دهمین نمایشگاه ایران ساخت کلید خورد
ندا اظهری، خبرنگار: بار دیگر نمایشگاه بین‌المللی تهران میزبان نمایشگاه دیگری، این بار از نوع ایران ساخت است که به نمایش و عرضه دستاوردها و تولیدات داخلی در عرصه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی می‌پردازد. این دهمین دوره این نمایشگاه است که تا 22 آذر‌ماه نیز ادامه دارد. در نهمین دوره این نمایشگاه که سال گذشته برگزار شد، 442 شرکت دانش‌بنیان حضور فعال داشتند که 187 میلیارد تومان فروش داشتند و 57 میلیارد تومان از این مبلغ را یارانه‌های ارائه شده از معاونت علمی تشکیل داده بود. در کل 9 دوره گذشته، چیزی بالغ بر 1330 میلیارد تومان فروش کل محصولات بوده است که 480 میلیارد تومان آن یعنی 35 درصد از سوی معاونت علم و فناوری ریاست‌جمهوری به‌عنوان یارانه تعلق گرفته است. برآوردها بیانگر آن است که با احتساب میزان فروشی که محصولات داخلی ایران ساخت داشته‌اند، یک میلیارد و 700 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی صورت گرفته است.
حضور 300 شرکت تولیدی ایران ساخت 1401
اما امسال هم شرکت‌های دانش‌بنیان با حضور فعالی شرکت کرده‌اند و در زمینه تولید محصولات مختلف فعالیت داشته‌اند که از آن جمله می‌توان به فریزر آزمایشگاهی، دستگاه‌های تصفیه، کوره الکتریکی، کنترل‌کننده دبی جریان، تجهیزات آزمون خوردگی، طیف‌سنج مرئی فرابنفش، پمپ سرنگی، دوش و چشم‌شوی اضطراری، لوازم شیشه‌ای آزمایشگاهی، رفرکتومتر و... اشاره کرد.
محمد‌حسین بهشتی، رئیس نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران ساخت با اشاره به حدود 300 شرکتی که در نمایشگاه دهم حضور دارند، عنوان می‌کند تجهیزاتی که در این نمایشگاه تولید می‌شوند، در بخش آموزش و پروهش مورد استفاده قرار می‌گیرند و قریب به اتفاق شرکت‌هایی که در این نمایشگاه حضور دارند شرکت‌های دانش‌بنیان هستند.
9 هزار محصول تولیدی سطح‌بندی می‌شوند
او اشاره می‌کند که این تعداد شرکت حدود 9 هزار محصول دارند که ما آنها را از طریق تیم ارزیابی فنی سطح‌بندی می‌کنیم. تجهیزاتی که پیچیدگی بالایی دارند در سطح یک، اگر پیچیدگی کمتری داشته باشد سطح دو و کمتر که باشد در سطح سه و چنانچه پیچیدگی نداشته باشد در سطح چهار قرار می‌گیرد. ما برای تجهیزات سطح یک 40 درصد به‌عنوان یارانه در‌نظر می‌گیریم. برای تجهیزات سطح دو 25 درصد و برای تجهیزات سطح سه نیز 10 درصد یارانه در‌نظر می‌گیریم و مابقی مبلغ هم توسط خریدار پرداخت می‌شود.
بهشتی در ادامه در گفتوگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «نمی‌توان گفت نمایشگاه دهم نسبت به دوره قبل تفاوت‌های شاخصی دارد، اما هر‌چه نمایشگاه بالغ‌تر می‌شود و پیشرفت می‌کند، هر‌سال شاهد حضور دستگاه‌های مدرن‌تری هستیم. زمانی اینجا تجهیزاتی داشتیم که بسیار ساده بودند اما بعد از گذشت چند سال، تجهیزات بسیار پیشرفته‌ای را داریم و با گذر زمان، امروزه توانسته‌ایم تجهیزات بسیار های‌تکی را تولید کنیم.»
توانمندی تامین کل نیاز داخل وجود دارد
او درباره ظرفیت تجهیزات ایران ساخت در تامین نیاز داخل اشاره می‌کند: «در تجهیزاتی که در نمایشگاه دهم شاهد آن هستیم، توانمندی تامین کل نیاز داخل وجود دارد. اما هنوز هم تجهیزاتی هستند که کسی به سراغ آنها نرفته و ما در‌حال‌حاضر از طریق برخی شرکت‌ها در‌حال حمایت از آنها هستیم تا نمونه اولیه محصول هم که نسبتا زمان‌بر است ساخته شود و به مرحله تجاری‌سازی برسد.»
یکی از چالش‌هایی که شماری از شرکت‌های دانش‌بنیان در‌عین داشتن توانمندی در تامین نیاز داخل با آن روبه‌رو هستند، واردات آن محصول است که تولیدات آنها را تحت‌الشعاع قرار داده و باعث شده تولید داخل آنچنان که باید رونق واقعی خود را نداشته باشد. رئیس نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی در این باره عنوان می‌کند: «گاهی ممکن است محصولی مشابه نمونه خارجی نباشد یا دستگاه خارجی توانمندی بالاتر یا ویژگی‌ای دارد که محصول داخلی فاقد آن است. اما چنانچه محصول مشترکی با ویژگی‌های مشابه وجود داشته باشد، مورد آن را به ما اطلاع دهند تا پیگیری کرده و در کمیسیون وزارت صنایع، منع واردات آن محصول را اخذ کنیم یا اینکه تعرفه‌گذاری می‌کنیم. ما ابتدا نیاز کشور و توانمندی شرکت در تامین این نیاز را ارزیابی می‌کنیم و در‌صورتی‌که مسجل شود این شرکت قادر به تامین نیاز داخل است، منع واردات آن محصول را اخذ کرده و تعرفه‌گذاری می‌کنیم. ضمن اینکه به شرکت‌های دولتی اعلام کرده‌ایم که هیچ شرکتی خرید محصول خارجی ندارد و اگر این کار را انجام دهد، برای او تخلف محسوب می‌شود مگر اینکه بخش خصوصی باشد وگرنه شرکت‌های دولتی چنین مجوزی ندارند.»
بهشتی از نقش دانشگاه‌ها در تولید تجهیزات ایران ساخت می‌گوید: «محصولات ایران ساخت تولید شرکت‌هاست و بسیاری از آنها در ابتدا در‌قالب پروژه کارشناسی ارشد یا پروژه دکتری یک سری کارها انجام شده و به‌عبارتی نطفه این تجهیز در این پروژه دانشگاهی گذاشته شده است و حتی نمونه اولیه‌ای هم از آن ساخته شده اما رسیدن به مرحله تولید و تجاری‌سازی دیگر از عهده دانشگاه خارج است و نقش شرکت‌ها در این میان پررنگ می‌شود؛ چرا‌که هم نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتری است و هم برخی مسائل مهندسی و پیگیری‌هایی وجود دارد که از دامنه اختیارات دانشگاه خارج می‌شود. بسیاری از هسته‌ها شرکت‌هایی را تاسیس کرده‌اند یا با همکاری شرکتی دیگر مشغول به فعالیت شده‌اند تا بتوانند خود را تا مرحله تولید و تجاری‌سازی محصول پیش ببرند. این تجهیزات بیشتر در خود دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و از این نظر استفاده بهینه‌ای از آن می‌شود.»
مطالب پیشنهادی
