به گزارش مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، مذاکرات احیای برجام که از فروردین ۱۴۰۰ آغاز شد و تا هفته گذشته در وین ادامه پیدا کرد اکنون وارد مرحله مهمی برای تصمیم‌گیری طرفین شده است. متن نهایی این توافق که توسط هیات اروپایی حاضر در وین تهیه شده بود در اختیار ایران و آمریکا برای تصمیم‌گیری قرار گرفت و روز دوشنبه ایران تصمیمات و نظرات نهایی خود را بر روی این متن ارسال کرده و اکنون زمان تصمیم گیری طرف آمریکایی است.

آغاز یک پروژه رسانه‌ای

فارغ از تمام مذاکرات طولانی و پر فراز و نشیبی که طی این سال‌ها میان ایران و کشورهای دیگر طرف برجام درجریان بود، اما یک جریان فکری از سوی رسانه‌های فارسی زبان همواره به مخاطبان خود مخابره شده که آن چیزی جز مقصر نمایی ایران در این مذاکرات نبوده است.

درحالی که تصمیم آمریکا به خروج از توافق برجام در سال ۲۰۱۸ به دستور دونالد ترامپ بصورت کاملاً یک‌ طرفه و در حالی که ایران به تمام تعهدات خود در این زمینه عمل کرده بود صورت گرفت و حتی در آن زمان مخالفت طرفین دیگر این توافق چندجانبه را به همراه داشت اما شاهد آن هستیم که در ادبیات تولیدی رسانه‌های همسو با جریان صهیونیست و غرب، این جمهوری اسلامی ایران بوده که همواره به عنوان یک مقصر در عدم فرجام برجام بازنمایی شده است. خروج یک جانبه آمریکا از توافقنامه تا اندازه‌ای برای متحدین این کشور حساسیت آفرین بود که روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های آمریکایی در آن زمان، این تصمیم را محکوم به درگیری جنگ فرا آتلانتیک می‌دانستند.

 سیاست فشار از داخل؛ استراتژی جدید رسانه‌های غربی

پس از خروج یکجانبه ترامپ از که حتی اعتراض متحدان این کشور را به همراه داشت، با روی کار آمدن بایدن به منصب ریاست جمهوری این کشور، اعلام شد که آمریکا برای بازگرداندن آبروی از دست رفته خود باید تمام آن توافق‌هایی که ترامپ از آن خارج شده بود بازگردد که یکی از آن‌ها، برجام بود.

تیم دولت بایدن در حالی اعلام آمادگی برای بازگشت به مذاکرات احیای برجام را اعلام کرد که موضع پایین‌تری نسبت به ایران داشت. با این حال جریان فکری غرب برای پیدا کردن مزیت در این مذاکرات،‌ تنها گزینه پیش روی خود را همراه دانستن افکار عمومی و جهت دهی آن بر علیه تیم مذاکره‌کننده ایرانی می‌دانست.

بر همین اساس این جریان رسانه‌ای به تبلیغ و شایعه پراکنی در راستای این خط فکری مشغول شد. در این میان نیز رسانه‌های فارسی زبان سعی کردند همواره مذاکرات احیای برجام را برای ایران تبدیل به مذاکرات خلق فشار از درون به تیم مذاکره کننده برای تن دادن به پیشنهادات طرف غربی کنند. این جریان که با حمایت‌های دیپلمات‌ها نیز همراه بود همراه سعی بر آن داشت که اولاً نشان دهد برای به نتیجه رساندن مذاکرات، وقت زیادی برای طرف ایرانی برای به نتیجه رساندن مذاکرات باقی نمانده و ثانیاً با پیوند دادن مشکلات داخلی ایران به مذاکرات برجام، سعی کردند نشان دهند که ایران است که معیشت مردم خود را به تصمیمات سیاسی پیوند زده است.

وقتی اروپایی‌های بیشتر به توافق نیازمند هستند

هرچند که گذر زمان نشان داد تمام ضرب‌العجل گذاشتن‌های دیپلمات‌های غربی اشتباه بوده، اما پر واضح است که جریان رسانه‌های فارسی زبان همواره یک اصل مهم را این مذاکرات به مخاطبان خود انتقال نداده و آن لزوم حفظ منافع شهروندان ایرانی در این مذاکرات هست. سرعت گرفتن تحولات بین المللی و بروز بحران‌های متعدد اقتصادی و انرژی برای بسیاری از کشورهای جهان موجب آن شد که آمریکا بیش از پیش نیازمند نتیجه رسیدن این مذاکرات شود؛ از همین رو سیاست‌مداران آمریکایی با دست به دامان شدن به طیف گسترده‌ای از اقدامات سعی بر تشدید فشارهای درونی به تیم مذاکره کننده ایرانی و تعجیل در مذاکرات شد.  اما این درحالیست که بارها مقامات رسمی ایران اعلام کرده‌اند خط قرمز ایران در این مذاکرات،‌ دستیابی به توافقی است که منافع ملی ایران به بهترین شکل تامین کند.

 ایران دنبال حقوق خود، غرب دنبال مقصرسازی

بعد از آخرین دور مذاکرات و ارسال پاسخ های ایران به متن پیشنهادی اروپا، اکنون زمان تصمیم‌گیری آمریکا در این خصوص است. در واقع مشکل و مانع اصلی این توافق، همواره طرف آمریکایی بوده است. آمریکا با خروج یکجانبه از توافق پیشین، تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران وضع کرده و در صورت ورود به یک توافق جدید، این احتمال وجود دارد که در صورت عدم وجود نوعی تضمین، هر لحظه طرف آمریکایی تصمیم بگیرد که بار دیگر بصورت کاملا یکجانبه از این توافق خارج شود.  محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره کننده ایرانی نیز در خصوص پاسخ ایران تایید کرده است که مواردی که گفته شده در راستای محافظت از حقوق ایران بوده و حتی پیشنهاداتی نیست که برای طرف غرب غیرقابل حل باشد. همچنین رسانه آمریکایی بلومبرگ نیز در گزارشی به نقل از مقامات اروپایی تایید کرده است که پاسخ های ایران، پاسخ هایی سازنده بوده و مسائل حاد و غیر قابل حلی مطرح نشده است.

اما با این حال باز هم طرف آمریکایی در راستای سناریوی مقصرسازی از تیم ایرانی، بیکار ننشسته و در حال مخابره کردن اخبار و تحلیل‌هایی بوده که این طرف ایرانی است که می‌خواهد مذاکرات را به بن بست بکشاند.

 فارسی‌زبان‌ها روی ریل جریان رسانه‌ای غرب

جریان رسانه ه‌ای فارسی زبان‌ها نیز در امتداد جریان رسانه‌ای غرب در حال متهم کردن ایران به وقت کشی و بیان مسائل غیر مرتبطی است که در مسیر مذاکرات خلل ایجاد می‌کند. این درحالی است که چنین ادعایی در فضایی کاملاً غیر واقعی مطرح می‌شود و به اذعان مقامات اروپایی طرف ایرانی، پاسخ‌های خود را به موقع ارسال کرده و همچنین مسائل غیر قابل حلی نیز مطرح نشده است. آن طور که طرفین اروپایی و حتی اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام نیز اعلام کرده‌اند پاسخ‌های ایران، پاسخ‌هایی سازنده بوده و اکنون وقت تصمیم‌گیری آمریکا است. در نهایت باید نتیجه‌گیری کرد که پاسخ‌های ایران به متن پیشنهادی، نه با هدف مانع تراشی بلکه صرفاً با هدف برآورد شرایطی بوده که از منافع ایران حفاظت کند، طرفین دیگر این توافق نیز به سازنده بودن آن اشاره کرده و هیچ وقت کشی برای ارسال این پاسخ‌ها صورت نگرفته است.

به گزارش مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، در حال حاضر که طرفین منتظر پاسخ‌های آمریکا به متن پیشنهادی و شرایط ایران هستند، باز هم این طرف ایرانی است که به عنوان مقصر بازنمایی می‌شود. به نظر می‌رسد که همانطور که در آغاز این مذاکرات شاهد بودیم، طرف آمریکایی اگرچه که سعی می‌کند اینطور نشان ندهد اما به دستیابی به نتیجه این مذاکرات نیازمند است و البته که سعی می‌کند به چیزی دست پیدا کند که بیشتر منافع خود را تامین کند و تاب قرار گرفتن شرایط ایران در متن نهایی را ندارد. از همین روست که جریان رسانه‌ای وابسته به آن‌ها با این رویکرد ایران حق ارزیابی و کارشناسی متون پیشنهادی را ندارد و باید آنچه به او گفته می‌شود را بپذیرد، سعی می‌کند فشارهای داخلی را بر ایران افزایش دهد.