کیانا تصدیقمقدم، خبرنگار:هرچه به شروع جامجهانی نزدیکتر شدیم این موضوع بیشتر مورد توجه قرار گرفت که صداوسیما در این مسابقات قرار است چه تدارکی برای بینندگان فوتبالی در نظر داشته باشد. امسال هم تیم ملی ایران به جامجهانی صعود کرده و هواداران فوتبالی که نمیتوانند خود را به مسابقات قطر برسانند این انتظار را از صداوسیما دارند تا پوشش مناسبی برای آنها در نظر بگیرند. به گفته محسن برمهانی، معاون سیما، رسانه ملی با خرید حق پخش، ضمن پوشش ٦٤ بازی جامجهانی با اعزام تیمی از گزارشگران، مجریان و عوامل فنی و تولیدی مخاطبان را در جریان این رویداد بزرگ قرار میدهد. بنا به گفته وی در دورههای گذشته ویژه برنامههای جامجهانی سیما محدود به شبکههای مربوط به همین امر بود اما وجه تمایز این دوره این است که انعکاس ابعاد دیگر جامجهانی در دستور کار دیگر شبکهها و برنامههای عمومی قرار دارد.
برمهانی درباره پرداختن به جامجهانی سال ۲۰۲۲ گفته است: «در این دوره از رقابتهای جامجهانی به فراخور موضوع و ساختار برنامه، از مجریان غیرورزشی و چهرههای جدید استفاده شده است که البته این به معنای دور شدن از مقوله ورزش حرفهای نیست. برنامههای ورزشی شبکههای یک و دو، با ویژه برنامههای خود، نگاه تخصصی و حرفهای به ورزش دارند و در کنار آن شبکههایی نظیر نسیم با سه برنامه، شبکه امید با دو برنامه با نگاهی خارج از بعد ورزشی و در حوزههایی همچون فرهنگی، اجتماعی و... با رویکرد «فرامتن موضوع» به ابعاد مختلف رویداد جامجهانی ۲۰۲۲ قطر میپردازند. همچنین تیمهای مستندسازی هم در دوحه برای تهیه مستندهای روز حضور دارند که در دل برنامههای دیگر پخش خواهد شد. در ادامه ویژه برنامههای تلویزیون برای جامجهانی را معرفی کردیم.
شبکه سه
بنا به گفته مهدی هاشمی، تهیهکننده ویژه برنامه «جام ۲۰۲۲» در شبکه سه صداوسیما تدارک ویژهای در این دوره جامجهانی در تمام بخشها دیده است.
او در اینباره گفته است: «شبکه سه متولی اصلی این دوره از مسابقات است. در هفته اول روزانه چهار بازی داریم که قبل از شروع مسابقات از ساعت ۱۲:۳۰
ویژه برنامهها شروع میشود و تا پایان شب ادامه دارد و یک ویژه برنامه هم از ساعت ۳۰ دقیقه بامداد تا ۲:۳۰ بامداد روی آنتن میرود که تقریبا ۱۲ ساعت برنامه داریم. 250 آیتم متفاوت قبل از شروع جام تولید شده است. گروهی به قطر اعزام کردیم که بعضی از آیتمها در حین برگزاری جامجهانی تولید میشود و سعی شده در تولید آیتمها از تکنولوژیهای روز «آیآر» استفاده کنیم که جذابیتهای بصری این جام رو بالا ببریم.»
وی ادامه داد: «آیتمهای ویژهای مثل آنالیز تیمها، ستارهها، نوستالژی، معرفی کشورها و... . تولید شده است که در تولید این آیتمها هم به مخاطب عام و هم به مخاطب خاص توجه ویژه داشتهایم.»
هاشمی افزود: «ویژه برنامه «جام ۲۰۲۲» از جمعه ۲۷ آبان با اجرای محمدرضا احمدی و محمدحسین میثاقی روی آنتن میرود.»
معاون سیما هم درباره عملکرد این شبکه گفت: «شبکه سه سیما، نیمی از جدول پخش ٢٤ ساعته خود را برای پرداختن به این رویداد بزرگ اختصاص داده است و از حوالی ظهر تا بامداد همراه علاقهمندان به فوتبال خواهد بود. همچنین ٥٦ بازی از رقابتهای فوتبال جامجهانی از شبکه سه سیما پخش خواهد شد.»
شبکه ورزش
سینا معتضدی، مدیر شبکه ورزش درباره تدارک این شبکه تخصصی برای مخاطبان فوتبالدوست گفت: «با توجه به اینکه شبکه ورزش، شبکه تخصصی معاونت سیما در حوزه ورزش است سعی کردیم ویژگیهایی را در تعدد، تنوع قالب و ساختار برنامهها لحاظ کنیم. برنامههای ویژه شبکه ورزش صرفا، برنامههای ترکیبی نیست و از ساختار مسابقه تا مستندهای داستانی-روایی، تیزر، کلیپ را در کنداکتور ویژه جامجهانی شبکه گنجاندیم تا رضایت مخاطبان بهویژه نوجوانان، جوانان و علاقهمندان به ورزش فوتبال را فراهم کند.»
وی افزود: «شبکه ورزش از تابستان ۱۴۰۱، تهیه و تولید برنامهها را با محوریت جامجهانی ۲۰۲۲ آغاز کرده و تعدادی از مستندها از تیرماه به روی آنتن رفته و از تابستان۱۴۰۱تا پایان جامجهانی ۳۵ هزار دقیقه برنامه تدارک دیده است و حدود ۱۰ عنوان برنامه به روی آنتن خواهد رفت.»
معتضدی اصلیترین برنامه جامجهانی شبکه ورزش را برنامه «جام ۲۲» عنوان کرد که از اول مهرماه روزهای دوشنبه و جمعه ساعت ۲۱ پخش آن آغاز شده و نخستین برنامه تحلیلی معاونت سیما درباره جامجهانی قطر است که رسول مجیدی مجری اصلی این برنامه است.
وی خاطرنشان کرد: «یکی از بخشهای جذاب و دیدنی این برنامه «قطرنامه» است که جذابیتها و حاشیههای جامجهانی را با رویکرد طنز با اجرای عبدالله روا به تصویر میکشد. همچنین مسابقه «تله کیو جام ۲۲» که با همکاری تلوبیون هر شب ساعت ۲۱:۳۰ پخش میشود و علاقهمندان میتوانند از طریق تلوبیون آنلاین در مسابقه شرکت کنند.»
همچنین مسابقه بزرگ پیشبینی هم طراحی شده است که مخاطبان میتوانند در آن شرکت کنند و با پیشبینی نتایج بازیها امتیازات خود را افزایش دهند که در پایان جامجهانی به نفرات برتر جوایز نفیسی اهدا خواهد شد. محمد میر نیز از طرف این برنامه در قطر حاضر خواهد بود تا مخاطبان را از آخرین اخبار جامجهانی مطلع کند.
یکی از ویژگیهای دیگر برنامه «جام ۲۲» این است که برخی مسابقات مهم را با حضور خانوادهها در استودیو «جام ۲۲» خواهیم دید و همزمان بازیها را مشاهده میکنند.
لازم به ذکر است این برنامه چهار استودیو خواهد داشت؛ استودیو جام ۲۲، استودیو اخبار جام جهانی، استودیو مسابقه جامجهانی و استودیو قطر.
همچنین برای اطلاع مخاطبان از آخرین اخبار جامجهانی، ویژه برنامه «دست اول» به صورت روزانه و در دو نوبت و در ساعتهای ۱۱ صبح و ۱۶ آخرین اخبار و حواشی جامجهانی را به اطلاع مخاطبان شبکه ورزش سیما خواهد رساند. به گفته معاون سیما، به علاوه ۲۴ بازی که از شبکه سه سیما پخش میشود ۸ بازی هم به دلیل همزمانی از شبکه تخصصی ورزش به روی آنتن خواهد رفت.
شبکه نسیم
سیدمحمدرضا خوشرو، مدیر شبکه نسیم با اعلام خبر پخش بازیهای جامجهانی با کیفیت 4K در این شبکه، درباره جزئیات و نحوه پخش بازیها، توضیح داد: «پخش بازیها و حواشی جامجهانی در کانال آزمایشی شبکه فراتر به صورت 4K از اقدامات جدید سازمان صداوسیما است. شبکه فراتر، اولین شبکه پیشران در رسانه ملی است که با بالاترین کیفیت ممکن، صدا و تصویر بازیهای جامجهانی را از این کانال جدید که زیرمجموعه شبکه نسیم است، پخش خواهیم کرد.»
خوشرو از پخش زنده 8 بازی جامجهانی در کانال 4K نسیم خبر داد و گفت: «حواشی بازیهای فوتبال هم امکانی است که در این دوره رسانه ملی حق پخش آن را از فیفا برای شبکه 4K خریداری کرده است و این برگ برنده سازمان در این دوره محسوب میشود. البته در حال بررسی امکان پخش 4K در تلوبیون نیز هستیم تا این شبکه فراتر در آنجا هم قابل رویت باشد.»
به گفته مدیر شبکه نسیم، پخش مسابقات جامجهانی از تاریخ ۲۹ آبان ماه آغاز شده و ویژهبرنامهها نیز از ۲۸ آبان ماه روی آنتن رفته است.
وی درباره جزئیات ویژهبرنامه ۳۰ قسمتی این شبکه در ایام جامجهانی ۲۰۲۲ قطر که عنوان آن «فوتبال زندگی است»، توضیح داد: «این ویژه برنامه در حال آمادهسازی است. بخشی از کار در قطر آماده میشود و بخشی دیگر در اینجا ضبط شده و شامل آیتمهای مجریمحور و آیتمهای نمایشی است. این برنامه سرگرمکننده است و به حواشی جامجهانی و بهطور عمومی فوتبال و زندگی عموم مردم در ارتباط با فوتبال میپردازد.»
وی درباه دیگر برنامه شبکه نسیم در ایام جامجهانی که «ورزشیا» نام دارد و توسط پیمان یوسفی در حال تولید است، توضیح داد: «این برنامه هم به مرور تاریخچه جامجهانی در ادوار مختلف، اخبار جامجهانی و حواشی و ناگفتههای جامجهانی میپردازد. این برنامه توسط پیمان یوسفی در حال آمادهسازی است.»
مدیر شبکه نسیم در پایان درباره علت نبود جنابخان در ویژهبرنامههای جامجهانی قطر بهرغم برخی اعلامها، توضیح داد: «از آنجا که باید عروسک را به قطر منتقل میکردیم، این اتفاق دشوار بود و درنهایت هم اتفاق نیفتاد. قبلتر قرار ما اجرا در فضای استودیویی خاص خودمان بود که تحت کنترل بود اما حضور خارج از استودیوی متناسبسازی شده، کار سختی برای ما بود و درنهایت پیش نیامد. آقای بحرانی هم یکی از عواملی بودند که شرایط سفر نداشتند اما خود انتقال عروسک و عروسکگردانی در آن ایام هم مشکل بود.»
شبکه دو
«ورزش از نگاه دو» بهعنوان یکی از قدیمیترین برنامههای ورزشی تلویزیون همزمان با آغاز رقابتهای جامجهانی از امشب به صورت زنده روانه آنتن میشود. این برنامه با اجرای حسن اسماعیلپور قرار است همزمان با جامجهانی در ویژه برنامهای به مدت ۳۰ شب با نگاهی فرهنگی اجتماعی به بررسی و تحلیل این رقابتها و موضوعات کمتر پرداخته شده در حوزه فوتبال بپردازد.
طی این مدت علیرضا مسعودی (مشهدی) نیز راوی بخش قطر این برنامه است. پس از پایان جامجهانی نیز این برنامه در پخش هفتگی خود قرار است با رویکردی متفاوت و از زاویهای جدید به ورزش ایران پرداخته و از دریچهای نو اتفاقات ورزش کشور در میادین داخلی و بینالمللی را مورد ارزیابی قرار دهد.
«ورزش از نگاه دو» در ایام جامجهانی میزبان بزرگان فوتبال ایران و جهان است و در ویژه برنامهای که هر شب به صورت زنده از شبکه دو سیما به روی آنتن میرود، علاوهبر پرداختن به بازیهای ایران، با بررسی پروندههای مختلف، فوتبال را از تمامی زوایای فنی، فرهنگی، اجتماعی و... مورد کارشناسی قرار خواهد داد.
این برنامه به تهیهکنندگی سیدمحمدحسین میری هر شب ساعت ۲۴:۰۰ روانه آنتن میشود.
شبکه جامجم
برنامه «جام در جام» ویژه برنامه شبکه جهانی جامجم برای جامجهانی ۲۰۲۲ قطر، با اجرای محمدرضا علیپور روی آنتن خواهد رفت.
این برنامه قصد دارد با ساخت آیتمهای متفاوت و دعوت از پیشکسوتان فوتبالی و گفتوگو درباره مسابقات جامجهانی این رویداد بزرگ را پوشش دهد. رصد فضای مجازی، خلاصه بازیها، گزارشهای میدانی و گفتوگوهای مردمی از ایرانیان و فارسی زبانان و همینطور آیتمهای ویژه از قطر بخشهایی است که در برنامه جام در جام تدارک دیده شده است.
برنامههای رادیویی
جدا از تلویزیون، رادیو هم برای جامجهانی ۲۰۲۲ برنامههایی را تولید میکند. یکی از اینها مربوط به سریالی است که رادیونمایش تولید کرده و از ۲۸ آبانماه پخش شده است. محسن سوهانی، مدیرکل هنرهای نمایشی و رادیونمایش در این باره به تسنیم گفته است: «جامجهانی سریالی داریم که ۲۴ قسمتی است و از ۲۸ آبانماه الی ۲۴ آذرماه روی آنتن میرود؛ هر هفته شش قسمت ساعت یک بامداد و تکرار آن ساعت ۲۲ روز بعد پخش میشود.»
فریدون محرابی، کارگردان و شهریار کرمی، تهیهکننده این کار هستند. مجید نظرینسب هم سردبیر این سریال است و در هر قسمت به داستانی درباره یکی از تیمهای شرکتکننده میپردازد. این درام نمایشی به فرهنگ و تیم ملی آن کشور و ویژگیهایش میپردازد و قسمتهای ویژهای هم برای تیم ملی ایران دارد.
سوهانی همچنین بهویژه شدن برنامه «استودیو هشت» در ایام جامجهانی اشاره کرد و افزود: «ما برنامه «استودیو هشت» که یک کار تعاملی در رادیو نمایش به شمار میرود را بهطور ویژه در جامجهانی خواهیم داشت.»
مروری بر عملکرد صداوسیما در جامجهانی ۲۰۱۸
ویژه برنامههای سیما برای پوشش جامجهانی فوتبال ۲۰۱۸ روسیه با اجرای عادل فردوسیپور در شبکه سه سیما اتفاق افتاد. وی در نخستین برنامهاش با دعوت از علی پروین و حشمت مهاجرانی دو نفر از پیشکسوتان فوتبال کشورمان، مخاطبان زیادی را با خود همراه کرد. همچنین این برنامه با حضور حمیدرضا صدر به موضوع نخستین بازی ایران در جامجهانی آرژانتین در سال ۱۳۵۶ پرداخت.
شبکه سه این برنامه را تا پایان جامجهانی فوتبال روی آنتن برد. تحلیل بازیهای ایران در این جام، بررسی دیگر بازیهای جامجهانی فوتبال، گزارشهای مستند از حواشی بازیها در روسیه، گزارش از تیمهای راه یافته به جامجهانی روسیه و گفتوگو با کارشناسان فوتبال درباره این اتفاق جهانی فوتبال، از جمله پخشهای این برنامه بود.
شبکه سه سیما علاوهبر این برنامه، پخش برخی از بازیهای این جام بهویژه بازیهای تیم فوتبال کشورمان با رقبای خود را برعهده گرفته بود. مستند «دریبل» از دیگر برنامههای شبکه سه به مخاطبانش در آن روزها بود و در آن پشت پرده فوتبال در جهان بررسی میشد.
پخش مستندها و گزارشهای محمدرضا احمدی و محمدحسین میثاقی از روسیه، پخش مجموعه نماهنگها و آثار تصویری کوتاه از دیگر اقدامات شبکه سه برای مخاطبان فوتبال در جامجهانی ۲۰۱۸ بود.
شبکه ورزش
شبکه ورزش هم در این ایام بازیها را به صورت زنده برای جامجهانی پخش میکرد. این برنامه همچنین «فصل داغ فوتبال» را برای مخاطبان تدارک دید و در آن حواشی جامجهانی را بررسی میکرد.
شبکه امید
شبکه امید برنامه زنده «جام رویایی» ویژه جامجهانی فوتبال ۲۰۱۸ را بهمنظور پوشش مسابقات فوتبال جامجهانی روسیه با اجرای محمد درخشنده و هادی خضاب روی آنتن برد. این برنامه نتایج بازی را لحظه به لحظه نمایش میداد. برنامه «جام رویایی» در ۳۴ قسمت ۷۵ دقیقهای تا فینال بازیهای روسیه هر روز پخش میشد.
شبکه خبر
شبکه خبر با تدارک یک بخش خبری ویژه، جامجهانی را دنبال میکرد. در این بخش خبری که هر شب ساعت ۲۱:۳۰ اجرا میشد، مخاطبان از آخرین اتفاقات جامجهانی روسیه، نتایج بازیها و موضوعات جانبی این رویداد بزرگ ورزشی مطلع میشدند.