روایت عاشورا این‌بار از خیمه دشمن!

الهام عرشی زاده: تلویزیون پس از 13 سال قهر با تله‌تئاتر بنای آشتی با این قالب مهم و دیرینه گذاشته است. نخستین قدم در این مسیر را نیز مرکز تازه‌تاسیس سریال سازمان سینمایی حوزه هنری برداشته تا پس از سال‌ها شاهد پخش یک مجموعه تئاتر تاریخی با نام «کاتب اعظم» باشیم.
«کاتب اعظم» که اثری اقتباسی و آیینی است، طی یک ماه اخیر مراحل تولید خود را سپری‌کرده و قرار است از هفته آینده روی آنتن شبکه‌دوسیما برود. این مجموعه نمایشی با هدف تمرکز بر تولیدات اقتباسی برگرفته از کتب منتخب انتشارات سوره‌مهر و ورود جدی به عرصه سریال‌های نمایشی ساخته شده است.
«کاتب اعظم» از چند‌حیث حائز اهمیت است. اول آنکه یک اثر در قالب تله‌تئاتر است. تله‌تئاتر از گونه‌های فراموش‌شده و مهجورمانده در دهه‌های اخیر رسانه‌ملی است. این حوزه نمایشی برای سال‌های متمادی در دهه‌های 60 و 70 تلویزیون توانسته بود مخاطبانی را جذب کند و آثار شاخص و خاطرات برجسته‌ای از هنرمندان صاحب‌نام در این ‌زمینه به یادگار مانده است. این گونه نمایشی دارای مزیت‌های رقابتی مهمی در عرصه هنر است و در قاب تلویزیون می‌توان از آن بهره‌برد. تله‌تئاتر در ایران، تقریبا قدمتی هم‌پای تلویزیون دارد و اساسا تلویزیون در ایران، رونق و گسترش اولیه خود را مدیون تله‌تئاتر است اما طی دهه‌اخیر تولید و پخش تئاتر رسما به شبکه‌چهارسیما واگذار شده بود و به‌مرور به تاریخ سپرده شد. این مساله از این جنبه مهم‌تر می‌شود که بدانیم این تله‌تئاتر بود که زمینه شکل‌گیری زیرساخت سریال‌سازی به‌خصوص آثار تاریخی را در رسانه‌ملی به‌وجود آورد و حتی هنرمندان مطرحی چون محمد رحمانیان، علی نصیریان، علی حاتمی، داود میرباقری، هوشنگ توکلی، حسن فتحی، هادی مرزبان و... همه از فعالان این حوزه بودند و از این مسیر پای به‌عرصه هنر سریال‌سازی‌تاریخی گذاشتند.
دوم آنکه «کاتب اعظم» اثری اقتباسی است. اقتباس از رمان «اعترافات کاتب کشته‌شده» به قلم ساسان ناطق که در هفت پرده، روایتی تازه و بکر از یک واقعه مهم تاریخی را مکتوب کرده است. برخورداری ما از ادبیات غنی و متون داستانی کهن، همگی ظرفیت‌های نمایشی فوق‌العاده‌ای را پیش پای هنرمندان عرصه‌تصویر گذاشته است که کمتر به‌سراغ آن رفته‌ایم. مساله اقتباس در فیلم و سینمای ما مساله‌ای کم‌سابقه شده و درعین ضعف‌های شدید در فیلمنامه آثار نمایشی، ضرورت استفاده از این ظرفیت را بیش‌ازپیش نمایان کرده است. اکنون در گامی مثبت تله تئاتر «کاتب اعظم» به‌سراغ یکی از همین متون رفته تا اثری متکی بر کتاب را به تصویر تبدیل کند.
نکته مهم دیگر درمورد تله‌تئاتر «کاتب اعظم» این است که ما با قصه‌ای عاشورایی و تاریخی طرف هستیم؛ آن هم با زاویه‌‌دیدی متفاوت. این اثر به‌سراغ یکی از شخصیت‌های نادیده گرفته شده و جذاب در قصه‌های تاریخی و دینی رفته و به روایت واقعه کربلا از شب تا عصر عاشورا از خیمه دشمنان می‌پردازد. این مجموعه نمایشی داستان شبانی است که فرزند کاتب فراری و کشته‌شده دربار معاویه است و آمده تا در ظهرعاشورا مواجهه سپاه شمر و عمربن‌سعد را با لشکر امام حسین(ع) ببیند و بنویسد. در اینجا چالشی بین او و چند نفر از سربازان و محافظان چادر کاتبان عمربن‌سعد پیش می‌آید و به این‌ترتیب داستان ادامه می‌یابد.
«کاتب اعظم» به کارگردانی هنری و نویسندگی مهدی غفوری و تهیه‌کنندگی مرکز سریال سوره با بازی امین زندگانی، سیامک صفری، نازنین فراهانی، نادر فلاح، فاطمه گودرزی، حدیث میرامینی، امین میری، امیرحسین هاشمی و... به‌دنبال پرده‌برداشتن از راز عاشوراست. این تله‌تئاتر با آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد از چندین قطعه موسیقی در آواز مقامی و نوحه‌های عاشورایی نیز برخوردار است و باید دید بازگشت تلویزیون به این گونه مهم با چه استقبالی از سوی مخاطبان همراه می‌شود.