رئیس امور توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
سارا طاهری، خبرنگار:سال‌هاست دیگر داشتن مدرک تحصیلی صرف نمی‌تواند تضمینی برای ورود به بازار کار و ایجاد اشتغال باشد. فارغ‌التحصیلانی که در سال‌های گذشته تنها با داشتن یک مدرک صرف به بازار کار مراجعه کرده و دست خالی بازگشته‌اند بهتر از هر کسی این را می‌دانند. این روزها تنها درصورت داشتن مهارت است که می‌توان به آینده شغلی امیدوار بود. صاحبان مشاغل دیگر به فارغ‌التحصیلان با یک مدرک خاص نیاز ندارند بلکه به دنیال نیروهایی هستند که توانمند هستند. به همین دلیل است که دانشگاهیان نیز به سمت مهارت‌آموزی حرکت کرده‌اند. رویکردی که در دانشگاه آزاد اسلامی نیز دنبال می‌شود و معاونت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان با تاسیس مدارس مهارتی و دانشکده‌های مهارتی به این مهم ورود کرده است.
آموزش‌های مهارتی در دانشگاه آزاد به دو صورت آموزش‌های بلندمدت مدرک‌دار مانند کاردانی، کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری و آموزش‌های کوتاه‌مدت گواهی دار ارائه می‌شود. آن‌طور که سیدحاتم مهدوی‌نور رئیس امور توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد به «فرهیختگان» گفته است در حوزه آموزش‌های مدرک‌دار 2300 رشته محل مهارتی در مقطع کاردانی به واحدهای دانشگاهی ارائه شده است. به گفته او از این پس قرار است در این معاونت مهارت‌های مکمل شغلی به دانشجویان آموزش داده شود. در واقع مهارت‌هایی که فرد نیاز دارد تا در بازار حضور داشته باشد مانند مانند مهارت بازاریابی، مهارت نیازسنجی بازار به دانشجویان آموزش داده می‌شود. او همچنین گفته است که قرار است تعداد دانشکده‌های مهارتی این دانشگاه به 125 دانشکده افزایش پیدا کند.
2300 رشته محل مهارتی به مقطع کاردانی اضافه شد
سیدحاتم مهدوی‌نور رئیس امور توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «معاونت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان دو حوزه متفاوت اما در یک راستا در آموزش‌های مهارتی دارد. یکی از این حوزه‌ها، آموزش‌های مدرک‌دار است که به اشتباه به آموزش‌های رسمی مشهور است. وقتی می‌گوییم آموزش‌های رسمی بار معنایی ارزشی و غیرارزشی دارد. در واقع وقتی می‌گوییم دوره‌های غیررسمی به معنایی بی‌اهمیت است به همین جهت ترجیح می‌دهم از عناوین دوره‌های مدرک‌دار و گواهی‌دار استفاده کنم.»
او اضافه کرد: «به عبارت بهتر دوره‌هایی که به افراد گواهی و دوره‌هایی که به افراد مدرک می‌دهیم. دوره‌های مدرک‌دار مانند دوره‌های کاردانی، کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری و دوره‌های گواهی‌دار نیز همان دوره‌های کوتاه‌مدت است. در حوزه آموزش‌های مدرک‌دار 2300 رشته محل مهارتی را در مقطع کاردانی به واحدهای دانشگاهی ارائه شد و حالا آموزش‌های آنها 70 درصد عملی و 30 درصد نظری است.»
رئیس امور توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد بیان کرد: «فردی که وارد این دوره‌ها می‌شود بعد از دانش‌آموختگی می‌تواند مستقیما وارد بازار کار شود. برای اینکه این اتفاق بیفتد و با بازار کار آشنا شوند طرح پویش را اجرا کردیم که سال گذشته در 11 استان و واحد این طرح اجرایی شد اما در حال حاضر این طرح در کل کشور اجرایی شده و تمام واحدهای دانشگاهی طرح پویش را اجرایی می‌کنند.»
راه‌اندازی دوره‌های کاربنیان در معاونت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای
مهدوی‌نور با بیان اینکه در این طرح دانشجو همزمان با تحصیل به مراکز صنعتی یا مراکز خدماتی مراجعه کرده و همزمان کار و تحصیل می‌کند ادامه داد: «از این جهت دانشجو با مسائل کار آشنا شده و کاربرد دروس نظری و عملی را در صنعت و کار فرا می‌گیرد. در کنار آن فعالیت‌های کاربنیان را راه‌اندازی کردیم تا وقتی دانشجو نمی‌تواند به صنعت مراجعه کند در خود دانشگاه فعالیت‌هایی را به صورت کاربنیان آموزش ببیند. در این دوره‌ها دانشجو زیر نظر استاد و صنعت‌کار کار کرده و تجربه کسب می‌کند.»
او با ذکر مثالی توضیح داد: «مثلا فردی می‌خواهد دوره آموزش پرورش قارچ ببیند. اگر در این دوره کار عملی انجام ندهد عملا فقط آموزش نظری خواهد دید. یعنی آموزش‌های او کاربردی نیز نخواهد داشت. ما در کنار این آموزش‌ها، سالن‌های پرورش قارچ را راه‌اندازی کردیم تا افرادی که می‌خواهند این دوره را بگذرانند، در این سالن‌ها آموزش دیده و اداره یکی از این سالن‌ها را نیز برعهده بگیرد. در نهایت همزمان با تحصیل کار کرده و با مشکلات تولید نیز آشنا می‌شود.»
مهارت‌های مکمل شغلی به دانشجویان آموزش داده می‌شود
او خاطرنشان کرد: «در این نوع مهارت، فقط آموزش‌های حرفه‌ای را به فرد آموزش نمی‌دهیم. مثلا فردی که بخواهد آموزش قارچ فرا بگیرد فقط به او پرورش قارچ را آموزش نمی‌دهیم چون اگر این فرد بخواهد وارد بازار کار شود فرد موفقی نخواهد بود. ما به او مهارت‌هایی را که برای ورود به بازار کار نیاز دارد مانند مهارت بازاریابی، مهارت نیازسنجی بازار و... را هم آموزش می‌دهیم. در واقع مهارت‌هایی که فرد نیاز دارد تا در بازار حضور داشته باشد به او آموزش داده می‌شود که به آن مهارت‌های مکمل شغلی گفته می‌شود.»
صدور مجوز راه‌اندازی برای 113 مدرسه عالی مهارتی
رئیس امور توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد عنوان کرد: «تقریبا 85 درصد موفقیت افراد به دلیل مهارت‌های مکمل شغلی است. به همین دلیل در این معاونت مهارت‌های مکمل شغلی را نیز به افراد آموزش می‌دهیم. در دوره‌های کوتاه‌مدت، مدارس عالی مهارت را نیز داریم که تاکنون به 113 مدرسه عالی مهارتی در دانشگاه آزاد اسلامی مجوز داده و این مدارس تاسیس شده‌اند که در حوزه‌های مختلف مشغول به فعالیت هستند.»
تمرکز مدارس مهارتی در کدام استان‌ها بیشتر است؟
او در پاسخ به این سوال که این مدارس بیشتر در کدام استان‌ها هستنند توضیح داد: «این مدارس در تمام کشور توزیع شده اما استان اصفهان دارای بیشترین آمار مدارس مهارتی است. همچنین استان فارس، تهران و آذربایجان شرقی بیشترین تعداد مدارس مهارتی را به خود اختصاص داده‌اند.»
او عنوان کرد: «این مدارس چند دوره را برگزار می‌کنند که یکی از این دوره‌ها طبق سرفصل دوره‌های مدرک‌دار است که بعدا قابلیت معادل‌سازی با دوره‌های مدرک‌دار را دارد. به‌طور مثال فردی در یکی از این مدارس مهارتی دوره‌های مختلفی را آموزش دیده و بعدا می‌خواهد کاردانی یک رشته‌ای را بخواند دوره‌هایی که گذرانده که این دوره‌ها در مقطع کاردانی معادل‌سازی شده و دیگر نیاز نیست مجددا این دورس را بگذراند.»
80 مرکز مشاوره شغلی در دانشگاه آزاد فعال است
مهدوی‌نور با بیان اینکه دوره‌هایی مختص صنعت نیز در این مدارس برگزار می‌شود اضافه کرد: «درواقع صنعت به ما اعلام می‌کند که نیازمند یک دوره است و ما در مدارس خود این دوره را برگزار می‌کنیم. این دوره‌ها عملا برای بازار بوده و قابل معادل‌سازی با دوره‌های رسمی نیست.»
به گفته او طرح مراکز مدیریت مهارت‌آموزی و مشاوره شغلی نیز راه‌اندازی شده و الان حدود 80 مرکز مدیریت مهارت‌آموزی و مشاوره شغلی در این دانشگاه وجود دارد.»
او اظهار کرد: «یکی از مشکلاتی که افراد برای ورود به دانشگاه دارند این است که نمی‌دانند چه رشته‌ای را انتخاب کنند زیرا بازار کار برخی از رشته‌ها مشخص نیست. بر همین اساس مراکز مدیریت مهارت‌آموزی و مشاوره شغلی را راه‌اندازی کردیم تا افرادی که می‌خواهند وارد دانشگاه شوند در این مراکز مشاوره شده و براساس استعداد، علایق و توان هدایت شوند. به‌طور مثال ممکن است یک فرد توان یادگیری دوره‌های مهارتی یا ممکن است توانایی یادگیری دوره‌های دانشی را داشته باشد که به این دوره‌ها هدایت می‌شود. این‌ها اقداماتی است که برای دانشجویان و مهارت‌آموزان انجام دادیم.»
آیین‌نامه ارتقای مهارتی اساتید در حال تدوین است
رئیس امور توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد گفت: «برای اساتید و مدرسانی که در این دوره‌ها حضور پیدا می‌کنند نیز آیین‌نامه ارتقا در حال تدوین است. این آیین‌نامه خاص مهارتی خواهد بود و شرایط ارتقای فردی که در حوزه مهارتی کار می‌کند با کسی که در دوره دانشی فعالیت می‌کند متفاوت خواهد بود. این فرد براساس فعالیت‌های صنعتی و مهارتی سنجیده شده و ارتقا پیدا می‌کند. این آیین‌نامه باید به تصویب شورای اتقلاب فرهنگی برسد که به‌زودی ابلاغ می‌شود.»
مهدوی‌نور گفت: «این اتفاق برای اولین بار در کشور صورت خواهد گرفت که افراد به صورت مهارتی نیز ارتقا پیدا کنند و از مربی به استادکار، استادکار خبره و استادکار ماهر ارتقا پیدا کنند. آیین‌نامه این هفته به سازمان مرکزی ابلاغ شده و امیدوارم هر چه زودتر تصویب شود.»
راه‌اندازی نرم‌افزار مشکات برای رتبه‌بندی دانشکده‌ها
مهدوی‌نور در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص سند و تحول دانشگاه آزاد اسلامی نیز صحبت به میان آورد و گفت: «در سند تحول و تعالی دانشگاه مستقیما برای معاونت‌های آموزش‌های عمومی و مهارتی سه وظیفه در ردیف 37 و 38 و 39 تعیین شده است. یکی از این ردیف‌ها رتبه‌بندی دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی است. شاخص‌های رتبه‌بندی را براساس فعالیت‌هایی که در دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی انجام می‌شود مشخص کردیم و الان در حال انجام پیاده‌سازی نرم‌افزاری به نام مشکات هستیم که این نرم‌افزار به صورت اتوماتیک این رتبه‌بندی را انجام می‌دهد. تا الان رتبه‌بندی به صورت دستی بود و با راه‌اندازی مشکات تمام فعالیت‌های دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی (آموزش‌های مدرک دار) در بستر آموزش‌یار است و آموزش‌های گواهی‌دار نیز در بستر مشکات قرار گرفته و این رتبه‌بندی انجام می‌شود.
امسال سرفصل 20 دوره مهارتی بازنگری می‌شود
او اضافه کرد: «برای تجلیل از استادان مهارتی نیز آیین‌نامه حق‌الزحمه استادان مهارتی را تدوین و به هیات‌امنا ارسال کردیم که بعد از تصویب ابلاغ خواهد شد. از این پس استادان مهارتی برای حق‌الزحمه با استادان غیرمهارتی تفاوت‌هایی خواهند کرد. همچنین برای طراحی و تدوین دوره‌های مهارتی یک شورای برنامه‌ریزی و گسترش داریم. برنامه‌مان این است که در سال 1401 حدود 20 سرفصل را بازنگری کرده و به تصویب رسانده تا از سند تحول عقب نباشیم.»
نسبت به سند تحول جلوتر هستیم
رئیس امور توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد تصریح کرد: «براساس سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی در تعداد دانشکده‌های مهارتی جلو هستیم و در حوزه مدارس مهارتی نیز 20 درصد نسبت به سند تحول جلوتر هستیم. در حوزه دانشکده‌های مهارتی قبلا آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای سما را داشتیم که این آموزشکده‌ها منحل شده و دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی تاسیس شد. به جای تمام آموزشکده‌هایی که منحل شد یک دانشکده مهارت و کارآفرینی تاسیس کرده و نیروهای آموزشکده‌ها در دانشکده‌ها مشعول به کار شدند و حالا تمام فعالیت‌های مهارتی زیر نظر این دانشکده‌ها صورت می‌گیرد.»
تعداد دانشکده‌های مهارتی به 125 دانشکده می‌رسد
او توضیح داد: «در حال حاضر یک واحد مهارتی در دانشگاه آزاد داریم که همان واحد یادگار امام در شهر تهران است. درواقع واحد یادگار امام خمینی(ره) معادل واحد علوم و تحقیقات که در حوزه دانشی فعالیت می‌کند به امور مهارتی می‌پردازد. الان 113 دانشکده مهارت و کارآفرینی در دانشگاه آزاد حضور دارند که شش دانشکده نیز به شورای گسترش دانشگاه فرستادیم و بعد از تصویب این دانشکده‌ها نیز راه‌اندازی می‌شود. البته واحد مهارتی یادگار امام خمینی دارای هفت دانشکده مهارتی دارد که با راه‌اندازی این شش مدرسه تعداد دانشکده‌های مهارتی دانشگاه به 125 دانشکده خواهد رسید.»
مطالب پیشنهادی
