۱۴۰۱-۰۹-۱۶ - ۰۰:۱۵
۰
یک‌کاسه دانستن همه منتقدان، معترضان و احیانا مغتششان غلط‌ترین جوابی است که میشود در مواجهه با چالش اجتماعی چند وقت اخیر ارائه داد. همان‌طور که تلاش براندازان برای سوءاستفاده از هر کنش اعتراضی باعث رادیکال شدن فضا و جلوگیری از اعمال اصلاحات ساختاری میشود رفتار افرادی که در طیف مقابل نشسته و کلیدواژه اغتشاش را با هدف نادیده گرفتن اعتراض در سخیف‌ترین حد استعمال میکنند نیز در فرآیند اصلاح خلل ایجاد کرده و اساسا امید به تحقق آن را از بین می‌برد. چنین رفتاری باعث میشود گروه‌های متکثر اجتماعی به مرور نسبت به همزیستی سازنده با یکدیگر بی‌رغبت شده و خود را در قطب‌های کاملا مخالف با یکدیگر دسته‌بندی کنند. در شرایطی که گروهک برانداز رسما نسبت به تلاش برای قطب‌بندی و تجزیه ایران اعتراف کرده و برای رسیدن به این هدف نه‌تنها نمادهای دینی بلکه نمادهای ملی را نیز هدف قرار داده و پیروزی تیم ملی را نیز نمی‌تواند تحمل کند بهترین راهبرد تلطیف فضای تنش و جلوگیری از رسیدن تیزی این تیغ به بدنه جامعه است. اما برخی افراد تمایل دارند به جای ایفای چنین نقشی خود به لبه دیگر قیچی تبدیل شده و با برش پیوستگی جامعه مقدمات ورود به مرحله تکه‌تکه کردن نقشه جغرافیایی ایران را تکمیل کنند. افرادی که بدون هیچ هزینه‌ای تریبون در اختیار خود را روشن کرده و از زبان حاکمیت بیانیه تجزیه قرائت میکنند. حسن عباسی پروژه هجمه علیه تیم ملی را تکمیل میکند و عضو کمیسیون فرهنگی هم هجمه علیه ملت را. اخیرا حسین جلالی، عضو کمیسیون فرهنگی درمورد اجرایی شدن طرحی خبر داده است که اگر برای رفع مشکل حجاب کارآیی نداشته باشد برای تشدید دوقطبی جامعه بسیار کاراست. در ویدئویی که از صحبت‌های جلالی منتشر شده است او با بیان این عبارت که هزینه بدحجابی و بی‌حجابی را در کشور بالا خواهیم برد، می‌گوید: «اصلا اینها فهمیدند که طرح عفاف و حجاب در کشور می‌خواهد اجرا شود و اثرگذار است، به خاطر همین این بازی‌ها را درآوردند. لذا از این طرح عقب‌نشینی نخواهد شد. عقب‌نشینی از طرح عفاف و حجاب عقب‌نشینی از جمهوری اسلامی است. عقب‌نشینی از باورها و ارزش‌های دینی است. عقب‌نشینی از اسلام و احکام اسلام است. حجاب از ضروریات دین است. منکر او مرتد است. طرح خیلی خوبی تهیه شده و هماهنگی خوبی بین وزارت کشور و نیروی انتظامی و قوه قضائیه صورت گرفته و عده‌ای مانع هستند و موانعی را ایجاد کردند. نمی‌توانیم از این اصل اصیل اسلامی دست برداریم، لذا این قانون به حول و قوه الهی در یکی دو هفته آینده اجرایی میشود و خبرش هم به شما می‌رسد.» جلالی این اظهارات پرایراد و تنش‌زا را در حالی در جمعی مطرح میکند که بعید به نظر می‌رسد با همان صراحت بتواند حتی مدل سانسورشده آن را در خیابان‌های کلان‌شهرها تکرار کند و این یعنی جامعه کاملا متکثر است.
طرح امنیتی جلالی چیست؟
نماینده مردم رفسنجان در مجلس در واکنش به اظهارات دادستان کل کشور مبنی‌بر تعطیلی گشت ارشاد می‌گوید: «حتما نباید گشت ارشاد باشد؛ ۲۰ سال است که گشت ارشاد نداریم، بلکه پلیس امنیت اخلاقی داریم. درمجموع حجاب وجود دارد، اما روش و شیوه دعوت به آن تغییر کرده است. منظور از تغییر روش این است که امکان دارد در قالب تذکری از طریق پیامک به افراد بی‌حجاب اعلام شود که شما حجاب را رعایت نکردید و سعی کنید به قانون احترام بگذارید. بعد از تذکر، وارد مرحله اخطار می‌شویم، بعد هشدار و در مرحله سوم ممکن است حساب بانکی فرد بی‌حجاب مسدود شود.» با طرح این اظهارات این ابهام به‌وجود آمده است که اساسا طرحی که جلالی از اجرای آن صحبت میکند در کدام مرجع قانونی تصویب شده است؟ آخرین طرح تصویب‌شده درمورد عفاف و حجاب مربوط به شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در سال 84 به تصویب رسیده است. حال با گذشتن دو دهه از آن زمان واضح است که چنین طرحی حتی اگر مطلوب باشد نیازمند به‌روز‌رسانی است. با توجه به اظهارات جلالی مبنی‌بر آماده‌سازی طرح عفاف و حجاب به نظر نمی‌رسد طرحی که وی از آن سخن به‌میان آورده مصوبه سال 84 شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد. جدید‌ترین مسیر برای تدوین طرح عفاف و حجاب را ستاد امربه‌معروف در پیش گرفته است. خرداد ماه امسال علی خانمحمدی، سخنگوی ستاد امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر خبر از تدوین طرح جامع عفاف و حجاب در این ستاد داد. طرحی که البته در مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نرسیده است. پافشاری بر اجرای طرح عفاف و حجاب درحالی صورت می‌گیرد که پیش از این سایر صحبت‌های رئیس ستاد امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در مورد جریمه شدن رانندگان تاکسی‌های اینترنتی که افراد بی‌حجاب را سوار میکنند با واکنش شدید افکار عمومی مواجه شد و حتی مهدی عرفاتی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت نیز در صفحه شخصی خود این‌گونه اظهارنظرها را بی‌بصیرتی خواند.
مگر قرآن نوشته‌اید که نباید آن را نقد کرد؟
جلالی در صحبت‌های خود طرح عفاف و حجاب ادعایی را با حجاب برابر گرفته و با طرح این ادعا که عقب‌نشینی از طرح عفاف و حجاب عقب‌نشینی از احکام اسلام است، تاکید کرده است که از این طرح عقب‌نشینی نخواهد شد. عضو کمیسیون فرهنگی بد نیست به پاسخ این سوال بیندیشد که آیا صرفا حجاب از احکام اسلام است یا آن‌طور که او مدعی است هرطرحی که عنوان حجاب روی جلد آن نوشته شد نیز حکم اسلام محسوب میشود و هیچ کس نباید به آن انتقاد کند. اگر این استدلال را بپذیریم فردا هر نماینده‌ای میتواند طرحی را با عنوان زکات و حج نوشته و به مجلس ارائه کند و هیچ‌کس هم حق انتقاد از آن را نداشته باشد، ولو اینکه محتوای آن اساسا مانع از تحقق این فرایض دینی باشد. اگر هم منظور آقای جلالی این است که انتقاد به یک طرح صرفا به این دلیل که در مجلس به تصویب رسیده مخالفت با جمهوری اسلامی و احکام الهی محسوب میشود، از این پس هیچ فردی حق اعتراض به برجام را نیز ندارد.
مخالف گشت ارشاد دشمن پیغمبر نیست
افرادی که دهه 70 را زیست کرده‌اند به خاطر دارند چگونه برخی با هدف جلوگیری از وارد شدن انتقاد به هاشمی‌رفسنجانی هرگونه مخالفت با او را دشمنی با پیغمبر تلقی کرده و حتی این شعار را به سطح نمازجمعه نیز کشاندند. حالا بعد از 30 سال از آن دوران اظهارات برخی تداعی‌گر همین نگاه است. نگاهی که هرگونه انتقاد نسبت به خود را دشمنی با خدا عنوان کرده و منتقدان را با برچسب ارتداد نادیده می‌گیرد. دارندگان چنین دیدگاهی در رویکردی کاملا مشابه با براندازان اعتقاد دارند همه‌چیز با استفاده از اهرم زور باید مطابق میل آنها جلو برود. معتقدند حجاب باید با مسدود کردن حساب‌های بانکی محقق شود. براندازان هم معتقدند اعتصاب باید به زور چماق و تهدید محقق شود و این یعنی حسن عباسی و حسین جلالی از یکسو و سام رجبی و مسیح علی‌نژاد از سوی دیگر جامعه را به زور به سمت خود می‌کشند تا نشان دهند در ضربه به همبستگی جامعه و معیشت مردم کاملا مشابه عمل میکنند.
خودتان را پیرو رهبری می‌دانید اما عکس مشی رهبری عمل می‌کنید!
اظهارات تند و عجیب حسین جلالی، آن هم در شرایط پرالتهاب و پرتنش حال حاضر کشور، نشان داد لازم است برای بار چندم طی دو ماه گذشته، به بازخوانی بیانات جامع و روشن رهبری درخصوص نحوه مواجهه با بی‌حجابی و افراد به‌اصطلاح کم‌حجاب در جامعه بپردازیم. یکی از تازه‌ترین بیانات ایشان دراین‌باره را در روز 11 مهرماه و در مراسم مشترک دانش آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح شنیدیم. جایی که ایشان بعد از اشاره مفصل‌شان به پشت‌صحنه ناآرامی‌های اخیر، مساله دلبستگی بسیاری از افراد کم‌حجاب به نظام را مورد توجه قرار دادند و گفتند: «پشت‌صحنه قضایای اخیر، این زورگویان قرار دارند و دعوا بر سر از دنیا رفتن یک دختر جوان و یا بر سر با حجاب و بدحجاب نیست. خیلی از کسانی که حجاب کامل ندارند، جزء هواداران جدی جمهوری اسلامی هستند و در مراسم مختلف شرکت میکنند. دعوا و بحث بر سر استقلال و ایستادگی و تقویت و اقتدار ایران اسلامی است.»
ایشان همچنین حدود دو ماه پیش از این بیانات و قبل از شکل‌گیری ناآرامی‌های خیابانی (5 آبان) و در دیدار با ائمه جمعه تذکراتی درخصوص نحوه اظهارنظر درباره مساله حجاب از تریبون‌های نماز جمعه را مطرح کردند. خلاصه کلام ایشان آن بود که «در مورد حجاب باید بسیار متین و منطقی و به دور از احساساتِ بی‌مورد، ورود کرد.» رهبر انقلاب با اشاره به مطرح شدن موضوع حجاب در خطبه‌های نماز جمعه در هفته قبل از دیدارشان با ائمه جمعه و همچنین مطرح شدن این مورد در فضای مجازی و رسانه‌ها، این‌طور تذکر دادند: «در این موضوعات باید بسیار متین و منطقی و به دور از احساسات بی‌مورد، ورود کرد و باید با دلایل روشن، آن منطق استعماری غربی افشا و تبیین شود.»
معروف‌ترین بیانات رهبر انقلاب درباره مساله چگونگی برخورد با افرادی که در جامعه حضور دارند اما حجاب‌شان کامل نیست هم به سخنان ایشان در تاریخ 19 مهر سال 91 در دیدار علما و روحانیون خراسان شمالی برمی‌گردد. جایی که دراین‌باره گفتند: «خودتان را مجهز کنید، مسلح به سلاح معرفت و استدلال کنید، بعد به این کانون‌های فرهنگی - هنری بروید و پذیرای جوان‌ها باشید. با روی خوش هم پذیرا باشید؛ با سماحت، با مدارا. فرمود: «و سنّه من نبیّه»، که ظاهرا عبارت است از «مداراه النّاس»؛ مدارا کنید. ممکن است ظاهر زننده‌ای داشته باشد؛ داشته باشد. بعضی از همین‌هایی که در استقبال امروز بودند و شما - هم جناب آقای مهمان‌نواز، هم بقیه آقایان - الان در این تریبون از آنها تعریف کردید، خانم‌هایی بودند که در عرف معمولی به آنها می‌گویند «خانم بدحجاب»؛ اشک هم از چشمش دارد می‌ریزد. حالا چه کار کنیم؟ ردش کنید؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه، دل، متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته به این اهداف و آرمان‌هاست. او یک نقصی دارد. مگر من نقص ندارم؟ نقص او ظاهر است، نقص‌های این حقیر باطن است؛ نمی‌بینند. «گفتا شیخا هر آنچه گویی هستم/ آیا تو چنان که می‌نمایی هستی؟». ما هم یک نقص داریم، او هم یک نقص دارد. با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید. البته انسان نهی از منکر هم میکند؛ نهی از منکر با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت. بنابراین با قشر دانشجو ارتباط پیدا کنید.»
بیاناتی روشن و جامع که همه نشان از آن دارد که باور رهبر انقلاب نسبت به برخورد با بی‌حجابی در جامعه رویکردی است که امثال جناب جلالی دارند دقیقا عکس آن رویکرد را دنبال میکنند و تصورشان هم این است که با چنین رویکردهای تند و غلطی می‌توانند مساله بی‌توجهی بخش‌هایی از جامعه نسبت به قانون پوشش را برای همیشه حل کنند.
امید به اصلاح را کمرنگ نکنید
بسیاری از مردمی که بدون حجاب در انظار عمومی حاضر میشوند اساسا دعوای تئوریکی با مقوله حجاب ندارند اما مشکلات اقتصادی و ایرادات ساختاری را از نزدیک لمس کرده و برای بروز مخالفت خود یک نماد ظاهری را انتخاب میکنند. در چنین فضایی اولین اصل برای حاکم کردن فضای فرهنگی مطلوب رفع ریشه‌‌‌های اصلی آن است تا در نتیجه آن قدرت ارتباط‌‌‌‌گیری و ایجاد مفاهمه حاکمیت برای حاکم کردن ارزش‌های فرهنگی افزایش یابد. مسئولان کشوری نیز با درک این واقعیت صحبت از اصلاح برخی رویه‌‌ها را به میان آورده‌‌اند اما وعده‌هایی که مسئولان امر برای ایجاد اصلاحات ساختاری تاکنون داده‌اند زمانی میتواند در جامعه ایجاد امید کند که اقدامات و اظهارات متناقض با چنین وعده‌هایی دیده و شنیده نشود. در شرایطی که تعطیلی گشت ارشاد و شعارهای اصلاح ساختاری مسئولان نشان می‌‌دهد در بدنه اجرایی نسبت به حساسیت افکار عمومی به برخورد های امنیتی درکی مناسب ایجاد شده است اظهارات برخی چهره‌‌های تریبون‌‌‌‌دار مبنی‌بر تداوم رویه‌‌های موجود و حتی تشدید آن باعث ضایع شدن تلاش‌‌‌‌های افرادی میشود که سعی در افزایش میزان امید در جامعه دارند. اظهاراتی مشابه آنچه حسین جلالی مطرح کرده است باعث میشود موج اصلاحی که بدنه اجرایی از خود ساطع میکند به‌‌‌‌درستی توسط بدنه منتقد دریافت نشده و امید به اصلاح رویه‌‌ها کمرنگ شود.
بیشتر بخوانید 
نظرات کاربران
یادداشت
