ایران به نسبت قطر ابزارهای بیشتری برای مهار جوسازی‌ رسانه‌های بین‌المللی دارد

به بهانه برخی فشارهای رسانه‌ای و روانی بر قطر به دلیل وضع قوانینی درباره مصرف مشروبات الکلی و پوشش و... و مولفه‌هایی که باعث شد دوحه بر این فشارها غلبه کند با جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل منطقه گفت‌و‌گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

بعد از انتخاب قطر به‌عنوان میزبان جام‌جهانی فشارهای رسانه‌ای زیادی علیه این کشور شکل گرفت، ابتدا اتهام مالی و سپس ادعاهای حقوق‌بشری. این ادعا‌ها حتی تا کنفرانس خبری رئیس فیفا نیز ادامه یافت اما درنهایت اینفانتینو از قطر حمایت کرد. چگونه قطر توانسته است علی‌رغم فشارهای رسانه‌ای روابط خود با نهادهای بین‌المللی را گسترش دهد؟
می‌شود گفت که قطر چندین شیوه و طرح برای کاهش فشار روی خود به‌کار گرفته است. یکی از این شیوه‌ها استفاده از ظرفیت‌ها نفتی و گازی و اقتصادی است. این ظرفیت‌ها، ظرفیت‌‌هایی است که جهان غرب بسیار به آن اشتیاق دارد و می‌خواهند از آن بهره‌برداری کنند. ظرفیت گازی و نفتی که قطر در خلیج‌فارس دارد و همچنین سایر قابلیت‌های اقتصادی که از طریق سرمایه‌گذاری در جاهای مختلف ایجاد کرده است موجب شده قطر بتواند هجمه‌ها علیه خود را خنثی کند. قطر همچنین سعی کرده است اقدامات خود را به‌گونه‌ای انجام دهد که قدرت‌های غربی در ابهام باشند که می‌توانند از ظرفیت قطر بهره‌برداری کنند یا خیر. البته بخش دیگری از این خنثی‌سازی هجمه‌ها علیه قطر به ارتباطات قطر با برخی از مقامات و دولت‌های غربی مربوط می‌شود. قطری‌ها معتقدند زمان بهره‌برداری از این ظرفیت‌هاست به همین دلیل نیز بسیاری از شیوه‌های خود را تغییر دادند. زمان تغییر این شیوه‌ها در چهارچوبی نبود که کشورهای غربی بتوانند مانع از آن شوند. غربی‌ها به یکباره متوجه بهره‌برداری قطر از فرصت‌های ایجاد‌شده شدند و این بهره‌برداری‌ها به نحوی نبود که آنها بتوانند با بهانه‌تراشی یا تکیه بر مقررات آن را رد کنند و این مساله مهمی است. 

ایران نیز همچون قطر و حتی شدید‌تر تحت فشار رسانه‌های بین‌المللی قرار دارد، فکر می‌کنید ایران از چه اهرم قدرتی می‌تواند استفاده کند تا بر این هجمه‌های رسانه‌ای غلبه کند؟ آیا می‌توان در نهاهای بین‌المللی علی‌رغم تمام ضدیت‌ها با ایران ظرفیت‌هایی را فعال کرد؟ 
ایران همه مواردی که درباره قطر گفتم را دارد؛ قابلیت‌های نفتی و گازی، قابلیت عملکردی ایران در منطقه و... . مانند قضیه افغانستان و عراق که ما سعی کردیم به‌نفع مردم افغانستان عمل بکنیم، اگرچه به‌نحوی در قضیه برخورد با طالبان همسویی با آمریکایی‌ها می‌شد ولیکن ما در آنجا یک نوع حسن‌نیت از خودمان نشان دادیم. در عراق هم آن عملکرد را داریم. در بحث شیوه‌ها هم ما شیوه‌های بسیار هوشمندانه‌ای به‌کار گرفته‌ایم و چیزی که شاید ضرر نداشته باشد، ظرفیت حمایت کشورهای غیرمتعهد از ایران است، یعنی بارها در قضیه غیرهسته‌ای‌ ایران، کشورهای غیرمتعهد (نمایندگان 120 کشور جهان) به نفع ما رای دادند که این ظرفیت بزرگی است که ما می‌توانیم از آن استفاده کنیم. ظرفیت دیگری که ما داریم و قطر ندارد، ظرفیت همراهی ملت‌هاست. واقعا ملت‌های منطقه و افکار عمومی جهان اسلام و حتی جهان سوم همراه ماست. قطر از چنین چیزی برخوردار نیست. ما همچنین عملکرد روشنی در قلع و قمع تروریسم داریم که قطر این ظرفیت را ندارد ولیکن ایران باید از همه اینها با شیوه‌هایی درستی بهره‌برداری کند. اما چیزی که سبب می‌شود دنیای غرب درقبال ایران هیچ‌گونه مماشاتی نکند و نه‌تنها مماشات نکند بلکه خصمانه‌‌ترین شیوه‌ها را به‌کار بگیرد این است که ایرانیان عزم جدی برای استقلال و ایجاد یک تمدن و کوتاه کردن دست هر سلطه‌گر و استعمارگری از کشور خود را دارند. این ظرفیت را نه‌تنها قطر ندارد بلکه هیچ کشوری ندارد؛ و می‌بینید که ایران در این زمینه‌‌ها فعالیت می‌کند و ما کشور بزرگی هستیم ولیکن چیزی که باعث می‌شود آنها در دشمنی‌هایشان توقف نکنند، به موجودیت آنها ارتباط دارد. ما در قضیه برجام تمام موجودیت غرب را به چالش کشیدیم. چطور؟ آنها 44 سال است که ما را تحریم می‌کنند والانبه این نتیجه رسیدند که تحریم‌ها شکست خورده است. این یعنی تمام موجودیت غرب دچار یک درگیری است. الان نگران این هستند که اگر عقب‌نشینی کنند و تحریم‌های ایران را بردارند، کل مجموعه سیاست‌های چهل‌وچند ساله و خصمانه‌شان علیه ایران اشتباه می‌شود و در آن شکست می‌خورند. ما بدون اینکه تهاجمی به غرب بکنیم، مقاومت کردیم و در اقتصاد رنج کشیدیم ولی غرب را به مرحله شکستی رساندیم که به‌معنی شکستن هیمنه آنهاست. 

روابط ایران و قطر چه دستاوردهایی می‌تواند داشته باشد؟
الان در عرصه گاز و نفت می‌توانیم همکاری‌های خوبی با قطر داشته باشیم. ما اجازه نخواهیم داد که کشورهای استعمارگر روی اوپک گازی اثر بگذارند. نباید بگذاریم یکی از درآمدهای اصلی ما تحت تاثیر غرب قرار بگیرد. یکی دیگر از راه‌های منفعت‌زای این رابطه این است که سرمایه جذب کنیم و ما می‌توانیم بسیاری از طرح‌های مشترک با قطر را در ایران اجرا کنیم. چون اعتبار و اعتمادی برای یکدیگر قائل هستیم. یکی از عرصه‌های مهم دیگر، گردشگری است که در همین قضیه جام‌جهانی صحبت‌های خوبی صورت گرفت و امید است که در بقیه عرصه‌های ورزشی هم تدابیری بشود، مثلا در خلیج‌فارس در همکاری با قطر مکان‌های توریستی درست کنیم و در امارات گوی سبقت را برباییم. همچنین نکته مهم دیگری که در ارتباط ایران و قطر وجود دارد این است که چون قطر در شورای همکاری خلیج‌فارس است می‌تواند کند‌کننده بسیاری از سیاست‌های غلط این شورا باشد، لذا قابلیت‌های زیادی دارد.