زهرا رمضانی-فاطمه طاری بخش، خبرنگار:حمله تروریستی به حرم شاهچراغ شیراز برای خیلی‌ها تا همیشه با عکس آرتین سرایداران در ذهن‌ها باقی می‌ماند، کودکی که در یک روز دنیایش برای همیشه خراب شد، اما در کنار پدر، مادر و برادر آرتین، 12 تن دیگر در شاهچراغ به شهادت رسیدند تا تک‌تک‌مان طمع گس نبود امنیت را مزمزه کنیم. سیدفریدالدین معصومی یکی از شهدایی است که آن شب در حرم امامزاده احمدبن‌موسی شاهچراغ به ضرب گلوله تروریست به شهادت رسید، شهیدی که تفاوتش با دیگر شهدای این حادثه را می‌توان در وجهه علمی‌اش خلاصه کرد. سیدفریدالدین معصومی که جزء دانشجویان سال‌های ابتدایی دهه 80 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌و‌تحقیقات به‌شمار می‌رفت، چند سالی را در نیوزیلند زندگی کرد تا بتواند در مقطع ارشد و دکتری رشته مهندسی مکانیک فارغ‌التحصیل شود. فردی که با توجه به جایگاه علمی‌اش نه‌تنها می‌توانست کشور محل تحصیلش را به عنوان خانه دومش انتخاب کند، بلکه امکان زندگی در دیگر کشورها را هم داشت، اما نه‌تنها ایران را انتخاب کرد بلکه در برهه‌ای که زنگ هشدار مهاجرت نخبگان و اساتید به صدا درآمده، توان علمی‌اش را در کسوت مدیرعاملی هلدینگ برق و انرژی غدیر به کار گرفت تا بتواند باری از دوش صنعت برق کشور بردارد.  شهید معصومی فارغ‌التحصیل دانشگاه کنتربری نیوزیلند با اختراع دو ربات ماهی در این کشور به‌عنوان اولین مخترع بین‌المللی ربات ماهی بهینه شناخته می‌شود، شهیدی که در رزومه علمی‌اش برنده بهترین مقاله دانشجویی در کنفرانس بین‌المللیM2VIP  در زمینه مکاترونیک و رباتیک هم دیده می‌شود، اما موفقیت‌های علمی او زمانی بیشتر به چشم می‌آید که سابقه تدریس دوساله او در دانشگاه کنتربری را مدنظر قرار دهیم، آن هم برای دانشجویی که توانسته بود در مقطع دکتری بورس دانشگاه کنتربری را بگیرد قطعا رسیدن به کرسی تدریس، موضوع مهمی به‌شمار می‌رود. در این گزارش به سراغ برخی از همکلاسی‌ها و همکاران این شهید رفتیم تا برایمان از شخصیت علمی و اخلاقی او بگویند.

شهید معصومی در هسته علمی واحد علوم‌و‌تحقیقات حضوری فعال داشت

مرتضی خلفی‌زاده، همکلاسی دوره کارشناسی شهید سیدفریدالدین معصومی به «فرهیختگان» گفت: «او ورودی سال 80 یا 81 رشته مکانیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌وتحقیقات بود و آشنایی‌ام با او به حضورش در بسیج دانشجویی این دانشگاه برمی‌گردد. او فرد دوست‌داشتنی و آرامی بود اما زمانی که صحبت می‌کرد، مشخص می‌شد که فرد دغدغه‌مند و موثری است. در جمع دوستان اهل شوخی و مزاح بود و در عین حال آرامش خودش را هم حفظ می‌کرد.»
او با بیان اینکه شهید معصومی بعد از اتمام درسش در مقطع کارشناسی، برای ادامه تحصیل به  نیوزیلند رفت، تصریح کرد: «در تمام این 21 سالی که با او در ارتباط بودم، شاهد ثبات شخصیتی در این شهید بودم، یعنی او بعد از بازگشتش به ایران هم همان فریدالدینی بود که در سال 81 در دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل می‌کرد. او هیچ‌گاه برای کسی چرب‌زبانی نکرد و به جرات می‌گویم که به هیچ عنوان اهل غیبت نبود.»

 فعالیت‌های دانشجویی باعث نشد از مباحث درسی عقب بماند

همکلاسی شهید معصومی در مقطع کارشناسی به ویژگی‌های اخلاقی او اشاره کرد و گفت: «اهل تظاهر کردن نبود و به نماز خواندن اول وقت پایبند بود. یکی از محاسنش این بود که حضورش در بسیج دانشجویی نیز به دلیل دغدغه‌اش بود. به خاطر دارم در آن ایام، دولت اصلاحات بر سرکار بود و همیشه این دغدغه را داشت که با دانشجویان حاضر درباره مسائل روز آن وقت جامعه صحبت کند، البته فعالیت‌های دانشجویی باعث نشد تا او از مباحث درسی‌اش عقب بیفتد.»  خلفی‌زاده در توضیح بیشتر این مساله اظهار داشت: «شهید معصومی در عین حالی که در بسیج دانشجویی رفت و آمد داشت، درس را به عنوان کار اصلی‌اش دنبال می‌کرد. حتی در دوره‌های مهارتی مرتبط با رشته‌اش نیز شرکت می‌کرد و همیشه جزء اولین‌ها در رشته مکانیک واحد علوم‌وتحقیقات شناخته می‌شد. موضوع قابل توجه درباره شخصیت علمی او این است که آن زمان بسیج دانشجویی هسته علمی در رشته مکانیک داشت که این شهید نیز شرکت می‌کرد. قطعا شرکت در چنین فعالیت‌هایی جزء کار فوق‌برنامه برای دانشجو حساب می‌شود اما شهید معصومی با توجه به علاقه و دغدغه‌اش در مباحث درسی، همیشه در جلسات علمی شرکت پیدا می‌کرد.»

 عرق به وطن او را به ایران بازگرداند

او با بیان اینکه مباحث علمی به حدی برای این شهید پررنگ بود که برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به  نیوزیلند رفت، ادامه داد: «پیشرفتش در مباحث علمی در دانشگاه این کشور نیز به حدی بود که توانست کرسی تدریس را از سمت دانشگاه دریافت کند، در اصل در  نیوزیلند به او به چشم یک نخبه نگاه می‌کردند. امروز هم می‌بینیم که ربات ماهی‌ای که از سوی او اختراع شده به واسطه شهادتش مورد توجه قرار گرفته که این نشان می‌دهد، شهید در مباحث علمی خوش درخشیده است.» 
همکلاسی شهید معصومی در مقطع کارشناسی تصریح کرد: «قطعا بعد از اینکه از ایران رفت، ارتباطمان کمتر شد اما هر گاه به ایران می‌آمد، اگر می‌توانستیم او را می‌دیدیم و یا تلفنی با او صحبت می‌کردیم و از این رو می‌گویم دانشگاه نیوزیلند به شدت خواهان این بود که شهید در این کشور بماند و به فعالیت‌های علمی‌اش بپردازد، اما خود او به دلیل عرقی که به کشور داشت، حتی هنگامی که هنوز مدرک تحصیلی‌اش را از دانشگاه  نیوزیلند دریافت نکرده بود به ایران برگشت و کارهای اداری‌اش را به دوستانی که در این کشور داشت، سپرد.»

در کنار دانشگاه دروس حوزوی می‌خواند

امیرحسین منصوری، همکلاسی شهید در مقطع کارشناسی درباره دوران دانشجویی گفت: «شهید معصومی در دوران دانشجویی  همانند دیگر دانشجویان بود و رفتار متمایزی نسبت به دیگران نداشت، با این حال همیشه فردی دغدغه‌مند بود و برای رفع دغدغه‌هایش تلاش می‌کرد. درست است که در دوران کارشناسی با یکدیگر بودیم، اما واقعیت این است که اوج فعالیت‌های علمی‌اش در خارج از کشور بود.»
او با بیان اینکه شهید با اختراع ربات ماهی در دانشگاه  نیوزیلند گام بزرگی در رشته خودش برداشت، اظهار داشت:  «از شرکت‌های مختلف از او تقاضای کار می‌شد که همگی نیز حقوق بالایی را پیشنهاد می‌دادند. مادر او نیز در مصاحبه‌ای گفته بود که  پیشنهادهای  بسیاری از کشورهای مختلف داشته و یا از او برای انجام فعالیت‌های علمی از سوی کشورهای مختلف دعوت می‌شد، اما او باز هم به ایران بازگشت. تصمیم گرفت که به کار در ایران مشغول باشد و در راه این کار نیز شهید شد.»
منصوری درباره مهم‌ترین ویژگی این شهید گفت: «مهم‌ترین ویژگی که او داشت، همان دغدغه‌مندی نسبت به  عرصه علم و دین‌داری بود. نکته‌ای که در زندگی او تا به الان بازگو نشده، به نظر من این است که فرید به دلیل دغدغه‌های دینی و فرهنگی خودش مدتی همزمان با دانشگاه به حوزه نیز می‌رفت. او در دوران کارشناسی در سال‌های 80 تا 85، درس‌های حوزه را نیز پیگیری می‌کرد و با علما در ارتباط بود. تحصیل او در حوزه و خواندن دروس حوزوی تاثیرات بسیار خوبی در زندگی‌‌اش داشت.»

 نسبت به کشور و نظام اسلامی احساس  وظیفه داشت

همکلاسی شهید معصومی در مقطع کارشناسی در همین زمینه افزود:  «در مصاحبه‌های مختلفی که درباره او منتشر شده نیز دیدیم که همیشه از تاکید او بر نماز صحبت شده که  شاید یکی از دلایل این موضوع مدتی باشد که در حوزه درس می‌خواند. علمای مختلفی را دید و از سر دغدغه‌مندی و تاثیرگذاری فردی و اجتماعی در واقع  دینداری خود را عمیق کرد. او در زندگی کاری خود نیز سعی می‌کرد که در هلدینگی که کار می‌کند، چنین فضایی را ایجاد کند. این موضوع به یکی از دغدغه‌های او تبدیل شده بود. بعد از این که لیسانس را گرفت در فاصله کمی به نیوزیلند رفت و تا  مقطع دکتری در آنجا درس خواند  و بعد از آن نیز برگشت و مدیرعامل بخش انرژی غدیر شد.» او به بازگشت شهید به ایران بعد از اتمام دوران تحصیلش اشاره و خاطرنشان کرد: «شهید معصومی نسبت به کشور  و نظام اسلامی احساس  وظیفه می‌کرد و مایل نبود که در نیوزیلند بماند و فقط برای تحصیل رفته بود. در سفرهایی که به ایران می‌آمد و ما او را می‌دیدیم، از این‌که گاهی در کلاس به دلیل تقابل با رژیم‌صهیونیستی حتی در حد حرف و در مواردی تقابل علمی و منطقی برای او محدودیت‌هایی ایجاد و حتی تهدیدش می‌کردند، حرف می زد. اما با تمام این موارد کاری که فکر می‌کرد درست است را انجام می‌داد.» 

موانع موجود هیچ‌گاه مانعی برای حرکت علمی‌اش نشد

محمد سالاری‌نسب، دوست و همکار شهید معصومی با بیان اینکه از دوران نوجوانانی با هم بودیم و او را می‌شناختم، گفت: «سیدفرید بسیار باحیا و عفیف بود. او در دورانی که در دانشگاه نیوزیلند درس می‌خواند، تعریف می‌کرد که با روایتی از حضرت رسول داستانی را نوشتند و در مسابقه داستان‌نویسی در دانشگاه شرکت کردند و داستان برتر شد. در زمان گرفتن جایزه بعد از امتناع از دست دادن با استاد زنی که جایزه را به او اهدا کرد، مشکلات و دلخوری‌های زیادی پیش آمد. خودش نیز می‌گفت که این مورد برای من بسیار گران تمام شد. این فضایی بود که اگر در جوهای مختلف قرار می‌گرفت، خود را حفظ می‌کرد.»
سالاری‌نسب افزود: «این عفت تنها در خارج از کشور نبود، حتی در سال‌هایی که مدیر هلدینگ بود هم با بودجه‌های چندهزارمیلیاردی و به‌عنوان مدیری جوان از کوچک‌ترین پول بیت‌المال مراقبت می‌کرد، به این موضوع توجه داشت و این عفت همیشه در زندگی او جریان داشت. نکته جالب اینکه تکیه‌کلامش این بود که به دیگران می‌گفت وقتت را نمی‌گیرم و هیچ‌گاه نیز کسی را معطل نمی‌کرد.»
او با بیان اینکه شهید معصومی فردی بسیار پرتلاش بود، اظهار داشت: «به‌خاطر دارم او قبل از اینکه به نیوزیلند برود، در دوران تحصیلش در مقطع کارشناسی، قاری قرآن بوده و حتی سطوح مقدماتی دروس حوزوی را همزمان با دانشگاه می‌خواند، حتی بعد از بازگشت از نیوزیلند دوره‌ای به خواندن این دروس حوزوی ادامه داد.»

 ماجرای تهدیدی که تبدیل به فرصت شد

دوست شهید معصومی درباره پشتکارش و تبدیل محدودیت به فرصت‌ها بیان داشت: «معصومی درطول دوران زندگی‌اش با موانع بسیاری روبه‌رو بود اما هیچ مانعی جلودار او نبود. زمانی به من می‌گفت که در پروژه ربات ماهی نیاز به سرب داشت. برای خرید سرب رفته بود که فروشنده به او گفت چون ایرانی و تروریستی به تو سرب نمی‌فروشیم، چون می‌توانی با آن گلوله درست کنی. این موضوع باعث شد که او از این حرف به‌نفع اختراع خود استفاده کرد؛ چراکه بعد از مدتی به این نتیجه رسید که اگر ربات را به‌صورت گلوله بسازد انعطاف بیشتری خواهد داشت و درنهایت نیز توانست اختراعش را به ثبت برساند.»
سالاری‌نسب خاطرنشان کرد: «او شخصیتی فروتن داشت و این را زمانی متوجه شدم که رزومه علمی‌اش را دیدم، درحالی‌که می‌بینیم بسیاری از افراد حتی کوچک‌ترین کارهایشان را نیز فریاد می‌زنند، درمقابل شهید تنها زمانی از خودش صحبت می‌کرد که ضرورت داشت یا می‌خواست با حرف‌هایش به پیشرفت کشور کمک کند، در غیر این صورت هیچ‌گاه از فعالیت‌هایی که داشت حرفی به میان نمی‌آورد.»