلف می‌توانند به میدان بروند تا با کمترین ضعف ممکن در قطر حاضر شوند. 
 نخستین فیفا‌دی پیش رو در تاریخ 20 الی 28 مارس (29 اسفند تا 8 فروردین) برگزار خواهد شد. همچنین مثل سال‌های گذشته فدراسیون جهانی فوتبال در ژوئن (خرداد)، برای تیم‌های ملی فرصت برگزاری نبردهای دوستانه قائل شده است تا بدون شک روزهای 12 الی 20 ژوئن (22 خرداد تا 30 خرداد) برای تیم ملی ایران مهم تصور شود. علاوه‌بر موارد اشاره در روزهای 4 الی 12 سپتامبر (13 شهریور تا 21 شهریور) دیدارهای سطح نخست باشگاهی در سراسر جهان تعطیل است تا تیم‌های ملی برنامه‌های مدنظرشان را دنبال کند. در فصل پاییز نیز تیم‌های ملی در تاریخ‌های 9 الی 17 اکتبر (17 تا 25 مهر) و 13 الی 21 نوامبر (22 آبان تا 30 آبان) فرصت حضور در تقابل‌های دوستانه را نیز دارند.  

 کار سخت برای تقابل با اروپایی‌ها
در سال‌های اخیر با تصمیم مسئولان یوفا، تورنمنتی به نام لیگ ملت‌های اروپا را تاسیس کرد تا کشورهای حاضر در قاره سبز بیش از گذشته مشغول دیدارهای رسمی شوند و کمتر به تقابل دوستانه گام بردارند. موضوعی که کار نمایندگان آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی، کونکاکاف و اقیانوسیه را برای تقابل با 55 تیم عضو این کنفدراسیون سخت کرده است. فارغ از برگزاری مرحله نهایی لیگ ملت‌های اروپا‌2023 در تاریخ 14 تا 18 ژوئن (24 خرداد الی 28 خرداد 1402)، نمایندگان این قاره باید در دیدارهای مقدماتی یورو 2024 به میدان بروند. 
 جدال‌های انتخابی هفدهمین دوره جام ملت‌های اروپا در ماه‌های مارس (فروردین)، ژوئن (خرداد)، سپتامبر (شهریور)، اکتبر (مهر) و نوامبر (آبان) در 7 گروه 5‌ تیمی و 3 گروه  6‌تیمی برگزار می‌شود تا تیم‌هایی مختلف سراسر جهان برای تدارک دیداری دوستانه با نمایندگان قاره اروپا در روزهایی که 35 تیم گروه‌های a تا g در مستطیل سبز حاضر نمی‌شوند با یکدیگر رقابت کنند. در میان تیم‌های نامدار قاره سبز، کشورهای اسپانیا، فرانسه، انگلیس، ایتالیا، لهستان، کرواسی، هلند و بلژیک در گروه‌های 5 تیمی قرار گرفته‌اند که قطعا همین موضوع آنها را حریفی قابل اعتنا و مناسب برای حریفان خواهد کرد اما به نظر می‌رسد با توجه به روند سال‌های اخیر در فدراسیون فوتبال، تقابل با بزرگان اشاره‌شده کمی غیرمحتمل به نظر برسد اما بدون شک حریفانی را می‌توان در این قاره جست‌وجو کرد که به رفع مشکلات فنی ایران کمک کنند. 

 قابل دسترس در 3 فیفا‌دی پایانی 2023
تیم‌های حاضر در منطقه کونکاکاف (آمریکای شمالی، مرکزی و حوزه دریای کارائیب) با الگو‌برداری از اروپایی‌ها در سالیان اخیر در تورنمنتی به نام لیگ ملت‌های کونکاکاف به میدان می‌روند که 2 پایانی مرحله گروهی آن در ماه مارچ (ابتدای فروردین 1402) برگزار می‌شود. همچنین تیم‌های صدرنشین گروه‌های چهارگانه سطح نخست این منطقه همچون اروپایی‌ها به مرحله نهایی راه می‌یابند که این رویداد در ماه ژوئن برگزار خواهد شد. همچنین تیم‌های حاضر در دومین دوره لیگ ملت‌های کونکاکاف می‌توانند با عملکرد شایسته جواز حضور در رقابت‌های گلد‌کاپ 2023 را کسب کنند که هفدهمین دوره‌اش در ژوئن و جولای  2023(تیر 1402) برگزار خواهد شد. با توجه به نکات اشاره شده به نظر می‌رسد مدیران فدراسیون فوتبال ایران می‌توانند با رایزنی حساب‌شده در تابستان و پاییز پیش‌رو به تقابل تیم‌های این منطقه بروند. 

 حریفانی برای کمک به بهبود سطح فنی ایران
نمایندگان آفریقا در جام‌جهانی 2022 همچون ادوار گذشته اثبات کردند از توانایی‌های بالای فنی برخوردار هستند تا بر همین اساس بتوان کشورهای عضو AFC را حریفان مناسبی برای تیم ملی کشورمان بپنداریم؛ البته این تیم‌ها نیز تقویمی آزاد ندارند. 48 تیم کنفدراسیون فوتبال آفریقا در ماه‌های اخیر 2 دیدار در مرحله مقدماتی جام ملت‌ها انجام داده‌اند و برای مشخص شدن سرنوشت حضورشان در ساحل‌عاج باید در فیفادی فروردین، خرداد و شهریور با یکدیگر تقابل کنند. نکته‌ای که نشان می‌دهد اگر عزم راسخی برای برگزاری دیدارهای تدارکاتی از سوی مدیران فوتبالی باشد می‌توان روی تیم‌های این منطقه در مهر و آبان حساب ویژه کرد. 

 فرصتی طلایی
تیم‌های منطقه آسیا و آمریکای جنوبی هنوز برنامه‌هایشان کاملا مشخص نیست اما بدون شک تیم‌هایی همچون برزیل و آرژانتین جزو کشورهای بزرگی هستند که پیشنهادات دیدارهای دوستانه زیادی در ماه‌های آینده به آنها ارائه خواهد شود. از سوی دیگر تیم‌های نامدار قاره کهن نیز یا مشغول انتخاب سرمربی هستند یا با حفظ مردان نخست نیمکت‌شان در حال برنامه‌ریزی برای حضور شایسته در جام ملت‌های آسیای پیش‌رو هستند اما بدون شک با مذاکرات صحیح می‌توان رقابت‌های تدارکاتی با کیفیتی برابر کشورهای عضو این دو قاره پی‌ریزی کرد.