پهپاد؛ اسم رمز مدرن‌سازی ارتش

محمد شلتوکی، کارشناس مسائل دفاعی: رزمایش مشترک پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران با حضور نیروهای چهارگانه ارتش در گستره سراسر کشور برگزار شد و یک‌بار دیگر جلوه‌های جدید و نوینی از توانمندی‌های پهپادی ارتش به نمایش گذاشته شد.
ارتش جمهوری اسلامی ایران که چند سالی است توان‌افزایی و تقویت قدرت پهپادی خود را در دستورکار و اولویت قرار داده است، از ابتدای سال جاری طی چند مرحله موفق به ارائه دستاوردهای عملیاتی جدید و خلاقانه خود شده است که ازجمله آنها می‌توان به رونمایی از پایگاه پهپادی زیرزمینی 313 و ناودسته پهپادبر نیروی دریایی ارتش اشاره کرد و در ادامه نیز طی روزهای اخیر برای نخستین‌بار در سطح کشور و نیروهای مسلح رزمایش پهپادی به‌صورت دوسویه برگزار شد.
ارتش را می‌توان نخستین کاربر پهپاد در کشور عنوان کرد و از این جهت سابقه به‌کارگیری پرنده‌های بدون‌سرنشین در ارتش جمهوری اسلامی ایران بیش از هر سازمان دیگری است. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی برای تست و ارزیابی موشک‌های هوابه‌هوا و توان رهگیری این جنگنده‌ها و سامانه‌های پدافندی خصوصا جنگنده‌های F-14 و سامانه‌های پدافندی هاگ، تعدادی پهپاد هدف از آمریکا مانند MQM-107 استرایکر و BMQ-74 چوکار خریداری شد که در آن زمان توسط نیروی هوایی ارتش برای تست سامانه‌های راداری و پدافندی مورد‌استفاده قرار می‌گرفت.
پس از پیروزی انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی، مشغله‌های دیگر ارتش جمهوری اسلامی ایران مانند ضرورت دفاع همه‌جانبه دربرابر تهاجم سراسری دشمن بعثی در زمین و هوا و دریا، مجالی برای ورود ارتش به حوزه پرنده‌های بدون‌سرنشین باقی نمی‌گذاشت که این روند تا پایان جنگ تحمیلی نیز ادامه داشت.
با پایان جنگ و آغاز دوران بازسازی کشور پس از جنگ، موضوع توانمندی پهپادی در دهه‌های 70 و 80 به‌عنوان یکی از حوزه‌های فعالیت نیروهای مسلح دنبال می‌شد، البته نه به‌عنوان یک توانمندی اصلی، بلکه به‌عنوان یک حوزه فرعی! تا آنکه با آغاز تحولات در کشورهای منطقه به‌ویژه در عراق و سوریه و به‌دنبال آن دیگر جنگ‌هایی که در سایر نقاط جهان رخ داد، نقش مهم و موثر پهپادها و سامانه‌های بدون‌سرنشین بیش از پیش خود را نشان داد و همین تلنگری برای ورود جدی‌تر کشورمان به حوزه پهپاد شد.
با این رویکرد از سال‌های میانی دهه 90 ارتش با ورود جدی به حوزه پهپادی، قدرت‌افزایی خود در این عرصه را آغاز کرد و در سه سال گذشته این قدرت‌افزایی به اوج خود رسید و تبدیل به یک قدرت بالغ و اثرگذار در قدرت بازدارندگی کشور شد. در این بازه زمانی، توان پهپادی که تا پیش از این محور آن نیروی هوایی ارتش بود، به سایر نیروهای ارتش (زمینی، پدافند هوایی و دریایی) نیز تسری یافت و هر چهار نیروی ارتش به‌صورت مستقل توانمندی‌های منحصر‌به‌فردی در حوزه ماموریتی خود شدند.
امروز انواع پهپادهای مراقبتی و شناسایی، رزمی، انهدامی با قابلیت‌های عملیاتی مختلف اعم از توان حمل محموله، مداومت پروازی، برد و... توسط ارتش به کار گرفته می‌شود که قابلیت‌های عملیاتی زیادی را برای دفاع از مرزهای جمهوری اسلامی ایران و قطع‌کردن دست هر متجاوزی فراهم می‌آورد.
توانمندی ارتش در طراحی و ساخت انواع پهپادها امروز به‌گونه‌ای است که پهپادهای پهن‌پیکری مانند کمان 22 به‌طور کامل در نیروی هوایی ارتش با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان ساخته می‌شود که امروز به‌عنوان یکی از برترین پهپادهای ساخته‌شده در سطح کشور مطرح است.
به نظر می‌رسد روند طی‌شده توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران در حوزه پهپادی طی سال جاری کماکان تداوم داشته باشد و از آن می‌توان به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین عناصر در مدرن‌سازی ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌منظور آمادگی برای نبردهای آینده یاد کرد. باید منتظر ماند و دید ارتش چه برگ‌های جدیدی در دفتر افتخارآفرینی‌های حوزه پهپادی خود در آینده اضافه خواهد کرد.