یک درصد ثروت جهان برای ۵۳ درصد دنیا

مهدی عبداللهی، خبرنگار:پس از بحران مالی 2008 موسسه تحقیقاتی کردیت سوئیس (CSRI) با هدف مطالعه تحولات اقتصادی بلندمدت که تأثیری جهانی در داخل و خارج از صنعت خدمات مالی دارند تأسیس شد. این موسسه بر اساس داده‌های اختصاصی منحصربه‌فردی از بانک‌های سراسر جهان و با همکاری متخصصان برجسته خارجی گزارش‌هایی تهیه می‌کند که مشهورترین آنها، گزارشی تحت‌عنوان «ثروت جهانی» است. این گزارش که از سال 2010 به‌صورت سالانه منتشر می‌شود، آخرین آن که سیزدهمین گزارش ثروت جهانی است، اخیرا منتشر شده است. براساس گزارش موسسه کردیت، تا پایان سال 2021، ثروت جهانی درمجموع به حدود 464 هزار میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال 2020 افزایش 9.8 درصدی را نشان می دهد. همچنین با کنار گذاشتن تغییرات نرخ ارز، مجموع ثروت جهانی 12.7 درصد رشد کرده که سریع‌ترین نرخ رشد سالانه ثروت ثبت‌شده از ابتدای قرن تاکنون است. گزارش حاضر حکایت از توزیع نابرابر ثروت به نفع گروه اندکی از جمعیت جهان دارد، به طوری‌که 62.5 میلیون نفر معادل 1 درصد از جمعیت مالک 48 درصد ثروت جهان است. این افراد عمدتا در 20 کشور زندگی می کنند که تعداد زیادی از آنها در آمریکا، چین و چند کشور زندگی می کنند. در مقابل این افراد، حدود بیش از 53 درصد از جمعیت جهان تنها مالک 1.1 درصد ثروت هستند. 

ثروت جهان به 464 هزار میلیارد دلار رسید
طی سال 2020 ثروت خانوارها در دنیا به‌دلیل بی‌ثباتی ناشی از شیوع کرونا، به‌طور قابل توجهی کاهش یافت. اما طی سال 2021 انتظار کاهش شدید فعالیت‌ها و همچنین رشد اقتصادی و تجارت باعث شد که قیمت سهام شرکت‌ها سقوط کند و ثروت خانوارهای جهانی بین ژانویه تا مارس سال 2020 حدود 4.4 درصد کاهش یابد. با این‌حال، واکنش‌های پیشگیرانه دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به ثبات بازارهای مالی کمک کرد و این امکان را فراهم کرد که ضررهای اولیه ثروت خانوار تا اواسط سال 2021 تا حد زیادی معکوس شود. حمایت مالی سخاوتمندانه‌ای که در بسیاری از کشورهای پیشرفته ازجمله آمریکا به خانوارها داده شد، همراه با نرخ بهره پایین‌تر و کاهش مصارف خانوارها (عمدتا هزینه‌های سفر و گردشگری و رفت‌‌وآمد)، پس‌انداز خانوارها را تقویت کرد و زمینه افزایش قیمت سهام و قیمت مسکن را ایجاد کرد که منجر به افزایش قابل توجه ثروت خانوار در سراسر جهان شد. درمجموع با اقدامات دولت‌ها و ترمیم رشد اقتصادی کشورها و رشد دارایی‌های مالی و بازارهای مالی طی سال 2021 میزان ثروت خانوارها در جهان رشد قابل توجهی داشته است. 
 موسسه تحقیقاتی کردیت‌ سوئیس (Credit Suisse) سیزدهمین گزارش خود از ثروت جهانی را اخیرا منتشر کرده است. این گزارش نشان می دهد ثروت جهانی طی سال 2021 به 463 هزار و 600 میلیارد دلار رسیده که نسبت به پایان سال 2020 حدود 9.8 درصد (معادل 41.4 هزار میلیارد دلار) افزایش داشته است. این گزارش همچنین نشان می‌دهد افزایش نرخ دلار آمریکا موجب شده در سال 2021 ثروت جهانی 2.9 درصد کاهش یابد که با کنارگذاشتن تغییرات نرخ ارز، کل ثروت جهانی 12.7 درصد در سال 2021 رشد پیداکرده که سریع‌ترین نرخ سالانه ثبت شده است. درخصوص سال 2022 موسسه کردیت تاکید کرده است تولید ثروت در سال جاری در معرض چالش‌های مستمر اقتصادی قرار گرفته است و قطعا تورم گسترده جهانی و جنگ روسیه و اوکراین و سایر تحولات ناشی از افزایش نرخ بهره در آمریکا و اروپا تاثیر قابل توجهی بر ثروت جهان در سال جاری خواهد گذاشت. 

ثروت آمریکای شمالی 67 برابر آفریقا 
براساس گزارش موسسه تحقیقاتی کردیت‌ سوئیس (Credit Suisse) از کل ثروت 464 هزار میلیارد دلاری جهان در سال 2021، حدود 158 هزار و 199 میلیارد دلار آن در آمریکای شمالی متمرکز شده است. این میزان معادل 34 درصد از کل ثروت جهان است. نکته قابل تامل اینکه، آمریکای شمالی درحالی سهم 34 درصدی از ثروت جهان را دارد که سهم این قاره از کل جمعیت جهان حدود 7.6 درصد است. اروپا با 106 هزار و 330 میلیارد دلار و سهم نزدیک به 23 درصدی از ثروت جهان، 9.5 درصد جمعیت دنیا را در خود جای داده است. چین با 85 هزار و 107 میلیارد دلار سهم 18.4 درصدی از ثروت و سهم 17.9 درصدی از جمعیت جهان را دارد. آسیا و اقیانوسیه (بدون چین و هند) با 81 هزار و 319 میلیارد دلار ثروت سهم 17.5 درصدی از جمعیت و سهم 24.5 درصدی از جمعیت جهان را داراست. هند با 14 هزار و 225 میلیارد دلار و سهم 2.7 درصدی از ثروت، 17.7 درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده است. آمریکای لاتین با 12.6 هزار میلیارد دلار ثروت و سهم 2.7 درصدی از ثروت جهان، 5.5 درصد جمعیت جهان را به‌خود اختصاص داده است. قاره آفریقا نیز با 5 هزار و 808 میلیارد دلار ثروت و سهم 1.3 درصدی از ثروت جهان، حدود 17.4 درصد از جمعیت جهان را درخود جای داده است. آنطور که آمارهای موسسه کردیت‌ نشان می‌دهد توزیع ثروت در جهان به‌شکل بسیار نابرابر و ناعادلانه صورت‌گرفته است؛ به‌طوری‌که قاره آفریقا درحالی 2.3 برابر آمریکای شمالی جمعیت دارد که تنها 1.3 درصد از ثروت را به‌خود اختصاص داده است؛ درحالی‌که آمریکای شمالی مالک 34 درصد از ثروت جهان است. 
یکی دیگر از آمارهای موسسه کردیت، الگوی تفکیکی ثروت خانوارها براساس ثروت سرانه (wealth per adult) است، طبق این آمارها در سال 2021، ثروت سرانه عبارت است از ثروت به‌ازای هر بزرگسال که با ثروت به‌ازای هرفرد (wealth per capita)  متفاوت است. همان‌طور که در بخش مناطق جغرافیایی یا قاره‌ها گفته شد، در اینجا نیز نابرابری کاملا مشهود است، چراکه آمارها نشان می‌دهد درحالی در سال 2021 ثروت سرانه به ازای هر بزرگسال در جهان به 87 هزار و 489 دلار رسیده که این رقم برای بزرگسالان ساکن آمریکای شمالی حدود 560هزار و 846 دلار، در اروپا 180هزار و 275 دلار، در چین 76 هزار و 639 دلار، در آسیا و اقیانوسیه حدود 64هزار و 700 دلار، در آمریکای لاتین حدود 27هزار و 717 دلار، در هند حدود 15هزار و 535 دلار و در قاره آفریقا نیز حدود 8‌هزار و 419 دلار است. طبق این آمارها بخش زیادی از ثروت جهانی عمدتا در آمریکای شمالی متمرکز شده است؛ چراکه سرانه ثروت بزرگسالان آمریکای شمالی 6.4 برابر میانگین سرانه ثروت بزرگسالان در جهان، 66.6 برابر میانگین آن در آفریقا، 36 برابر هند، 20 برابر آمریکای لاتین، 8.7 ‌برابر آسیا و اقیانوسیه، 7.3 برابر چین و 3 ‌برابر اروپاست. 

اروپا بازنده بزرگ سال 2021 
بررسی میزان تغییرات ثروت کل در سال 2021 نیز وضعیت قابل تاملی را نشان می‌دهد؛ ثروت کل در سال 2021 درحالی رشد 9.8 درصدی را تجربه کرده که این‌میزان در آمریکای شمالی نسبت به پایان سال 2020 رشد 15.5 درصدی داشته است. پس از آن، در چین رشد 15.1 درصدی؛ در هند رشد 12 درصدی، در آمریکای لاتین رشد 10.5 درصدی، در آفریقا رشد 7.7 درصدی، در آسیا و اقیانوسیه رشد 5.6 درصدی و در اروپا رشد 1.5 درصدی داشته است. سرانه ثروت به‌ازای هر بزرگسال نیز طی سال 2021 روند جالبی را به‌خود دیده است؛ به طوری‌که این‌میزان درحالی در کل جهان 8.4 درصدی را به‌خود دیده است که این‌میزان در آمریکای شمالی نسبت به سال 2020 رشد 14.7 درصدی را تجربه کرده است. در چین این میزان رشد 14.5 درصدی داشته، در هند 10.1 درصد، در آمریکای لاتین 8.9 درصد، در آفریقا 4.7 درصد، در آسیا و اقیانوسیه 4 درصد و در اروپا تنها 1.5 درصد بوده است. درخصوص چین و هند استدلال این است که رشد اقتصادی در این کشورها و به‌ویژه در چین کمترین آسیب را از شیوع کرونا به‌خود دیده است. در آمریکای شمالی بهبود شرایط اقتصاد جهانی سرعت رشد اقتصادی در قاره را تسریع بخشیده است. در اروپا تورم و کاهش ارزش پول‌های ملی، افزایش قیمت انرژی و کاهش رشد اقتصادی و همچنین کاهش ارزش دارایی‌های مالی ازجمله مهمترین دلایلی است که شاید بتواند دلیل رشد ناچیز ثروت در قاره را توضیح دهد.

یک درصد جمعیت مالک 48 درصد ثروت جهان
گزارش موسسه کردیت‌ آمار قابل تامل دیگری نیز از توزیع ثروت در جهان دارد. طبق این گزارش، 62.5 میلیون نفر از جمعیت بزرگسال جهان که معادل 1.2 درصد از کل جمعیت بزرگسال جهان را شامل می‌شود، با ثروت 222 هزار میلیارد دلاری خود، سهم 47.8 درصدی از کل ثروت دنیا را دارند. محدوده میانگین ثروت این گروه بالای 1 میلیون دلار است. در طبقه دوم، 627 میلیون نفر از جمعیت بزرگسال جهان که معادل 11.8 درصد از جمعیت بزرگسالان را شامل می‌شود 176 هزار و 500 میلیارد دلار ثروت دارد که این میزان معادل بیش از 38 درصد کل ثروت دنیاست. محدوده ثروت این افراد 100 هزار تا 1 میلیون دلار است. در طبقه سوم، حدود 1 میلیارد و 791 میلیون نفر از بزرگسالان جهان قرار می‌گیرند که این افراد  سهم 33.8 درصدی از جمعیت جهان و سهم 13 درصدی (60 هزار و 400 میلیارد دلار ثروت) از ثروت جهان را دردست دارند. محدوده میانگین ثروت در این طبقه 10 هزار تا 100 هزار دلار است. در طبقه چهارم و آخر که کمترین ثروت را به‌خود اختصاص داده‌اند، 2 میلیارد و 818 میلیون نفر جمعیت معادل 53.2 درصد از کل جمعیت بزرگسال جهان را شامل می‌شود که این افراد 5 هزار میلیارد دلار ثروت دارند که معادل فقط 1.1 درصد از ثروت جهان است. 

جهان 62 میلیون نفر میلیونر دارد 
براساس گزارش موسسه کردیت از 62.5 میلیون نفری که در طبقه اول قرار دارند، این افراد با سهم 1.2 درصدی از جمعیت جهان، حدود 48 درصد ثروت دنیا را دردست گرفته‌اند. نکته قابل تامل اینکه، حدود 90 درصد این افراد در 20 کشور زندگی می‌کنند. این کشورها به ترتیب با بیشترین میلیونرها شامل آمریکا، چین، ژاپن، انگلستان، فرانسه، آلمان، کانادا، استرالیا، ایتالیا، کره‌جنوبی، سوئیس، هلند، اسپانیا، تایوان، هند، بلژیک، نیوزیلند، اتریش، پرتغال و ترکیه هستند. در آمریکا 24 میلیون و 480 هزار میلیونر زندگی می‌کنند. در این کشور 39 درصد از میلیونرهای جهان زندگی می‌کنند. چین با تعداد 6 میلیون و 190 هزار میلیونر، سهم 9.9 درصدی از کل میلیونرهای جهان را دارد. درمجموع بیش از 49 درصد از میلیونرهای جهان در دو کشور چین و آمریکا زندگی می‌کنند. ژاپن با 3 میلیون و 366 هزار میلیونر در رتبه سوم قرارگرفته و سهم 5.4 درصدی از تعداد میلیونرهای جهان را به‌خود اختصاص داده است. انگلستان با 2 میلیون و 849 هزار میلیونر، سهم 4.6 درصدی دارد. فرانسه با نزدیک به 2.8 میلیون نفر میلیونر، با سهم 4.5 درصدی در رتبه پنجم ایستاده است. آلمان با 4.3 درصد، کاناداد با 3.7 درصد، استرالیا با 3.5 درصد، ایتالیا با 2.3 درصد، کره جنوبی با 2.1 درصد و سوئیس با 1.8 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در سطح منطقه، ترکیه با 159 هزار نفر میلیونر، در رتبه 20 جهان قراردارد. البته نکته قابل ذکر این است که در آمارهای مذکور از میلیونرهای کشورهای عربی حرفی به‌میان نیامده است. شاید دلیل این اتفاق، محل تجمع ثروت و حساب‌های شخصی و سرمایه‌گذاری‌های میلیونرهای خاورمیانه است که سعی کرده‌اند ثروت خود را از اتفاقات منطقه دور نگه ‌دارند. 

افزایش 41 هزار میلیارد دلاری ثروت
سه جزء اصلی ثروت جهانی را دارایی‌های مالی، دارایی‌های غیرمالی و بدهی‌ها تشکیل می‌دهند که رقم ثروت از حاصل جمع دارایی‌های مالی و دارایی‌های غیرمالی بعد از کسر بدهی‌ها حاصل می‌شود. بررسی آمارهای موسسه کردیت نشان می‌دهد در سال 2021 دارایی‌های مالی جهان 23 هزار و 301 میلیارد دلار افزایش‌یافته (رشد 9 درصدی)، دارایی‌های غیرمالی افزایش 20 هزار و 609 میلیارد دلاری (رشد 9.4 درصدی) داشته و بدهی‌ها نیز افزایش دوهزار و 460 میلیارد دلاری را تجربه کرده است. درمجموع دارایی‌های مالی و غیرمالی در جهان طی سال 2021 افزایش نزدیک به 44 هزار میلیارد دلاری را تجربه کرده که اگر دوهزار و 460 میلیارد دلار بدهی را از آن کسر کنیم، ثروت جهان در سال گذشته افزایش 41 هزار و 450 میلیارد دلاری را تجربه کرده است. 
اما بررسی وضعیت دارایی‌هایی مالی و غیرمالی به تفکیک مناطق جغرافیایی نیز بسیار قابل‌تأمل است؛ چراکه درخصوص دارایی‌های مالی، بیشترین افزایش مربوط به چین با 16.1 درصد، آمریکای شمالی با 12.9 درصد، آفریقا با 11.9 درصد، آمریکای لاتین با 9.8 درصد، هند با 8.1 درصد، آسیا و اقیانوسیه با 3.1 درصد و اروپا تنها یک درصد بوده است. درخصوص دارایی‌های غیرمالی نیز رشد آن در آمریکای‌شمالی با 19 درصد در رتبه اول قرار دارد. چین با 13.7 درصد، هند با 12.4 درصد، آمریکای لاتین با 10.6 درصد، آسیا و اقیانوسیه با 6.7 درصد، آفریقا با 3.7 درصد و اروپا نیز 1.2 درصد بوده است. درخصوص بدهی‌ها نیز، بیشترین افزایش مربوط به چین با 12.1 درصد، آمریکای شمالی با 8.1 درصد، آمریکای لاتین با 7.9 درصد، هند 5.1 درصد، آفریقا 2.3 درصد بوده است. میزان بدهی اروپا نیز کاهش 1.8 درصدی در سال 2021 داشته است. 

افزایش 5 میلیون نفری میلیونرها 
گزارش کردیت نشان می‌دهد در سال 2021 تعداد میلیونرهای جهان با افزایش پنج‌میلیون و 167 هزار نفری نسبت به سال 2020 از 57 میلیون و 316 هزار نفر به 62 میلیون و 483 هزار نفر رسیده است. طبق این آمارها، در آمریکا تعداد میلیونرها نزدیک به 2.5 میلیون نفر افزایش داشته است. در چین نیز تعداد میلیونرها افزایش 1032 نفری داشته است. به عبارتی از کل افزایش پنج‌میلیون نفری میلیونرهای جهان در سال گذشته، 68 درصد از آنها مربوط به دو کشور آمریکا و چین بوده است. در ژاپن تعداد میلیونرها 394 هزار نفر کاهش داشته است. در انگلستان این تعداد رشد 265 هزار نفری داشته است. در فرانسه تعداد میلیونرها 26 هزار نفر و در آلمان 59 هزار نفر کاهش یافته است. در کانادا تعداد میلیونرها 429 هزار نفر افزایش داشته که با توجه به قد و قواره این کشور، اعداد جالبی است. نکته قابل‌تامل اینکه برای ما ایرانی‌ها کانادا مأمن و پناهگاه امن مفسدان اقتصادی فراری است که از کشورمان به آنجا گریخته‌اند. البته شرایط اعطای تابعیت در این کشور نیز مزید بر علت شده است. در ترکیه هم که شرایط اعطای تابعیت در سال‌های اخیر سهل و آسان شده، این کشور به جمع کشورهای دارای بیشترین تعداد میلیونرها پیوسته است. اما پس از کانادا، استرالیا با 390 هزار نفر افزایش میلیونرها روبه‌رو بوده است. در ایتالیا میلیونرها 135 هزار کاهش داشته، در کره‌جنوبی این تعداد رشد 116 هزار نفری داشته، در سوئیس تعداد میلیونرها رشد 113 هزار نفری، در هلند کاهش 56 هزار نفری، در تایوان رشد 211 هزار نفری، در هند افزایش 107 هزار نفری، در بلژیک کاهش 26 هزار نفری، در نیوزیلند 109 هزار نفری افزایش، در اتریش کاهش 11 هزار نفری، در پرتغال کاهش 10 هزار نفری و در ترکیه نیز کاهش 36 هزار نفری داشته است.