غفلت از علوم همگرا کشور را به خارج از مرزها وابسته می‌کند

محمد بحرینی، خبرنگار:سرعت پیشرفت علم در دنیای امروز به‌حدی تند شده است که در طول یک سال نه‌تنها دانشمندان حوزه‌های مختلف به دستاوردهای گاه خیرکننده‌ای می‌رسند، بلکه حتی دریچه‌های جدیدی از علوم روی متخصصان باز می‌شود. علومی که نقش تعیین‌کننده‌ای در تغییر سبک زندگی مردم در آینده نزدیک دارد. علوم جدید در دنیای امروز که از آنها تحت‌عنوان علوم همگرا نام برده می‌شود، به‌حدی اهمیت دارد که اگر مراکز آکادمیک کشورها نتوانند خودشان را با آن هم‌مسیر کنند،‌ قطعا از ریل‌گذاری دنیا در حوزه علم‌وفناوری عقب خواهند ماند. علوم همگرا که در دنیا با عنوان NBIC شناخته می‌شود، ‌به گروهی از فناوری‌های جدید و نوظهور اطلاق می‌شود که خاصیت برقراری ارتباط با یکدیگر را دارند،‌ اتفاقی که درنهایت به ایجاد یک ارزش‌افزوده منتهی می‌شود. این خاصیت به متخصصان حوزه‌های مختلف کمک می‌کند بتوانند به دستاوردهایی برسند که تمام عرصه‌های زندگی بشر را از پزشکی گرفته تا حمل‌ونقل،‌ هوش مصنوعی، خودرو و... تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. منشأ این علوم را باید در 5 دهه گذشته جست‌وجو کرد، زمانی که نیاز به توسعه رویکردهای فرارشته‌ای و چندتخصصی احساس شد و مسیر علم را در دنیا تحت‌تاثیر قرار داد. امروز نانوتکنولوژی،‌ بایوتکنولوژی، فناوری اطلاعات و علوم شناختی 4 شاخه علوم همگرا را شکل می‌دهند. توجه به هرکدام از این حوزه‌ها به‌حدی دارای اهمیت است که مقام‌معظم‌رهبری نیز در سال 1397 به آن اشاره کردند: «اگر ما امروز در زمینه علوم شناختی و فناوری‌های شناختی تلاش نکنیم و کار نکنیم و حرکت جدی نکنیم، چون دیگران دارند کار می‌کنند به‌سرعت سقوط خواهیم کرد.» این همان جمله‌ای است که تاکید ایشان را بر علوم همگرا نشان می‌دهد. علی‌رغم اینکه ایران امروز در حوزه نانوتکنولوژی جزء معدود کشورهای صاحب فناوری است، اما واقعیت این است که باید در 3 شاخه دیگر علوم همگرا برنامه‌ریزی دقیق‌تری صورت بگیرد تا بتوان در این حوزه به صادرکنندگان علم‌وفناوری تبدیل شویم. با توجه به نقش هرکدام از 4 شاخه علوم همگرا سراغ صاحب‌نظران این حوزه‌ها رفتیم تا برایمان از نقش این علوم در دنیای امروز بگویند.

در این رابطه بیشتر بخوانید:

برتری علمی امروز در گرو موفقیت علوم بین‌رشته‌ای است(لینک)

نباید از زمین بازی جدید در علوم‌شناختی عقب بمانیم(لینک)

اغلب فناوری های جدید از جنس فناوری های همگرا هستند(لینک)