ندا اظهری، مترجم: نلسون ماندلا معتقد است که «آموزش، قدرتمندترین سلاحی است که به کمک آن میتوانید دنیا را تغییر دهید.» آموزش در تمام دنیا برای تمام گروهها در دسترس است. البته شاید به دلایلی دسترسی به آموزش برای گروههای خاصی از جامعه دشوارتر میشود، از این رو باید زیرساختها و امکانات لازم برای فراگیر شدن آموزشهای دانشگاهی فراهم شود که همه افراد با هر شرایط جسمانی بتوانند به تحصیل بپردازند تا هریک بهاندازه سهمی که در این کره خاکی دارند، در تغییر محیط اطراف خود نقشآفرینی کنند. طبق آمار ارائهشده از سوی سازمان بهداشت جهانی، حدود 5 درصد از جمعیت جهان از مشکل ناشنوایی و کمشنوایی رنج میبرند و همین امر در برخی کشورها بهدلیل آماده نبودن زیرساختهای دانشگاهی و آموزش عالی، مانعی بر سر راه تحصیل ناشنوایان و کمشنوایان محسوب میشود. امروزه به لطف فناوریهای جدید، دانشگاهها و مراکز آموزشی دنیا از روشها و فناوریهای نوینی برای کمک به تحصیل دانشجویان ناشنوا استفاده میکنند.
1 سیستم FM: این فناوری که در دانشگاه گالودت مورداستفاده قرار میگیرد، صوت را بهطور مستقیم از میکروفنی که در اختیار استاد یا فرد سخنگوست، از طریق سیگنالهای رادیویی FM به دانشجو انتقال میدهد. دو نوع سیستم FM شامل شخصی و زمینه صوتی وجود دارد. سیستم FM شخصی بهطور مستقیم با وسایل سمعک یا ایمپلنتهای حلزونی گوش و نیز با صدایی که بهطور مستقیم به فرد انتقال مییابد، متصل میشود. این سیستم FM شخصی را باید برای هر فرد بهطور اختصاصی تنظیم کرد. از سوی دیگر سیستم FM زمینه صوتی، میزان مستقیم و افزایشی صوت را برای گروهی از افراد قابلدسترس میکند. در این نوع سیستم، بلندگوهای ویژهای بهطور استراتژیک در سراسر کلاس یا فضای باز تعبیه میشوند تا بهطور مستقیم صداها را در صورت نیاز تقویت کند. درنتیجه همه افرادی که در محدوده این بلندگوها قرار داشته باشند میتوانند از این صدای تقویتشده بهرهمند شوند. شواهد نشان میدهد حتی افرادی که ناشنوا یا کمشنوا نیستند نیز میتوانند از مزایای سیستم FM زمینهای صدا استفاده کنند.
2 سیستمهای حلقه القایی مادونقرمز و صوتی: درحالیکه این سیستم بهاندازه سیستمهای FM پرکاربرد نیستند، اما بهعنوان یکی از فناوریهای سمعک، به افراد در شنیدن بهتر صداها در فضاهای باز مانند مدارس، مراکز مذهبی و تئاتر کمک میکند. در سیستم مادونقرمز از شعاعهای نور نامرئی برای انتقال صوت به گیرنده شخصی استفاده میشود. انواع مختلف اتصالها ممکن است بهطور مستقیم به دستگاههای سمعک یا ایمپلنت حلزونی گوش متصل شوند یا صدا به هدفون یا بلندگو منتقل شود. سیستم حلقه القایی صوتی درواقع کابلی است که اطراف یک اتاق پیچیده یا دور گردن فرد قرار گرفته و صدا را به شیوه الکترومغناطیسی منتقل میکند. این سیگنال الکترومغناطیس از طریق قطعه «تله کویل» به کار رفته داخل سمعک، ایمپلنت حلزونی یا هدست منتقل میشود. تله کویل برای اتصال به حلقه صوتی، در سمعک یا ایمپلنت حلزونی فرد فعال میشود.
3 لوازم اتصالی به دستگاههایی چون کامپیوتر، تلویزیون، تبلت و گوشی هوشمند: بهطورکلی لوازم مختلفی برای سمعک یا ایمپلنتهای حلزونی وجود دارند که قابلیت اتصال به دستگاههای رسانهای را دارند. این لوازم کابلهایی هستند که بهطور مستقیم از سمعک یا ایمپلنت حلزونی به تبلت یا تلفن متصل شده یا اتصالدهندههایی که صدا را بهصورت بیسیم از سمعک به دستگاههای رسانهای منتقل میکنند.
4 دستگاههای هشداردهنده تصویری: این دستگاهها با استفاده از حمایت بصری، برای کمک به افراد ناشنوا و هشدار نسبت به صداها مورداستفاده قرار میگیرند و بهویژه بهعنوان هشدار زنگ ساعت، آشکارسازهای دودی، زنگ درد، تایمر، کنترلکنندههای کودک و تجهیزات هشداردهنده تلفنی طراحیشدهاند که دادهها و اطلاعات صوتی را به شیوههای تصویری یا لرزشی در اختیار دانشجویان ناشنوا قرار میدهد. بعضی از این فناوریها بهصورت نور یا لرزاننده تعبیه شده و برخی دیگر هم برای اتصال به تجهیزات موجود مورداستفاده قرار میگیرند. از این قبیل هشداردهندههای تصویری در دانشگاهها و حتی خوابگاههای دانشجویی که محل اقامت دانشجویان ناشنوا یا کمشنواست، استفاده میشود تا آنها بتوانند در مواقع لزوم و اضطراری، از این هشداردهندهها برای آگاه شدن از خطر استفاده کنند.
5 سیستمهای زیرنویس: سیستمهای زیرنویس، دستگاههای مهمی برای کمک به افراد ناشنوا و کمشنوا برای دسترسی به رسانههای مختلف بهشمار میرود. تلویزیونها معمولا دارای تنظیماتی است که به افراد قابلیت فعال کردن زیرنویس را برای برنامههای دارای این ویژگی، میدهد. این سیستم زیرنویس برای بسیاری از دستگاههای رسانهای ارائه میشود. لوگوهایی که عنوان «cc» در راهنمای تلویزیون نوشته شده یا بهطور مستقیم در برنامههای رسانهای پخش میشود به این معناست که آن برنامه مجهز به برنامه زیرنویس است.
6 رونویسی در زمان واقعی: سیستمهای رونویسی در زمان واقعی در دانشگاهها وجود دارد که بهطور فوری، با استفاده از کامپیوتر، نوتبوک، نرمافزار زمان واقعی و ماشین «استنوتیپ» که دستگاه ضبط مکالمات سخنرانی و... است، زبان گفتار را به متن انگلیسی تبدیل میکند. این فرآیند تبدیل گفتار به متن بهصورت آنلاین یا از راه دور انجام میشود. یکی از مرسومترین سیستمهای بهکاررفته در این فرآیند استفاده از سیستم CART یا ترجمه فوری دسترسی ارتباطات است که گفتار به متن را بهصورت کلمه به کلمه ترجمه میکند. از دیگر سیستمها نیز میتوان به سیستم C-Print و Typewell اشاره کرد. این سیستمها بهجای اینکه کلمه به کلمه واژهها را ترجمه کند، ماهیت یک بحث را گرفته و آن را منتقل میکند. جدا از اینکه کدام سیستم مورداستفاده قرار میگیرد، زیرنویسها روی یک نمایشگر یا مانیتور شخصی مشاهده میشود. این فرآیند بهطور مجازی و با سرعت بالایی انجام میشود و هیچ تاخیری از تبدیل گفتار به متن صورت نمیگیرد.
7 ارتباطات از راه دور: دانشجویان ناشنوا یا کمشنوا با کمک متن یا ویدئو از طریق فناوریهای فعلی، دسترسی بالایی به برقراری ارتباط در دانشگاه و کلاسهای درس دارند. دستگاههایی با قابلیت تایپ کردن از راه دور طراحیشدهاند که امکان ارتباط متنی از طریق تلفن ثابت را برقرار میکنند و از این طریق، امکان برقراری ارتباط ناشنوایان از طریق تلفن و فرصت ارتباط از راه دور فراهم میشود. این فناوری، انقلابی را در زندگی عموم مردم دنیا و بهویژه دانشجویان کشورهای مختلف ایجاد کرده است و از این طریق میتوانند در ارسال پیامک، برنامههای چت تصویری در رایانه، تلفنهای هوشمند و تبلتها از آنها استفاده کنند. این سیستم درحالحاضر برای بالا بردن دسترسی ارتباطی دانشجویان ناشنوا و کمشنوا در دانشگاهها مورداستفاده قرار میگیرد.
8 تقویتکنندههای صوتی: از مرسومترین کارهایی که در کلاسهای درس دانشجویان ناشنوا مورداستفاده قرار میگیرند. در کلاسهای بزرگ دانشگاهی، میکروفنها و منابع نوری موثری تعبیه شدهاند که به درک بصری و شنیداری دانشجویان ناشنوا کمک میکنند. در کلاسهای کوچک، معمولا برای اینکه این دانشجویان درک بهتری از سخنرانیها و مباحث داشته باشند، دانشجویان در گروهها بهصورت دایرهای شکل قرار میگیرند و استاد درطول فرآیند تدریس باید در موقعیتی قرار گیرد که کاملا در دامنه دید دانشجویان ناشنوا و کمشنوا باشد.
9 مدیریت صدا در کلاسهای درس: صداهای پسزمینه یکی از موانع اصلی در فرآیند یادگیری دانشجویان ناشنوا و کمشنوا در دانشگاهها بهشمار میرود. این قبیل دانشجویان معمولا از وسایل کمک یادگیری استفاده میکنند، بنابراین استاد باید سطح صدای واضح و ثابتی را در کلاس برقرار کند تا باعث اختلال در فرآیند یادگیری آنها نشود.
10 کتابهای الکترونیک: درحالیکه استفاده از کتابهای الکترونیک برای بیشتر فراگیران و بهویژه دانشجویان ناشنوا و کمشنوا راحتتر است، سعی شده در آنها از تصاویر برای یادگیریهای تعاملی استفاده شود. استادان نیز در فرآیند آموزش میتوانند حاشیه یا متنی به کتابهای الکترونیکی اضافه و پیامهای الکترونیکی را هنگام خواندن دانشجویان ارسال کنند.
11 سیستمهای ضبط دیجیتال: این سیستمها به دانشجویان ناشنوا و کمشنوا کمک میکند تا کلاسها و ارائهها و سخنرانیهای مربوط به کلاس درس را ضبط کرده و در زمان دیگری از آنها استفاده کنند. این صداهای ضبطشده را حتی میتوان حاشیهنویسی کرد.
12 اپلیکیشنهای موبایلی مخصوص ناشنوایان: این اپلیکیشنها که اغلب بهطور رایگان در اختیار دانشجویان ناشنوا و کمشنوا قرار میگیرد، معمولا قابلیت تبدیل فوری گفتار به متن را دارد و آنها با نصب این نرمافزارها روی گوشی هوشمند خود میتوانند در مواقع لزوم از آنها استفاده کنند. از دیگر اپلیکیشنها میتوان به نرمافزارهای تقویتکننده صدا اشاره کرد بهطوریکه با استفاده از این اپلیکیشنها، صدای محیط از طریق گوشی هوشمند تقویتشده و از طریق هدفون به گوش دانشجویان کمشنوا انتقال مییابد. این قابلیت به دانشجویان ناتوان کمک میکند صداهای محیط را با کیفیت بهتری بشنوند. از دیگر اپلیکیشنهایی که برای این گروه از دانشجویان تعبیهشده، اپهایی هستند که به خدمات اورژانسی متصل بوده و در مواقع لزوم، سیگنال نقطه مکانی را ارسال کرده و به فرد تماسگیرنده اجازه میدهد از طریق آیکونها با آنها ارتباط برقرار کند. اپلیکیشنهایی هم تعبیه شدهاند که فرد میتواند برای تماسهای تلفنی زیرنویس فوری در نظر بگیرد.