پیش‌نمایش حذف بایدن و ترامپ در ۲۰۲۴

سیدمهدی طالبی، خبرنگار:انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا به پایان رسیده است، اما شمارش آرا در لحظه نگارش این گزارش در شامگاه چهارشنبه همچنان ادامه دارد. انتخابات میان‌دوره‌ای روز سه‌شنبه 8 نوامبر (17 آبان) برگزار شد، اما از هفته‌ها قبل روز رسمی انتخابات، ۴۱ میلیون نفر ازجمله جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا از طریق حضور در حوزه‌های رای‌گیری، به‌صورت اینترنتی و یا از طریق ارسال پستی رای، در انتخابات شرکت کرده بودند.  نتایج اعلام شده تا روز گذشته نشانگر پیروزی خفیف جمهوری‌خواهان در انتخابات مجلس نمایندگان است؛ هرچند وضعیت در‌خصوص انتخابات مجلس سنا چندان مشخص نیست. از میان 435 کرسی مجلس تاکنون نتایج نهایی درباره ‌386 کرسی به‌دست‌آمده، اما همچنان وضعیت 49 کرسی نهایی نشده است. جمهوری‌خواهان 202 کرسی را به‌دست آورده‌اند، درحالی‌که رقبای دموکرات‌شان تنها 184 کرسی را کسب کرده‌اند. حزبی که 218 کرسی را در مجلس نمایندگان در اختیار داشته باشد اکثریت این مجلس را در اختیار خواهد داشت. وضعیت آرا در 49 کرسی باقی‌مانده نشان می‌دهد جمهوری‌خواهان قادر به کسب این برتری هستند.  در مجلس سنا نیز که انتخابات تنها برای 35 کرسی از مجموع 100 کرسی آن برگزار شده است، جمهوری‌خواهان کرسی‌های بیشتری کسب کرده‌اند و موفق شدند تعداد سناتورهای خود را به 49 تن افزایش دهند، درحالی‌که تعداد سناتورهای دموکرات 48 تن است. وضعیت 3 کرسی نیز نهایی نشده است. 

  تفاوت میان «مجلس نمایندگان» و «مجلس سنا» به‌عنوان دو رکن کنگره
کنگره آمریکا شاخه قانون‌گذار دولت فدرال آمریکا به‌شمار می‌رود و خود به دو زیرمجموعه تقسیم می‌شود؛ «مجلس نمایندگان» و «مجلس سنا». مجلس نمایندگان از لحاظ جایگاه تقریبا مشابه «مجلس عوام» و سنا تقریبا مشابه «مجلس اعیان» در انگلیس است؛ گرچه میان اختیارات سنا و مجلس اعیان در دو کشور تفاوت‌هایی وجود دارد. مجلس سنا در ساختار کنگره مجلس بالا و مجلس نمایندگان، مجلس پایین شناخته می‌شوند. 
در حوزه اختیارات، مجلس نمایندگان به قوانین کوتاه‌مدت‌تر که تاثیرات مستقیمی بر زندگی مردم دارند، می‌پردازد اما مجلس سنا به قوانین بلندمدت‌تر ورود می‌کند. تحقیق و تفحص در امور کشورداری برعهده مجلس نمایندگان است. این مجلس از طریق کمیسیون‌های اصلی خود که تعدادشان به 19 مورد می‌رسد و همچنین کمیته‌های موقت خود که برای پیگیری امور خاص ایجاد می‌شوند، به این امور رسیدگی می‌کند. مجلس سنا نیز که دارای 16 کمیته اصلی است، از طریق کمیته‌های خود باید گزینه‌های تصدی‌گری وزارت، معاونان‌شان، مسئولان نهادهای مهم و سفرا را تایید کند. این وظیفه در دیگر کشورهای جهان برعهده مجلس پایین قرار دارد. همچنین مصوبات مجلس نمایندگان نیز در مجلس سنا به بحث گذاشته می‌شود. 

  استیضاح بایدن 
در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، دموکرات‌ها که کنگره را به‌طور کامل در دست داشتند، دوبار دست به استیضاح او زدند. 
نخستین استیضاح ترامپ در سال 2019 به‌دلیل اختلال او در کار کنگره صورت گرفت. وی کمک‌ها به اوکراین را که در کنگره تصویب شده بود به‌تعویق انداخت تا دولت این کشور را برای دریافت اطلاعاتی علیه هانتر بایدن، پسر جو بایدن تحت فشار قرار دهد. دموکرات‌ها معتقد بودند ترامپ این اقدام را انجام داده تا بتواند علیه بایدن که در آن برهه رقیب بالقوه‌اش در انتخابات آتی تلقی می‌شد، دست به اقدامی بزند. 
دومین استیضاح ترامپ به پس از تایید نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 آمریکا باز می‌گردد. هجوم طرفداران ترامپ به کنگره در روز ششم ژانویه 2021 و اشغال ساختمان آن باعث شد تا تنها چند روز مانده به پایان ریاست‌جمهوری ترامپ، وی برای دومین بار استیضاح شود.  ترامپ متهم بود هوادارانش را تحریک کرده به جلسه تایید نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در کنگره حمله کنند تا مانع تایید این نتایج شوند. ترامپ و برخی از طرفدارانش معتقد بودند دموکرات‌ها در انتخابات علیه آنها تقلب کرده‌اند.  هرچند اقدام ترامپ یک ساختار‌شکنی غیرقابل گذشت در تاریخ معاصر آمریکا بود اما استیضاح وی آن‌هم برای دومین‌بار، تنها چند روز مانده به اتمام دوره‌اش باعث شد جمهوری‌خواهان از رقبای دموکرات‌شان کینه به‌دل گیرند. 
جمهوری‌خواهان همزمان با ابراز مخالفت‌شان درباره حمله به کنگره، تاکید داشتند حزب دموکرات با دومین استیضاح نشان داد از همان ابتدای دوره ریاست‌جمهوری ترامپ قصد داشته به هرشیوه‌ای دولت وابسته به این حزب را تضعیف و حتی برکنار کند. از این‌رو جمهوری‌خواهان در همان برهه دموکرات‌ها را تهدید کردند درصورتی‌که کنگره در دست‌شان قرار گیرد و رئیس‌جمهوری دموکرات در کاخ سفید حضور داشته باشد، وی را استیضاح خواهند کرد. 
جمهوری‌خواهان تهدیدات‌شان را از آن روز تاکنون حفظ کرده‌اند. بایدن، چند روز پیش از انتخابات در جریان سخنرانی در جمع حامیانش در سن‌دیگو، گفته بود: «همین حالا هم به من اطلاع داده‌اند که اگر اعضای جمهوری‌خواه برنده سنا و مجلس نمایندگان باشند، آنها من را استیضاح خواهند کرد. نمی‌دانم آنها چرا قصد استیضاح من را دارند. شوخی نمی‌کنم؛ آنها اخیرا گفته‌اند که باید تا زمان برنده شدن، درباره این موضوع حرف نزنیم.»
کوین مک‌کارتی، رهبر اقلیت جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان، نیز در مصاحبه‌ای که هفته اخیر با سی‌ان‌ان داشت ضمن تاکید بر آغاز تحقیقات درباره اقدامات دولت بایدن، استیضاح او را رد نکرده بود. مک‌کارتی که در صورت پیروزی رسمی جمهوری‌خواهان رئیس مجلس نمایندگان می‌شود در این مصاحبه گفته بود: «ما از گزینه استیضاح برای اهداف سیاسی استفاده نخواهیم کرد. اما این به این معنا نیست که اگر در یک مناسبت نشد، در هیچ زمان دیگر نیز استفاده نکنیم.»
مک‌کارتی می‌گوید خروج از افغانستان یکی از مواردی است که جمهوری‌خواهان پس از تسلط بر مجلس نمایندگان، درباره آن تحقیق خواهند کرد. موضوعی که به‌نظر می‌رسد تحقیقات درباره آن می‌تواند منجر به ایجاد وضعیتی سخت برای بایدن شود. 
با این‌حال پرونده‌های دیگری نیز می‌توانند علیه بایدن به‌جریان بیفتند. پاشنه آشیل بایدن همانند بسیاری دیگر از سیاستمداران یکی از پسرانش است. هانتر بایدن که در دوره ترامپ، مشکوک به فساد در اوکراین بود حالا به اقدامات غیرقانونی تجاری در چین متهم است. براساس قوانین آمریکا، مجلس نمایندگان می‌تواند استیضاح را کلید بزند اما رای‌گیری نهایی درباره آن برعهده مجلس سناست که باید دوسوم اعضای آن به استیضاح رای دهند تا رئیس‌جمهور برکنار شود. 
 مشخص شدن تسلط جمهوری‌خواهان بر مجلس نمایندگان نشان می‌دهد بایدن به احتمال زیاد با آغاز انتقام‌جویانه یک استیضاح مواجه می‌شود اما این استیضاح برای برکناری او کافی نیست. جمهوری‌خواهان حتی اگر بر سنا نیز مسلط شوند، این تسلط به میزانی نخواهد بود که آرای کافی برای برکناری رئیس‌جمهور به‌دست ‌آید. برای موفقیت یک استیضاح به رای 66 سناتور نیاز است. 

  مسائل مهم
برخی از موضوعات مانند سقط‌ جنین و حمل اسلحه از گذشته در شمار موضوعات مهم سیاسی و اجتماعی آمریکا قرار داشته‌اند. با این حال درگیری بر سر آنها در سال‌های اخیر شدت گرفته است. همزمان نیز موضوعات دیگری مانند مهاجران و حتی در سطحی کمتر تغییرات اقلیمی به آنها اضافه شده‌اند. 
این موضوعات برای احزاب و طرفداران‌شان حیثیتی‌ترین مسائل به‌شمار می‌روند به‌گونه‌ای که ظرفیت تبدیل شدن به یک معضل دامنه‌‌دار را دارند. 
تابستان سال‌جاری رای دیوان عالی آمریکا به ممنوعیت سقط جنین در ایالت‌های آمریکا باعث شکل‌گیری واکنش‌های اعتراضی در جامعه آمریکا شد. بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا که حزب متبوعش مخالف این اقدام بود از معترضان درخواست کرد به‌جای ادامه تجمعات‌شان که می‌توانست به بروز التهاب در این کشور منجر شود، توان خود را به اثرگذاری در انتخابات میان‌دوره‌ای متمرکز سازند. 
پیشنهاد بایدن از این رو صورت گرفت که رای دیوان عالی به‌نوعی ریشه در انتخابات داشت. ترامپ در دوره ریاست‌جمهوری‌اش موفق شد از فرصت پیش‌آمده در فوت تعدادی از اعضای دیوان استفاده کرده و 3 عضو محافظه‌کار را به عضویت این نهاد منصوب کند. با انتصابات ترامپ در‌حال‌حاضر 6 عضو دیوان عالی را محافظه‌کاران نزدیک به حزب جمهوری‌خواه و 3 عضو دیگر را قضات نزدیک به دموکرات‌ها تشکیل می‌دهند. همین انتصابات بود که محافظه‌کاران را قادر ساخت به‌طور غیرمنتظره‌ای در حین حضور یک دموکرات در کاخ‌سفید و تسلط کامل این حزب بر کنگره، قانونی محافظه‌کارانه را در آمریکا اعلام و اجرا کنند. 
بر همین اساس سطح منازعات حیثیتی میان گروه‌های سیاسی-اجتماعی آمریکا به‌شدت افزایش یافته و می‌تواند به اصطکاک در ساختار سیاسی این کشور منجر شود. اگر جمهوری‌خواهان در حین تسلط دموکرات‌ها بر کاخ سفید و کنگره درباره موضوع مهم سقط جنین دیدگاه خود را از طریق دیوان عالی بر کشور تحمیل کردند، با در اختیار گرفتن مجلس نمایندگان چنین اقداماتی تشدید خواهد شد. در ادامه به تعدادی از این موضوعات مهم پرداخته شده است. 

1- مهاجران
جمهوری‌خواهان به‌دلیل رویکرد محافظه‌کارانه خود به‌شدت بر حفظ هویت سنتی آمریکا به‌عنوان کشوری سفید‌پوست، آنگلوساکسون و پروتستان تاکید دارند. بخش بزرگی از حامیان جمهوری‌خواهان را نیز اوانجلیست‌ها تشکیل می‌دهند که فرقه‌ای تندرو در میان مسیحیان به شمار می‌روند. اوانجلیست‌ها در آمریکا ده‌ها میلیون جمعیت دارند و بخش مهمی از طرفداران حزب جمهوری‌خواه را تشکیل می‌دهند. 
با توجه به گرایش‌های محافظه‌کارانه جمهوری‌خواهان و طرفداران‌شان آنها به‌طور جدی مخالف مهاجرت گسترده از آمریکای لاتین به کشورشان هستند. این موضوع آنچنان برای آنها اهمیت دارد که شعارهای ترامپ درباره کنترل مرز با مکزیک به یکی از عوامل پیروزی او در انتخابات 2016 تبدیل شد. مرز مکزیک گلوگاه ورود مهاجران آمریکای لاتین به آمریکاست. ترامپ به همین دلیل در دوران ریاست‌جمهوری بر میزان کنترل مرز با مکزیک افزود و قصد داشت آن را دیوار‌کشی کند. 
کوین مک‌کارتی، رهبر نمایندگان جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان می‌گوید از ابتدای سال‌جاری تاکنون دست‌کم 2 میلیون مهاجر وارد آمریکا شده‌اند که این مساله باید به‌صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. 
در مقابل جمهوری‌خواهان اما دموکرات‌ها نظرات دیگری دارند. برخلاف جمهوری‌خواهان، دموکرات‌ها به اقلیت‌ها و مهاجران توجه بیشتری دارند به‌گونه‌ای که حتی تعداد قابل توجهی از نامزدهای حزب دموکرات را در انتخابات‌ها اقلیت‌ها تشکیل می‌دهند. 

2- سقط جنین و همجنس‌بازی
رویکردهای محافظه‌کارانه طرفداران حزب جمهوری‌خواه آنها را براساس دیدگاه‌های دینی و حتی فرهنگی به مخالف سقط جنین و همجنس‌بازی تبدیل کرده است. این اقشار به‌طور سنتی بر تقویت نهاد خانواده در آمریکا تاکید دارند. 
درمقابل اما دموکرات‌ها نگاه لیبرال‌تری در حوزه فرهنگی دارند و قائل به تسامح در حوزه اجتماعی و فرهنگی هستند. 

3- حمل اسلحه
جمهوری‌خواهان همراه با طرفداران‌شان که به‌شدت تاریخ‌گرا و خواهان بازگشت آمریکا به شکوه گذشته‌اش هستند، از طرفداران دیرینه آزادی اسلحه در آمریکا به‌شمار می‌آید. شرکت‌های بزرگ اسلحه‌سازی آمریکا به همین دلیل بزرگ‌ترین حامیان مالی این حزب هستند. 
در مقابل حزب دموکرات به‌دلیل دیدگاه‌های اجتماعی‌تر خود و تمرکز بیشترش نسبت به بزهکاری‌ها و التهابات جامعه به‌دنبال محدود کردن قوانین حمل اسلحه است.

   تغییرات مهم سیاست خارجی آمریکا
روی کار آمدن جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان تقریبا به معنای مرگ  کامل برجام است. این معنای مرگ فراتر از اقداماتی است که جمهوری‌خواهان در کنگره می‌توانند علیه توافق هسته‌ای انجام دهند. تسلط جمهوری‌خواهان بر کنگره، دورنمایی قوی از ورود مجدد آنها به کاخ سفید در سال 2024 ایجاد می‌کند به‌ویژه آنکه بایدن از کهولت سن و زوال عقل رنج برده و کارنامه درخشانی نیز از دوران ریاست‌جمهوری‌اش بر جای نگذاشته است.
جو بایدن پیش از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری بر لزوم احیای برجام تاکید کرده بود اما پس از قدرت‌گیری‌اش علی‌رغم تسلط حزب متبوعش بر کنگره، از انجام این کار خودداری کرد. با تسلط جمهوری‌خواهان، ایران به عنوان طرف اصلی توافق، به نتیجه‌گیری نهایی درخصوص توافق هسته‌ای خواهد رسید. تهران وقتی با حزبی که شعار مذاکره و توافق دارد به نتیجه‌ای نرسد قادر به توافق به حزبی ضدبرجام نخواهد بود.
کشور دیگری که تسلط جمهوری‌خواهان بر کنگره، بر روابط آمریکا با آن تاثیری قطعی خواهد داشت، اوکراین است.
«مارجری تیلور» یکی از نامزدهای انتخاباتی جمهوری‌خواه هفته گذشته اعلام کرده بود در صورت جمهوری‌خواه شدن مجلس نمایندگان حتی یک پنی نیز به اوکراین کمک نخواهد شد.
هرچند کمک‌ها به اوکراین با توجه به توان مالی آمریکا چندان به چشم نمی‌آیند اما افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی در این کشور که شرایط دشواری معیشتی را برای بخشی از اقشار آمریکا ایجاد کرده، مبالغ اختصاص‌داده‌شده به اوکراین بازتاب بزرگی در جامعه این کشور پیدا کرده است. واشنگتن تاکنون 67 میلیارد دلار کمک به کی‌یف را تصویب کرده است. نظرسنجی‌هایی که به‌تازگی انجام شده‌اند نشان می‌دهد صرفا یک‌پنجم آمریکایی‌ها معتقدند کمک‌های کشورشان به اوکراین کافی نیست. این میزان در میان طرفداران حزب جمهوری‌خواه بیشتر است به‌طوری که بیش از یک‌سوم آنها این اعتقاد را دارند.
جمهوری‌خواهان که در سایه حضور ترامپ و طرفدارانش پوپولیست‌تر شده است، بر چنین نظراتی در جامعه سوار شده است. این مساله باعث شکل‌گیری جبهه حامیان سیاسی این ایده نیز شده است. ایده‌ای که پایگاه حامیانش در حزب جمهوری‌خواه قرار دارند. در ماه‌های گذشته آرای مخالف نسبت به طرح‌های کمک به اوکراین در میان جمهوری‌خواهان از 17 و 19 رای به 57 عضو مجلس نمایندگان افزایش پیدا کرده است.

  ترامپ چندان هم ترامپ نیست!
ترامپ همچنان قدرتمندترین چهره‌ای است که جمهوری‌خواهان برای انتخابات 2024 در چنته دارند. اگر او دوباره در انتخابات درون‌حزبی جمهوری‌خواهان شرکت کند، احتمال بسیار بالایی برای پیروزی‌اش وجود دارد.
با این‌حال به نظر می‌رسد ترامپ در حزب جمهوری‌خواه به همان نامزد مطلوب محدود است و نتوانسته خود را به عنوان یک رهبر قدرتمند حزبی، همانند آنچه پیش‌تر تصور می‌شد تبدیل کند.ترامپ برای انتخابات میان‌دوره‌ای از میان نامزدها، 300 تن را برای حمایت برگزیده بود اما مردم تصمیم گرفتند آنها را برنگزینند. هرچند موفقیت جمهوری‌خواهان در کسب پیروزی محدود در انتخابات به طور کلی برای ترامپ مثبت تلقی می‌شود اما شکست بسیاری از کسانی که مورد حمایت او قرار داشتند، برای وی در حزب یک سرشکستگی به‌شمار می‌رود. پیش از این برخی معتقد بودند حزب جمهوری‌خواه درحال تبدیل شدن به یک فرقه است که از ترامپ پیروی دارد. حالا پس از مشخص شدن شکست نامزدان ترامپی در انتخابات، این موضوع تا حدی کمرنگ شده است اما نمی‌توان به طور قطعی از پررنگ نشدن مجدد ترامپ در سیاست آمریکا مطمئن بود. 
ترامپ شامگاه دوشنبه، تنها ساعاتی قبل از آغاز رای‌گیری گفته بود قرار است روز 15 نوامبر (24 آبان) در اقامتگاه شخصی‌اش در مارالاگو در ایالت فلوریدا اعلامیه مهمی را صادر کند. گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد او قصد دارد سوار بر موج پیروزی جمهوری‌خواهان، نامزدی خود برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 را اعلام کند. 
رئیس‌جمهور سابق آمریکا پیش از انتخابات تاکید کرده بود اگر وی بخواهد بار دیگر به کاخ سفید بازگردد، تسلط جمهوری‌خواهان بر کنگره ضروری‌ است زیرا در این صورت است که او می‌تواند برنامه‌های خود را بدون سنگ‌اندازی دموکرات‌ها به اجرا درآورد.