مجتبی اردشیری، خبرنگار:تا کمتر از 20 روز دیگر، بزرگ‌ترین رقابت‌های فوتبالی جهان در قطر برگزار می‌شود. دوره‌ای که برای ایرانی‌ها، شور و حال دیگری دارد؛ چراکه فارغ از حضور تیم‌ملی فوتبال کشورمان در این دوره از رقابت‌ها، مسابقات در کشور همسایه برگزار می‌شود که تنور این دوره را برای مردم ما حسابی گرم‌تر از ادوار گذشته کرده است. 
با توجه به اهمیت این دوره از رقابت‌های جام‌جهانی، از اواسط تابستان بود که زمزمه‌های پخش فوتبال در سینماهای ایران به گوش رسید. در همان زمان، رئیس انجمن سینماداران با قاطعیت اعلام کرد که مسابقات تیم ملی فوتبال کشورمان قطعا در سینماها نمایش داده می‌شود. اظهارنظری که خیلی زود به مسابقات مهم این دوره بسط یافت و آن‌طور که مشخص بود اینکه قرار است مسابقات تیم ملی فوتبال کشورمان به همراه چند مسابقه مهم دیگر، در سینماها و پردیس‌های تهران و برخی از مراکز استان‌ها روی پرده برود. 
اما با شروع ناآرامی‌ها که حدود 45 روز اخیر را شامل می‌شود، وضعیت همه‌چیز به کلی تغییر پیدا کرده است. سینماها از همان مخاطبان معدود نیز محروم شده‌اند و حالا اوضاع به‌گونه‌ای است که پخش مسابقات فوتبال، خود می‌تواند زوایای امنیتی نیز پیدا کند و بنابراین پخش فوتبال‌های جام‌جهانی در سینماها، بیشتر به یک کلاف سربسته شبیه است که یک همت عالی را می‌طلبد. گرچه در این بین سینماداران بیش از دیگر رئوس دوست دارند که این رقابت‌ها در سینما نمایش داده شود، اما آنها نیز به‌خوبی می‌دانند در شرایطی که حتی صاحبان آثار پرفروش، تمایلی به نمایش فیلم خود ولو با وجود سوبسیدها و مشوق‌های ارائه‌شده ندارند، بنابراین بسیار بعید است که خروجی تحلیل‌ها بر آن باشد که مسابقات جام‌جهانی در سینماها نمایش داده شود. 

هنوز چیزی مشخص نیست
همان‌گونه که عنوان شد محمد قاصداشرفی، رئیس انجمن سینماداران در اواسط تابستان امسال عنوان کرد که مسابقات تیم ملی فوتبال کشورمان در سینماها برگزار می‌شود. خیلی زود برخی از سینماداران با استقبال از این پیشنهاد، عنوان کردند که می‌توان برخی دیگر از مسابقات مهم این دوره از جام‌جهانی را در سینماها نمایش دهند. 
تا اینجای کار همه چیز بر وفق مراد بود و دلیلی دیده نمی‌شد که با توجه به استقبال که از چند مسابقه پخش‌شده در سینماها به عمل آمده بود، مانعی بتواند سد راه این اتفاق شود. اما در آخرین روزهای شهریورماه بود که روح‌الله سهرابی، مدیرکل اداره نظارت بر عرضه و نمایش فیلم عنوان کرد که چنین چیزی تا آن زمان قطعی نشده است. 
روح‌الله سهرابی همچنین اعلام کرد که شورای راهبردی اکران، دو تا سه هفته آینده با   جوانب امر، در این باره به تصمیم‌گیری خواهد پرداخت. 
 البته که هم‌اکنون 45 روز از این اظهارنظر می‌گذرد و هیچ جلسه‌ای با این محوریت صورت نگرفته است. البته پیگیری خبرنگار «فرهیختگان» نشان می‌دهد که هنوز اتفاقی در این حوزه نیفتاده است و احتمالا این موضوع در نیمه‌دوم این ماه به بحث گذاشته می‌شود و اعضای این شورا با بررسی همه‌ جوانب نسبت به این موضوع اعلام نظر می‌کنند. 
یک منبع آگاه در این زمینه به «فرهیختگان» اعلام کرد که در شرایط کنونی جامعه احتمالا اگر با نمایش فوتبال در سینماها موافقت شود، این دایره تنها محدود به 3 بازی تیم ملی فوتبال کشورمان خواهد بود و بسیار بعید به‌نظر می‌رسد که سایر بازی‌های مهم جام‌جهانی از سینماها پخش شود.  با این حال اگرچه اوضاع کنونی جامعه ناآرام است اما این برش و نفوذ شورای راهبردی اکران و سازمان سینمایی است که تا چه اندازه بتوانند با جلب نظر نهادهای امنیتی نسبت به نمایش فوتبال در سینماهای کشور موفق عمل کنند. اتفاقی که اگر عملی شود، قطعا سود خوبی را برای سینماداران کشور به‌همراه خواهد آورد و خسارات دوران ناآرامی‌ها را تا حدود بسیاری بهبود خواهد بخشید. 

وقتی استقبال از فوتبال بیشتر از فیلم می‌شود
پخش مسابقات فوتبال در سینماهای کشورما، سابقه چندان دیرینه‌ای ندارد. نخستین‌بار 12‌سال پیش و مقارن با جام‌جهانی 2010 آفریقای‌جنوبی بود که اعلام شد برخی دیدارهای حساس این دوره، در پردیس ملت نمایش داده می‌شود. 
این اتفاق عجیب در آن زمان به هندوانه دربسته‌ای می‌ماند که کمتر کسی زوایای مختلف آن را می‌دانست. با مشخص شدن سانس‌های نمایش فوتبال در کمتر از 4 ساعت، تمامی بلیت‌های این سانس‌ها به فروش رفت و تازه در آن آوردگاه بود که مشخص شد نمایش فوتبال در سینماها، چه زوایا و جوانبی دارد.  با استقبال خیره‌کننده مخاطبان از این رویداد حتی برای برخی مسابقات لیگ نیز پیشنهادهایی شد که البته به‌جز برخی ادوار شهرآورد، با نمایش فوتبال در سینماها موافقت نشد. اما هر‌چه بود اینکه هر‌باری که مسابقه‌ای در سینماها نمایش داده شد، استقبال حداکثری مردم حتی یک صندلی خالی را در سالن باقی نمی‌گذاشت.  به همین ترتیب هم سینمادار انتظار داشت که این روند ادامه داشته باشد و هم مخاطبانی که شاید بسیاری از آنها با سینما و فیلم دیدن در سالن‌های تاریک میانه خوبی نداشتند، حاضر بودند که برای تماشای فوتبال، بلیت با هر قیمتی را خریداری کرده و فوتبال را به‌صورت دسته‌جمعی و در سالن‌های با تصویر بزرگ و سیستم صدایی مطلوب تماشا کنند. 

در شرایط کنونی مردم برای تماشای فوتبال به سینما می‌روند؟
سینماها در شرایط کنونی، اوضاع بغرنجی را تجربه می‌کنند. شاید کمتر کسی گمان می‌برد که سینماها پس از پشت‌سر گذاشتن دوران راکد کرونا باز هم شرایطی مشابه با آن زمان را تجربه کنند، اما این یک حقیقت تلخ است که شرایط یک‌ماه‌و‌نیم اخیر سینماها در آستانه مماس‌شدن با اوضاع اسف‌باری است که سینماها نزدیک به 17‌ماه کرونایی تجربه کردند. 
میانگین مخاطبان سینماها در روزهای عادی که در تابستان امسال 42 هزار نفر بود، هم‌اکنون به 7 الی 11 هزار نفر تقلیل پیدا کرده و این آمار برای سه‌شنبه‌ها و دو روز انتهایی هفته که متوسط 150 هزار نفر بود، بین 35 تا 50 هزار نفر در نوسان است. 
وخامت اوضاع به این ترتیب است که سینماها در شنبه این هفته، تنها 6400 نفر مخاطب داشتند و این‌طور به‌نظر می‌رسد که با وجود ناوگان کهنه اکران، سینما این استطاعت برای نزول به‌مراتب پایین‌تر را نیز داشته باشد.  طبیعی است که در چنین شرایطی، سینمادارها مشتاق نمایش مسابقات فوتبال در سینماها باشند. از سوی دیگر بسیار بعید به‌نظر می‌رسد که حتی یک صندلی از سالن نمایش‌دهنده فوتبال خالی بماند. به همین دلیل با تضمین بالا می‌توان ادعا کرد که پخش مسابقات فوتبال در سینماها، فارغ از اینکه جامعه ملتهب باشد یا نباشد، با استقبال قابل‌توجهی از سوی مردم مواجه می‌شود.  شدت این استقبال‌ تا اندازه‌ای است که مردم بی‌توجه به قیمت بلیت و ساعتی که فوتبال نمایش دارد، به سینماها رفته و کاملا تضمینی خواهد بود که حتی در شرایط کنونی در کمتر از 2‌ساعت، تمامی بلیت‌های پردیس‌های بزرگ برای تماشای فوتبال به فروش می‌رود. 

آیا پخش فوتبالدر سینماهای جهان مرسوم است؟
همان‌گونه که سینمای ایران در زمینه نمایش آثار خارجی روی پرده، جزو معدود کشورهای جهان است که چنین روندی را به انجام نمی‌رساند، در حوزه نمایش فوتبال در سینماها نیز کشورمان جزو معدود کشورهایی است که اعتقاد چندانی به این امر ندارد.  در عرف سینماداران دنیا و بسته به سیاست‌های سینمایی کشورها، 20 تا 30 درصد از ظرفیت کل خود را به مواردی غیر از فیلم دیدن اختصاص می‌دهند که این موارد می‌تواند شامل برگزاری کنسرت، تئاتر، نمایش‌های آنلاین، نمایش فوتبال و... شود. به همین جهت سینما برای آن کشورها به صنعت پول‌سازی تبدیل می‌شود که هم برای سینمادار و هم برای دولت مرکزی، یک بازی برد- برد است که اقتصاد سنگینی در آن تعریف می‌شود. 
این مهم متاسفانه در کشور ما تنها به نمایش فیلم محدود شده است، درحالی که نمایش چندین‌باره فوتبال در سینماها، نشان داد که ‌این اتفاق بدون‌حاشیه خاصی، می‌تواند سود سرشاری را به سینماها واریز کند. ضمن اینکه نهادهای دیگری چون شهرداری و دیگر ارگان‌ها و مراکزی که از خرید بلیت سود می‌برند نیز در این چرخه پرسود سهیم خواهند شد.  این چرخه خود را حتی در اکران یک قسمت از برخی سریال‌های شبکه نمایش‌خانگی نیز به اثبات رسانده است، اما همچنان مشخص نیست که سینماها به چه دلیل تا این اندازه به نمایش فیلم مصر بوده و نهادهای بالادستی این امکان را از سینماها گرفته‌اند که از طرق دیگری غیر از نمایش فیلم که در سراسر دنیا رایج است، به کسب درآمد بپردازند.  در شرایط فعلی به‌راحتی می‌توان متوجه علاقه‌مندی مردم برای تماشای مسابقات فوتبال تیم ملی در سالن‌های سینمایی شد. در این میان احتمالا قاطبه جامعه و مدیریت سینمایی کشور نیز موافق به‌وقوع پیوستن چنین اتفاقی است. بنابراین در شرایطی که جامعه امروز نیاز مبرمی به شادمانی دارد بسیار مغتنم خواهد بود تا تکلیف نمایش فوتبال در سینماهای سراسر کشور از هم‌اکنون مشخص شود تا بدین‌ترتیب تکه‌ای از پازل عادی‌سازی و آرام‌سازی جامعه از التهابات کنونی، از طریق سینما کامل شده و یک بازی برد- برد برای دولتمردان و مردم تعریف شود. 

مردم چه می‌گویند؟
در بعدازظهر توفانی دوشنبه به پردیس سینمایی کورش به‌عنوان بزرگ‌ترین پردیس سینمایی خاورمیانه می‌رویم تا نظر مردم را در این ارتباط جویا شویم. تماشای خلوتی شلوغ‌ترین پردیس سینمایی، غم‌انگیز است چون هیچ چشمی تاکنون این پردیس را با این میزان مخاطب اندک ندیده است. 
حامد به‌همراه همسر خود، بلیت ابلق را خریداری کرده است. از او می‌پرسیم که در‌صورت نمایش فوتبال‌های مهم جام‌جهانی در سینماها، حاضر است فوتبال را در سالن‌های تاریک سینما مشاهده کند؟ وی گفت: «تاکنون چنین تجربه‌ای نداشتم اما همین الان که تصور کردم، دیدم چقدر می‌تواند جالب باشد. اینکه با چند نفر از دوستانت که کل‌کل دارند، به تماشای فوتبال تیم ‌ملی بنشینی و آن را روی پرده عریض سینما ببینی، بسیار جالب توجه است. مخصوصا اینکه من با چند نفر از دوستان مدام این مجادله را داریم که ایران می‌تواند انگلستان را ببرد. من طرفدار پیروزی ایران هستم، اما دوستانم می‌گویند ایران مسابقه را واگذار می‌کند. طبیعی است که وقتی این کل‌کل‌ها به داخل سالن سینماها بیاید و اجتماع بیشتری را شامل شود، حال و هوای فوتبالی‌تری حاکم است و من واقعا دوست دارم این اتفاق رخ دهد تا چنین تجربه‌ای را داشته باشم.» 
البرز که بلیت شین را خریداری کرده است، به ما می‌گوید: «من یک بار به اصرار دوستم برای تماشای مسابقه ایران در جام‌جهانی 2018 روسیه به همین پردیس آمدم و وقتی آن فضا را دیدم، مصمم شدم که بلیت دو بازی دیگر ایران را نیز خریداری کنم. از آن زمان به بعد متاسفانه فوتبال چندانی در سینماها نمایش داده نشد، اما مطمئنا اگر فوتبالی در سینماها نمایش داده شود، من اولین نفری خواهم بود که برای تماشای آن به سینما خواهم آمد.»  میترا که دانشجوی پزشکی است و برای تماشای دوزیست به سینما آمده است، به ما می‌گوید: «من تا به حال برای تماشای فوتبال به سینما نیامدم و اصلا فوتبال را هم دوست ندارم، اما خیلی دوست دارم تا به‌همراه برادر و رفقایم که اهل فوتبال هستند، برای تماشای فوتبال به سینما بروم. آن هم نه برای اینکه فوتبال را ببینم بلکه برای اینکه آن شور و حال عمومی را دوست دارم، چیزی که جامعه امروز ما به‌شدت نیازمند آن است و من فکر می‌کنم اگر آنها بتوانند زمینه‌ای را فراهم کنند تا به‌جز مسابقات ایران، بقیه بازی‌ها هم در سینماها نمایش داده شود، فکر می‌کنم برای نشاط اجتماعی کشور بسیار خوب باشد و هیجان نسل جوان تاحدود بسیاری تخلیه می‌شود.»  عرفان که برای تماشای ابلق بلیت خریداری کرده است، به ما می‌گوید: «تاکنون 2‌بار برای تماشای فوتبال به سینما آمده‌ام و اگر باز هم بلیت‌فروشی شود، از این کار استقبال می‌کنم. تماشای فوتبال در سینماها، خیلی جالب است؛ چراکه اولا با دوستانت فوتبال می‌بینی و کلی دوست همفکر با خودت در همان سالن پیدا می‌کنی. دوم آنکه فوتبال را در ابعاد بزرگ‌تری تماشا می‌کنی و سوم آنکه با یک‌سوم هزینه بلیت استادیوم، می‌توانی فوتبال را به‌صورت دسته‌جمعی ببینی و این مرا ذوق‌زده می‌کند.»  محمدرضا که به‌همراه پسرش برای تماشای بام بالا به سینما آمده است، به ما می‌گوید: «من تا حالا فوتبال را در سینما تماشا نکرده‌ام، اما می‌توانم تصور کنم که چه رویداد بامزه و جذابی خواهد شد. شاید برخی نهادها اجازه ندهند که مسابقات فوتبال جام‌جهانی در سینماها نمایش داده شود، اما اگر فکر کنیم می‌بینیم که این اتفاق تا چه اندازه می‌تواند به آرام شدن عمومی جامعه و دوری از شرایط ملتهب کنونی کمک کند. اتفاقا اگر جوان و نوجوان ما فوتبال را در خانه‌ها تماشا کند و وقتی بازی تمام شد برای تخلیه هیجان خود به خیابان آمده و دست به هر کاری می‌زند، بنابراین بسیار عالی است که این هیجان‌ها در سالن سینما تخلیه شود و بعد که جوان، هیجان خود را تخلیه کرد با روحیه شاد به خانه خود بازگردد. این فرصت بسیار خوبی است تا جامعه از وضعیت غم‌بار کنونی خارج شود.» 
نکته جالب‌توجهی که در صحبت‌های این 5 نفر محسوس بود آن است که کسانی که فوتبال را در سینماها تماشا کرده‌اند، در انتظار اتفاق دوباره‌ای هستند تا بتوانند باز هم مسابقات را در سالن‌های تاریک مشاهده کنند. آن عده‌ای هم که تاکنون فوتبال را در سینماها مشاهده نکرده‌اند، تصور می‌کنند که این اتفاق تا چه اندازه می‌تواند جذاب بوده و خاطره جمعی زیبایی را تشکیل دهد. بنابراین نمایش فوتبال در سینماها ولو در شرایط کنونی کاملا تضمین‌شده است و اثرات مفید بسیاری برای سینمادارها و البته نشاط اجتماعی کشور دارد. 

سینماگران چه می‌گویند؟
امیرحسین علم‌الهدی، کارشناس سینما در این ارتباط به «فرهیختگان» می‌گوید: «قطعا نمایش فوتبال در سینماهای کشور به‌نفع جامعه سینمایی کشور و علی‌الخصوص سینماداران است، چون در تمام سینماهای جهان این روش کاملا عرف بوده و قرار بر این نیست که سینماها تنها با نمایش آثار سینمایی ادامه حیات داشته باشد.» 
این فعال سینمایی ادامه می‌دهد: «در شرایط کنونی این اتفاق به حال مردم بستگی دارد و اینکه نهادهای بالادستی این اجازه را به سینماها می‌دهند که نمایش فوتبال داشته باشند یا خیر.» 
علم‌الهدی می‌افزاید: «هزینه نگه‌داشت سینما، علی‌الخصوص در شرایط کنونی بسیار بالاتر رفته است و طبیعتا سینمادار ایرانی نیز حق دارد تا به‌ مانند سینماداران تمامی دنیا تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد نمایش فیلم نگذارد، بنابراین از نمایش فوتبال در سینماهای کشور کاملا استقبال می‌کند، بنابراین باید دید یا حال مردم به‌گونه‌ای خواهد بود که به تماشای فوتبال بیایند و اساسا آیا نهادهای امنیتی و بالادستی این اجازه را به سینماها می‌دهند که فوتبال را نمایش دهند.» 
سپهر پهلوانی، مدیر پردیس سینمایی ارگ تجریش نیز در این زمینه به «فرهیختگان» می‌گوید: «هر سینماداری از خداخواسته است که فوتبال جام‌جهانی در سالن‌هایش نمایش داده شود تا سینمایش از وضعیت راکد کنونی خارج شود.» 
این سینمادار جوان با رد عدم‌استقبال مردم از فوتبال در شرایط فعلی افزود: «مردم قطعا برای تماشای فوتبال به سینماها خواهند آمد و اگر می‌بینیم امروز کسی به سینماها نمی‌آید، تنها به‌دلیل این است که فیلم جدیدی نیامده و این فیلم‌ها همگی کهنه شده‌اند.» 
پهلوانی ادامه می‌دهد: «درشرایط کنونی باید دید که آیا نیروی انتظامی مجوز نمایش فوتبال در سینماها را صادر خواهد کرد یا خیر. اگر این اتفاق رخ دهد، قطعا هیچ نگرانی‌ای از بابت استقبال مردمی وجود نخواهد داشت؛ چراکه تقریبا همه مطمئن هستند که مردم برای تماشای مسابقات تیم ملی فوتبال کشورمان به سالن‌ها می‌آیند.»