سارا طاهری، خبرنگار:سال گذشته بود که همایشی ملی با عنوان علوم‌انسانی و حکمت اسلامی در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد. همایشی که یک جریان فکری به‌صورت گفتمان‌سازی در بدنه کشور و خصوصا بدنه دانشگاه آزاد ایجاد کرد که به‌دلیل استقبال از آن قرار شد امسال هم مجموعه‌ای از همایش‌ها با توجه به موضوعات و محورهای تخصصی برگزار شود. دومین سال برگزاری مجموعه همایش‌های ملی علوم و حکمت اسلامی ظرفیتی است که فرهیختگان، پژوهشگران، اساتید و دانشجویان علوم مختلف را گردهم می‌آورد تا آخرین دستاوردهای علمی در این حوزه را در محورهای تعیین‌شده مورد بررسی قرار دهند و از رهگذر تولید و نشر مقالات علمی و نمایه‌سازی مقالات در پایگاه‌های استنادی معتبر، نگاهی نو به علوم انسانی و علوم طبیعی را از منظر حکمت اسلامی به دانش‌پژوهان معرفی کنند. 
متولی برگزاری این همایش‌ها معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی است که «مجموعه همایش‌های ملی علوم و حکمت اسلامی» را با هدف ترویج گفتمان «علوم انسانی و علوم طبیعی حکمی» برگزار می‌کند. همایش‌هایی که در قالب ۹ همایش ملی خواهد بود. میثم چگین، معاون مرکز مطالعات، برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر و عضو شورای سیاستگذاری همایش‌های علوم و حکمت اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از ضرورت برگزاری این همایش‌ها و جزئیات آن سخن گفت که در ادامه می‌خوانید. 

چرا برای این مجموعه همایش‌ها از عنوان علوم و حکمت اسلامی استفاده شده است؟ درخصوص ضرورت اجرای این همایش‌ها توضیح دهید.

همانگونه که می‌دانید نگاه به پدیده‌ها از منظرهای مختلف، بر دیدگاه اندیشمندان درباره چیستی جهان، معرفت، انسان، جامعه، ارزش‌های انسانی، نقش دین در حیات بشری و روش‌های معتبر آنها در علم‌ورزی، جهت و معنا می‌دهد. حکمت اسلامی هم رویکردی است که می‌تواند برای اندیشمندان علوم مختلف این امکان را فراهم کند تا با هدف تولید علم نافع، نگاهی نو به مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، دین‌شناختی، روش‌شناختی و ارزش‌شناختی این علوم داشته باشند و چه‌بسا به نظریه‌های جدید در این حوزه دست پیدا کنند؛ نظریه‌هایی که هم از تجربه کاربست نظریه‌های گذشته در جامعه درس گرفته‌اند و هم بر اصول حکیمانه و مدلل تکیه دارند.
گفتمان‌سازی در این زمینه و آشنایی اهل علم با این رویکردها، از طریق بهره‌گیری از ابزارهای مختلف امکان‌پذیر است که یکی از آنها برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی است. بنابراین مجموعه همایش‌های علوم و حکمت اسلامی، فرصتی برای ترویج این گفتمان و جهت‌دهی به تلاش‌های علمی در راستای تولید علم نافع است.

سال گذشته همایش ملی با عنوان علوم انسانی و حکمت اسلامی برگزار شد، این مجموعه همایش‌ها هم در ادامه برگزاری همایش سال گذشته است؟

سال گذشته همایش ملی با عنوان علوم انسانی و حکمت اسلامی برگزار شد که میزبان آن دانشگاه آزاد اسلامی بود. این همایش در قالب 14 کمیته ازجمله 13 کمیته تخصصی و یک کمیته برگزاری نشست‌های بین‌المللی با همکاری بیش از 10 واحد دانشگاهی برگزار شد. با توجه به استقبال گسترده و درخواست اساتید و همچنین برخی مسئولان دانشگاهی، مقرر شد در سال جاری مجموعه‌ای از همایش‌ها با توجه به موضوعات و محورهای تخصصی متنوع‌تری نسبت به سال گذشته اجرا شود که تعریف همایشی با محوریت رابطه حکمت اسلامی با علوم طبیعی در نوع خود بی‌نظیر است. بنابراین پس از بررسی این موضوع در شورای سیاستگذاری این همایش‌ها در معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، براساس حوزه‌های دانشی مختلف در علوم انسانی و علوم طبیعی، 9 عنوان همایش تدوین شد. حکمت اسلامی و جامعه و خانواده، حکمت اسلامی، اقتصاد و مدیریت، حکمت اسلامی، فقه، حقوق و علوم سیاسی، حکمت اسلامی و علوم رفتاری، حکمت اسلامی و هنر، حکمت اسلامی و معماری و شهرسازی، حکمت و ادبیات در فرهنگ و تمدن اسلامی، حکمت اسلامی و علوم طبیعی و از حکمت اسلامی تا حکمرانی حکمی عنوان این 9 همایش است.

مجری این همایش‌ها در سال 1401 کدام دانشگاه‌ها هستند و چگونه انتخاب شدند؟

برای تعیین مجریان این همایش‌ها، از سال گذشته اطلاع‌رسانی لازم به واحدهای مختلف دانشگاهی صورت گرفت و تعداد زیادی از آنها برای اجرای این همایش‌ها اعلام آمادگی کردند. به دلیل اینکه تعداد واحدهای متقاضی از تعداد همایش‌ها فراتر رفت، پس از ارزیابی سوابق و ظرفیت‌های علمی و اجرایی آنها، برخی واحدهای دانشگاهی به‌عنوان واحد متولی و برخی به‌عنوان واحد همکار تعیین شدند. البته تعداد واحدهای متقاضی بیش از این بوده است که به دلیل تأخیر برخی از آنها در اعلام آمادگی برای همایش‌ها، نتوانستیم از کمک آنها در همایش‌های امسال بهره‌مند شویم.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با همکاری واحدهای اراک و گرمسار متولی برگزاری همایش حکمت اسلامی و جامعه و خانواده و دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین با همکاری واحدهای بروجرد و زنجان متولی برگزاری همایش حکمت اسلامی، اقتصاد و مدیریت هستند.
حکمت اسلامی، فقه، حقوق و علوم سیاسی یکی‌دیگر از همایش‌هاست که دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر با همکاری واحد بابل مسئولیت برگزاری آن را برعهده دارد. همچنین حکمت اسلامی و علوم رفتاری همایش دیگری است که دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) با همکاری استان‌های کردستان، آذربایجان‌غربی و خوزستان متولی برگزاری آن است. حکمت اسلامی و هنر نیز برعهده دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد با همکاری واحد مشهد خواهد بود. حکمت اسلامی و معماری و شهرسازی نیز برعهده دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج و همایش حکمت و ادبیات در فرهنگ و تمدن اسلامی نیز برعهده دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان با همکاری واحد بیرجند خواهد بود. 
همچنین متولی برگزاری همایش حکمت اسلامی و علوم طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌و‌تحقیقات تهران با همکاری واحد رشت و متولی برگزاری همایش از حکمت اسلامی تا حکمرانی حکمی نیز دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد با همکاری واحد کرمان است.

این همایش‌ها از نظر علمی چه رتبه‌ای دارند؟

این همایش‌ها از رتبه ISC برخوردار هستند و برای اساتید و دانشجویان امتیازاتی دارد. امتیاز ارائه مقاله برای اساتید، براساس امتیازات تعیین‌شده برای کنفرانس‌های ISC در آیین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیات‌علمی محاسبه می‌شود. اما ویژگی همایش‌های امسال این است که پس از پیگیری‌هایی که از اداره کل پژوهش معاونت علوم انسانی و هنر به عمل آمد، مقرر شد برای دانشجویان دکتری تخصصی رشته‌های علوم انسانی و هنر که در این همایش مقاله ارائه کنند و موردپذیرش قرار گیرد، نیم‌امتیاز پژوهشی به‌عنوان دستاورد پژوهشی در نظر گرفته شود. بنابراین این امتیاز با نامه‌ای که در تاریخ پنجم تیرماه 1401 از سوی معاونت علوم انسانی و هنر برای همه استان‌ها ارسال شده است، برای احراز شرایط کفایت دستاوردهای علمی دفاع نهایی دانشجویان دکتری تخصصی قابل‌محاسبه است.

هدف از پیش‌همایش‌هایی که در تیرماه و مردادماه امسال برگزار شد، چه بود؟

براساس تصمیم شورای سیاستگذاری همایش و با توجه به اینکه موضوع این همایش به لحاظ برقراری ارتباط مفهومی میان موضوعات حکمت اسلامی و رشته‌های علوم انسانی و علوم طبیعی تاکنون در کشور سابقه نداشته است، امسال نیز همانند سال گذشته تصمیم گرفته شد با هدف تبیین محورها، گفتمان‌سازی و اعلام رسمی شروع برنامه‌ها، مسئولان همایش‌ها با توجه به اولویت‌بندی محورهای همایش و آمادگی اساتید، نشست‌های مساله‌محور با حضور اساتید داخل و خارج از ایران برگزار ‌کنند. این نشست‌ها به عنوان پیش‌همایش در تیر و مرداد امسال برگزار شد و استقبال خوبی از سوی اساتید و دانشجویان صورت گرفت.

آیا سایر تاریخ‌های مهم این همایش‌ها و زمان برگزاری آنها مشخص شده است؟

تاریخ‌های مهم هر یک از همایش‌ها به طور جداگانه توسط دبیرخانه‌های آنها مشخص و اعلام شده است. براساس تاریخ‌های اعلام شده اغلب این همایش‌ها در آبان ماه امسال و برخی هم در آذرماه برگزار خواهند شد. همچنین مقرر شده است یک آیین سراسری در پایان تمام همایش‌ها هشتم آذر برگزار شود که اطلاعات تکمیلی درخصوص مکان آن و برگزیدگان اعلام خواهد شد. درحال حاضر صفحه‌ای با نشانی islamichikmah.iau.ir راه‌اندازی شده است که علاقه‌مندان به شرکت در این همایش‌ها جهت ملاحظه تاریخ‌های مهم، حامیان، مکان برگزاری و نحوه ارائه مقاله می‌توانند مراجعه کنند و با کلیک روی عنوان هر همایش، وارد صفحه مربوط به آن شوند و اطلاعات لازم را به‌طور کامل دریافت کنند. با توجه به اینکه زمان دریافت چکیده‌ها و مقالات آغاز شده است، علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به سامانه این همایش‌ها، مقالات خود را ارسال کنند.