«فرهیختگان» از گروه جهادی شهیدعلی هاشمی دانشگاه پیام نور دشت آزادگان گزارش می‌دهد
فاطمه طاری بخش، خبرنگار:تلاطم‌های اقتصادی سال‌های اخیر شرایط خاصی را برای قشرهای آسیب‌پذیر به‌ویژه ساکنین مناطق محروم کشور فراهم کرده است. چالش اشتغال و فعالیت‌های اقتصادی، بخشی از همین شرایط ویژه است که در سال‌های اخیر به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های گروه‌ها و فعالان جهادی هم تبدیل شده است. در واقع گروه‌های جهادی مبتنی‌بر آسیب‌شناسی و شناسایی معضلات، توجه ویژه‌ای به مسائل اقتصادی و راهکارهای بهبود وضعیت درآمدی ساکنان مناطق کم‌برخوردار داشته‌اند. طبیعی است که رفع چالش مالی اهالی یک منطقه در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌تواند به رفع چالش‌های اجتماعی و فرهنگی موجود هم منتهی شود، از این رو باید عنوان کرد مسیری که امروز دانشجویان جهادی در آن قدم برمی‌دارند، می‌تواند آنها را با سرعت بیشتری به هدف نهایی‌شان که همان رفع محرومیت همه‌جانبه از جای‌جای ایران برساند. گروه جهادی شهیدعلی هاشمی دانشگاه پیام نور مرکز دشت آزادگان که متشکل از دانشجویان واحدها و مراکز هویزه، سوسنگرد و بستان است یکی از همین گروه‌هاست که پس از یک دهه از شکل‌گیری به خوبی توانسته وضعیت موجود مناطق حاشیه‌نشین دشت آزادگان را تشخیص داده و در راستای از میان برداشتن چالش‌های موجود در این نقطه از استان خوزستان، برنامه‌ریزی کند. گروهی که برخی از دست‌اندرکاران آن جزو فارغ‌التحصیلان همین دانشگاه هستند و بعد از فراغت از تحصیل هم ترجیح دادند هم پای دانشجویان باقی بمانند تا در کنار به کارگیری از تجربیات‌شان، بتوانند از ظرفیت تازه‌نفس‌های جهادی هم بهره بگیرند و با حضور در بخش‌های مختلف منطقه هدف‌شان، عمده تمرکز خود را روی اشتغالزایی برای روستاییان و مردم مناطق حاشیه‌ای بگذارند.
هدف‌گذاری سه‌گانه در ابتدای آغاز حرکت جهادی
سال 1390 بود که برای اولین بار دانشجویان این واحد از دانشگاه پیام نور تصمیم گرفتند برای رفع محرومیت‌هایی که شاید در آن سال‌ها شکل دیگری نسبت به امروز داشت، دور هم جمع شوند تا بتوانند به سهم خود باری از دوش خوزستانی‌ها بردارند. عادل بیت‌احمدی، مسئول گروه جهادی در گفت‌وگو با خبرنگار «فرهیختگان» به نحوه شکل‌گیری این گروه اشاره می‌کند و می‌گوید: «این گروه از سال 1390 در شهرستان دشت آزادگان شکل گرفت و در همان زمان نیز در دانشجویان جهادی، طلاب و دیگر اقشار بسیج مردمی در فعالیت‌های این گروه مشارکت داشتند. خوشبختانه امروز نیز جمعیت این گروه 45 نفر است که در آن دانشجویان دختر و پسر حضور دارند.» جهادی‌های شهیدعلی هاشمی هم همانند دیگر گروه‌های جهادی از همان ابتدا، تنها اولویت‌شان را رفع محرومیت در حوزه‌های مختلف مناطق محروم و حاشیه‌ای دشت آزادگان قرار دارد، اولویتی که باعث شد تا حوزه‌های عمرانی، فرهنگی و اجتماعی در ابتدای آغاز به کار این گروه، جزو حوزه‌های کاری آنها انتخاب شود اما هر چه این گروه از سال‌های ابتدایی شکل‌گیری‌اش فاصله گرفت و شناخت بیشتری از نیاز مردم خطه دشت آزادگان پیدا کرد، حوزه کاری آنها به‌روز شد. مسئول این گروه جهادی ادامه می‌دهد: «درست است که تلاش کردیم تا هر بار با توجه به نیازی که منطقه هدف‌مان دارد، شکل فعالیت‌مان را تغییر دهیم، اما برای همان سه اولویتی که در ابتدا تعیین کردیم نیز حوزه‌بندی مشخصی داشتیم. به‌طور مثال در حوزه عمرانی ساخت‌وساز منازل مسکونی، مدرسه، نمازخانه، مسجد و... را دنبال می‌کنیم. در حوزه فرهنگی برگزاری مناسبت‌های فرهنگی، مذهبی و ملی و ترویج فعالیت فرهنگی را به‌عنوان اولویت‌های کاری تعیین کردیم که تقریبا از همان ابتدا تاکنون به فراخور نیازی که هر منطقه دارد، آنها را به مرحله اجرا می‌رسانیم.» او در توضیح بیشتر این مساله ادامه می‌دهد: «قطعا با توجه به نیازی که مناطق محروم از حیث مباحث فرهنگی دارند، تلاش‌مان این است که بتوانیم از این‌گونه فعالیت‌ها در هر اردوی جهادی داشته باشیم. از این رو برگزاری مراسم‌های مناسبی را در مناطق مختلف دنبال کرده و در طول سال‌های گذشته این بخش را تقویت کرده‌ایم.» به‌عنوان نمونه پخت و توزیع غذای نذری یکی از کارهایی است که عموما گروه‌های جهادی آن را انجام می‌دهند، اقدامی که جهادی‌های شهیدعلی هاشمی هم با همکاری دیگر جهادی خوزستانی‌ها و هم به تنهایی آن را دنبال می‌کنند. بیت‌احمدی در این‌باره می‌گوید: «خوشبختانه ما با هم‌افزایی که با دیگر گروه جهادی داریم، تنها در روز عید غدیر 10 هزار پرس غذا پخش می‌کنیم، اما به تنهایی از این میزان، گروه ما سهم پخت و توزیع سه هزار پرس غذا را برعهده دارد. عمدتا نیز این غذا در روستاهای محروم و حاشیه شهر توزیع می‌شود، البته در طول سال هم بحث توزیع غذا را خواهیم داشت اما بیشترین توزیع را در این عید داریم. از طرفی هم هزینه مالی این کار هم از سوی خود جهادی و هم خیران تامین می‌شود و اگر خدای ناکرده اتفاقی در این منطقه مانند سیل یا زلزله هم بیفتد، پخت غذا را به‌صورت مستمر تا رفع مشکل دنبال خواهیم کرد.»
اشتغال خانگی را به‌عنوان اصلی‌ترین راه اشتغالزایی انتخاب کرده‌ایم
مسئول گروه جهادی شهیدعلی هاشمی به فعالیت‌های شاخص این گروه جهادی در سال‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: «در وهله اول باید بگویم که ما جزء اولین گروه جهادی هستیم که در منطقه دشت آزادگان ایجاد شدیم، به‌طوری‌که مهره‌های اصلی دیگر گروه‌هایی که امروز در این منطقه شکل گرفته‌اند نیز همگی از گروه شهیدعلی هاشمی هستند، همین مساله باعث شده تا امروز نه‌تنها هم‌افزایی بالایی با دیگر گروه‌ها داشته باشیم، بلکه در بسیاری از کارها بتوانیم به آنها کمک کنیم. از سوی دیگر سه سالی می‌شود که حوزه اشتغالزایی را به‌عنوان اولویت جدید کاریمان در نظر گرفته‌ایم و در این بخش بحث اشتغال خانگی را به‌عنوان اصلی‌ترین راه اشتغالزایی انتخاب کرده‌ایم.»
ایجاد بستر درآمد ماهانه 1 تا 3 میلیون تومان برای خانوارها
تامین نیازهای اولیه خانواده‌ها برای اشتغالزایی راهی است که از سوی دانشجویان گروه جهادی شهیدعلی هاشمی دنبال می‌شود. بیت‌احمدی عنوان کرد: «ما برای خانواده‌هایی که توانایی پخت نان دارند، با تامین آرد مورد نیازشان، بستر را برای اشتغال آنها فراهم می‌کنیم. البته برای هر خانواده تلاش می‌کنیم تا بسته به استعدادی که دارد، بتوانیم زمینه را برای درآمد ماهانه آنها فراهم کنیم. به‌طور مثال در کنار پخت نان، در حوزه پرورش مادیان در مناطق روستایی نیز ورود کرده‌ایم و از کسانی که می‌خواهند در این حوزه وارد شوند، تا حد ممکن حمایت مالی می‌کنیم. ایجاد کارگاه‌های مختلف مانند خیاطی نیز فعالیت داریم. این اشتغالزایی‌ها از یک میلیون تا سه میلیون تومان سود ماهانه دارد.» او با تاکید بر اینکه فعالیت‌های این گروه جهادی به صورت مستمر است، اضافه می‌کند: «گروه جهادی ما به این دلیل که از بچه‌های منطقه هستیم، در طول سال به مناطق محروم کمک می‌کنیم. برای مثال هر ماه گوسفندی قربانی می‌کنیم، پخت نان نیز هفتگی است و تقریبا هر هفته 100 قرص نان به مبلغ 500 هزار تومان توزیع می‌کنیم. اردوهای جهادی ما مانند بقیه گروه‌های جهادی مناسبتی نیست و در طول سال به مناطق سر می‌زنیم. فعالیت مستمر داریم. ما در این سال طبق همان روند اردوهای مستمری را در بخش‌های مختلف داشتیم و این‌طور نیست که بگوییم در بازه زمانی مشخص به برخی از مناطق می‌رویم.»
برای توانمندی مالی خانواده‌های دشت آزادگان تلاش می‌کنیم
هر دانشجو با دغدغه خاص خودش وارد فعالیت‌های جهادی می‌شود و در یک کلام هر گروه جهادی، نگاه خاص به خودش را در رفع محرومیت دارد، موضوعی که مسئول گروه جهادی شهیدعلی هاشمی در توضیحش می‌گوید: «با توجه به شرایط امروز کشور دغدغه اصلی‌مان این است که بتوانیم خانواده‌هایی که در مناطق محروم دشت آزادگان حضور دارند را از لحاظ مالی توانمند کنیم. البته با توجه به اینکه استان‌مان هم جزو استان‌های محروم است، طبیعتا در کنار مباحث اقتصادی با تامین برخی از نیازهای خانواده‌ها، سعی می‌کنیم تا فشار اقتصادی را روی آنها کاهش دهیم. به‌طوری‌که به صورت ماهانه و حتی هفتگی به برخی از خانواده‌ها سبد غذایی می‌دهیم. قطعا برنامه‌ریزی‌مان حل مشکلات معیشتی آنها چه از لحاظ سوق دادن این خانواده‌ها به فعالیت‌های اقتصادی و چه تامین نیازهای زندگی‌شان است.» بیت‌احمدی می‌گوید: «نمی‌توان این مساله را نادیده گرفت که صرف تامین بسته‌های معیشتی نمی‌توان در طولانی‌مدت کاری برای خانواده‌ها انجام داد، بلکه امروز هدف اصلی‌مان را این موضوع گذاشته‌ایم که بتوانیم شرایط خانواده‌های نیازمند را به‌گونه‌ای تغییر دهیم که آنها تا حد ممکن بتوانند به توان خود تکیه کرده و با کسب درآمد، نیازهایشان را برطرف کنند. در حقیقت به دنبال آن هستیم تا این خانواده‌ها از وابستگی خارج شوند.»
مسئول گروه جهادی شهیدعلی هاشمی می‌گوید: «در ابتدای ورودم به فعالیت‌های جهادی، تنها هدفم محرومیت‌زدایی از مناطق مختلف دشت آزادگان بود اما امروز همه هدف‌مان این است که بتوانیم شرایط را برای زندگی این خانواده‌ها عوض کنیم، قطعا اگر این اتفاق محقق شود، خود این خانواده‌ها می‌توانند محرومیت را هم از منطقه زندگی‌شان برطرف کنند و دیگر نیازی نیست که گروه‌های جهادی به صورت مشخص در این حوزه‌ها هم ورود کنند. از طرف دیگر امروز شاهد فعالیت گروه‌های جهادی دیگری هم در منطقه هستیم و این مساله باعث شده تا شرایط کاری هم متفاوت شود.»
از منابع محلی برای شناسایی دقیق چالش‌هااستفاده می‌کنیم
یکی از مهم‌ترین نیازها در رفع محرومیت، شناخت دقیق منطقه‌ای است که گروه جهادی بنا دارد در آن حضور پیدا کند و جهادی‌های شهیدهاشمی هم با شناخت کامل از منطقه، در نقطه هدف‌شان حضور پیدا می‌کند. او ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه همه اعضای این گروه جهادی، از بومی‌های منطقه هستند، طبیعتا شناخت کاملی از دغدغه‌ها و چالش‌های هر منطقه داریم؛ از این‌رو باید بگویم که مشکلات اجتماعی که ما در بخش‌های محروم دشت آزادگان داریم، بیشتر مرتبط به بحث بیکاری است و خوشبختانه چالش کمتری در حوزه مسائل مذهبی و موضوعات مرتبط با حجاب داریم، اما نباید فراموش کرد که نبود شغل باعث می‌شود تا جوانان بیکار به موضوعاتی مانند اعتیاد و... کشیده شوند.»
مسئول گروه جهادی شهیدعلی هاشمی درباره استقبال مردم از اشتغالزایی توسط گروهی جهادی بیان می‌کند: «ما براساس ظرفیت‌هایی که داریم ابتدا شناسایی می‌کنیم و برای بحث اشتغال در خود اردو نیست و از قبل شناسایی شده است، پس از آن نیز کارها را انجام می‌دهیم. مردم نیز از این مورد استقبال می‌کنند. ما بیشتر به حاشیه شهرها می‌رویم به این دلیل که روستاییان یا کشاورزان هستند یا مادیان دارند. پرورش مادیان نیز در روستاها است.» او درباره نحوه شناسایی این گروه می‌گوید: «بحث شناسایی اولین کار برای رفع محرومیت منطقه است، به همین دلیل پیش از انجام هر کاری تلاش می‌کنیم تا از نظر فرهنگی و نوع مشکلات اجتماعی نیز مناطق را بررسی می‌کنیم که چه نوع مشکل اجتماعی دارند. مثلا در بحث اعتیاد، طلاق، ازدواج و... سعی می‌کنیم بررسی اجمالی داشته باشیم. از نظر فرهنگی نیز از زاویه سطح سواد، گرایش‌های فرهنگی و... منطقه هدف‌مان را مورد بررسی قرار می‌دهیم، اما با توجه به اینکه 10 سال از شکل‌گیری این گروه گذشته و همچنین اعضایمان از بخش‌های مختلف دشت آزادگان هستند، ظرفیت بالایی در شناسایی چالش‌های منطقه داریم و می‌توانیم از ظرفیت بومی هر منطقه استفاده کنیم. به عبارت دیگر با استفاده منابع محلی که در اختیار داریم، می‌توانیم شناسایی مفصلی از مناطق داشته باشیم.»
بهبود وضعیت اشتغال در حل معضلات اجتماعی تاثیرگذار است
به گفته مسئول این گروه جهادی، معضلات اجتماعی به صورت زنجیره به یکدیگر وصل هستند و به همین دلیل اگر بتوانیم اولین زنجیره را که همان اشتغال است، برطرف کنیم به صورت دومینووار مابقی مشکلات هم حل خواهد شد و اصلا نیازی نیست که برای رفع دیگر چالش‌ها گروه‌های جهادی اقداماتی را انجام دهند. یعنی دیگر مشکلات فرهنگی و اجتماعی خودبه‌خود برطرف خواهد شد. او درباره معضلاتی که گروه‌های جهادی با آن مواجه هستند، تصریح می‌کند: «معضل اصلی ما در فعالیت‌های جهادی معمولا بحث بودجه است. این مورد برای تمامی گروه‌های جهادی وجود دارد. بیشتر بودجه گروه جهادی ما از خیران سراسر کشور است و آنها به ما کمک می‌کنند. از نهادهای دولتی و حاکمیتی استفاده چندانی نداریم و بیشتر خیران برای فعالیت‌های جهادی به ما کمک می‌کنند. درست است که بنیاد احسان و بنیاد علوی به ما کمک می‌کنند، اما اکثر کمک‌ها از سمت خیران است. از طرفی نیز با توجه به اینکه گروه‌های جهادی جدیدی در این منطقه شکل گرفته است، ترجیح می‌دهیم خیلی از امکانات بسیج این منطقه استفاده نکنیم و این فرصت را در اختیار دیگر جهادی‌ها بگذاریم.»
مطالب پیشنهادی
