دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
سارا طاهریسارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: «سند آمایش تا مهرماه به شکل یک داشبورد مدیریتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.» این خبری است که سعید آزادیان، دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» نوید آن را داد. روزهای پایانی سال گذشته بود که دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد که سند آمایش هر استان در قالب سه دسته «اقتصادی اجتماعی»، «فرهنگی اجتماعی» و «فناوری» تدوین شده است. فرآیند مطالعات و برنامه‌ریزی برای تدوین سند آمایش حدود 6-5 ماه طول کشید و در خردادماه سال گذشته طرح ماموریت‌گرایی آمایش‌محور تدوین و در شورای گسترش دانشگاه مصوب و به واحدها ابلاغ شد. نتیجه کار این بود که واحدها و استان‌ها در ابتدا اطلس آمایش استان خودشان را احصا و تدوین کنند و سپس بازآرایی و بازمهندسی داشته باشند تا براساس آن مأموریت‌های خود را مشخص کنند. حالا آن‌طور که آزادیان گفته است سند آمایش نهایی شده و قرار است به یک داشبورد مدیریتی در دسترس و مورد استفاده قرار بگیرد. اتفاقی که تا مهرماه رقم خواهد خورد. همچنین قرار است سامانه‌ای تدوین شود تا همه چیز مبتنی‌بر این سامانه پیش رود تا سند آمایش و سند مأموریت سامانه‌سپاری شود. بخش دیگری از سخنان دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص آخرین برنامه‌های جلسات شورای گسترش است. او درخصوص آخرین برنامه‌ها و تحولات جلسات شورای گسترش توضیح داد: «بحث‌ها و موضوعات مختلفی در آخرین جلسه شورای گسترش دانشگاه مطرح شد که یکی از این مباحث درخصوص سند تحول است؛ یکی از بحث‌های جدی‌مان در این سند، انجام یک‌سری اقدامات ازجمله راه‌اندازی دانشکده‌های موضوعی است.»
نهایی شدن نظام‌نامه دانشکده تعلیم‌وتربیت اسلامی در جلسه بعدی شورای گسترش
او خاطرنشان کرد: «می‌خواهیم الگوی روشنی را در پیاده‌سازی دانشکده‌های موضوعی داشته باشیم. به‌طور مثال در دو جلسه آخر شورای گسترش دانشگاه، درخصوص راه‌اندازی دانشکده تعلیم‌وتربیت اسلامی به صورت مفصل پرداخته شد. نظام‌نامه این دانشکده در جلسات بعدی شورای گسترش نهایی خواهد شد و اخبار آن به صورت رسمی از سوی معاونت‌های مربوطه اطلاع‌رسانی می‌شود.»
آزادیان با بیان اینکه راه‌اندازی دانشکده تعلیم‌وتربیت اتفاق بزرگ و مهمی در دانشگاه آزاد اسلامی است، اظهار کرد: «ظرفیت‌های دانشگاه را در قالب حل مسائل و چالش‌هایی که در کشور وجود دارد بسیج کرده و براساس آن کار جلو برده خواهد شد. همان‌طور که در حوزه پزشکی در دانشگاه، بیمارستانی داریم که میدانی برای دانشجویان حوزه پزشکی یا به‌طور مثال دندانپزشکی بوده و در این بیمارستان آموزش می‌بینند؛ در حوزه تعلیم‌وتربیت نیز نیاز به یک میدان داریم.»
او تصریح کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی دارای فرصت بی‌نظیری است و واحدهای مختلف دانشگاهی، مدارسی را نیز در زیرمجموعه خود دارند. این دانشگاه دارای حدود 800 مدرسه است که این مدارس، فرصت بی‌نظیری است تا بتوانیم این دانش را به کاربست برسانیم. کاربست دانش تعلیم‌وتربیت باید در مدرسه شکل بگیرد. این حوزه مسائل گوناگونی دارد که شامل معماری یک مدرسه، فضای آموزشی است و... است که در یک مدرسه حاکم می‌شود. تمام اینها موضوعاتی هستند که در قالب فرآیند تعلیم‌وتربیت باید به صورت موضوعی و حل مساله به آن نگاه شود.»
راه‌اندازی مدارس تعلیم‌وتربیت در دستورکارمان است
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «این نگاه متاسفانه در حوزه تعلیم‌وتربیت مغفول مانده است؛ بنابراین در دانشگاه آزاد اسلامی راه‌اندازی مدارس تعلیم‌وتربیت با رویکرد توسعه و ارتقای کمیت و کیفیت مدارس و رساندن آن به مدرسه تراز انقلاب اسلامی درنظر گرفته شده است. مسئولیت تدوین نظام‌نامه مدارس تعلیم‌وتربیت مطابق سند تحول و تعالی با معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه است که در بسته یک سند تحول به آن پرداخته شده است. » آزادیان تاکید کرد: «یک بخشی از کاربست دانش این است که دانشکده‌های مختلفی ازجمله علوم تربیتی، روانشناسی و برنامه‌ریزی آموزشی و حتی مباحث دیگر مانند معماری را بسیج کنیم تا مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی را در مدرسه بررسی، تحلیل و پیاده‌سازی کنند تا این دانش به کاربست برسد.»
شیوه‌نامه دانشکده‌های موضوعی به‌زودی ابلاغ می‌شود
او در ادامه تصریح کرد: «در شورای گسترش دانشگاه آزاد اسلامی، بحث جدی درخصوص راه‌اندازی دانشکده‌های موضوعی مطرح است و شیوه‌نامه‌ای برای دانشکده‌های موضوعی ابلاغ خواهد شد؛ اما دانشکده تعلیم‌وتربیت به‌عنوان یک دانشکده دارای یک هویت مستقل در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی است که بخشی از ظرفیت دانشگاه را کنار آموزش عمومی مدارس خواهد داشت. این دانشکده یک مدل منطقی، اسلامی و عالمانه برای فضای تعلیم‌وتربیت مدارس ایجاد خواهد کرد که به صورت یک رویکرد ویژه در سند تحول دیده شده و مسئولیت آن نیز با معاونت آموزش‌های مهارتی دانشگاه است که به صورت مفصل در شورای گسترش به آن پرداخته شده و به‌زودی نیز نهایی می‌شود.»
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص سند آمایش نیز توضیح داد: «سند آمایش در تمام استان‌ها تدوین شده و هیچ استانی در دانشگاه آزاد اسلامی وجود ندارد که سند آمایش آن تدوین نشده باشد. درحال حاضر نیز در بحث بودجه اتفاق مهمی رخ داده است. در سال‌های گذشته عنوان برنامه‌وبودجه وجود نداشت اما در چند سال اخیر با ابتکار دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان‌ها باید از پیش‌بینی بودجه خود دفاع کنند.» آزادیان با بیان اینکه امسال اتفاق مهمی رخ داد، توضیح داد: استان‌ها موظف شدند تا یک‌سری بندهای اساسی مانند درآمد شهریه که در پیش‌بینی موثر است را درنظر گرفته و نرخ افزایش درآمد شهریه را توجیه‌پذیر و تحقق‌پذیر کرده و روی آن تحلیل منطقی بگذارند. ما اگر بخواهیم اقدام موثری در بحث درآمد شهریه داشته باشیم باید بدانیم دارای چه فرصت‌ها و ظرفیت‌هایی بوده و می‌توانیم روی کدام رشته‌ها سرمایه‌گذاری کنیم.»
سند آمایش و سند مأموریت را سامانه‌سپاری می‌کنیم
او تصریح کرد: «با این رویکرد بلافاصله همه استان‌ها موظف شدند تا طرح توجیهی خود را ارائه داده و از آن دفاع کنند؛ بنابراین الان همه استان‌ها درگیر این موضوع هستند و بحث آمایش به صورت جدی دنبال می‌شود. درحال تدوین سامانه‌ای هستیم تا همه چیز را مبتنی‌بر این سامانه پیش برده و بتوانیم سند آمایش و سند مأموریت را سامانه‌سپاری کنیم. براساس این سامانه می‌توانیم نسخه آینده 5 تا 10 ساله توسعه هر استان را به تفکیک نواحی هر استان که در گام‌های قبلی تدوین شده تجمیع کرده و در سند آمایش به صورت مأموریت هر استان نهایی شود و قطعا بعد از آن، برنامه‌ها مبتنی‌بر پیشبرد این سند مأموریت در قالب سند تحول و تعالی دانشگاه خواهد بود.»
باید بر ظرفیت‌های توسعه مبتنی‌بر تقاضا برنامه‌ریزی کرد
او با بیان اینکه در دانشگاه بحثی با عنوان بازمهندسی رشته‌ها وجود دارد ادامه داد: «گاهی رشته‌های ما در نقاط مختلف استان کارکرد مناسبی ندارد؛ در بحث آمایش تمام استان‌ها موظف بودند تا ترسیم فضایی دقیقی از وضعیت موجود رشته‌های خود ارائه دهند تا مشخص شود چند درصد رشته‌ها متقاضی خوب داشته و چند درصد کم متقاضی هستند. اگر بخواهیم یک نرخ افزایش سالانه مناسب داشته و درآمد شهریه پیش‌بینی‌پذیر شود باید بر ظرفیت‌های توسعه مبتنی‌بر تقاضا برنامه‌ریزی کرد.»
آمایش استان‌ها با بودجه ممزوج شد
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «در درآمد شهریه‌ها و ورودی‌ها مشخص بوده و رشته محل‌ها و ظرفیت‌ها نیز برای این رشته محل‌ها مشخص است؛ اقداماتی که می‌توان برای توسعه رشته‌ها انجام داد باید براساس یک منطق باشد. به عبارت بهتر نمی‌توان برای رشته‌های کم متقاضی برنامه‌ریزی کرد ولی رشته‌های پرمتقاضی رشته‌هایی هستند که می‌توان برای آن برنامه‌ریزی کرد. به‌عنوان مثال در طرح پویش و ارتباط با صنعت وارد شوند و انگیزه ایجاد کنند تا داوطلبان به آن گرایش پیدا کنند.»
آزادیان با تاکید بر اینکه استان‌ها باید مشخص کنند که کدام رشته‌ها دارای این ظرفیت‌ها هستند، اضافه کرد: «همچنین استان‌ها باید بدانند صنایع چه نیازهایی دارند و برای توسعه آن برنامه‌ریزی کنند که تمام این برنامه‌ریزی‌ها با یک نگاه آمایشی است. لذا استان‌ها براساس این نگاه باید برنامه‌ریزی کرده و براساس آن عدد و رقم‌هایی استخراج کنند؛ مثلا اگر استانی می‌خواهد 30 درصد افزایش داشته باشد باید خود را متعهد کند که این کار را انجام دهد و اگر نگاه آمایش‌محور وجود نداشته باشد امید به موفقیت کم خواهد بود.» او تاکید کرد: «ممزوج کردن بحث آمایش با بودجه اتفاق افتاده و همه استان‌ها درگیر این محاسبات هستند.»
سند آمایش تا مهرماه به شکل یک داشبورد مدیریتی مورد استفاده قرار می‌گیرد
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه سند آمایش نهایی شده و تمام استان‌ها سند آمایش دارند گفت: «این قول را می‌دهیم که سند آمایش تا مهرماه سال جاری به شکل یک داشبورد مدیریتی در دسترس و مورد استفاده قرار بگیرد. علاوه‌بر آن بحث اسناد مأموریت استان‌ها نیز پیگیری می‌شود که تا ماه آینده با آماده‌سازی بسترها و زیرساخت‌ها بتوانیم این اقدام را آغاز کنیم و بتوانیم در ابتدا از حدود 15 استان نسخه اولیه سند مأموریت را استخراج کنیم.»
او با بیان اینکه موضوع مأموریت‌گرایی در آموزش عالی اتفاق مهمی است و دانشگاه آزاد اسلامی مفهوم‌پردازی لازم را انجام داده و درحال بسترسازی برای پیاده‌سازی آن است، گفت: «فعلا برآوردمان 15 استان است که در زمان کوتاه می‌توان این سند مأموریت را استخراج کرد و سپس استان‌های دیگر نیز به دنبال این موضوع خواهند بود. ظرف 5 ماه به دنبال این هستیم که سند مأموریت را استخراج و نهایی و سند مأموریت دانشگاه آزاد اسلامی را براین‌اساس تدوین کنیم.»
مطالب پیشنهادی
