مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
راضیه فلاح، خبرنگار: همیشه در بخش‌های مختلف کشور، مشکلات ریزودرشتی وجود دارد که دانشگاه‌ها باید بتوانند برای آن مشکلات راه‌حل موثر و کاربردی داشته باشند. این نیاز درحالی است که این روزها دانشگاه‌ها کمتر در این حوزه ورود کرده و این فرآیند عموما کمتر اتفاق می‌افتد. شاید به همین دلیل است که یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مشکلات کشور همین ارتباط ضعیف صنایع با دانشگاه‌هاست. دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های اخیر با اجرای طرح‌های مختلف زیربنایی تلاش کرده تا حدودی این ارتباط را به‌درستی هدایت کند. انعقاد 183 طرح برون‌دانشگاهی و قرار گرفتن روی سامانه عتف شاهد خوبی بر این ادعاست. برگزاری رویداد ملی عصر امید را که خرداد امسال برگزار شد، می‌توان نقطه عطفی در این ارتباط دانست. دانشگاه آزاد با استفاده درست از این فرصت توانست 138 تفاهمنامه همکاری با صنایع منعقد کند. با این حال کمبود منابع مالی قدرت عمل این اداره را کم کرده و نیاز است در این باره تصمیم‌های دقیق‌تری اتخاذ شود. لاله ملک‌نیا، مدیرکل اداره صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار داشت: «در سال تحصیلی جدید تمرکز بر جذب پروژه‌های کلان صنعت و جامعه از مهم‌ترین برنامه‌هایی هستند که پیگیری می‌شوند.»
آن‌طور که او گفت در رویداد عصر امید 138 تفاهمنامه با صنایع منعقد شد که بیشترین تعداد تفاهمنامه‌ها به ترتیب مربوط به سازمان مرکزی- اداره کل صنعت، جامعه و دانشگاه (38 مورد) بوده است. به گفته ملک‌نیا یک گروه مجازی ارتباط صنعت نیز در این اداره کل وجود دارد که امکان دسترسی را تا سطح همه مدیران ارتباط با صنعت در همه واحدها بالا برده است. در این گروه پروژه‌هایی که از طرف صنایع دولتی ارائه و نیازهای فناورانه رصد می‌شود که در 6 ماه گذشته حدود چهار میلیارد تومان جذب سرمایه تنها از اطلاع‌رسانی این طرح‌ها و پروژه‌ها به واحدها و اعضای هیات‌علمی شده است.
دسترسی اعضای هیات‌علمی به سامانه‌های ستاد، ساجد وزارت علوم و ساتع
لاله ملک‌نیا، مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص اقداماتی که این اداره در این یک‌سال داشته، عنوان کرد: «به‌طورکلی این اداره در یک‌سال اخیر مجموعه کارهای زیربنایی از قبیل ایجاد امکان دسترسی اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد به سامانه‌های ستاد، ساجد وزارت علوم و ساتع را انجام داده است. این درحالی است که تا پیش از این امکان دسترسی اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد به این سامانه‌ها نبود. با اقداماتی که در این دوسال انجام شد، اعضای هیات‌علمی به این سامانه‌ها دسترسی دارند. درحال‌حاضر هدایت طرح‌های برون دانشگاهی روی این سامانه‌ها ثبت شده و پس از تایید تحت‌کنترل اداره صنعت، جامعه و دانشگاه قرار می‌گیرد.»
جذب بیش از 4 میلیارد و 600 میلیون تومان حمایت مالی در رویداد عصر ملی امید
او با بیان اینکه تمرکز بر رویداد عصر امید و گام دوم دانشگاه آزاد از دیگر مسئولیت‌های مهم و بزرگ اداره صنعت، جامعه و دانشگاه است، اظهار کرد: «در این رویداد این اداره علاوه‌بر وظیفه ستادی، مسئولیت کمیته حامی مالی را نیز برعهده داشت. در این خصوص از بهمن سال‌گذشته و پس از تعیین مسئولیت‌ها، این اداره ارتباطاتی را با سازمان‌ها و ادارات دولتی و غیردولتی برقرار کرد. از این بین می‌توان به مذاکرات فشرده با بیش از 700 مورد از صنایع، نهادها، سازمان‌های دولتی و خصوصی جهت مشارکت به‌عنوان حامی مالی در رویداد گام دوم، جلب مشارکت مالی صنایع کوچک و متوسط در قالب ارائه غرفه نمایشگاهی و بیش از چهار میلیارد و 600 میلیون تومان حمایت مالی جذب‌شده مرتبط با غرفه‌های بخش صنعت و حامی مالی، جلب حمایت صنایع بزرگ کشور نظیر گلگهر سیرجان، گوهرزمین، فولاد هرمزگان، ذوب‌آهن اصفهان، پتروشیمی مارون و... برای رویداد گام دوم، مذاکره و تفاهم درخصوص عقد قراردادهای پژوهشی با مجموعه صنایع دفاعی، اطلاع‌رسانی بیش از هزار و 200 عنوان نیاز فناورانه و فراخوان طرح پژوهشی وزارتخانه‌ها اشاره کرد.»
183 طرح پژوهشی برون‌دانشگاهی در سامانه ساجد وزارت عتف انجام شد
به‌گفته ملک‌نیا ایجاد کد کاربردی و دسترسی مستقل برای تمام واحدهای استان تهران به‌صورت تفکیک‌شده در سامانه ساجد وزارت عتف از دیگر اقدامات این اداره در سال گذشته بوده است. او توضیح داد: «دسترسی به این سامانه، فضای مناسبی را برای اعضای هیات‌علمی واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد کرده تا بتوانند در پروژه‌های پژوهشی نهادها و سازمان‌هایی که تا پیش از این غالبا با دانشگاه‌های دولتی همکاری داشتند؛ ورود کنند و قرارداد طرح برون‌دانشگاهی داشته باشند. در این راستا ثبت و تایید 183 طرح پژوهشی برون‌دانشگاهی در سامانه ساجد وزارت عتف انجام شده که بیشترین طرح‌ها به ترتیب مربوط به واحد علوم‌وتحقیقات (37 مورد)، استان خوزستان (26 مورد)، استان زنجان (23 مورد) و استان اصفهان (16 مورد) بوده‌اند.»
انعقاد 138 تفاهمنامه با صنایع در رویداد عصر ملی امید
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد افزود: «در رویداد عصر امید 138 تفاهمنامه نیز با صنایع منعقد شد که بیشترین تعداد تفاهمنامه‌ها به ترتیب مربوط به سازمان مرکزی- اداره کل صنعت، جامعه و دانشگاه (38 مورد) و پس از آن استان‌های کرمانشاه (17 مورد)، گیلان (14 مورد)، خوزستان (10 مورد) و گلستان (8 مورد) بوده است. همچنین جذب مبلغ ریالی تفاهمنامه‌ها و قراردادهای صنعت به ارزش بیش از 200 میلیارد تومان، انجام مذاکرات اولیه جهت انعقاد هشت عنوان قرارداد کلان با صنعت در این رویداد درمجموع به مبلغ 60 میلیارد تومان، جذب بیش از چهار میلیارد تومان پروژه برون‌دانشگاهی از طریق سامانه ساتع وزارت عتف، تعیین‌تکلیف بیش از 300 عنوان طرح پژوهشی درون‌دانشگاهی راکد از سنوات گذشته از دیگر اقدامات این اداره در سال گذشته بوده است.»
ملک‌نیا در مورد برنامه‌های اداره صنعت، جامعه و دانشگاه در سال جدید تحصیلی اظهار کرد: «در رویداد عصر امید ارتباط بسیار خوبی بین دانشگاه و صنایع شکل گرفت و این رویداد را می‌توان به‌عنوان نقطه‌عطف این ارتباط‍‌گیری دانست. تمرکز بر پیگیری موارد تفاهمنامه‌ای که در رویداد عصر امید انجام شد از اولویت‌های این اداره برای سال جدید است. بر این اساس برای سفرهای استانی برنامه‌ریزی انجام شده و یک تقویم مسافرتی معین شده است. براساس این برنامه به مرکز هر استان سفر می‌کند و مراحل اجرای تفاهمنامه‌ها پیگیری می‌شود.»
تمرکز بر جذب پروژه‌های کلان صنعت و جامعه
او گفت: «تمرکز بر جذب پروژه‌های کلان صنعت و جامعه از دیگر برنامه‌هایی است که در سال جدید پیگیری می‌شود. ورود به این پروژه‌ها به‌علت نیاز به رایزنی‌های خاص که گاهی در سطح وزارتخانه‌هاست، موضوعی ستادی است و این اداره کل به‌عنوان حوزه مسئول در سازمان مرکزی این امر را از اولویت‌های برنامه کاری خود می‌داند. از سوی دیگر برای بحث تامین ضمانتنامه‌های خاص این پروژه‌ها مساله دیگری است که این اداره کل در همکاری نزدیک با صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه در راستای حل آن اقدام می‌کند.»
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه با بیان اینکه اجرای پروژه‌های کلان در واحدها و جذب درآمدهای غیرشهریه‌ای از مهم‌ترین برنامه‌های سال جدید است، در مورد نحوه رسیدگی به پروژه‌های کلان بیان کرد: «پروژه‌های کلان براساس نظرات کمیته‌های تخصصی مربوط در سازمان به قراردادهای کوچک‌تری تقسیم می‌شود و درنهایت این قراردادهای کوچک‌تر با درنظر گرفتن پتانسیل‌ها و امکانات استان‌ها به واحدهای دانشگاهی واگذار می‌شوند.»
یکی دیگر از برنامه‌های این اداره کل ایجاد کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه است. ملک‌نیا درخصوص روند ایجاد این کانون‌ها توضیح داد: «حدود دوسال گذشته آیین‌نامه کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه نوشته و ابلاغ شد. در آن روز این امر موضوعی جدید به‌حساب می‌آمد. این کانون‌ها متشکل از اعضای هیات‌علمی دانشگاه و نخبگان صنعت در هر استان یا منطقه خاص هستند و تا قبل از ابلاغ این آیین‌نامه اقداماتی در این خصوص انجام می‌شد، اما شکل آیین‌نامه‌ای نداشت. کنار هم قرار دادن نخبگان صنعت استان یا منطقه خاص و اعضای هیات‌علمی دانشگاه هدف ابلاغ این آیین‌نامه بوده است. درنتیجه این هم‌اندیشی بین صنعت و دانشگاه منافع و مزایایی برای هر دوطرف شکل می‌گیرد و اعضای هیات‌علمی نیز از امکانات آن می‌توانند استفاده کنند.»
او درباره چالشی که برای آیین‌نامه ابلاغی کانون‌ها ایجاد شد، عنوان کرد: «بسیاری از بندهایی که در آیین‌نامه آمده بود مبتنی‌بر ساختار پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی بود، برای مثال برای تامین مالی از صندوق ASF نام برده شده بود. درحالی‌که چیزی به‌عنوان این صندوق دیگر وجود ندارد، از سوی دیگر مراجعی که برای تصویب و صدور مجوزها در نظر گرفته شده بود نیز تغییر کرده است. با توجه به این موارد به‌دنبال آن هستیم که براساس شرایط فعلی و همچنین نظرات و ارشادات مشکینی، محترم تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آیین‌نامه مذکور باز تنظیم شود تا با شرایط و ساختار فعلی دانشگاه، کانون‌ها نیز فعالیت‌شان را آغاز کنند. البته استان‌های گلستان، کرمانشاه، اصفهان و سیستان‌وبلوچستان برای ایجاد این کانون‌ها اقداماتی انجام داده‌اند که ان‌شاءالله به‌زودی شاهد اقدام سایر استان‌ها نیز خواهیم بود.»
جذب درآمد 4 میلیارد تومانی از اطلاع‌رسانی پروژه‌ها به واحدها و اعضای هیات‌علمی
ملک‌نیا در مورد گروه مجازی ارتباط صنعت عنوان کرد: «این گروه امکان دسترسی را تا سطح همه مدیران ارتباط با صنعت در همه واحدها بالا برده است. در این گروه پروژه‌هایی که از طرف صنایع دولتی ارائه شده و نیازهای فناورانه رصد می‌شوند. درنتیجه همه این اطلاعات احصا شده و با زبان ساده به واحدها ارسال می‌شوند. این اطلاع‌رسانی نتیجه بسیار خوبی داشته و در 6 ماه گذشته بیش از ۴۰ میلیارد ریال پروژه برون دانشگاهی از طریق سامانه ساتع وزارت عتف جذب شده است.»
او در مورد چگونگی پیگیری نیازهای صنایع در طرح آمایش توسط دانشگاه آزاد گفت: «تنها به‌صورت غیررسمی هر استان با یک صنعت معرفی شده است، اما هیچ الزامی به اینکه استان تنها در همان حوزه فعالیت داشته باشد، نیست. به‌عنوان مثال واحدهای شمال شرقی کشور مجبور به فعالیت فقط در حوزه صنایع غذایی نیستند یا اینکه استان‌های جنوبی به‌اجبار فقط در حوزه نفت و انرژی کار کنند. این امر با سیاست‌های دانشگاه سازگار نیست و حتی ترجیح اداره کل صنعت، جامعه و دانشگاه به فعالیت واحدها در حوزه‌های مختلف است.»
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه افزود: «اگر تنها به ظرفیت‌های شناخته‌شده هر استان اکتفا شود، از ظرفیت‌های پنهان آن استان چشم‌پوشی می‌شود. برای مثال پیرو هماهنگی به‌عمل‌آمده بین استان‌های کرمان و مازندران توسط این اداره، در حوزه ساخت قطعه برای صنایع معدنی به مازندران پروژه محول شد. این امر در ادامه شکل‌گیری ارتباط مثبت بین واحد سیرجان و معدن گلگهر به‌وجود آمد، پس از آن اداره کل ارتباطی را بین واحدهایی که توانمندی تجهیزات کارگاهی و منابع علمی دارند، ایجاد کرد. درنتیجه قراردادی منعقد شد و قابلیت پنهان استان مازندران را نمایان کرد.»
ملک‌نیا اظهار کرد: «به‌صورت غیررسمی از قسمتی از ظرفیت‌های هر استان را به‌علت مراجعاتی که از واحدها و مذاکراتی که با صنایع داشته‌ایم، اطلاع داریم. برای مثال در صنایع فعال در حوزه مواد شوینده برای سنتز برخی از آنزیم‌ها وابستگی وجود دارد و نیازمند کمک از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناورانه هستند. به‌طور طبیعی مراجعاتی به دانشگاه برای رفع نیاز بوده و دانشگاه اعضای هیات‌علمی را به این صنایع معرفی کرده و رصد این فعالیت‌ها توسط اداره کل باعث شده اطلاعات درستی از ظرفیت‌های هر استان داشته باشیم.»
مطالب پیشنهادی
