ما را به خیر تو امید نیست

فاطمه طاری‌بخش- زهرا رمضانی ، خبرنگار:وزیر علوم ابتدای هفته برای چهارمین بار میزبان فعالان دانشجویی بود. هر چند که زلفی‌گل از زمانی که به‌عنوان عالی‌ترین مسئول وزارت علوم، اداره نظام آموزش عالی را دست گرفته در برهه‌های زمانی و مناسبت‌های گوناگون پای حرف‌های دانشجویی نشسته است، اما شاید جلسه اخیر را از بابت جنس صحبت‌ها و نکات مطرح‌شده بتوان دارای اهمیت ویژه‌تری دانست. به گفته دانشجویان حاضر نزدیک به یک ساعت ابتدایی این دیدار هم به گزارش کار مسئولان وزارتخانه درباره دو سایت فعال وزارت علوم در حوزه فرهنگی سپری شد تا جایی که موجب گلایه‌های وزیر شد. با این حال بعد از گذشت 40 دقیقه ابتدایی جلسه، درنهایت با قرعه‌کشی، نمایندگان تشکل‌های مختلف فرصت ارائه مطالبات‌شان را پیدا کردند تا از این طریق بار دیگر بی‌واسطه با عالی‌ترین مسئول آموزش عالی صحبت کنند. البته بخشی از مطالبه دانشجویان به عدم امکان برگزاری جلسات منظم با وزیر علوم و گلایه از نحوه مدیریت روسای دانشگاه‌ها در حوادث اخیر گذشت؛ اما نکته قابل توجه درباره این دیدار دانشجویی این است که همه دانشجویان حاضر در جلسه فرصت طرح دغدغه‌هایشان را از سوی وزیر علوم پیدا کردند.  تعدادی از فعالان دانشجویی حاضر در این نشست نکات مطرح‌شده خود در این نشست را با «فرهیختگان» در میان گذاشتند که در ادامه می‌خوانید. 

تصمیمات مماس با صحنه دانشگاه نباشد تاثیری نخواهند داشت

محمد مردانی، مسئول بسیج دانشگاه علامه طباطبایی:هرچقدر جلسات و نشست و برخاست‌های وزرا و مسئولان با کف صحنه عملیات که برای وزیر علوم دانشگاه و دانشجو است؛ بیشتر باشد، تصمیمات‌شان نیز منطقی‌تر و نقطه‌زن‌تر خواهد بود. مادامی که تصمیمات مماس با صحنه دانشگاه نباشد تاثیری نخواهند داشت. متاسفانه بعد از گذشت حدود 90 روز از التهابات فضای دانشگاه و دانشجویی که اتفاقات ناگواری در دانشگاه‌های کشور از شهرستان‌ها تا شریف و تهران و... افتاد، بالاخره وزیر علوم جلسه‌ای ترتیب دادند که بهانه اصلی آن 16 آذر بود و تنها برای اتفاقات اخیر نبود، این مورد جای گلایه دارد. چه‌بسا خیلی بهتر بود که معاونان و وزیر علوم با کف و صحنه دانشگاه ارتباط و نشست و برخاست می‌کردند.  مطلب دوم که همگی با آن موافق هستند این بود که تصمیماتی که وزارت علوم می‌گیرد در دانشگاه عیان نیست و تاثیری ندارد. به‌عنوان مثال می‌توان به کمیته رصد و پایش اشاره کرد که از زمان تشکیل آن، در بسیاری از دانشگاه‌ها عملیاتی نشد و تصمیمات وزارت علوم به بدنه دانشگاهی مرجعیتی نداشت. به‌عنوان مثال دو دانشگاه امیرکبیر و خواجه‌نصیر، گفتند که ما برای 16 آذر نمی‌گذاریم تشکل‌ها برنامه‌‌ای بگیرند که این موضوع مشخصا مخالف تصمیم شخص وزیر است. ایراد مدیریتی در بسیاری از موارد مشهود است. 
نکته بعدی مساله سیاست‌زدایی از دانشگاه است که در بسیاری از موارد از ابتدا دیدیم که با تعطیلی یک هفته‌ای هیچ مشکلی حل نشد بلکه جریانات غیر همسو حس کردند که ما کم آورده‌ایم. هر چقدر دانشگاه با نگاه امنیتی مدیریت شود، وضعیت بدتری خواهد داشت. ما در دانشگاه به رصد امنیتی نیاز داریم چون صحنه نبرد و جنگ است، سرویس‌های اطلاعاتی خارجی روی دانشگاه سوار هستند، اما دانشگاه عرصه فرهنگی آموزشی- سیاسی اجتماعی است و نمی‌تواند به‌صورت امنیتی اداره شود. این موضوع نیز مساله‌ای است که دانشگاه و وزارت علوم ایده ایجابی برای برطرف شدن آن را ندارد. 
نکته آخر با توجه به اینکه دانشگاه ما دانشگاه علوم انسانی است؛ این سوال بود که جایگاه علوم انسانی در وزارت علوم کجاست؟ چون شخص وزیر شیمیست است و اطرافیان او نیز فنی و مهندسی هستند و لذا طبیعتا برون‌رفت ما از این شرایط با ایده‌ها و نظرات اساتید علوم انسانی و علوم اجتماعی و روانشناسی اجتماعی قابل‌بحث است نه اساتید فنی مهندسی؛ پس احساس خطری است که وزارت علوم باید به علوم انسانی توجه ویژه‌ای داشته باشد و در این برهه زمانی توجهات خود را افزایش دهد. 
 انتقاد دیگری که مطرح شد این بود که بنیاد ملی نخبگان سمت و سوی فنی و مهندسی دارد و در دیدار اخیر با مقام‌معظم‌رهبری نیز دیده شد که اکثر افرادی که صحبت کردند درباره معدن و ترانزیت و هوافضا صحبت کردند درصورتی‌که مساله فعلی کشور درباره شکاف طبقاتی، شکاف اجتماعی و تنفر اجتماعی است. قطعا مباحث فنی و مهندسی نیز در پیشرفت کشور اثرگذار هستند اما در حال حاضر نیاز به نگاه ویژه وزیر علوم به علوم انسانی داریم. 

می‌خواهیم برای 16 آذر فعالیت کنیم اما هر دانشگاه‌ یک ساز می‌زند! 

امیرحسین پناهی،  دبیر سیاسی اتحادیه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل:آذرماه سال گذشته ما جلسه‌ای داشتیم و نکاتی گفته شد. از دانشگاه نسل سوم و چهارم و دانشگاه گام دومی و رسالت دانشگاه‌ها گفتیم، از سردرگمی حکومت و حاکمیت با مقوله دانشگاه و دروس هویتی گفتیم که رهبری در دیدار اخیر دانشجویان بر هویت‌بخشی به دانشگاه تاکید کردند. سال گذشته شما گفتید که توقع نداشتید و توقع داشتید که از سلف و موارد این‌چنینی صحبت کنیم. در حال حاضر که یک سال از وزارت علوم می‌گذرد ما فکر می‌کنیم که واقعا اشتباه کردیم! شاید صحبت‌هایی که ما پارسال داشتیم در سطح وزارتخانه نبود. در حال حاضر باید به آن زمان بازگردیم و باید بگویم که با سامانه نان و برق و آب اوضاع دانشگاه‌های ما درست نمی‌شود. در این یک سال گذشته چندین بار دعوتنامه برای زلفی‌گل فرستادیم که در جمع تشکل‌های دانشجویی حضور پیدا کنند. اما جواب و حضوری ندیدیم.  البته این مورد برای وزارت علوم پیشرفت است که از جلسه 23 آذر برای روز دانشجو به13 آذر رسیدیم. ما تمام تذکرات و پیشنهادات‌مان را در این یک سال دادیم و امیدواریم که تغییر رویکرد نسبت به تشکل‌های دانشجویی عمیق‌تر باشد. ما در سال گذشته و با جلساتی که با کلانتری داشتیم، از تغییر رویکرد گفتیم و حمایت‌ها از سمت معاونت فرهنگی بیشتر شد و ما آن را لمس می‌کنیم. اما موردی که وجود دارد این است که دانشگاه‌ها روی وزارت علوم حساب نمی‌کنند. وزارت علوم بگوید ما سیاست‌های خوبی گذاشتیم و بسیار خوب کار کردیم اما دانشگاه امیرکبیری که صبح با آن جلسه گذاشتیم، ظهر بگوید وزارت علوم برای خودش می‌گوید و من تمام برنامه‌ها را کنسل می‌کنم؟ رئیس دانشگاه امیرکبیر به جای اینکه با وزیر برای تعطیلی برنامه‌های تشکل‌ها هماهنگ باشد، با رئیس دانشگاه خواجه‌نصیر هماهنگ کرده است!
ما امیدی به دولت‌های یازدهم و دوازدهم و وزارت علوم آن نداشتیم، در حال حاضر با ترکیبی که در وزارتخانه به‌خصوص حراست آن می‌بینیم، تکلیف مشخص است. مثلا زمانی که دانشگاه می‌خواهد برنامه‌ای برگزار کنند، مجوز نمی‌دهند. به مسئولان معاونت فرهنگی منتقل می‌کنیم، می‌گویند که ما دستوری برای لغو برنامه‌ها ندادیم، درست هم می‌گویند، با پیگیری متوجه می‌شویم که از حراست وزارت علوم برای تمامی دانشگاه‌ها ابلاغیه رفته است که فعلا تمامی برنامه‌ها لغو شود. اگر ما کار نکنیم، چه کسی کار کند؟ تشکل‌ها سمت مقابل که نیازی به مجوز ندارند. 
 نکته بعدی این است که ما از وزارت علوم توقع جایگاه پدری داریم، اینکه در جلسه قبل دانشجویان گفتند که ما فضای دانشگاه را کنترل کردیم و کف دانشگاه فحش و کتک خوردند و هزینه دادند و شماره تلفن و آدرس آنها پخش شده است؛ اما شما می‌گویید که دانشگاه‌ها را من جمع کردم. بچه‌ها می‌گویند که ما به دانشگاه‌ها کمک کردیم اما شما می‌گویید که اساتید بسیجی فضای دانشگاه را آرام کردند، به جای اینکه به ما دلداری بدهید و تشکر کنید، البته ما مدعی نیستیم که دانشگاه‌ها را جمع کردیم چون دانشگاه‌ها یله و رها هستند، ما الان خودمان به‌عنوان دانشجو برای فضای دانشجویی حال حاضر شرمسار هستیم. من نمی‌فهمم که شما چه چیزی را جمع کردید، اینکه شما هر شب به روسای دانشگاه‌ها پیام می‌دهید، جمع کردن دانشگاه نیست. 
در حال حاضر می‌خواهیم برای 16 آذر فعالیت کنیم، اما هر کدام از دانشگاه‌ها یک ساز می‌زند. 

دانشجویان امیدی به رسیدن به تحول از جلسات با وزیر علوم ندارند

مهدیه اسداللهی، دبیر آموزش اتحادیه دفتر تحکیم وحدت:پیش‌تر هرگاه جلسه‌ای با وزیر علوم بود، عمده دانشجویان روی مسائل ساختاری دانشگاه‌ها، مسائل محتوایی و پژوهشی و اتفاقاتی که در این حوزه رخ می‌دهد، صحبت می‌کردند، اما امسال خواسته به‌حق دانشجویان تقلیل پیدا کرده و روی شرایط خود دانشگاه‌ها معطوف شده است. امروز شرایط دانشگاه‌ها به حدی به هم ریخته است که خواسته‌های والای دانشجویان به حداقل‌ترین خواسته‌ها رسیده است. مطالبه این قشر حول محور وضعیت به‌هم‌ریخته دانشجویان و بی‌توجهی روسای دانشگاه‌ها یا اهمال‌کاری آنها و عدم توانمندی‌شان روی مدیریت شرایط معطوف شده و در جلسه اخیر با وزیر نیز این مسائل مطرح و واکنش وزیر علوم این بود که اگر بخواهیم با همین شیوه پیش رویم باید همه روسای دانشگاه‌ها را تغییر دهیم که بنا به دلایلی نیز امکان این کار وجود ندارد. 
در کنار طرح صحبت‌هایی از این دست، شخصا موضوع مشاور امور زنان و خانواده در وزارت علوم را مطرح و عنوان شد در دولت‌های مختلف فردی برای این جایگاه منصوب می‌شود اما بروز و ظهور خاصی ندارد و به‌صورت خاص درباره بخش مشاور امور زنان و خانواده وزارت علوم مطالبه داشته و به وزیر اعلام کردیم که دو ماهی است فرد جدیدی برای این مسند منصوب شده اما باز هم اتفاق خاصی نیفتاده و حتی اعلام کردیم که چرا او نباید در این جلسه حضور داشته باشد؛ درحالی‌که در این جلسه تعدادی از خواهران تشکل‌ها هم حضور دارند. البته وزیر عنوان کرد که پیگیری حضور مشاورش در بخش زنان در جلسات بعدی خواهد بود. موضوع دیگری که طرح کردیم کارکرد این بخش در دانشگاه‌ها بود. متاسفانه ما در این سطح هم شاهد خروجی قابل‌قبولی نیستیم. 
یکی از موضوعاتی که درباره دیدار دانشجویان با وزیر علوم باید بگویم اینکه در میان دانشجویان احساس ناامیدی نسبت به این جلسات وجود دارد؛ هرچند حداقلی‌ترین اتفاقی که در این جلسات می‌افتد این است که لااقل دانشجویان مواضع‌شان را منتقل می‌کردند و این کار باعث می‌شد تا کمی از بار روانی دانشجویان نسبت به اتفاقات خیر کاسته شود. هرچند امید به خروجی از این جلسات نداریم و عمده دانشجویان امیدی به تغییر و تحول نداشته‌اند، اما هدف‌مان آن بود تا یک روایت دانشجویی از اتفاقات اخیر برای وزیر علوم بسازیم و این‌طور نباشد که روایت‌ها صرفا به روایت‌های مسئولان و روسای دانشگاه‌ها خلاصه شود. 

معاونت‌های دانشگاه راهبرد فرهنگی در دانشگاه‌ها ندارند

معصومه محمدزاده،  دبیر خواهران اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان:جلسه اخیر بابت اینکه پس از یک‌سال دوباره وزیر علوم را دیدیم برای ما مهم بود. به‌شدت وزیر علوم کم‌پیداست و در این اواخر با توجه به اینکه انتظار می‌رفت تعداد جلسات بیشتر باشد، اما تعداد جلسات کم بود و زمانی که تعداد جلسات کم می‌شود، انباشت مساله صورت می‌گیرد. زمانی که انباشت مساله باشد با زمان محدودی که به ما می‌دهند، در بازه زمانی 12 دقیقه‌ای باید بسیاری از مسائل گفته شود. تا حدی مسائل زیاد است که کیفیت این جلسات پایین می‌آید. جلسه اخیر درمورد اغتشاشات بود. 
در این جلسه از سمت ما نکاتی درباره مسائل زنان مطرح شد. زمانی که ما از دانشگاه صحبت می‌کنیم، رفت و برگشت فرهنگی را در نظر می‌گیریم. دانشگاه محلی است که فرهنگ وارد آن می‌شود و پخته‌تر می‌شود و دوباره به جامعه بازمی‌گردد. این فضا در وزارت علوم و دیگر وزارتخانه‌های ما وجود ندارد. این دیدگاه و دید زنانه نسبت به مسائل و اولویت‌های زنان در وزارتخانه‌های ما وجود ندارد. قانونی را تصویب می‌کنیم و درنهایت این قانون محلی برای آسیب رسیدن به خانواده می‌شود. جایگاه تشریفاتی زنان از نظر مشاور امور بانوان که تغییر جایگاه تشکیلاتی داشت و هم‌رده با معاونین وزارتخانه قرار دارد، با این وجود همچنان نگاهی حاشیه‌ای به زنان وجود دارد. درحالی‌که در شرایط کنونی و به‌خصوص در اعتراضاتی که نقطه شروع آن از ماجرایی برای یک زن بود، لازم است دقت و توجه بیشتری نسبت به این مورد صورت بگیرد. در بدنه وزارت علوم ما توجه به زن را نمی‌بینیم، چه در ساختارمند کردن زنان و  چه تثبیت اهمیت مسائل مربوط به زنان و خانواده. 
فضا و امکانات دانشگاهی برای اینکه با فراغ بال بتوانند مادری خود را داشته باشند و در کنار آن نیز دانشجو باشند، وجود ندارد. همچنین فضاهایی که در دانشگاه‌ها برای دختران باید در نظر گرفته شود. زمانی که بحث هویت مطرح می‌شود و ما شاخصه‌ها و مولفه‌های هویت‌ساز داریم، ساختار و بدنه وزارت علوم از بحث هویت‌دهی به دختران در ابعاد بزرگ‌تر به تمامی دانشجویان مانده است. به‌عنوان وزارتی که با بخش بزرگی از دانشجویان طرف است باید این هویت‌دهی را داشته باشد. ممکن است در فردی در زمان درس خواندن در فرد دیگری در زمان انجام مراسم‌های مذهبی هویت‌دهی شکل می‌گیرد. زمانی که فرد از دانشگاه بیرون می‌آید، نه آورده فرهنگی و سیاسی دارد و نه از سمت دیگر بار علمی آن‌چنانی به او افزوده می‌شود و دانشگاه بلاتکلیف است. 
درباره اتفاقات اخیر نیز نکته‌ای که وجود دارد این است که برخی از دانشجویان ما تنها بین خوابگاه و دانشگاه در رفت و آمد هستند و طرز تفکر او برگرفته از این دو قسمت است. این دو نیز بین خودشان رفت و برگشت دارند و فرهنگ دانشجویان از دانشگاه است. در این صورت دانشجو همان دیدی که در خوابگاه وجود دارد را به کف دانشگاه منتقل می‌کند، در نتیجه همان دوباره به خوابگاه برمی‌گردد و خود را بسط و توسعه می‌دهد. زمانی که این رفت و برگشت اتفاق می‌افتد و ما برنامه‌ای برای آن نداریم، عملا این دو اگر فزاینده هم باشند آورده مثبت دارند اما اگر فضا مانند اغتشاشات اخیر باشد آورد آن برای ما منفی است. این فضا مورد غفلت قرار گرفته و راهبردی فرهنگی برای آن وجود ندارد. در اتفاقات اخیر نیز شاید بتوان گفت که مسئولان نتوانستند فعالیتی انجام دهند و ما عاملیت آن را از دست دادیم. تشکل‌های دانشجویی متوجه این موضوع شدند که معاونت‌های دانشگاه عاملیت و راهبرد فرهنگی در دانشگاه‌ها ندارند. درنتیجه اعتراضات و اغتشاشات تا امروز ادامه دارد. البته وزیر علوم نیز بحث عدم راهبردی را تکذیب و اعلام کرد این مساله وجود دارد، شاید دانشجویان آن را نمی‌بینند. 

نیاز به ساختار جدیدی برای جذب اساتید داریم 

علی اسدی،  عضو شورای مرکزی ناظر بر نشریات وزارت علوم :در این جلسه فعالان از وزیر علوم درخواست کردند که ماهی یک‌جلسه داشته باشند که وی با آن موافقت نکرد و درنهایت قبول کرد که سه‌ماه یک‌بار جلسه داشته باشیم. در این جلسه بحث تعارض منافع روسای‌دانشگاه‌ها را مطرح و اعلام کردم چه الزامی وجود دارد که روسای‌دانشگاه‌ها استاد باشند و چه لزومی دارد حتی استاد همان دانشگاه باشند؟ ما نیازمند مدیر برای دانشگاه‌ها هستیم و می‌توانیم افراد مدیر را انتخاب کنیم و در این سمت بگذاریم، البته اعلام کردم که اگر در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی هم الزاماتی داریم، طبیعتا مدیر می‌تواند معاونان را برای این بخش‌ها انتخاب کند. همچنین اعلام کردم که رئیس در تقابل بین دانشجو و استاد، هیچ گاه استادی را که با او سابقه رفاقت چندین‌ساله دارد، رها نمی‌کند و طرف دانشجو را بگیرد. همچنین اعلام کردم بالاخره فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت چه زمانی باید فرصت کسب تجربه را داشته باشند و چه محلی بهتر از دانشگاه برای این کار وجود دارد؟ و می‌توان این افراد را به‌عنوان معاون آموزشی منصوب کرد. 
مساله دیگر هم مصونیت اساتید بود و سوال‌مان این بود که چرا باید اساتید این مصونیت را داشته باشند؟ و عنوان کردم که چرا وقتی به آموزش یا نزد مسئولان دانشگاه می‌رویم و از استادی شکایت می‌کنیم، به ما می‌گویند که نمره‌دهی دست اساتید است، درحالی‌که این مقوله غلطی است. قطعا باید اساتیدمان خودشان را در ساختاری ببینند و موظف به پاسخگویی در درون ساختار باشد. البته وزیر علوم در پاسخ به این مطالبه گفت مگر اساتید زمانی که ترم‌شان تمام می‌شود، فرصتی برای رویت برگه‌های امتحانی از سوی خود دانشجویان اختصاص نمی‌دهند که تقریبا همه دانشجویان حاضر به این صحبت وزیر پاسخ منفی دادند و جالب اینجاست که وی از این واکنش تعجب کرد. نکته دیگری هم اعلام کردیم، اینکه باید استادان از اعضای هیات‌علمی تفکیک شوند و همچنین نیاز به ساختار جدیدی برای جذب داریم. ما امروز اعضای هیات‌علمی را داریم اما در مقابل هم اساتیدی را داریم که صرفا در حوزه آموزش تخصص دارند و باید بین استادانی که پژوهش می‌کنند یا آنان که معلم هستند، تفاوت قائل شویم و نباید اعضای هیات‌علمی که تختصصی در حوزه انتقال مطلب و آموزش ندارند، جذب دانشگاه‌ها شوند. یکی دیگر از مطالبات‌مان قول گرفتن برای دیدار فعالان نشریات دانشجویی با وزیر علوم بود. 
یکی دیگر از مسائلی که در این دیدار عنوان کردم، بحث ماموریت‌گرا شدن دانشگاه‌ها بود. به‌عبارت دیگر گفتم رهبری اعلام کرده‌اند که دولت برای دانشگاه‌ها مسائلی طرح شود و متناسب با آن به دانشگاه‌ها بودجه دهند و سوال‌مان این بود که امروز تا چه میزان دانشگاه‌های ما مساله‌محور شده‌اند، درحالی‌که در دانشگاه آزاد اسلامی کارها به‌صورت تخصصی دنبال می‌شود، به‌طور مثال وقتی اسم ربات می‌آید، همه به‌سمت واحد قزوین می‌روند، چنین مساله‌ای را درخصوص دانشگاه‌های دولتی شاهد هستیم؟