فرصت کم و انتظارات زیاد

سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: اتفاقی که از مدت‌ها قبل بسیاری از طرفداران فوتبال در ایران انتظارش را می‌کشیدند و منتظر آن بودند، بالاخره رخ داد و کارلوس کی‌روش پرتغالی برای دومین‌بار سکان هدایت تیم ملی ایران را گرفت. مرد پرتغالی درطول 8 سالی که هدایت ایران را برعهده داشت توانست یوزها را دوبار پیاپی به جام‌جهانی برساند که این اتفاق در تاریخ فوتبال ما بی‌سابقه بود. کی‌روش دوران پرفراز و نشیبی را در ایران تجربه کرد و اگرچه در دو جام‌جهانی با ملی‌پوشان ایران نتایج قابل‌قبولی کسب کرد اما در دو جام ملت‌هایی که هدایت ایران را برعهده داشت نتوانست انتظارات را برآورده کند و تیمش با شکست برابر عراق و ژاپن با هر دو جام وداع کرد. با این حال حضور مارک ویلموتس که نتایجی فاجعه‌بار با تیم ایران کسب کرد و از طرف دیگر با قرارداد بحث‌برانگیز و جنجالی خود همچنان فوتبال ما را درگیر پرداخت دستمزد خود کرده و پس از او دراگان اسکوچیچ که البته نتایج خوبی در مرحله انتخابی جام‌جهانی کسب کرد، نتوانست فوتبال ملی ما را در مسیر رو به رشدی قرار دهد.
وقتی ایران در جام‌جهانی با تیم‌های قدرتمندی چون انگلیس، آمریکا و ولز هم‌گروه شد نگرانی‌ها از اینکه تیم ما قرار است با مربی کم‌تجربه‌ای و کمتر شناخته‌شده‌ای همچون اسکوچیچ راهی این مسابقات شود، افزایش یافت، به‌خصوص که تیم او برابر تنها حریف قدرتمندش در دور سوم انتخابی یعنی کره‌جنوبی یک تساوی و یک باخت را تجربه کرد و در هر دو بازی هم نتوانست نمایش خوبی ارائه کند. سرمربی کروات اگرچه در دیدارهای رسمی تیمش تنها یک شکست داد و رکورد 15 بازی بدون شکست را از خود به‌جای گذاشت اما پس از اینکه شاگردانش در دیدار دوستانه مقابل الجزایر که تعدادی از ستاره‌هایش را هم در اختیار نداشت شکست را تجربه کردند، نگرانی‌ها از احتمال یک فاجعه بزرگ در جام‌جهانی بیشتر شد. فدراسیون فوتبال ایران که البته اوضاع مدیریتی مساعدی هم نداشت حتی یک‌بار تا آستانه برکناری این مربی کروات هم پیش رفت اما در چرخشی عجیب دوباره او در سمتش ابقا شد که تعجب رسانه‌های دنیا را نیز به‌دنبال داشت. پس از انتخابات هشتم شهریور و روی کار آمدن تاج او پس از حدود یک‌هفته وعده خود برای بازگرداندن کی‌روش را عملی کرد و حالا همه منتظرند نتیجه این تغییر را در دو دیدار تدارکاتی پیش‌رو برابر اروگوئه و سنگال و درنهایت جام‌جهانی قطر ببینند.

محبوبیت کی‌روش در ایران
رسانه‌های مختلف در دنیا بلافاصله پس از رسمی شدن حضور کی‌روش روی نیمکت ایران به بررسی این اتفاق پرداختند و البته یکی از مهم‌ترین بخش‌های این انتصاب برای آنها این بود که این مربی پرتغالی که در دیدارهای انتخابی جام‌جهانی در دوسال اخیر روی نیمکت کلمبیا و مصر نشسته بود و در رساندن این دو تیم به جام‌جهانی ناکام بود، حالا به‌شکلی جالب در این تورنمنت حاضر خواهد بود تا پنجمین حضورش را تجربه کند و از دو تیم فوق خبری نیست.
سایت «اینساید گیمز» درباره انتخاب کی‌روش به‌عنوان سرمربی ایران نوشته است: «فدراسیون فوتبال ایران تصمیم گرفت دوباره کارلوس کی‌روش را به‌عنوان سرمربی تیم ملی این کشور منصوب کند تا هدایت مردان این کشور در جام‌جهانی را برعهده داشته باشد. مهدی تاج که در فاصله سال‌های 2016 تا 2019 ریاست فدراسیون ایران را برعهده داشت در انتخابات اخیر این نهاد دوباره به این سمت انتخاب شد و یکی از شعارهای انتخاباتی‌اش نیز بازگرداندن این مربی پرتغالی بود که در دو جام‌جهانی 2014 و 2018 روی نیمکت تیم ایران نشسته بود. در این میان ماجرای اتفاقاتی که اخیرا برای دراگان اسکوچیچ، سرمربی کروات این تیم رخ داد هم جالب بود. در ماه جولای خبر برکناری او از سمتش به‌دنبال انتقادات هواداران منتشر شد اما تنها چندروز بعد دوباره در سمتش ابقا شد تا اینکه چهارشنبه رسما اعلام شد جایش را به سرمربی پرتغالی و 69 ساله داده است. اسکوچیچ در سال 2020 به‌عنوان سرمربی جدید ایران منصوب شد و در این مدت توانست تیم ایران را به سومین جام جهانی پیاپی خود برساند اما با وجود این عملکرد خوب، کارلوس کی‌روش محبوبیت بسیار بیشتری در این کشور داشت و درنهایت هم جای او را گرفت. نخستین دوره حضور کی‌روش در ایران در سال 2019 و با شکست برابر ژاپن در جام ملت‌های آسیا به پایان رسید تا او در ادامه راهی دو کشور کلمبیا و مصر برای ادامه مربیگری شود.
کلمبیا نخستین تیمی بود که این مربی را به خدمت گرفت اما در دسامبر 2020 و به فاصله کمی از شکست عجیب و ناامیدکننده 6 بر یک برابر اکوادور، این مربی از سمتش برکنار شد. کلمبیایی‌ها امیدوار بودند با این تغییر بتوانند دوباره به جمع مدعیان صعود برگردند و بتوانند در جام‌جهانی حاضر شوند اما درنهایت این اتفاق رخ نداد و آنها در این مسیر ناکام بودند.  چندماه بعد و در سپتامبر 2021 این مربی پرتغالی چالشی تازه را این بار در آفریقا آغاز کرد تا به‌همراه تیم ملی مصر حضور در جام ملت‌های این قاره و همچنین رقابت‌های انتخابی جام‌جهانی را تجربه کند. او در جام ملت‌های نمایشی موفق و قابل‌قبول با تیمش داشت و توانست فراعنه را به فینال برساند اما در دیدار نهایی این سنگال بود که در ضربات پنالتی به برتری رسید و جام را به خانه برد. البته مدتی بعد این دو تیم دوباره در پلی‌آف صعود به جام‌جهانی با هم روبه‌رو شدند که این بار هم درمجموع دو مسابقه سنگال برابر تیم کی‌روش به برتری رسید تا بار دیگر شکست تلخی نصیب این مربی پرتغالی شود و او با مصر دو ناکامی را در فاصله کمی تجربه کند. این بار هم ضربات پنالتی بود که شکست شاگردان کی‌روش را رقم زد و محمد صلاح، ستاره مصری‌ها هم یکی از نفراتی بود که پنالتی‌اش را از دست داد. با این نتیجه سنگال به جام‌جهانی رسید و مصر حذف شد تا در توافقی دوطرفه در ماه آوریل امسال، قرارداد او با فدراسیون مصر فسخ شود. او حالا قرار است بالاخره شانس مربیگری در جام‌جهانی را به‌دست بیاورد و باید تیم ایران را برای سه مسابقه حساس برابر انگلیس، آمریکا و ولز در مرحله گروهی آماده کند. نخستین بازی تیم او در قطر هم روز 21 نوامبر و برابر انگلیس خواهد بود و پس از آن با ولز و آمریکا دیدار می‌کنند.
قطر 2022 ششمین جام‌جهانی است که ایرانی‌ها فرصت حضور در آن را به‌دست آورده‌اند و آنها در دوره قبلی با کی‌روش زمانی که توانستند در بازی نخست خود مراکش را شکست دهند دومین برد خود در تاریخ این مسابقات را به‌دست آوردند. با این حال تیم کی‌روش با شکست برابر اسپانیا و تساوی با پرتغال نتوانست راهی مرحله بعد شود. کی‌روش نخستین‌بار در جام‌جهانی 2002 با آفریقای جنوبی فرصت حضور در این تورنمنت را داشت که البته پس از این مسابقات با فدراسیون این کشور به مشکل برخورد و از سمتش کنار رفت. در جام‌جهانی 2010 هم او با تیم ملی کشورش راهی این مسابقات شد و این پنجمین‌بار است که کی‌روش مربیگری در جام‌جهانی را تجربه خواهد کرد. او باید در فرصت کم باقی‌مانده تا جام‌جهانی تیمش را برای حضوری موفق در این مسابقات آماده کند و در این راه شاگردان او یک بازی تدارکاتی نیز در ماه نوامبر برابر روسیه خواهند داشت. این درحالی است که روس‌ها به‌دلیل جنگ اوکراین از سوی فیفا و یوفا از حضور در مسابقات رسمی محروم شده‌اند.»

نمایش عالی در جام‌جهانی
سایت مشهور «ESPN» هم در گزارشی با این عنوان که بازگشت کی‌روش به فوتبال ایران چه دستاوردی خواهد داشت، می‌نویسد: «پس از سه سال و نیم جدایی، روز چهارشنبه خبر بازگشت کارلوس کی‌روش به تیم ملی ایران منتشر شد تا او در جام‌جهانی پیش‌رو هدایت تیم ایران را برعهده داشته باشد. کی‌روش که از سال 2011 تا 2019 هدایت این تیم را برعهده داشت باسابقه‌ترین و باثبات‌ترین مربی تاریخ فوتبال ملی این کشور محسوب می‌شود. او حالا درحالی به نیمکت ایران برگشته که تنها سه ماه برای آماده‌سازی تیمش فرصت دارد و البته انتظارات از او هم بالاست.
تیم ایران با این مربی پرتغالی در دوره قبلی جام‌جهانی عملکردی عالی و به‌یادماندنی از خود به‌جای گذاشت و با برد مراکش، تساوی با پرتغال و شکست نزدیک برابر اسپانیا با فقط یک امتیاز اختلاف حضور در مرحله حذفی را از دست داد. او در جام‌جهانی پیش‌رو هم کار سختی برابر رقبای قدرتمندی چون انگلیس، آمریکا و ولز خواهد داشت. او دقیقا 7 سال و 9 ماه روی نیمکت تیم ملی نشست و در این مدت در تورنمنت‌های مختلفی با تیمش حضور داشت. کی‌روش ایران را به دو جام جهانی 2014 و 2018 رساند که با توجه به اینکه این تیم یکی از قدرت‌های فوتبال آسیا محسوب می‌شود شاید اتفاقی عادی محسوب شود اما نباید فراموش کرد که تنها یک‌سال قبل از حضورش روی نیمکت ایران، آنها شانس حضور در جام‌جهانی 2010 را از دست داده بودند. تیم او در جام‌جهانی 2018 درحالی 4 امتیازی شد و رده سوم گروه را به دست آورد که گل عزت‌اللهی در دیدار برابر اسپانیا مردود شد و اگر طارمی در آخرین دقایق بازی با پرتغال فرصتش را به گل تبدیل می‌کرد، شاید یکی از شگفتی‌های جام رقم می‌خورد. از طرف دیگر تیم ایران در جام ملت‌های آسیا 2015 و 2019 در یک‌چهارم نهایی و نیمه‌نهایی حذف شد تا نتواند در این تورنمنت انتظارات هواداران را برآورده کند. شکست برابر ژاپن آخرین حضور او روی نیمکت ایران بود و درحالی که به نظر می‌رسید قراردادش تمدید خواهد شد اما او تصمیم گرفت پس از صدمین حضورش روی نیمکت یوزها از این تیم کنار برود. کی‌روش در این مدت 60 درصد بازی‌هایش را برد و تفاضل گل 121+ را به‌جای گذاشت. او در این مدت در تیم‌های کلمبیا و مصر مربیگری کرده که در اولی موفق نبود و با یک باخت سنگین از سمتش کنار رفت اما با مصر عملکرد خوبی داشت اما دو باخت به سنگال شاگردان او را از قهرمانی در آفریقا و همچنین رسیدن به جام‌جهانی دور کرد. او در این مدت با وجود جدایی از تیم ملی ایران بار‌ها نامش به‌عنوان یکی از گزینه‌های بازگشت به ایران مطرح بوده است. ویلموتس، جانشین او تنها پس از 7 ماه قراردادش با ایران را فسخ کرد و این اسکوچیچ کروات بود که جای او را گرفت. تیم ایران در مرحله سوم انتخابی تیم ملی با سرمربی جدید خود از 30 امتیاز ممکن 25 پوئن کسب کرد و صعودی بی‌دردسر به جام‌جهانی داشت. اوضاع تیم که خوب پیش می‌رفت، پس دلیل این تغییرات چه بود؟ اسکوچیچ با وجود این نتایج قابل‌قبول نتوانست جو خوبی در رختکن تیمش ایجاد کند و تنش‌هایی که با برخی بازیکنان داشت و به‌خصوص اتفاقی که بین او و طارمی، مهاجم کنونی پروتو رخ داد باعث شد کنترل اوضاع از دستش خارج شود. با توجه به اهمیت غیرقابل‌انکار طارمی در تیم ملی، فدراسیون فوتبال این کشور در این غائله میانجیگری کرد تا مهاجم پورتو دوباره به اردوی تیم برگردد اما این پایان ماجرا نبود و ناآرامی‌ها روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کرد و از طرف دیگر کی‌روش هم دیگر در دسترس بود و از هدایت مصر کنار رفته بود. درنهایت همه این اتفاقات دست به دست هم داد تا پس از انتصاب تاج به‌عنوان رئیس جدید فدراسیون، یک قهرمان قدیمی دوباره به نیمکت تیم ایران برگردد.»

توقعات از مرد پرتغالی
این سایت در ادامه به بررسی احتمال موفقیت کی‌روش در تیم ایران پرداخته و می‌افزاید: «حالا سوال مهم این است که آیا تیم ایران در جام‌جهانی با او قوی‌تر خواهد بود؟ مطمئنا هوادارانی که انتظار داشتند تا تیم ایران در جام‌جهانی یک بازی رو به جلو و تهاجمی را ارائه دهد ناامید خواهند شد. البته این شیوه عاقلانه‌ترین روش بازی برابر این رقبا نبود. درعوض آنها حالا کسی را روی نیمکت خود دارند که تیم‌هایش را به‌خوبی سازماندهی کرده و آنها را با ‌انگیزه و مصمم راهی زمین می‌کند. تیم‌های او به‌خوبی از اندک فرصت‌های تهاجمی خود و همچنین ضدحملات استفاده می‌کنند و همین روش بازی باعث شد در روسیه 2018 عملکردی بسیار خوب را رقم بزنند. آنها در نخستین بازی خود برابر انگلیس تیم ضعیف‌تر میدان خواهند بود و درحالی که طبق پیش‌بینی‌ها به نظر می‌رسد ضعیف‌ترین تیم گروه باشند اما آنهایی که آخرین جام‌جهانی را پیگیری می‌کردند، می‌دانند آنها به‌خصوص برابر آمریکا و ولز به هیچ‌عنوان از پیش باخته نیستند. او با نفراتی چون سردار آزمون که در لورکوزن بازی می‌کند و زوج طارمی در خط حمله خواهد بود و همچنین علیرضا جهانبخش که سابقه بازی در برایتون را دارد و این روزها در فاینورد مشغول است بازیکنانی باتجربه‌تر را دراختیار دارد و شاید با این نسل طلایی فوتبال ایران بتواند در قطر 2022 تیمش را حتی به مرحله دوم برساند. کی‌روش شاید در درازمدت گزینه تیم ملی ایران نباشد اما با شناخت بسیار خوبی که از نفرات تیم دارد می‌تواند در همین زمان کم هم تیمی خوب را برای حضور در مسابقات آماده کند.»
از طرف دیگر دستمزدی که فدراسیون ایران برای کی‌روش در این مدت در نظر گرفته است مورد توجه یک سایت مصری قرار گرفته و آنها معتقدند چرا باید به این مربی در زمان حضورش روی نیمکت مصر مبلغ بیشتری پرداخت می‌شد. سایت «نافذه» در این‌باره می‌نویسد: «کارلوس کی‌روش در ایران قرار است ماهیانه 50 هزار دلار دستمزد بگیرد درحالی که در تیم ملی مصر رقمی بسیار بیشتر دریافت می‌کرد و این موضوع بار دیگر مساله پرداخت دستمزدهای بالا به مربیان خارجی در مصر را مطرح می‌کند. پیش از این مربیانی چون سباستین دسابره فرانسوی (سرمربی سابق تیم پیرامیدز این کشور) و خاویر آگیره (سرمربی سابق تیم ملی مصر) درحالی دستمزدهای بالایی در اینجا دریافت می‌کردند که پس از ترک کشور در تیم‌های دیگر رقمی به‌مراتب کمتر دریافت کردند و این نشان می‌دهد باید دقت بیشتری در پرداخت دستمزدهای مربیان خارجی صورت گیرد.»