نیاز به تیغ برّان در عمان

سیدمهدی طالبی، خبرنگار: آمریکا دریای عمان را به محل درگیری جدید علیه ایران تبدیل کرده است. نقش بزرگ ایران به‌عنوان ظرفیتی برجسته در ابتکار کمربند-جاده، پیروزی‌های محور مقاومت در مسیر ایران-مدیترانه، کمک‌های اثبات نشده تسلیحاتی به روسیه و مقاومت در برابر احیای نامتوازن توافق هسته‌ای، حساب‌های آمریکا با ایران هستند که باید تسویه شوند.  اغتشاشاتی که در نیمه دوم سال جاری ایران را به خود درگیر ساخته، یکی از اصلی‌ترین حملات محور غربی به کشور است. با این‌حال اقدامات دیگری نیز علیه تهران صورت گرفته‌ است. 
ناوگان پنجم آمریکا روز شنبه 12 آذر (3 دسامبر) ادعا کرد روز چهارشنبه 9 آذر (30 نوامبر) یک کشتی ماهی‌گیری را در خلیج عمان رهگیری و توقیف کرده که حامل مهمات برای یمن بوده است. این نیرو کمتر از 30 روز قبل نیز کشتی ماهی‌گیری دیگری را به اتهام قاچاق موادی با کاربرد دوگانه غیرنظامی-نظامی در دریای عمان توقیف و سپس غرق کرده بود. تشدید اقدامات ادعایی آمریکا در دریای عمان نمی‌تواند به سادگی صورت گرفته باشد به‌ویژه آنکه تمام تحرکات آنها رسانه‌ای نمی‌شود مگر آنکه اهدافی از آن مدنظر طراحان باشد. 

  ادعای آمریکا 
آمریکا مدعی است در کشتی توقیف‌شده در روز 17 آبان (8 نوامبر) بیش از 70 تن کلرات آمونیوم و 100 تن کود اوره که قابل استفاده در تولید سوخت موشک و مواد منفجره هستند را کشف کرده بود.  ادعای واشنگتن برای کشتی اخیر وجود یک میلیون بسته فشنگ 7.26 میلی‌متری، ۲۵هزار بسته فشنگ 12.7 میلی‌متری، هفت هزار فیوز موشک و بیش از ۲۱۰۰ کیلو سوخت پرتاب راکت است. بررسی واقعیت این موضوع بسیار دشوار است. دسترسی به چنین مواردی برای حوثی‌ها یا تامین‌کنندگان مالی‌شان، چندان نیازی به اقدامات مورد ادعای واشنگتن ندارد به‌ویژه آنکه در یمن میلیون‌ها سلاح وجود دارد. با این‌حال شواهد دیگری نیز وجود دارد زیرا جنگ اوکراین نشان داد حتی ارتشی مانند روسیه که به نیروی توپخانه‌ای مشهور است، به کمبود گلوله دچار شده به‌گونه‌ای که خبرهای رسانه‌ای حاکی از کمک گرفتن از کره شمالی در این‌باره است. 

  چرا دریای عمان؟
دریافتن اهداف یک اقدام و بررسی تبعات آن بدان جهت دشوار است که حتی طراحان و عاملان ترتیب آن نیز احتمال دارد در فهم آن دچار مشکل باشند. اشتباه در بررسی تبعات هرچند طبیعی به نظر می‌رسد اما حتی در طراحی اهداف و پیشران‌ها نیز امکان وقوع دارد. چه آنکه در برخی مواقع خشم می‌تواند پیشران یک اقدام باشد اما عاملان به جهت عدم سرزنش دیگران یا حتی عذاب وجدان درونی وجود آن را انکار و سرکوب کنند و برای آن پیشران‌های دیگری را به خود و دیگران تلقین کنند. با وجود احتمال بالای اشتباه طراحان در تسلط بر افکار و اعمال، راهی جز بررسی وجود ندارد، حتی اگر مسیر دسترسی به بسیاری از داده‌ها محدود باشد. علی‌رغم محدودیت‌های موجود اما اخبار عمومی‌شده حتی اگر مهندسی‌شده باشند، می‌توانند منابعی خوب برای تحلیل وقایع باشند. 
با درنظر گرفتن تمامی موارد مزبور، تلاش شده در ادامه اهداف آمریکا از رسانه‌ای‌سازی اقداماتش در دریای عمان مورد بررسی قرار گیرد. 

1- هراس ایران نسبت به خطوط تجارت دریایی
آمریکا پیش‌تر از طریق تصویب قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل متحد که می‌توانست شامل اجازه بازرسی کشتی‌های تجاری ایران توسط کشورها شود، این موضوع را پیگیری کرده است. پس از آن نیز این تلاش‌ها به‌صورت یکجانبه در توقیف نفتکش‌ها و حملات به کشتی‌های تجاری ادامه یافت. 
آمریکا با تعددبخشی به اقداماتش در خبرسازی یا توقیف کشتی‌های منسوب به ایران در دریای عمان که گلوگاه کشور است، تلاش دارد بار دیگر خطری را متوجه خطوط تجاری ایران سازد.

2- انتقام از پاسخ‌های منسوب به محور مقاومت
آمریکا مدعی است محور مقاومت نفتکش متعلق به یک سرمایه‌دار صهیونیست را در 25 آبان، هدف قرار داده است. آمریکا همزمان با دیگر اهداف مدنظرش احتمالا به دنبال پاسخ به این حمله است. با این‌حال تعداد و ادامه یافتن آن، بیشتر از انتقام، نشان‌دهنده تمرکز بر اهداف بزرگ‌تر است.

3- جمع‌آوری شواهد برای مجامع بین‌المللی
انتقال تسلیحات به یمن براساس قطعنامه شورای امنیت در سال 2014 ممنوع است. آمریکا تلاش دارد با متهم ساختن ایران به قاچاق اسلحه، تهران را از طریق مجامع بین‌المللی تحت فشار همه‌جانبه‌ای قرار دهد، به‌ویژه که مسائل هسته‌ای و حقوق بشری ضدتهران در حال اوج‌گیری هستند. 

4- رقابت در منطقه‌ با دسترسی کم 
در جریان یکی از حملات ایران به اقلیم کردستان عراق در اوایل مهرماه گذشته بود که یک فروند جنگنده اف-15 آمریکا پهپاد مهاجر-6 ایران را بر فراز اربیل مرکز اقلیم ساقط کرد. آمریکا مدعی شده این پهپاد خطری برای کنسولگری آمریکا بوده است. پیش از این اقدام واشنگتن، یکی از اتباع این کشور در جریان حملات ایران به اقلیم کشته شده بود. 
آمریکا به دنبال کشاندن زمین درگیری خود با ایران، به جایی است که تهران قدرت آتش کمتری در آن دارد. واشنگتن در نقاط درگیری پیشین با قدرت آتش بالای ایران و متحدانش روبه‌روست. در جایی مانند اقلیم به دلیل مجاورت با خاک ایران، تهران قادر به استفاده از طیف وسیعی از سلاح‌های خود است.

5 -ایجاد مشکل در سیستم دور زدن تحریم‌ها
با اخلال در مبادلات تجاری دولتی ایران، به ادعای رسانه‌ها تهران به سمت استفاده از مسیرهای دیگری برای صادرات گام برداشته است. تهدید کشتی‌های باربری کوچکی که به حمل محموله‌های تجاری مانند کودشیمیایی می‌پردازند، برای ضربه به منابع مالی ایران صورت می‌گیرد. 

6- بازی در زمینی که برای آمریکا باقی مانده 
تلاش‌های آمریکا در بسیاری از مناطق به بن‌بست رسیده است. از این‌رو خواهان اقدام در جایی است که این بن‌بست وجود نداشته باشد. واشنگتن در سال جاری ضربات سختی از محور مقاومت در عراق و لبنان متحمل شده است. این شکست‌ها درحالی رقم خورده‌اند که آمریکا برای شکست نخوردن کارت‌های زیادی را مورد استفاده قرار داده و حتی سوزانده است. 

7- ایجاد اخلال در مسیر تجاری شرق به غرب 
آمریکایی‌ها در حال اتهام زدن به ایران درباره استفاده از بندر جاسک برای ارسال تسلیحات به یمن است. موضوعی که به نظر می‌رسد در راستای ایجاد التهاب در سیستان‌وبلوچستان به‌عنوان یکی از مناطق مهم محل عبور کریدور‌ها به‌ویژه طرح‌هایی است که چینی‌ها به دنبال آن هستند.

8 -دورساختن تمرکز ایران در مسیر تهران-مدیترانه
آمریکا به دنبال کشاندن ایران به درگیری‌هایی در خلیج فارس و قفقاز و حتی مناطق کوهستانی شمال عراق است تا قادر شود از میزان تمرکز بر مسیر ایران-مدیترانه بکاهد. این مسیر ضمن گشودن درهای منطقه به روی محور مقاومت، درنهایت به نابودی رژیم‌صهیونیستی ختم می‌شود. بر همین اساس است که واشنگتن حتی در طول این مسیر، اقلیم را برای تشدید تنش انتخاب کرده تا منطقه مورد منازعه در حاشیه قرار داشته باشد. 

  لزوم گسترش هیمنه نظارتی-نظامی تا اقیانوس هند
ایران با گسترش در اقیانوس هند، ضمن نظارت بر مسیرهای دریایی، بر وزن خود در مناسبات جهانی می‌افزاید. این مسیر شاهراه تغذیه‌کننده مناطق مجاور است. با چنین حضوری، تجارت در جهان بدون خرید نفت و انتقال کالا به ایران امری ناممکن خواهد بود. از سوی دیگر حضور در این منطقه امکان پاسخ‌دهی موثر به دشمنان از جمله فشار بیشتر به رژیم‌صهیونیستی را در صورت نیاز فراهم می‌آورد. 
تهران برای نظارات و اثرگذاری بر این منطقه دارای ابزارهایی مانند رادارهای دوربرد، پهپادهای شناسایی دورپرواز، ماهواره‌های نظارتی، موشک‌های بالستیک، کروز و پهپادهای انتحاری ضدکشتی است که می‌توانند از داخل خاک ایران مدیریت شوند. فراتر از محیط سرزمینی، ایران قادر به تکرار تجارب ساخت کشتی‌هایی مانند شهید رودکی، ناوبندر مکران و ناوهای دسته پهپادبر است.