فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار: حدود تیرماه امسال بود که بحث الزام دانشجو-معلمان ورودی‌های98 رشته آموزش ابتدایی برای تدریس در فضای دانشگاه فرهنگیان داغ شد. مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش در آن برهه اعلام کردند، تصمیم دارند از این ظرفیت برای رفع مشکل کمبود معلم در اول مهرماه امسال استفاده کنند. یعنی دانشجو-معلمان باید درکنار تحصیل‌شان، در کلاس‌های درس برای تدریس نیز حاضر شوند. این تصمیم بالاخره 26مرداد با ابلاغ بخشنامه‌ای ازسوی رضامراد صحرایی، رئیس دانشگاه فرهنگیان به واحدهای این دانشگاه به‌صورت رسمی اعلام شد. بخشنامه‌ای که بند دوم آن، باعث ایجاد مشکلاتی برای دانشجو-معلمان شده است. براساس این بند، دانشجو-معلمان رشته آموزش ابتدایی ورودی سال98 که حداقل 100واحد درس را با احتساب دوره تابستان گذرانده باشند، به‌صورت حق‌التدریس توسط اداره‌کل آموزش‌وپرورش به‌کار گرفته می‌شوند، اقدامی که البته قرار است به‌عنوان جایگزین دروس کارورزی 3 و 4 این دانشجویان تلقی شود. بخشنامه‌ای که به‌نظر می‌رسد تنها مختص امسال نبوده و بناست به رویه‌ای جدید برای ورود این دانشجویان به مدارس کشور تبدیل شود. دلیل آن را هم می‌توان صحبت‌های روز گذشته رضامراد صحرایی، سرپرست دانشگاه فرهنگیان دانست. این مقام مسئول در نشست خبری خود اعلام کرده بود: «15هزار معلم از بین دانشجو-معلمان ترم۷ به وزارت آموزش‌وپرورش معرفی می‌شوند، یعنی در عمل ترم آخر این دانشجویان حذف می‌شود!» البته صحرایی در همان نشست خبری صراحتا به کاهش دوره تحصیل دانشجو-معلمان مقطع کارشناسی اشاره و عنوان می‌کند: «آمادگی داریم طرح شهیدآشتیانی را از همین مهر شروع کنیم، طرحی که هدف آن کاهش دوره با حفظ کیفیت آموزشی است؛ هرچند این طرح با توجه به بخشنامه جذب دانشجو-معلمان ورودی98 در مقطع ابتدایی، عملا در حال اجراست، اما واقعیت این است که بنا به گفته برخی دانشجو-معلمان به‌دلیل این بخشنامه، ترم تابستان فشرده و بی‌کیفیتی را پشت‌سر گذاشته‌اند. آنها همچنین از این مساله هم گلایه دارند که کمتر از یک‌ماه دیگر هم باید در کلاس‌های درس حاضر شوند، اما هنوز دقیقا نمی‌دانند باید خودشان را برای تحصیل آماده کنند یا تدریس.» به‌عبارت دقیق‌تر، علی‌رغم بخشنامه صادرشده و تاکید مسئولان دانشگاهی، آن‌طور که «فرهیختگان» کسب اطلاع کرده، به‌جز اداره‌کل آموزش‌وپرورش ایلام که از همان ابتدا به‌صراحت اعلام کرده بود نیازی به حضور دانشجو-معلمان ورودی98 برای رفع کمبود معلم ندارد، با وجود اینکه کمتر از یک‌ماه دیگر به آغاز سال تحصیلی زمان باقی‌مانده، اما ادارات آموزش‌وپرورش دیگر استان‌ها یا از پذیرش این دانشجو-معلمان سر باز زده و عنوان می‌کنند تا مهرماه سال آینده که زمان پایان تحصیل این دانشجویان محسوب می‌شود، نیازی به حضور آنها برای تدریس در کلاس مدارس ابتدایی ندارند یا جواب مشخصی به این دانشجویان نمی‌دهند.
هرچند تصمیم عجیب مسئولان دانشگاه فرهنگیان مبنی‌بر حذف ترم8 دانشجو-معلمان ورودی98 و الزام آنها به حضور در کلاس‌های درس جای سوال دارد، اما براساس قانون متعهدان خدمت به وزارت آموزش‌وپرورش که در سال69 به تصویب مجلس رسیده، این دانشجویان لزومی به تدریس حین تحصیل ندارند؛ اما به‌نظر می‌رسد بخشنامه اخیر دانشگاه فرهنگیان نه‌تنها این قانون را لغو می‌کند، بلکه با قید این عبارت تدریس ورودی98، در مدارس به‌عنوان جایگزین دروس کارورزی (3و4) آنها تعیین می‌شود. سوال اینجاست که واحد کارورزی برای این دانشجو-معلمان برای همیشه حذف خواهد شد و صرفا تدریس آنها که مشخص نیست قبل از آن کیفیت آموزش‌های لازم برای آمادگی این دانشجویان در راستای تربیت دانش‌آموزان در چه سطحی قرار دارد، به‌عنوان کارورزی قلمداد شود. در این گزارش به‌سراغ برخی دانشجویان و مسئولان دانشگاه فرهنگیان در کشور رفتیم تا برایمان از وضعیت این دانشجویان آن‌هم در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید بگویند.

معاون گفتمان‌سازی و مطالبه‌گری بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان:
دانشجو -معلمانی که  در ترم تابستان ضرر کردند

محمد رمضانی، معاون گفتمان‌سازی و مطالبه‌گری بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره شرایط ترم تابستان امسال این دانشگاه گفت: «قطعا همه دانشجویان تمایلی به حضور در کلاس‌ها برای تدریس به‌عنوان دانشجو-معلم را نداشتند، درحالی‌که درمقابل هم دانشجویانی را داشتیم که ترجیح می‌دادند مشمول این بخشنامه شوند، همین مساله باعث شد میان دانشجویان چنددستگی ایجاد شود، اما به‌دلیل ابلاغ این بخشنامه، عملا برپایی کلاس‌های دانشگاهی به آخر هفته موکول شد. اگر بخشی از دانشجویان مایل نباشند تا قبل از پایان دوره تحصیل خود تدریس کنند، این‌دسته از دانشجویان نه‌تنها مجبور هستند واحدهای سال تحصیلی را تنها به آخر هفته موکول کنند بلکه در تابستان نیز آموزشی ندیدند. برخی دیگر از دانشجویان که برای تدریس در مهر1401 اعلام آمادگی کردند، نه‌تنها تابستان دوره‌ای (هرچند بی‌کیفیت) گذارنده‌اند بلکه با آغاز سال تحصیلی نیز، تجربه تدریس را خواهند داشت و به کلاس‌های دانشگاه هم خواهند رسید. طبیعی است که در این وضعیت دانشجویانی که تمایلی به تدریس ندارند، ضرر خواهند کرد.» او با انتقاد از وضعیت جذب نیرو ازسوی وزارت آموزش‌وپرورش تصریح کرد: «اگر این وزارتخانه نیاز به نیرو دارد به‌جای اینکه به برگزاری ماده28 یا آزمون استخدامی دست بزند؛ باید از نیروهای آموزش‌دیده یا تحت آموزش فرهنگیان استفاده کند؛ با این حال شاهد آن هستیم که دانشگاه فرهنگیان بخش گسترده‌ای از نیروهای آموزش‌وپرورش را آموزش داده است اما این وزارتخانه همچنان با برگزاری آزمون استخدامی نیرو جذب می‌کند.»

با اتفاقات اخیر، بحث آموزش در سال چهارم برای دانشجو-معلمان به حاشیه رفته است
رمضانی اظهار داشت: «طبیعتا با صحبت و رویکردی که وزارت آموزش‌وپرورش برای ترم تابستان امسال دانشگاه فرهنگیان در پیش گرفت؛ تمامی این دانشجو-معلمان آموزش ابتدایی بالاجبار در آموزش دوره تابستان و تدریس حضور پیدا کردند؛ درحالی که شاهد بودیم آموزش تابستان بسیار ضعیف برگزار شد. یعنی کلاس‌های درس به تعدادی که باید برگزار نشد؛ به‌علاوه اینکه کارگاه‌های فرهنگی در نظر گرفته بودند اما این کارگاه‌ها نیز به‌شدت ضعیف برگزار شدند.»
معاون گفتمان‌سازی و مطالبه‌گری بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در انتقاد از عدم هماهنگی بخش‌های مختلف وزارت آموزش‌وپرورش اظهار داشت: «مشکل اصلی اینجاست که هم زمان با این آموزش‌ها، آموزش‌وپرورش به ادارات کل خود اعلامی نکرده بود که ادارات باید 15نیرو را از اول مهر وارد فضای تدریس کند. متاسفانه ادارات کل و ادارات آموزش‌وپرورش با این موضوع آشنایی نداشتند و به‌تازگی با آن آشنا شدند. اما همچنان ابلاغ رسمی در این حوزه مبنی‌بر حضور یا عدم حضور دانشجویان صورت نگرفته است.»
او با بیان اینکه جالب اینجاست که برخی استان‌ها مانند گیلان، زنجان و لرستان اعلام کردند که نیاز نیست دانشجویان از اول مهر برای تدریس در کلاس‌های مدارس حضور پیدا کنند، افزود: «البته دانشجویان زمانی متوجه این عدم نیاز شدند که از ادارت آموزش‌وپرورش این استان‌ها نحوه حضور در کلاس‌های تدریس را پیگیر شده و پاسخ می‌شنیدند که ما به حضور شما نیازی نداریم. ادارات آموزش‌وپرورش بعد از آشنا شدن با این موضوع برخوردهای بسیار متفاوتی داشته‌اند و متاسفانه  این امر باعث ایجاد مشکل برای دانشجویان استان‌های مختلف شده است.»
رمضانی در توضیح بیشتر این مساله افزود: «مثلا استان ایلام از همان اول مهر اعلام کرد اصلا نیازی به دانشجو-معلمان ورودی98 ندارد و در همین راستا دوره‌های آموزشی ترم تابستان را هم برگزار نمی‌کند، اما برخی استان‌ها مانند استان کرمان بعد از گذشت چند وقت عدم نیازشان به حضور دانشجو-معلمان را اعلام کرد. همچنین بخش قابل‌توجهی از ادارات آموزش‌وپرورش عنوان کرده‌اند که دانشجو-معلمان ورودی98 باید از همان مهر سال آینده که زمان قانونی‌شان هم محسوب می‌شود، برای تدریس به مدارس بروند. موضوع زمانی جالب‌تر می‌شود که دیدیم برخی از ادارات اصلا در جریان این تصمیم وزارت آموزش‌وپرورش نبوده و در جواب به دانشجویان گفتند نیروی حق‌التدریس مورد نیازشان را تامین کرده اند.»
معاون گفتمان‌سازی و مطالبه‌گری بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه امروز دانشجو-معلمان نمی‌دانند که از اول مهرماه چگونه باید فرآیند آموزش خود را سپری کنند، گفت: «یعنی این دسته از دانشجویان نمی‌دانند که با آغاز مهر باید وارد فضای معلمی و تدریس شوند یا به روال قبل به تحصیل‌شان بپردازند. امروز شرایط پیش‌رو برای دانشجو-معلمان مختلف است، یعنی برخی دانشجو-معلمان را شاهد هستیم که ادارات آموزش‌وپرورش به آنها اعلام کرده نیازی به تدریس‌شان ندارد، برخی دیگر از دانشجو-معلمان خودشان نمی‌خواهند که به کلاس درس بروند وطبق  قوانین موجود هم، وزارت آموزش‌وپرورش این حق را ندارد که دانشجو-معلمان را مجبور کند سر کلاس درس بروند.»
او بیان داشت: «متاسفانه نظارتی روی حضور دانشجو-معلمان ورودی98 در کلاس‌های تدریس وجود ندارد و قطعا خود دانشجویان هم نمی‌دانند قرار است چه اتفاقی رقم بخورد، حتی وضعیت به‌حدی نامشخص است که دانشجو-معلم نمی‌داند درصورتی که بخواهد به تدریس بپردازد، صرفا باید این کار را در شهر محل تحصیل خود انجام دهد یا شهر محل خدمتش برای این کار متفاوت خواهد بود.»

دانشجوی کارشناسی دانشگاه فرهنگیان کرمان:
از مسئولان جواب واحدی نشنیدیم

حانیه بیرجندی، دانشجوی آموزش ابتدایی ورودی98 دانشگاه فرهنگیان کرمان گفت: «ما براساس تعهد خدمتی که در همان ابتدای ورودمان به دانشگاه امضا می‌کنیم، باید 4سال تحصیل کنیم و بعد از این 4سال به مدت دوبرابر زمان تحصیل تدریس می‌کنیم. اما درحال حاضر آموزش‌وپرورش اعلام کرده این دوره تحصیل 3ساله می‌شود، اما جالب اینجاست که زمان تدریس‌مان همان 8سال باقی می‌ماند. موضوع دیگر اینکه هرچند اعلام شده است، دانشجو-معلم باید در محل خدمت به تدریس بپردازد، اما اصلا محل خدمت را مشخص نکرده‌اند.»
او در همین زمینه افزود: «آن‌طور که مسئولان اعلام کرده‌اند، دانشجویان دوره آموزش ابتدایی باید دوره فشرده‌ای را در تابستان بگذرانند و از اول مهر برای تدریس به سر کلاس بروند، دلیل این مساله هم آن است که نیروی معلم در مدارس کم دارند؛ هرچند طبق آخرین صحبت‌های مدیر مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و امور اداری وزارت آموزش‌وپرورش باید در محل سکونت‌مان تدریس کنیم، اما وقتی به اداره آموزش‌وپرورش کرمان مراجعه کردیم به ما اعلام کردند اصلا نیازی به نیرو ندارند و باید از مهرماه سال آینده به خدمت گرفته شویم.»
دانشجوی کارشناسی دانشگاه فرهنگیان استان کرمان با بیان اینکه هرکدام از مسئولان دانشگاه و اداره آموزش‌وپرورش حرف‌های متناقضی می‌زنند که باعث سردرگمی ما شده است، تصریح کرد: «مشکل دیگر ما این است که دانشگاه‌مان نیز ظرفیت کافی برای حضور همه دانشجویان ندارد و حتی در تابستان امسال هم دانشجویان با معضلات زیادی روبه‌رو شده و اسکان دانشجویان در خوابگاه‌ها نیز با ظرفیت بالایی انجام شد. در چنین شرایطی مشخص نیست بالاخره از مهرماه امسال قرار است بخشی از دانشجویان به‌عنوان معلم به تدریس بپردازند یا مجبور هستیم همه‌ در کلاس‌ها حاضر شویم.»
بیرجندی به پاسکاری دانشجویان بین مسئولان دانشگاهی و آموزش‌وپرورش اشاره و تصریح کرد: «از دانشگاه می‌پرسیم دانشگاه می‌گوید باید از محل خدمت برای حضور در کلاس‌های مدارس بپرسیم و وقتی هم که از محل خدمت سوال می‌کنیم، می‌گویند نیازی به حضور دانشجو-معلمان نداریم. جالب اینجاست که از سمت دیگر در اخبار اعلام می‌شود دانشجو-معلمان از اول مهر باید سر کلاس تدریس بروند. متاسفانه ما از هیچ مسئولی جواب واحد نشنیده‌ایم و آنها موارد ضدونقیضی را مطرح می‌کنند.»
او درباره کیفیت دوره تابستان گفت: «کلاس‌های فرهنگی برگزار شد و قرار بود که دوره مفیدی باشد و سرفصل‌ها نیز به‌خوبی چیده شده بود. اما این دوره بسیار فشرده و در یک روز تمام سرفصل‌ها را آموزش دادند. متاسفانه بازخوردها از این دوره به‌قدری بد بود که زمان کلاس‌ها را کاهش دادند و در عمل مسئولان دانشگاه تنها برای اینکه بیلان کاری خودشان را پر کنند، اقدام به برگزاری کلاس‌های فرهنگی کرده بودند.»

رئیس دانشگاه فرهنگیان کرمان:
از نظر دانشگاه فرهنگیان کرمان،  ورودیان 98 باید از مهر تدریس کنند!

عباس توان، رئیس دانشگاه فرهنگیان کرمان درباره وضعیت آموزش‌های ترم تابستان گفت: «کلاس‌ها فشرده بود و شرایط ایجاب می‌کرد که کار 4ماه آموزشی را در بازه زمانی یک‌ماهه به اتمام برسانیم؛ از این‌رو کلاس‌ها فشرده برگزار شد و دانشجویان نیز بعد از مدت‌ها از کلاس‌های مجازی، وارد کلاس‌های فیزیکی شدند. در این شرایط طبیعی است که نارضایتی‌هایی هم ازسوی دانشجویان ایجاد شود و البته اساتید هم وضعیت‌شان به‌گونه‌ای نبود که بتوانند دروسی را که درطول ترم ارائه می‌دهند، در زمان فشرده تابستان به‌درستی ارائه دهند. معتقدم ترم تابستان شرایط ایده‌آلی از دید دانشجو و استاد نبوده است.»
او تصریح کرد: «دانشجویان برای تابستان نباید بیشتر از 8واحد درسی را پشت‌سر می‌گذاشتند، یعنی تعداد دروس کمی به دانشجو ارائه شد که لازم بود تا برای هر واحد چندبرابر ترم‌های گذشته، زمان صرف می‌کردند. همچنین از نظر فرهنگی نیز ما باید کارگاه‌هایی برگزار می‌کردیم که پشت‌سر هم و در 8ساعت برنامه‌ریزی شد تا دانشجویان در آن شرکت کنند، البته الان نمی‌توان درباره کیفیت آنها اظهارنظر کرد و باید منتظر ارزیابی‌ها ماند تا بتوان در این حوزه نظر داد.»
رئیس دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه ترم تابستان به‌دلیل فشردگی‌ای که داشت، برای دانشجویان کمی سخت بوده است، افزود: «ورودی‌های98 هنوز یک‌سال از سال تحصیلی‌شان باقی مانده است اما چون حکم آموزش‌وپرورش شامل حال آنها می‌شود، به‌محضی که شروع به تحصیل می‌کنند، کارمند آموزش‌وپرورش محسوب می‌شوند این موضوع مربوط به آموزش‌وپرورش است. همچنین بحثی که طبق اعلام آموزش‌وپرورش برنامه‌ریزی شده است؛ این است که با توجه به نیاز استان‌ها، دانشجویان98 فقط در رشته آموزش ابتدایی می‌توانند به کار گرفته شوند.»
توان افزود: «زمانی که آموزش‌وپرورش این دانشجویان را به کار بگیرد ما موظف هستیم برای آخر هفته که کلاس ندارند، برنامه‌ریزی کنیم. استان کرمان نیز براساس بخشنامه‌ای که وزارت آموزش‌وپرورش دارد، باید ورودی‌های 98 را سر کلاس‌ها بفرستد تا تدریس کنند اما نهایی‌شدن این موضوع و نحوه حضور دانشجویان در جلسه این هفته مشخص می‌شود و قرار است در هفته جاری با مدیرکل آموزش‌وپرورش استان صحبتی داشته باشیم. رفتن دانشجویان به کلاس‌های درس به احتمال زیاد قطعی است، اما نحوه حضور دانشجویان و غیره هنوز مشخص نیست که درباره آن در این هفته تصمیم‌گیری خواهد شد.»
او خاطرنشان کرد: «براساس بخشنامه آموزش‌وپرورش و از نظر دانشگاه بنابر این است که حضور دانشجو-معلمان از مهرماه برای تدریس در مقطع ابتدایی قطعی باشد و تقسیم‌بندی دانشجویان برای حضور در مدارس نیز درحال حاضر صرفا با توجه به نیاز مناطق انجام می‌شود و تقسیم‌بندی قطعی آنها بعد از فارغ‌التحصیلی صورت می‌گیرد.»