زندان اوین آتش گرفت. این خبری بود که شنبهشب فضای رسانهای را در بهت فرو برد. آنچه بیش از انتشار اخبار ضدونقیضی که در ساعات اولیه وقوع حادثه منتشر میشد جلب توجه کرد، ورود رئیسجمهور آمریکا به ماجرا و بهرهبرداری از اتفاق رخداده بود. در شرایطی که فراخوان اغتشاش سراسری برای روز شنبه با استقبال روبهرو نشده بود انتشار خبر آتشسوزی در زندان اوین در ساعات پایانی 23 مهرماه نهتنها قدرت این را داشت تا مضحکه شدن فراخوانهای فانتزی و غیرواقعی جریان معاندان را به حاشیه ببرد، بلکه باعث شد جو بایدن نیز هیجانزده وارد کارزار شده و با اظهار شادمانی از ماجرای رخداده بگوید: «باید اعتراف کنم از شجاعت مردان و زنانی که به خیابانها آمدهاند، شگفتزده شدهام.» او در ادامه با سخنانی تهدیدآمیز مدعی شد: «این روند تا مدتهاى بسیار طولانى متوقف نمىشود.» این نخستینبار نیست که مقامات آمریکایی با گیر افتادن در دام جوسازی رسانههای خود ذوقزده شده و در حمایت از اغتشاشگران ایران اعلام موضع رسمی میکنند، اما درنهایت این دیوار واقعیت جامعه ایران است که سرنوشت شکستخورده سیاستهای ضدایرانی آمریکا را تکرار میکند.
ماجرای اوین به نقل از قوه قضائیه
بعد از انتشار چند خبر تاییدنشده درباره کشته شدن زندانیان فراری حین عبور از میدان مین و انفجار چند مین، نهایتا مرکز رسانه قوه قضائیه فرمان خبررسانی را در دست گرفت تا بیش از این رسانههای رسمی و غیررسمی به انتشار اخبار تاییدنشده دامن نزنند. مطابق گزارشی که این مرکز منتشر کرده است در پی درگیری شنبهشب بین برخی از زندانیان بند ویژه سرقت و محکومیتهای مالی زندان اوین و آتشسوزی پیشآمده در کارگاه خیاطی این زندان ۴ نفر از زندانیان بر اثر استنشاق دود ناشی از آتشسوزیها درگذشتند و ۶۱ زندانی نیز مجروح شدند. هر ۴ زندانی فوتشده جزء محکومان ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی میکردند. مطابق این گزارش حال 4 زندانی نیز وخیم گزارش شده است. گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه همچنین خبر از این میدهد که در جریان درگیری و آتشسوزی شنبهشب زندان اوین تعدادی از زندانیان جرایم خشن و خطرناک، قصد فرار از زندان را داشتند که با توجه به تمهیدات حفاظتی اتخاذشده موفق به فرار نشدند. در پایان گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه تاکید شده شرایط زندان اوین از نیمهشب گذشته(نیمهشب یکشنبه) عادی است و امکان تماس زندانیان با خانواده از همان شب و ساعتی پس از اطفای حریق فراهم شده تا نگرانیهای احتمالی رفع شود.
احتمال خرابکاری
بعد از انتشار خبر آتشسوزی زندان اوین در یکشنبه نسبتا آرام که کاملا برخلاف میل جبهه آشوبطلبان بود، برخی این احتمال را مطرح کردند که حادثه زندان اوین در یک اقدام برنامهریزیشده توسط نیروهای تحت امر معاندان رخ داده تا خوراک رسانهای مناسب برای هشتگسازیهای هیجانی تامین شود و حتی برخی نیز با اشاره به این امر دعوای رخداده را هم تبانی و ازپیشطراحی شده قلمداد کردند. اگرچه دادستان تهران این احتمال را رد کرده و گفته است «اساسا بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی که آتش و درگیری آنجا رخ داده جداست و فاصله دارد»، اما سابقه اقدامات خرابکارانه گروهکهایی که تجربه تاریخی مشابهی را خلق کردهاند این احتمال را همچنان پررنگ نگه میدارد.
روایت تاریخی از خرابکاری در زندان
ایرج مصداقی، از اعضای سابق سازمان مجاهدین خلق و از منتقدان فعلی منافقین در کتاب خاطراتش به نام «نه زیستن، نه مرگ» علنا به این موضوع اشاره دارد که از یک طرف بچههای تشکیلات زندان در مرخصیها با عناصر سازمان ارتباط میگرفتند و از طرف دیگر پیکهای سازمان از خارج کشور به ایران آمده و با تلاش برای دستگیر شدن، خود را به زندان رسانده و خط و خطوط لازم را به تشکیلات داخل بندها میدادند. ابراهیم خدابنده، از اعضای جداشده مجاهدین خلق که سالها در ارتباط با شخص مسعود رجوی بود، درباره تشکیلات زندان و نقش آنها در عملیات موسوم به فروغ جاویدان در گفتوگو با مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفته است: «...در آن دوران سازمان میگفت که نفراتش در زندان تشکیلات دارند، تشکیلاتشان هم وصل است. مثلا سازمان در عراق یک موزه داشت و در این موزه مثلا تسبیح با هسته خرما درست شده بود که گفته میشد این هسته خرما توسط مسئولان تشکیلات ما در زندان برای مسعود رجوی درست شده و فرستاده شده است. نامهها و اخبار زندان از طریق ملاقات خانوادهها تبادل میشد و تشکیلاتی آنجا بود.»
از آنجایی که همچنان برخی وابستگان به جریان منافقین در کشور حضور داشته و مطابق رویکرد تروریستی پیشکسوتان آلبانینشین خود مترصد فرصتی برای ایجاد آشوب در کشور هستند و سابقه تشکیلاتی آنها نیز برنامهریزی برای سوءاستفاده از محیط زندان را نشان میدهد فکر کردن به این گزاره که شاید اتفاق رخداده در زندان اوین اقدامی از پیش برنامهریزیشده باشد امری غیرمنطقی به نظر نمیرسد و برای تایید یا رد آن باید منتظر گزارشهای تکمیلی مقامات رسمی از اتفاق روز شنبه ماند.