انتخاب سخت

سیدمهدی طالبی، خبرنگار گروه بین‌الملل: آفتاب در امپراتوری بریتانیا غروب نمی‌کند، یک جمله مربوط به گذشته نیست. هنوز هم آفتاب همزمان در بریتانیا، کانادا یا استرالیا که تحت سلطه ملکه الیزابت هستند غروب نمی‌کند. تسلط بر چنین سرزمین‌های بزرگ و ثروتمندی به‌همراه عدم مواجهه با دشمنانی جدی و دستان برتر در روابط تجاری نباید بهانه‌ای برای مقامات انگلیسی جهت بروز مشکلات در این کشور قرار داده باشد؛ با وجود این، اما این اتفاق درحال رخ دادن است آن‌هم به‌شکلی که تاکنون سابقه نداشته است.
روز شنبه «صادق‌خان» شهردار پاکستانی‌تبار لندن که خود به یک تعبیر مجسمه زنده تاریخ استعمار انگلیس در شبه‌قاره هند است، در حساب توئیتری خود نوشت: «ما قبلا چنین چیزی ندیده بودیم. ما (امسال) با زمستانی روبه‌رو هستیم که میلیون‌ها نفر (مساله‌شان) انتخاب گرم کردن (خانه) یا غذا خوردن خواهد بود اما به‌طرز غم‌انگیزی توانایی هیچ‌کدام را نخواهند داشت... این نمی‌تواند اتفاق بیفتد. دولت باید در این زمینه وارد عمل شود تا مردم بتوانند نیازهای اساسی خود را برآورده کنند.» بنابر اذعان شهردار لندن، این حقیقت تلخ می‌تواند واقعیتی سرد برای مردم انگلیس بسازد. آنها باید در روزهای آتی زمستان میان غذا خوردن یا گرم شدن یکی را انتخاب کنند. شاید آنها مجبور شوند میان سیر شدن خود یا فرزندان‌شان نیز دست به انتخاب بزنند. آنچه مردم انگلیس نخواهند توانست به‌طور کامل دریابند چرایی مواجهه‌‌شان با این پدیده است. انگلیس نه در جنگ است و نه کشوری فقیر و نه با سطح دانش پایین. گرسنگی و سرما کشیدن در چنین کشوری حتما باید ریشه در یک بدبختی بزرگ‌تر داشته باشد.

 افزایش تورم
میزان تورم در انگلیس طی جولای به 10.1درصد رسید. این درحالی است که یک‌ماه پیش از آن، تورم 9.4درصد بود. عامل اصلی اوج‌گیری اخیر نرخ تورم در انگلیس، صعود قیمت مواد غذایی است. قیمت مواد غذایی در جهان پس از آنکه روسیه تصمیم گرفت در فوریه سال جاری به ناتو در خاک اوکراین حمله کند، همواره افزایشی بوده است. این امر ناشی از نقش بزرگ دو کشور در تولید مواد غذایی است. روسیه و اوکراین درمجموع 28درصد از بازار گندم را تشکیل می‌دهند. این دو کشور همچنین از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان دانه‌های روغنی هستند و تقریبا نیمی از بازار آن را تشکیل می‌دهند. درسوی دیگر اوکراین به‌تنهایی مسئول ۱۳درصد صادرات جهانی ذرت است به‌گونه‌ای که تا پیش از جنگ بیشترین واردات ذرت چین از این کشور صورت می‌گرفت. جایگاه بزرگ روسیه و اوکراین در تولید غلات و دانه‌های روغنی که در تولید مواد غذایی و پخت‌وپز نقش دارند، سبب شد در نخستین ماه‌های جنگ قیمت گندم در بازارهای جهانی شاهد رشد 50 تا 70درصدی باشد. در همان دوره قیمت دانه‌های روغنی 25درصد و ذرت 17درصد رشد کردند. گران‌شدن این مواد نیز دلایل متعددی داشتند. در سمت اوکراین، جنگ باعث شده بود زمین‌های کشاورزی حاصلخیز اوکراین به محل درگیری تبدیل شوند و از نیروی کار شاغل در حوزه کشاورزی نیز به‌دلیل تامین نیروی نظامی کاسته شود. اوکراینی‌ها در حوزه انتقال مواد غذایی‌شان نیز دچار مشکل بودند زیرا پس از استفاده نیروهای نظامی اوکراین از انبار ذخیره محصولات کشاورزی به‌عنوان تسلیحات و مهمات، روسیه هدف‌گیری آنها را آغاز کرد. انتقال مواد کشاورزی اوکراین نیز به‌دلیل نیاز به بنادر جنوبی این کشور که تحت سلطه روسیه بودند، دشوار بود. درسمت مقابل روسیه اما با مشکلات جنگی روبه‌رو نبود اما چاره‌ای جز مواجهه با تبعات آن نداشت. با وجود آنکه زمین‌های کشاورزی روسیه در امنیت قرار داشتند، به‌دلیل روبه‌رو شدن با تحریم‌ها، این کشور به‌آسانی قادر به برداشت و انتقال محصولات کشاورزی خود نبود. فارغ از این دلایل، افزایش قیمت مواد غذایی بیشتر از آنچه گفته شد تحت‌تاثیر قرار دارد زیرا افزایش قیمت انرژی که آن نیز ناشی از جنگ اوکراین است باعث افزایش قیمت حمل‌و‌نقل شده است. کمباین‌های برداشت‌کننده، کامیون‌های انتقال‌دهنده و کشتی‌ها همه از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند و متاثر از افزایش قیمت سوخت بر قیمت نهایی محصولاتی که در برداشت یا انتقال‌شان دخالت دارند، تاثیر می‌گذارند. این بحران بر تمام جهان اثر گذشته است اما آنچه انگلیس را در این حوزه برجسته می‌سازد، میزان بیشتری از نرخ تورم است که گریبانگیر این کشور شده. در مدت مشابه دربرابر تورم 10.1درصدی انگلیس تورم در آمریکا 8.5درصد و در آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اتحادیه اروپا 8.5درصد است. فرانسه نیز از تورم 6.8درصدی رنج برده و ایتالیا با تورم 8.4درصدی روبه‌رو است.

 افزایش قیمت سوخت
روسیه 13درصد از تولید نفت جهان را دراختیار دارد اما اروپا قصد دارد با سرعتی بالا 90درصد میزان واردات نفت خود از این کشور را کاهش دهد. میزان واردات نفت توسط اروپا از روسیه پیش از جنگ روزانه 5میلیون بشکه بوده است. در حوزه گاز نیز روس‌ها 40درصد از گاز اروپا را تامین می‌کردند که امروز با وجود نیاز بی‌چون و چرای قاره سبز به گاز، اما از میزان واردات آن نیز کاسته شده است؛ باید در نظر داشت بخشی از این کاهش صادرات نه به‌دلیل تحریم روسیه بلکه به‌دلیل پیش‌دستی مسکو در بستن خطوط لوله گاز بوده است. شرکت گازپروم روز جمعه اعلام کرد روسیه در پایان ماه جاری میلادی (آگوست) عرضه گاز به اروپا از طریق خط لوله «نورداستریم-۱» را به‌علت تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده به مدت سه‌روز متوقف خواهد کرد. همین یک خبر باعث شد روز دوشنبه قیمت گاز 16درصد رشد کند. شرکت دولتی گازپروم روسیه روز سه‌شنبه هفته گذشته (۲۵مردادماه) نیز هشدار داده بود قیمت گاز درصورت ادامه تحریم‌های غرب 60درصد افزایش خواهد یافت. به‌دلیل خروج سرمایه مالی و فناوری شرکت‌های غربی از میادین انرژی روسیه، این کشور با مشکلاتی در زمینه برداشت و انتقال انرژی مواجه شده است. در پی این مشکلات اندکی از سطح صادرات روسیه کاسته شده است. این افزایش قیمت نفت به میزانی بوده که با وجود اندکی کاهش در قیمت‌ها، اما هنوز قیمت بنزین در جایگاه‌های سوخت انگلیس بالاست. این اتفاق چند دلیل دارد. در وهله اول آنکه کاهش قیمت نفت که اخیرا رخ داده برای معاملات آتی است و آنچه امروزه درحال پالایش در پالایشگاه‌هاست با قیمت‌های بالای پیشین خریداری شده‌اند. درسوی دیگر با اتمام محدودیت‌های کرونایی مصرف جهانی سوخت به‌صورت ناگهانی بسیار افزایش یافته است به‌گونه‌ای که میزان تقاضا از توان پالایشی بیشتر است. به همین دلیل هرچند به‌دلیل کاهش قیمت نفت، قیمت بنزین و گازوئیل نیز باید کاهش یابد اما فشار تقاضا بر پالایشگاه‌های انگلیس مانع از آن می‌شود.

انتخاب سخت برای انگلیس و انگلیسی‌ها
انگلیس اگر بر جنگ اوکراین و تنش در غرب آسیا تاکید کند، مردمش همان‌طور که شهردار پایتخت این کشور اذعان کرده چاره‌ای جز انتخاب میان سیر کردن شکم یا گرم کردن بدن خود نخواهد داشت. یک انتخاب راحت برای لندن جهت گشنه و سرد نماندن، دست برداشتن از آتش‌افروزی در اوکراین و غرب آسیاست. در آن صورت سوخت و غذا به میزان کافی به سرزمین‌های امپراتوری پرآوازه پیشین خواهد رسید.