قدرت و منافع ملی در روابط بین الملل

اشکان ممبینی، کارشناس روابط بین الملل:یکی از مهم ترین ابزار های دستیابی به منافع ملی و دفاع از آن قدرت است. 
بی تردید امروزه با مسائل جدیدی در سیاست خارجی کشورها مطرح شده و در ردیف منافع ملی قرار گرفته است که پیش از این بویژه پیش از جنگ جهانی دوم از مسائل مهم سیاست خارجی کشورها محسوب نمی شد. 
به طور کلی می توان گفت جهان ما از شرایط سالهای پیش از جنگ جهانی دوم که منافع ملی اساسا حول محور امنیت نظامی می چرخید، فاصله زیادی گرفته است و مسائل جدیدی همچون مسئله دستیابی به انرژی، منابع مواد خام، تکنولوژی جدید ، توسعه اقتصادی، استفاده از دریاها، فضا و محیط زیست در زمره موارد مهم منافع ملی کشورها قرار گرفته است. 
بدیهی است که هدفهای اساسی سیاست خارجی کشورها بر حسب قدرت و داعیه آنها متفاوت است. به عبارت دیگر مرزهای منافع امنیتی کشورها با مرزهای جغرافیایی آنها یکی نیست. 
دولت ها سازمانهای یک منظوره مانند بیمارستانها و یا بانک نیستند و مردم همزمان توقعات مختلفی از دولت دارند . توقعاتی گسترده که از تامین امنیت مرزها گرفته تا به دست آوردن بازارهای جهانی و رعایت حقوق بین الملل را در بر می گیرد. 
با توجه به محدودیتهای منابع قدرت ، سیاست گذاران ناگزیرند پس از سبک و سنگین کردن متوالی و مکرر ، هدفهای سیاست خارجی کشور را طرازبندی کنند. هرچند امنیت ملی همواره در مرکز توجه دولت ها جای دارد.
منافع ملی و حتی امنیت ملی تنها به معنای حفظ استقلال ملی و تمامیت ارضی نیست و منافع ملی حیطه وسیع تری را در بر می گیرد. 
کمربند امنیتی ،منطقه نفوذ ، دفاع از اتباع خود در خارج از مرزها و بسیاری از موارد دیگر در زمره مانفع ملی به شمار می روند. 
به هرخال از آنجا که در زمانه ما هنوز یک نظام امنیت دسته جمعی مطمین و پایدار ایجاد نشده است (همانطور که در نظان بین الملل امروزه شاهد آن هستیم) و نیروها و جریانهایی که امنیت و ثبات و صلح جهانی را تهدید می کنند مانند (آمریکا و رژیم صهیونستی ) هنوز وجود دارند همه کشورها به تناسب وضع خود نگران امنیت خویش هستند و دست کم برای حفظ امنیت خود به فراخور حال نیاز به قدرت دارند. 
استفاده از قدرت بیشتر با خواست یک دولت در بهره گیری از آن برای پیشبرد هدفهای خارجی ارتباط دارد تا کمیت و کیفیت این قدرت. 
در نتیجه باید به این نکته مهم اشاره کرد که امنیت ملی از جمله نیازهای اولیه و از مهم ترین اجزای منافع ملی می باشد.
کشورها برای حفظ امنیت خود به محاسبات دقیقی دست میزنند و برنامه های دراز مدتی را تدارک می بینند. به همین دلیل کشورهایی که هیچ خطری فوری آنها را تهدید نمیکند به تقویت بنیه نظامی ، اقتصادی خود می پردازند.یکی از مهم ترین ابزار های دستیابی به منافع ملی و دفاع از آن قدرت است. 
بی تردید امروزه با مسلئیل جدیدی در سیاست خارجی کشورها مطرح شده و در ردیف منافع ملی قرار گرفته است که پیش از این بویژه پیش از جنگ جهانی دوم از مسائل مهم سیاست خارجی کشورها محسوب نمی شد. 
به طور کلی می توان گفت جهان ما از شرایط سالهای پیش از جنگ جهانی دوم که منافع ملی اساسا حول محور امنیت نظامی می چرخید، فاصله زیادی گرفته است و مسائل جدیدی همچون مسئله دستیابی به انرژی، منابع مواد خام، تکنولوژی جدید ، توسعه اقتصادی، استفاده از دریاها، فضا و محیط زیست در زمره موارد مهم منافع ملی کشورها قرار گرفته است. 
بدیهی است که هدفهای اساسی سیاست خارجی کشورها بر حسب قدرت و داعیه آنها متفاوت است. به عبارت دیگر مرزهای منافع امنیتی کشورها با مرزهای جغرافیایی آنها یکی نیست. 
دولت ها سازمانهای یک منظوره مانند بیمارستانها و یا بانک نیستند و مردم همزمان توقعات مختلفی از دولت دارند . توقعاتی گسترده که از تامین امنیت مرزها گرفته تا به دست آوردن بازارهای جهانی و رعایت حقوق بین الملل را در بر می گیرد. 
با توجه به محدودیتهای منابع قدرت ، سیاستگذاران ناگزیرند پس از سبک و سنگین کردن متوالی و مکرر ، هدفهای سیاست خارجی کشور را طرازبندی کنند. هرچند امنیت ملی همواره در مرکز توجه دولت ها جای دارد.
منافع ملی و حتی امنیت ملی تنها به معنای حفظ استقلال ملی و تمامیت ارضی نیست و منافع ملی حیطه وسیع تری را در بر می گیرد. 
کمربند امنیتی ،منطقه نفوذ ، دفاع از اتباع خود در خارج از مرزها و بسیاری از موارد دیگر در زمره مانفع ملی به شمار می روند. 
به هرخال از آنجا که در زمانه ما هنوز یک نظام امنیت دسته جمعی مطمین و پایدار ایجاد نشده است (همانطور که در نظان بین الملل امروزه شاهد آن هستیم) و نیروها و جریانهایی که امنیت و ثبات و صلح جهانی را تهدید می کنند مانند (آمریکا و رژیم صهیونستی ) هنوز وجود دارند همه کشورها به تناسب وضع خود نگران امنیت خویش هستند و دست کم برای حفظ امنیت خود به فراخور حال نیاز به قدرت دارند. 
استفاده از قدرت بیشتر با خواست یک دولت در بهره گیری از آن برای پیشبرد هدفهای خارجی ارتباط دارد تا کمیت و کیفیت این قدرت. 
در نتیجه باید به این نکته مهم اشاره کرد که امنیت ملی از جمله نیازهای اولیه و از مهم ترین اجزای منافع ملی می باشد.
کشورها برای حفظ امنیت خود به محاسبات دقیقی دست میزنند و برنامه های دراز مدتی را تدارک می بینند. به همین دلیل کشورهایی که هیچ خطری فوری آنها را تهدید نمیکند به تقویت بنیه نظامی ، اقتصادی خود می پردازند.