محمدرضا حاجی‌عبدالرزاق، خبرنگار گروه ورزش: دعوای باشگاه استقلال با صداوسیما همچنان ادامه دارد و نکته قابل‌توجه اینکه جدا از متضرر شدن مادی آبی‌ها، در این دعوا این هواداران استقلال هستند که با تماشای دفرمه دیدارهای این تیم دچار جنگ اعصاب می‌شوند و مطمئنا اگر پیروزی و موفقیت هم در کار باشد هیچ‌گاه چنین بردی با وجود این نوع پخش تلویزیونی به آنها مزه نخواهد کرد. در آخرین بیانیه، باشگاه استقلال سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال را هم تهدید و اعلام کرد از فدراسیون و سازمان لیگ می‌خواهد که نسبت به اقدام غیرحرفه‌ای شبکه3، اعتراض و واکنش مناسب نشان دهد و انتظار باشگاه این است که فدراسیون مقتدرانه به وظایف خود در حمایت از باشگاه‌ها عمل کند نه اینکه از موضع پایین و منفعلانه با مدیران تلویزیون مواجه شوند. آبی‌ها تاکید کرده‌اند برخورد شبکه سه نه‌تنها موجب کوتاه آمدن باشگاه نخواهد شد که این باشگاه را در استیفای حقوق خود، هواداران و سهامداران راسخ‌تر می‌کند. درباره اختلافات اخیر بین استقلال و صداوسیما با معاون حقوقی باشگاه استقلال و سخنگوی این باشگاه تماس گرفتیم که به نکات قابل‌توجهی اشاره کرد. گفت‌وگوی «فرهیختگان» با فرشید سمیعی را در ادامه می‌خوانید.

ظاهرا هم صداوسیما و هم باشگاه استقلال سفت و سخت روی مواضع خود ایستاده‌اند.
فوتبال یک ورزش وارداتی محسوب می‌شود و ورزش سنتی ایرانیان نیست درنتیجه ما وقتی فوتبال را وارد می‌کنیم باید تمام اجزا و ابزار آن را وارد کنیم مگر آنجا که با سنت‌ها و فرهنگ و آیین‌های ملی و مذهبی ما منافات داشته باشد، هزینه‌های فوتبال نیز در دنیا مشخص هستند که از کجا تامین می‌شوند. شما وقتی به فوتبال کل دنیا نگاه می‌کنید می‌بینید چند راه شاخص هستند که درآمدهای فوتبال از آن راه تامین می‌شوند که مهم‌ترین آن حق پخش تلویزیونی است و بعد از آن نیز بحث محتوا و تبلیغات محیطی و تبلیغات روی پیراهن مطرح شده و درنهایت هم به بلیت‌فروشی و ترانسفر بازیکنان می‌رسیم. این تمام درآمدی است که از طریق فوتبال می‌توان داشت. ما برای آنکه از ابتدا چرخه را درست و سالم برقرار نکردیم امروز با این مشکلات مواجه شده‌ایم.

این چرخه چطور برقرار شده است؟
ما این هزینه را برعهده دولت انداختیم یعنی در تیم‌های صنعتی اگر به دقت نگاه کنید درنهایت این دولت است که هزینه‌های این تیم‌ها را پرداخت می‌کند، بنابراین فوتبال ما کاملا دولتی به‌شمار می‌رود. آن تیم‌هایی که ظاهراً خصوصی هستند اما در باطن از دولت بودجه می‌گیرند و به خصولتی‌ها معروفند از بودجه‌های کلان برخوردار هستند اما تیم‌هایی که تا قبل از فروش سهام خود صددرصد دولتی بودند مثل استقلال یا پرسپولیس از بودجه‌ای برخوردار نیستند چون قانون اجازه هزینه‌کرد وزارت ورزش در بحث ورزش قهرمانی و حرفه‌ای را نمی‌دهد. آن زمانی که آقایان این قانون که وزارت ورزش حق و هزینه‌کردن در ورزش حرفه‌ای را ندارد تصویب کردند، به این فکر نمی‌کردند که وقتی بودجه را حذف می‌کنند این تیم‌ها باید از چه راهی ارتزاق کنند؟ آیا صرفا از طریق تبلیغات روی پیراهن می‌توان باشگاه‌داری کرد؟ این درحالی است که تا سال گذشته نیز خبری از حق تبلیغات محیطی هم وجود نداشت و اگر هم درآمدی بود آن را بابت حق عضویت و هزینه صدور کارت و مسائل اینچنینی تهاتر کرده و آن را صفر می‌کردند، یعنی از سال گذشته به قبل استقلال حتی از حق تبلیغات محیطی هم درآمدی نداشته است.

طبعا باشگاهی که هیچ بودجه‌ای ندارد و از درآمدهای تعریف‌شده در دنیا برخوردار نیست صرفا با تبلیغات روی پیراهن می‌تواند با تیم‌های بزرگ صنعتی که از همان ابتدا بودجه کامل خود را دریافت می‌کنند در لیگ برتر رقابت کند حالا دیگر رقابت‌های قاره‌ای بماند!
اگر تیمی مثل استقلال در رقابت‌های آسیایی موفق شود و برای سومین‌بار قهرمانی این رقابت‌ها را به‌دست بیاورد این موضوع در راستای منافع ملی نیست؟ آیا استقلال متعلق به همین مملکت نیست؟ پس چرا تیم‌هایی مثل استقلال را باید تضعیف کنیم؟ چطور محتوایی که تولید و پخش می‌شود هزینه‌های آن به ثانیه پرداخت می‌شود اما پرمخاطب‌ترین محتوا در تلویزیون ما که فوتبال و برنامه‌های فوتبالی هستند و براساس یک بازی فوتبال ساخته می‌شوند شامل هزینه نمی‌شوند؟ مگر غیر از این است که این محتواها را باشگاه‌ها تولید می‌کنند؟ باشگاه‌ها برای تولید این محتوا ده‌ها میلیارد تومان هزینه می‌کنند و این محتوا براساس بازیکنان و مربیان و اجاره استادیوم‌ها و هزینه هواپیما و رفت‌وآمد و هتل‌هایی که کرایه می‌شود شکل می‌گیرد. یعنی شما این همه هزینه می‌کنید تا یک محتوا تولید شود اما کسی که این محتوا را برمی‌دارد و استفاده می‌کند نمی‌خواهد هزینه آن را پرداخت کند. این درحالی است که حق پخش زنده مسابقات طبق یک مصوبه زمانی به تلویزیون داده شد که فدراسیون فوتبال آماتور بود نکته قابل‌توجه اینکه در اینجا فقط درباره انحصاری بودن این موضوع مصوبه تهیه‌شده اما هیچ‌گاه مصوبه‌ای شکل نگرفته که هزینه این محتوا و پخش زنده پرداخت نشود. اگر کسی مصوبه‌ای دارد که گفته این پول پرداخت نشود آن را ارائه دهد تا ما هم ببینیم. شما وقتی بخواهید یک فوتبال را پخش زنده کنید رقابت بین چندین شرکت تلویزیونی شکل می‌گیرد تا جایی که پیش از این حتی شبکه‌های حاشیه خلیج‌فارس در این مورد پیش‌قدم شده و پیش‌پرداختی هم داده بودند.

اما مصوبه‌ای که از آن صحبت می‌کنید که این انحصار را به صداوسیما می‌دهد با این موضوع مخالف است.
بله، دقیقا و من هم به همین دلیل این موضوع را مطرح کردم. اینجا صداوسیما و تلویزیون جمهوری اسلامی ایران این بازی‌ها را پخش می‌کند درواقع این مصوبه فقط پخش‌کننده را مشخص کرده اما هیچ‌گاه نگفته است که پول محتوا را ندهد و هزینه فوتبالی را که پخش می‌کند به باشگاه پرداخت نکند. مضاف بر اینکه ما الان داریم درباره پخش زنده این صحبت را مطرح می‌کنیم در این مصوبه نیز هیچ‌جای آن نگفته است که بعد از یک دیدار پخش زنده ده‌ها برنامه مرتبط دیگر با آن ساخته شده و میلیاردها تومان از آن درآمد کسب شود و برای آنها اسپانسر‌های چندده‌میلیاردی گرفته شود و همه را در جیب خود ریخته و یک ریال به کسی که این محتوا را تولید کرده برای آن، خودش ده‌هامیلیارد تومان هزینه کرده است، ریالی پرداخت نشود. نهایتا اگر این روال ادامه پیدا کند استقلال و تیم‌هایی مثل استقلال امکان رقابت در لیگ برتر خودمان را هم از دست می‌دهند چه برسد به اینکه بخواهند در آسیا با تیم‌های مدعی و متمول رقابت کنند. این یعنی پرطرفدارترین تیم‌های ایرانی به‌تدریج همه افتخارات خود را از دست خواهند داد.

شما نمی‌توانید با توجه به الزام‌های کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا نسبت به این موضوع اقدام کنید؟
اگر یادتان نیست که نسبت به همین الزام‌ها ما در همین فصل از رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا با وجود شایستگی که داشتیم از دور رقابت‌ها حذف شدیم در این خصوص الزامات دیگری وجود دارد که باید به تفکیک مشخص شود که ما حق پخش‌مان چقدر است و تولیدمان چقدر است این موضوع هم باید همین حالا تعیین‌تکلیف شود و به آن فکر کنیم و این‌طور نشود که دوباره پشت گوش بیندازیم و دست‌آخر با الزام ازسوی فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا جلوی یک‌سری از موارد را بگیریم. از الان باید خودمان به فکر باشیم که دو روز دیگر باید این ارقام را برای فیفا و ای‌اف‌سی مشخص کنیم و نمی‌توانیم این رقم‌ها را صفر بزنیم یا یک‌سری رقم‌های تخیلی برای حق پخش تعریف کنیم چون در این صورت آنها کارشناسی می‌کنند و متوجه می‌شوند. می‌دانند که ما لیگ برتر داریم و بازی‌های ما پخش می‌شود و باید این عدد را اعلام کنیم. در الزام‌های بعدی مطمئنا به این قضایا ورود خواهد شد و آنجا دیگر مشکل در داخل کشور حل نخواهد شد. نباید مثل دیگر مشکلات شود که آنقدر به تعویق انداختیم که در خارج برای ما تصمیم‌گیری کردند. این موضوع را باید خودمان جمع کنیم به‌علاوه اینکه مصطفی آجرلو به‌عنوان یک فرد با سابقه در نظام جمهوری اسلامی و همراه همیشگی نظام بارها اعلام کرده که اصلا بحثش این صحبت‌ها نیست چون ما با صداوسیما یک خانواده هستیم و هم استقلال و هم صداوسیما هر دو برای یک نظام هستند و ما باید با یکدیگر مشکل را حل کنیم.

موضوع تاسیس تلویزیون اینترنتی استقلال به کجا رسید؟
اتفاقا مدیریت باشگاه قبل از آغاز فصل این موضوع را مطرح کرد اما جالب اینکه جبلی مدیریت صداوسیما این موضوع را با روی باز پذیرفت و آن را به آقای شهریاری که در آن زمان مسئولیت داشت ارجاع داد. در این بین جلسات متعددی شکل گرفت همه معاونت‌ها نیز حضور داشتند و همگی موافقت خود را اعلام کردند اما آن‌طور که ما شنیدیم دست‌آخر برخی مخالفت کردند و به‌خاطر همین این موضوع منتفی شد و درنهایت هم موضوع تاسیس تلویزیون اینترنتی استقلال اجرا نشد. ما هم متوجه هستیم که صداوسیما هزینه‌های زیادی دارد و بیش از ۵۰هزار کارمند در این نهاد کار می‌کنند و خودمان هم اینها را می‌فهمیم و درک می‌کنیم اما استقلال هم هزینه دارد و مالک محتوایی هست که باید به این مالکیت احترام گذاشته شود و به مشکلات این باشگاه هم رسیدگی شود. با این شرایط استقلال امکان ادامه رقابت عادلانه با تیم‌های صنعتی در داخل و تیم‌های متمول عربی و شرق آسیایی در خارج از کشور را نخواهد داشت. از این‌رو این یک موضوع حساس است که به حیات و ممات باشگاه استقلال بستگی دارد و هیچ‌گاه یک موضوع جنبی و فانتزی محسوب نمی‌شود. مدیران فعلی مجبور هستند این مساله را دنبال کنند چون بدون این مساله موضوع حل نخواهد شد. در هر صورت استقلال باید درآمدهای مفید داشته باشد تا بتواند به‌عنوان یک تیم مدعی در آسیا رقابت کند.

این تهدید‌هایی که امروز از جانب باشگاه استقلال مطرح می‌شود تا چه اندازه می‌تواند جنبه اجرایی و عملیاتی داشته باشد؟
یکی از عواملی که می‌تواند حق قانونی باشگاه استقلال را محقق کند و به این باشگاه برساند حمایت سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال از این باشگاه است. به هرحال این حرکتی که باشگاه استقلال آغاز کرده، منافع آن فقط برای باشگاه استقلال نیست و برای کل فوتبال ایران است. آن هم فوتبالی که از بی‌پولی می‌نالد، فوتبالی که تیم‌های بزرگش توان اداره خود را ندارند. اگر تیم‌های صنعتی را از این شهر خارج کنیم تیم‌های خصوصی توانی برای رقابت ندارند حتی خیلی از آنها استادیوم برای برگزاری رقابت‌های خود را ندارند و در طول یک فصل برای برگزاری بازی‌های خود به شهرهای دیگر می‌روند. درنهایت چه خواهد شد، مطمئن باشید درنهایت AFC ورود خواهد کرد و با تیم‌هایی که به‌صورت غیرمستقیم بودجه خود را از دولت دریافت می‌کنند چون دارای مالکیت مشترک محسوب می‌شوند جلوی اینها را خواهند گرفت. یعنی درنهایت فوتبال ایران باید به‌سمت فوتبال جهانی برود و هر آنچه فوتبال جهانی از آن راه ارتزاق می‌کند فوتبال ایران هم باید به همان ترتیب شود. درحال‌حاضر فوتبال کشورهای شرق آسیا یا حاشیه خلیج‌فارس به این شکل اداره می‌شوند و درنهایت این راه که دولت بخواهد به‌صورت غیرمستقیم در فوتبال هزینه کند به‌دلیل مالکیت واحد جلوی آن گرفته خواهد شد. همین امروز می‌بینید که تیم‌هایی مثل استقلال و پرسپولیس باید ۹۵درصد مالکیت غیرمشترک داشته باشند. دیگر بحث ۵۱درصد نیست بلکه بحث ۹۵درصد است و باید این مقدار مالکیت غیرمشترک باشد. مطمئن باشید بعدا تیم‌های صنعتی هم در این خصوص دچار مشکل خواهند شد اما قبل از اینکه مشکل ایجاد شود باید آنها را حل کنیم. در این خصوص چه کسی متولی امر است؟ مطمئنا سازمان لیگ. با کادر بسته اسپانسر‌های استقلال را از کادر تلویزیون خارج ‌و با اعصاب و روان هواداران استقلال بازی می‌کنند. لازم بود سازمان لیگ به‌عنوان متولی فوتبال کشور ورود کرده و جلوی این کار را می‌گرفت. فوتبال مالک محتوای خود است، ما نباید از کسی یا شخصی خواهش کنیم که کادر را برگرداند بلکه باید با اقتدار نسبت به این موضوع برخورد شود. کسی که اختیار مال خود را ندارد و دیگری آن مال را برمی‌دارد و ریالی بابت آن نمی‌دهد و حالا هم که استقلال صددرصد دولتی نیست و از سهامدار مردمی بهره می‌برد، اینجا دیگر حق‌الناس مطرح می‌شود. الان پاسخگوی تضییع حقوق حق‌الناس چه کسی خواهد بود؟ محتوا را برداشته‌اند بدون آنکه ریالی پرداخت کنند. از آن استفاده می‌کنند، درحالی‌که برای تولید محتوا هزینه سنگینی دارد صورت می‌گیرد.

برای بازی با پیکان از هفته پنجم قرار است از سوی باشگاه اتفاق خاصی بیفتد و این تهدیدها عملی شود؟
ان‌شاءالله در هفته پیش‌رو در این خصوص جلسات فوری و متعددی را برگزار می‌کنیم تا در این مورد تصمیم‌گیری کنیم و آن را به سمع و نظر هواداران و طرفداران این باشگاه مردمی و بزرگ برسانیم. متولی فوتبال سازمان لیگ است و باید درخصوص حق پخش که منافعش برای کل فوتبال هست، مقتدرانه پشت استقلال بایستد و ما منتظر حمایت عملی فدراسیون و سازمان لیگ هستیم.