ناکامی نسل طلایی انگلیس در مربیگری

سیامک خاجی، خبرنگار:وقتی سوت پایان دیدار استون‌ویلا برابر فولام به صدا درآمد تقریبا همه هواداران تیم شهر بیرمنگام مطمئن بودند که آخرین حضور استیون جرارد روی نیمکت این تیم است و سرمربی جوان این تیم با شکستی که در این دیدار به دست آورده است، آینده‌ای در باشگاه ندارد. پس از این دیدار و شکست 3 بر صفر شاگردان جرارد که برای آنها که خطر سقوط را حس می‌کنند و در رتبه هفدهم جدول قرار دارند نتیجه بسیار بدی بود مدیران باشگاه در بیانیه‌ای کوتاه اعلام کردند که با هافبک سابق لیورپول و تیم ملی انگلیس قطع همکاری کرده‌اند و به‌زودی سرمربی جدید تیم معرفی خواهد شد. این اتفاق در حالی رخ داد که جرارد تنها 11 ماه پیش بود که به‌عنوان جانشین دین اسمیت در این باشگاه انتخاب شد و در کمتر از یک‌سال اخراج شد. در حالی که گفته می‌شود مدیران باشگاه به دنبال جلب رضایت مائوریتسیو پوچتینو آرژانتینی برای قبول این مسئولیت هستند اما معلوم نیست آیا سرمربی سابق تاتنهام و پاری‌سن‌ژرمن حضور در این تیم متوسط انگلیسی را قبول خواهد کرد یا نه. استون‌ویلا در بازی بعدی خود روز یکشنبه به مصاف برنتفورد می‌رود و هنوز مشخص نیست چه کسی قرار است در این دیدار هدایت تیم را برعهده داشته باشد. 
جرارد پس از توافق مدیران باشگاه با قراردادی سه سال‌و‌نیمه به ارزش هر فصل 5. 5 میلیون پوند امضا کرد تا پس از دورانی موفق در گلاسگو رنجرز نخستین تجربه‌اش در یک تیم لیگ برتر را داشته باشد. اما این حضور در کمتر از یک سال و با عملکردی نه‌چندان خوب در این باشگاه که خریدهای نسبتا خوبی هم در این مدت انجام داده است، به پایان رسید. جرارد البته شروع خوبی در ویلاپارک داشت و در 6 بازی نخست خود به 4 برد دست پیدا کرد اما در طول سال 2022 در دیدارهای لیگ برتری خود از 31 مسابقه تنها 32 امتیاز کسب کرد تا روند بسیار ضعیفی داشته باشد. 
آنها در تابستان امسال 52 میلیون پوند برای خریدهای جدید خود هزینه کردند اما در حال حاضر تنها به دلیل تفاضل گل بهتر، از منطقه سقوط فاصله گرفته‌اند و با این روند سقوط آنها اصلا بعید نیست. به همین دلیل ناسف ساویریس و وس ادنس، دو مالک میلیاردر باشگاه تصمیم به انجام تغییراتی روی نیمکت تیم خود گرفتند تا شاید از این وضعیت خارج شوند. در چنین اوضاعی آنها به سراغ مربیان گران‌قیمت فوتبال اروپا رفته‌اند و گفته می‌شد یکی از اصلی‌ترین اهداف آنها به خدمت گرفتن توماس توخل آلمانی بود که پس از برکناری از مربیگری چلسی فعلا بیکار و در دسترس است. البته ظاهرا این مربی آلمانی تمایلی برای قبول کردن این پیشنهاد ندارد و به همین دلیل مالکان تیم به سراغ دیگر گزینه در دسترس یعنی پوچتینو رفته‌اند که در تاتنهام عملکردی بسیار خوبی داشت و شناخت بسیار زیادی از فوتبال جزیره دارد. در این میان مهم‌ترین مشکل تیم این است که در این شرایط شاید کمتر مربی نامداری حاضر شود هدایت تیمی را برعهده بگیرد که در منطقه خطر قرار دارد و شاید در انتهای فصل بخشی از تقصیرات سقوط احتمالی به پای آنها نوشته شود. 
جرارد که به‌خوبی می‌داند در هفته‌های پایانی حمایت هواداران تیم را نیز از دست داده بود درباره شکست برابر فولام می‌گوید: «نتیجه بسیار بدی بود و قبول می‌کنم که بد کار کردیم و هواداران را نیز ناراحت و ناامید کردیم. شب بسیار سختی در دوران مربیگری من بود اما من یک مبارزم و هرگز ناامید نمی‌شوم.» جرارد البته به‌خوبی می‌داند که بخش عمده‌ای از این ناکامی به تصمیمات خودش در این تیم برمی‌گردد. او در ژانویه سال قبل با انتقالی قرضی فیلیپه کوتینیو را به ترکیب نفراتش اضافه کرد و پس از اینکه این هافبک برزیلی که با او در لیورپول همبازی هم بود در چند بازی عملکرد قابل قبولی ارائه کرد در انتهای فصل قراردادش را با 17 میلیون پوند دائمی کرد اما در فصل جدید نمایش خوبی نداشته و هنوز گل یا پاس گل در کارنامه‌اش ثبت نشده است. یکی دیگر از اتفاقاتی که باعث افت شاگردان جرارد شد، جدایی مایکل بیل، دستیار او که در تابستان هدایت کوئینز پارک رنجرز را برعهده گرفت، بود که نقش مهمی در طراحی تمرینات داشت و همچنین به‌نوعی مغز متفکر تیم جرارد بود. 
اسطوره قرمزها در حالی از سمتش برکنار شد که پس از روزهای درخشانی که در گلاسگو داشت از او به‌عنوان یکی از مدعیان جدی جانشینی یورگن کلوپ در لیورپول پس از پایان قرارداد این مربی آلمانی نام برده می‌شد. 
جرارد نخستین بازیکن از نسل طلایی بازیکنان انگلیسی در ابتدای قرن جدید میلادی نیست که در دوران مربیگری نتوانسته چندان موفق عمل کند و به‌خصوص در لیگ برتر انگلیس عملکردی ناامیدکننده از خود به جای گذاشت. پیش از او چندین ستاره نامدار از تیمی که انگلیسی‌ها امید زیادی به موفقیت آنها در تورنمنت‌های مهم داشتند و البته درنهایت هم به‌عنوانی دست پیدا نکردند وارد دنیای مربیگری شدند که بیشتر آنها خیلی زود متوجه شدند که ورودشان به این عرصه آینده چندان خوبی برایشان نخواهد داشت. در ادامه نگاهی به عملکرد برخی از آنها خواهیم داشت. 

پل اسکولز
هافبک درخشان سال‌های قبل منچستریونایتد و تیم ملی انگلیس که با توجه به هوش بسیاری که در فوتبالش نشان داده بود انتظار می‌رفت تا به یک مربی خوب هم تبدیل شود اما او زمانی که تصمیم به این کار گرفت خیلی زود متوجه شد بهتر است در بخش دیگری از فوتبال به کارش ادامه دهد. او ابتدا در سال 2014 به همراه همبازیان سابقش در یونایتد از جمله گری و فیل نویل، گیگز، و نیکی بات تیم سالفورد سیتی که در دسته‌های پایین فوتبال انگلیس حضور داشت را خریدند و خودش هم مدتی به‌عنوان مربی موقت در این تیم مشغول به کار شد که عملکرد چندان خوبی نداشت و درنهایت هم از این سمت کنار رفت. او مدتی به کارهای مدیریتی و کارشناسی فوتبال مشغول بود تا دوباره در سال 2019 با دریافت پیشنهاد از تیم دسته دومی اولدهام سیتی هدایت این تیم را برعهده گرفت اما تنها پس از 31 روز و در حالی که در 7 بازی فقط یک برد کسب کرده بود از سمتش کنار رفت تا این بار هم دوران مربیگری‌اش کوتاه باشد و به این ترتیب او متوجه شد که بهتر است دیگر این کار را دنبال نکند. اسکولز این روزها دوباره به کار کارشناسی در شبکه‌های تلویزیونی مشغول است و حتی به‌عنوان دستیار هم در تیمی مشغول به کار نشد. 

گری نویل
هم‌تیمی اسکولز که هم در تیم باشگاهی و هم در تیم ملی بارها در کنار هم بازی کردند در دسامبر سال 2015 در اتفاقی دور از انتظار به‌عنوان سرمربی تیم والنسیا انتخاب شد. این در حالی بود که نویل پیش از آن هرگز به‌عنوان سرمربی روی نیمکت هیچ تیمی حضور نداشت. نویل که با حضور در کلاس‌های مربیگری و دریافت مدرک حرفه‌ای یوفا ظاهرا تصمیم جدی برای مربیگری داشت در سال 2012 به‌عنوان یکی از دستیاران روی هاجسون در تیم ملی انگلیس مشغول به کار شد اما وقتی در سال 2015 تیم اسپانیایی اعلام کرد که با این مدافع راست سابق قرارداد امضا کرده است بسیاری متعجب شدند. رسانه‌های اسپانیایی از همان روز‌های نخست از این انتخاب انتقاد کردند و آن را زیر سوال بردند. نویل در نخستین حضورش روی نیمکت این تیم در لیگ قهرمانان با دو گل به لیون باخت و همین باخت برای حذف آنها از دور گروهی کافی بود و این تیم با قرار گرفتن در رتبه سوم، به لیگ اروپا رفت. شاگردان نویل در حالی که 8 بازی خود را بدون برد پشت سر گذاشته بودند در دیدار رفت نیمه‌نهایی جام حذفی به مصاف بارسا رفتند و با 7 گل باختند تا انتقادات از او به اوج برسد و هواداران به‌شدت از این انتخاب انتقاد کنند. اگر چه شاگردان او در بازی برگشت یک – یک به تساوی رسیدند اما باز هم شرایط برای این مربی انگلیسی بهتر نشد. بالاخره در 13 فوریه سال 2016 او نخستین برد خود را برابر اسپانیول جشن گرفت اما روند نزولی تیم باعث شد تا در 30 مارس 2016 و تنها پس از 4 ماه حضور روی نیمکت این تیم از سمتش برکنار شود. تیم او در 16 بازی لیگ فقط سه برد به دست آورد و در هیچ مسابقه‌ای هم نتوانست کلین‌شیت کند. به این ترتیب دوران مربیگری نویل هم خیلی زود به پایان رسید و او هم به سراغ کارشناسی در برنامه‌های تلویزیونی رفت. 

جان تری
کاپیتان سال‌های دور چلسی و تیم ملی انگلیس در قلب خط دفاعی این دو تیم مدت‌ها به‌عنوان سدی نفوذناپذیر نامش را مطرح کرده بود و قدرت رهبری او در زمین نشان از ظهور یک مربی خوب در سال‌های بعد داشت اما برخی حواشی و همچنین حضور نه‌چندان موفق به‌عنوان دستیار در استون‌ویلا باعث شد تا نتواند موفقیت چندانی کسب کند. تری در استون‌ویلا بازنشسته شد و در همین تیم تجربه مربیگری خود را آغاز کرد. در سال 2018 دین اسمیت هدایت این تیم را برعهده گرفت و تری را نیز به‌عنوان یکی از دستیارانش انتخاب کرد و تا سال 2021 هم در این سمت به کارش ادامه داد اما با وجود اینکه آنها به کمک هم موفق شدند تا تیم را به لیگ برتر برسانند اما در نهایت پس از چند نتیجه ضعیف در این رقابت‌ها از سمت خود کنار رفتند. تری همواره از اسمیت به‌عنوان کسی که نقش زیادی در مربیگری او داشته نام برده است. او از ابتدای سال جاری میلادی به چلسی برگشت اما فعلا در تیم‌های پایه این تیم مشغول به کار است و هنوز نتوانسته به‌عنوان سرمربی در تیمی مهم مشغول به کار شود. 

اسکات پارکر
پارکر هم به‌عنوان یک هافبک جنگنده در میانه میدان برای چلسی، نیوکاسل، وستهام و تاتنهام بازی کرده است و البته در تیم ملی با توجه به حضور بزرگانی چون اسکولز، جرارد و لمپارد کمتر فرصت بازی پیدا کرد. او در سال 2017 با پیراهن فولام از فوتبال خداحافظی کرد و خیلی زود به‌عنوان سرمربی تیم زیر 18‌ساله‌های تاتنهام منصوب شد تا نشان دهد که‌انگیزه زیادی برای این شغل دارد. پارکر مدتی بعد هدایت فولام را برعهده گرفت و توانست این تیم را به لیگ برتر برساند اما حضور او و تیمش در این رقابت‌ها تنها یک فصل دوام داشت و دوباره فصل بعد با قرار گرفتن در بین سه تیم انتهای جدول به لیگ چمپیونشیپ برگشتند. به این ترتیب او که تیمش از 5 هفته مانده به پایان لیگ سقوطش قطعی شده بود از سمت خود کنار رفت و راهی دیگر تیم حاضر در این لیگ یعنی بورنموث شد. در این تیم هم او شروع بسیار خوبی داشت و توانست تیمش را از همان هفته‌های ابتدایی به‌عنوان مدعی صعود به لیگ برتر مطرح کند. در نهایت او در انتهای فصل ماموریتش را به‌خوبی انجام داد و تیم به لیگ برتر رسید. مدیران باشگاه تصمیم گرفتند در لیگ برتر هم با پارکر حاضر شوند اما او در این فصل شروعی ناامیدکننده داشت و با 3 باخت در 4 هفته ابتدایی که آخرین مورد آن هم باخت عجیب و تحقیرآمیز 9 بر صفر برابر لیورپول بود که سند اخراج او را امضا کرد. به این ترتیب او در دومین برهه حضورش در لیگ برتر هم ناکام بود و به نظر می‌رسد بیشتر متخصص آوردن تیم‌ها به این رقابت‌ها باشد. 

فرانک لمپارد
دیگر هافبک میانی انگلیسی‌ها که در کنار جرارد دو هافبک درخشان نسل خود بودند که البته در تیم ملی هیچ‌گاه نتوانستند موفقیتی در کنار هم کسب کنند. کاپیتان سابق چلسی که پس از جدایی از این تیم راهی منچسترسیتی شد و نهایتا فوتبالش را در نیویورک سیتی آمریکا به پایان برد در سال 2018 و با قراردادی سه ساله روی نیمکت دربی کانتی در لیگ چمپیونشیپ نشست و اگر چه در نخستن فصل خود با این تیم نتایج قابل قبولی کسب کرد و نهایتا هم تیم را به مرحله پلی‌آف رساند که در نیمه نهایی لیدز یونایتد را با مارچلو بیلسا شکست داد اما در فینال به استون‌ویلا باختند و به لیگ برتر نرسیدند. عملکرد خوب لمپارد در این فصل سبب شد تا آبراموویچ، مالک آن زمان چلسی به سراغ او برود و هدایت تیمی که پنجره نقل و انتقالاتی‌اش بسته بود را به او سپرد. 
لمپارد با قراردادی سه‌ساله روی نیمکت این تیم نشست تا نخستین مربی انگلیسی دو دهه اخیر آبی‌ها باشد. شروع او با تیمش با شکست 4 بر صفر برابر منچستریونایتد همراه بود اما به‌تدریج نتایج بهتر شد. در نهایت در‌حالی‌که بیشتر از بازیکنان جوان و استعدادهایی که در آکادمی باشگاه رشد کرده بودند استفاده می‌کرد موفق شد چلسی را در بین 4 تیم برتر لیگ قرار داده و سهمیه لیگ قهرمانان را کسب کند. در تابستان مالک روس باشگاه بودجه خوبی دراختیار او برای خرید نفرات جدید قرار داد اما با وجود شروع خوب در ابتدای فصل اما در ماه ژانویه 2021 پس از اینکه از 8 بازی خود در لیگ تنها 2 برد کسب کرد از سمتش برکنار شد تا توماس توخل جانشین او شود. لمپارد مدتی بعد هدایت اورتون را برعهده گرفت اما در این تیم هم روندی نزولی را به دنبال داشت که در نهایت آنها را در خطر سقوط قرار داد اما در هفته پایانی بازی 2 بر صفر باخته برابر کریستال پالاس را 3 بر 2 بردند و در لیگ ماندگار شدند. تیم او در فصل جدید هم هنوز نتوانسته انتظارات هواداران را برآورده کند و اگر چه لمپارد به نسبت هم‌نسلان خودش عملکرد بهتری در مربیگری داشته اما هنوز نتوانسته موفقیت مهمی در تیم‌هایش کسب کند. 

جاناتان وودگیت
مدافع انگلیسی که سابقه بازی در لیدز، نیوکاسل، تاتنهام و رئال‌مادرید را در کارنامه دارد پس از بازنشستگی تصمیم گرفت وارد دنیای مربیگری شود و ابتدا در میدلزبورو و سپس در بورنموث در لیگ چمپیونشیپ ر مشغول‌به‌کار شد اما در هر دو تیم نتوانست نتایج قابل‌قبولی کسب کند و در پس از اینکه در سال 2021 از هدایت بورنموث برکنار شد دیگر هدایت تیمی را برعهده نگرفته است.