فاطمه طاریبخش، خبرنگار: در روزهای اخیر هرچه به 16 آذر نزدیکتر میشدیم، فراخوانهای بیشتری مبنیبر تحریمکلاسهای درس و روز دانشجو منتشر میشد. اما علیرغم تمام تلاش برخی، روز دانشجوی امسال، پرشور و التهابتر از سالهای گذشته برگزار شد. 16 آذر امسال متعلق به تمام دانشجویان بود تا پشت تریبون دانشگاه خود بایستند و حرف و مطالبات خود را به گوش مسئولان برسانند. دیروز بسیاری از مسئولان کشور در جمع دانشجویان حاضر شدند و با آنها به گفتوگو پرداختند. در ادامه «فرهیختگان» از حضور وزیر ارشاد در دانشگاه الزهرا گزارش میدهد و مروری بر برنامههای روز دانشجو در دانشگاههای تهران خواهد داشت.
حضور وزیر ارشاد در دانشگاه الزهرا
در جلسه دانشجویان الزهرا با وزیر ارشاد، 4 نفر از نمایندگان تشکلهای دانشجویی و 1 دانشجو صحبت کردند. این جلسه با نیمساعت تاخیر و درحالی شروع شد که صندلیهای بسیاری در سالن خالی مانده بود. در ابتدای جلسه فاطمه محمدی، نماینده انجمن علمی رشته هنر دانشگاه الزهرا در سخنرانی خود چالشهایی مانند: کاهش سهام و عدم قبول طرحهای پیشنهادی، عدم تخصیص بودجه کافی و... را بیان کرد و بعد از آن به بیان راهکارهایی در این حوزه پرداخت که کمک به هدایت طرحهای پژوهشی لباس و مد به سمت نیازها و استفاده از ظرفیتهای کشور یکی از این راهکارها بود.
اگر امروز روز دانشجو است، پس دانشجوی ما کجاست؟
سارا اسدی، نماینده مجمع اسلامی دانشگاه الزهرا صحبتهای خود را با یاد دو دانشجوی زندانی رایحه حسینی (دبیر مجمع) و نیلوفر میرزایی آغاز کرد و گفت: «امروز روز دانشجو است، اما دو دانشجوی ما که برای همه بچهها عزیز هستند حضور ندارند، اگر اسم امروز روز دانشجو است، پس دانشجوی ما کجاست؟ بهعنوان نماینده مجمع باید بگویم قرار بود که کارگاهی به اسم «چه میخواهیم» برگزار کنیم اما در حال حاضر به دلیل در بند بودن دبیرمان نمیتوانیم این کار را انجام بدهیم. من از شما بهعنوان دانشجو مطالبه دارم، بهعنوان دانشجویی که تمام عمر تلاش کردم که وارد دانشگاه شوم، بچههای ایران لیاقت بیشتری دارند. شاید اگر من از اینجا بروم امنیت نداشته باشم. چون آزادی بیان دارم اما آزادی پس از بیان ندارم.» این حرفها واکنش برخی از دانشجویان را به دلیل وجود شایعات بسیار حول دستگیری رایحه حسینی به همراه داشت.
اسماعیلی در جواب نداشتن آزادی پس از بیان گفت: «من زمانی با فردی دوست بودم در یکی از بحثهای سیاسی به من گفت ما آزادی بیان داریم اما آزادی پس از بیان نداریم، من در جواب این حرف به او گفتم؛ آقای دکتر عزیز من بچه بودم و هنوز وارد دانشگاه نشده بودم، شما جمهوری اسلامی را نقد میکردی الان که همکار شما هستم هم آن را نقد میکنی! در جاهای مختلف و دادگاه هم حاضر شدید اما امروز 20 سال است نقد میکنید و آزادی بیان و آزادی پس از بیان را 25 سال است که دارید و عضو هیاتعلمی دانشگاه هستید و مسئولیتهای مختلفی دارید. این یک اتهام است.»
با تولیدات رسانهای، مهر تاییدی بر بیحجابی زدید
زهرا کریمی، نماینده انجمن اسلامی دفتر تحکیم وحدت، بهعنوان نفر سوم پشت تریبون ایستاد. کریمی با اشاره به ساختارهای فرهنگی و نیاز این ساختارها به تحول انقلابی در بخشی از صحبتهای خود گفت: «جناب وزیر! دوست دارم با شما از وضعیت تولیدات رسانهای و صرف بودجه برای این تولیدات ضعیف بگویم، اما مجبورم با شما از کف دانشگاه صحبت کنم. درست در جایی که شما نشستهاید فجیعترین فحشهای جنسی توسط دانشجویان گفته شده است، آیا شما برای چنین وضعیتی برنامهای دارید؟ در شرایطی که دانشجویان هر روز با بمباران رسانهای درگیر هستند؛ آیا شما گفتمان اقناعی و رسانهای پویا تهیه و تنظیم کردهاید؟ آیا در دستگاههای اجرایی شما جایی برای دانشجویان دغدغهمند است؟ که دانشجویان بیواسطه طراحی دغدغه کنند. چه بر سر دانشجویان آمده که پیغام را از واشنگتن دریافت میکنند و با رکیکترین الفاظ بیان میکنند.»
او در ادامه اضافه کرد: «جناب وزیر! شما زمانی مدیرکل نظارت بر صداوسیما بودهاید، بهخوبی بر مساله ذائقهسازی تولیدات رسانهای واقف هستید، در همان دوران خودتان با تولیدات رسانهای مهر تاییدی بر بیحجابی زدید. چراکه در تمام تولیدات زنان ثروتمند بیحجاب هستند و زنان بدبخت و بیچاره، زنانی چادر بر سر هستند؟» صحبتهای نماینده دفتر تحکیم وحدت با تشویق اکثر حضار مواجه شد.
وزارت فرهنگ و ارشاد منتظر درمان است تا پیشگیری!
نماینده بعدی که برای سخنرانی بالای سن آمد، طیبه احمدی، نماینده بسیج دانشگاه بود. احمدی با سطحی خواندن مطالبات مطرحشده از سمت مردم گفت: «گویی حقوق اصلی زنان به فراموشی سپرده شده است. بستر اعتراض صحیح در کشور توسط قشر دانشجو با مطالبه درست از مسئولان صورت میپذیرد تا تحولخواهی بهطور واقعی در ساختار مسائل کشور عملی شود.»
نماینده بسیج در ادامه به بیان مطالبات خود در 5 بعد ساختاری شبکهسازی، سیاستگذاری، ارتباط و نزدیکی با مردم؛ به پررنگتر بودن ارشاد نسبت به فرهنگ پرداخت و درباره بعد پررنگ بودن ارشاد بیان کرد: «وزارت فرهنگ و ارشاد فقط به جنبه ارشاد توجه داشته است. گویی منتظر درمان است تا پیشگیری و بعضا مورد غفلت قرار گرفته شود که مسئولیت فرهنگسازی کشور را برعهده دارد. البته که در ارشاد کردن هم به بدترین حالت ممکن و سلبیترین شکل ممکن با مردم برخورد میکند.»
جوانهایی مثل من اکثرا پذیرفته نشدند
آتنا رضایی، دانشجویی بود که با هماهنگی لحظه آخری و در دقایق پایانی برنامه پشت تریبون رفت و صحبتهای خود را با نام خدای رنگینکمان آغاز کرد و در ادامه گفت: «من آتنا رضایی، دانشجوی طراحی پارچه هستم و قصد خودکشی ندارم و بیماری زمینهای ندارم. از رسانههایی مانند اینترنشنال و بیبیسی نیز بدم میآید.»
رضایی در بخشی از صحبتهای خود با اشاره به این که سطح دغدغه زنان تقلیل نیافته، گفت: «چرا شما فکر میکنید جون برای شما ارزش کمی دارد، پس برای همه ارزش کمی دارد. شاید شما به چشم یک دغدغه کمارزش به آن نگاه میکنید اما برای فرد دیگری اهمیت داشته باشد. شما تا به حال حس پذیرفته نشدن به خاطر چیزی که هستید را تجربه کردهاید؟ اما جوانهای مثل من اکثرا پذیرفته نشدند.»
بعد از صحبتهای دانشجویان آژیر خطری پخش شد و در ادامه آن مجری برنامه خطاب به اسماعیلی گفت: «آقای دکتر! این صدای آژیر خطری است که ما زنان ایران نسبت به فرهنگ چند هزارساله خود احساس میکنیم.»
راه اندازی قرارگاهی برای تربیت فرهنگی جوانان و نوجوانان در اغتشاشات اخیر
پس از اتمام صحبتهای نمایندگان دانشجویان، اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای پاسخ به سوالات و مطالبات دانشجویان بالای سن رفت.
اسماعیلی درباره وضعیت فعالیتهای فرهنگی و هنری گفت: «در این جمع میتوانیم ساعتها بخشهای مختلف را برای شما بازگو کنیم. ما حتما ناکامی داشتیم و در برخی موارد آنچه خواستیم اجرایی نشده است، اما بهصورت کلی مسیر روشنی داریم. ما در حوزه ساخت فیلم امروز علیرغم تمامی مباحثی که این روزها مطرح میشود، بیش از 95 فیلم مجوز ساخت گرفتهاند. برای جشنواره پیش رو اگر سال گذشته در بخش انتخاب 70 فیلم ثبتنام کردند و حاضر شدند، امسال در این بخش 75 فیلم حاضر شدند. در بخش بینالملل بیش از 570 فیلم پذیرش شدند. کارهای فرهنگی و هنری در حال حاضر در جریان است.»
پس از صحبتهای اسماعیلی، برگههای سوالی که از بین دانشجویان جمعآوری شده بود، توسط مجری پرسیده شد. سوال یکی از دانشجویان این بود که آیا شما خودتان حاضر هستید با خانوادهتان به سینما، تئاتر یا کنسرت بروید؟
اسماعیلی در پاسخ گفت: «بله، ما بارها با خانواده رفتهایم اما در بسیاری از موارد میگویم که ما باید به فیلمی مجوز دهیم که بتوان با خانواده آن را دید. مواردی بوده که من نمیتوانستم با پسر 15سالهام فیلمی را ببینم. زمانی گفتند که شما میخواهید سلیقه مردم را به سلیقه خودتان تقلیل دهید. اما این طور نیست.»
در ادامه دانشجویی پرسید: «اگر دانشجویان تعلیقشده به دانشگاه بازگردند با آنها باید چه کرد؟» اسماعیلی درباره این سوال گفت: «ما در تابستان امسال با همکاری مجموعههایی قرارگاه نوجوانان و جوانان راهاندازی کردیم و در همین اغتشاشات بهصورت پایلوت در خراسانرضوی اجرایی شد. جوانها و دانشجویان بازداشتی در اختیار این قرارگاه قرار دادند و در آنجا با گفتوگو و صحبت و رفع شبهات با آنها برخورد شد.»
روز دانشجو در دانشگاههای کشور چگونه گذشت؟
با تمام روزهای سختی که در چند ماه اخیر بر دانشجویان گذشت اما همچنان مانند سالهای گذشته در دانشگاهها با عقاید و باورهای مختلف کنار هم جمع شدند و روز دانشجوی بهیادماندنی را رقم زدند. در ادامه مروری بر برنامههای مختلف دانشگاهها خواهیم داشت.
دانشگاه تهران یکی از مهمترین دانشگاههایی است که در جنبشهای 70ساله دانشجویی، بهواسطه دانشجویان خود نقش پررنگی داشته است. این دانشگاه در روز دانشجو و در کنار حضور رئیسجمهور و سخنرانی دانشجویان، برنامه دیگری نیز تدارک دیده بود که در بین خبرهای دیروز گم شد. ویژهبرنامه بسیج دانشجویی برای روز دانشجو با عنوان «دل به نور امید باید داد/ پای پرچم شهید باید داد» بود که در این برنامه از آسیبدیدگان بمبارانهای شیمیایی، کودکان پروانهای، بازاریان، کامیونداران و سربازان آسیبدیده از اغتشاشات و خانواده شهید روحالله عجمیان حضور داشتند.
در روز 16 آذر، دانشگاهها مانند سالهای گذشته، شور و نشاط زیادی را با حضور شخصیتهای سیاسی و علمی تجربه کردند. دانشگاه علامهطباطبایی روز 16 آذر، میزبان سیدمحمد حسینی، معاون پارلمانی رئیسجمهور بود. علی خضریان نماینده مردم تهران، میهمان دانشگاه علوم پزشکی ایران بود و در مراسمی با عنوان «دانشجو، امید کشور» در جمع دانشجویان حاضر شد. همچنین وحید یامینپور، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان کشور نیز به مناسبت روز دانشجو به دانشگاه بینالمللی امام رضا رفت. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری نیز در دانشگاه فنیوحرفهای حاضر شد.
دانشجویان معترض چه کردند؟
دانشگاههای کشور در طول ماههای اخیر تجربه متفاوتی از اعترضات را پشت سر گذاشت. با این وجود اما 16 آذر امسال اگر نگوییم پرشورتر از سالهای قبل برگزار شد، چیزی کم از سالهای پیش از کرونا نداشت. این درحالی است که در طول روزهای گذشته تلاش های مختلفی از انتشار بیانیهها گرفته تا انتشار پوستر و فراخوان برای تعطیلی و غیبت در کلاسها منتشر شد که بهوضوح با عدم همراهی دانشجویان شکست خورد.
صدور فراخوان تجمعهای اعتراضی برای برخی دانشگاههای کشور و توزیع آن در دانشگاه ها
و فضای مجازی قدم دومی برای تحت شعاع قرار دادن روز دانشجو بود اما با عدم همراهی دانشجو این ایده هم توفیقی نیافت. روز گذشته با وجود تجمعات جستهوگریخته در دانشگاههای فردوسی مشهد، امیرکبیر، خواجهنصیر، تهران و علامهطباطبایی (براساس کلیپ ها و تصاویر منتشرشده در شبکههای اجتماعی) میتوان ادعا کرد که قاطبه دانشجویان همراهی نسبت به این قبیل حرکات نداشتند.