امید نظری‌گوهر، خبرنگار: چهارمین دوره مسابقات لیگ ملت‌های والیبال جهان برای تیم ملی والیبال ایران با شکست 3 بر 2 در مرحله یک‌چهارم نهایی مقابل شاگردان نیکولا گربیچ به پایان رسید؛ رقابت‌هایی که والیبال‌دوستان ایرانی شاهد عملکرد پرفراز و فرود از تیم تحت‌هدایت بهروز عطایی بودند. در شروع تورنمنت ارمغان کشوری که در دوره گذشته مسابقات با جایگاه دوازدهمی به‌کار خود پایان داد، رقم زدن عملکردی متزلزل برابر چین و استرالیا، شکست‌های ناامیدکننده برابر هلند، ژاپن و بلغارستان و توامان کردن هواداران این رشته جذاب با تشویش و یأس برای از دست دادن وجه جهانی خود بود. اما با گذشت زمان تیم تحت‌هدایت عطایی با پیروزی‌های ارزشمند برابر آمریکا، لهستان، اسلوونی و صربستان به بیم‌ها مهر بطلان زد و حتی در روزهای ناکامی مقابل برزیل و ایتالیا نکات مسرت‌بخش در عملکرد والیبالیست‌های ایرانی دیده شد تا ملی‌پوشان ایرانی در پایان مرحله مقدماتی با کسب جایگاه هفتم برخلاف دوره گذشته به‌دلیل تغییر سبک برگزاری و عملکرد شایسته‌شان شانس حضور در مرحله پایانی را داشته باشند تا این‌بار در مجموعه ورزشی یونیپل آرنا بولونیا ایتالیا برای رسیدن به آرزوهای خود گام بردارند که البته نتیجه دیدار مقابل نایب‌قهرمان دوره گذشته رقابت‌ها باب میل شاگردان مرد 51 ساله پیش نرفت. اما شکست مقابل لهستان نتوانست دستاوردهای ایران درطول رقابت‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد و ایران با تکیه به جایگاه هفتم (پنج پله صعود نسبت به دوره قبلی) و توشه‌ای پربار از نکات مثبت و امیدوارکننده به کارش در لیگ ملت‌های والیبال 2022 پایان داد.

 نتایج متفاوت با مربیان متفاوت
در 10 ساله گذشته تیم ملی والیبال ایران همواره پای ثابت تمام تورنمنت‌های بزرگ این رشته جذاب همچون المپیک، قهرمانی جهان، جام‌جهانی، لیگ جهانی، جام بزرگ قهرمانان جهان و لیگ ملت‌ها بوده و با نسل طلایی‌اش موفق به ایستادن در جایگاه ششم قهرمانی جهان 2014 و رتبه چهارم لیگ جهانی 2014 شده است. در سال‌های اخیر در لیگ ملت‌های والیبال 2019 با هدایت ایگور کولاکوویچ در روزهایی که تیم‌های مطرح دنیا با روش آزمون‌وخطا و فرصت به بازیکنان جدید به‌دنبال انتخاب بازیکنانی شایسته برای حضور در المپیک توکیو بودند با افکار نتیجه‌گرایانه در مرحله مقدماتی بعد از 12 پیروزی و 3 شکست که بخشی از این پیروزی‌ها مقابل تیم‌های بزرگی مثل ایتالیا، لهستان و روسیه رقم خورد در جایگاه دوم ایستاد اما در مرحله پایانی که تیم‌های برزیل و لهستان به‌صورت جدی‌تر قدم در رقابت‌ها گذاشتند. شاگردان مرد اهل مونته‌نگرو ارمغان مرحله گروهی را نداشتند و با شکست‌های 3 بر 1 برابر لهستان و باخت 3 بر 2 مقابل برزیل در حسرت صعود به جمع 4 تیم به کار خود پایان دادند. در دوره سوم لیگ ملت‌های والیبال هدایت ایران برعهده مربی پرافتخار و نامدار روس، ولادیمیر آلکنو بود که این مربی نتوانست در مدت کوتاه حضورش در والیبال ایران افتخار چشمگیری به‌دست آورد و تیم تحت‌هدایت این مربی در لیگ ملت‌ها با 5 پیروزی مقابل هلند، کانادا، ایتالیا، بلغارستان و آمریکا و 10 شکست در جایگاه دوازدهم ایستاد؛ ایران در المپیک توکیو نیز بعد از شروع جذاب و پیروزی مقابل لهستان و ونزوئلا در برابر کانادا، ایتالیا و ژاپن اسیر قدرت حریفان و پیکره فرسوده خود شد و نتوانست توقعات والیبال دوستان را برآورده کند. به‌نظر می‌رسد بزرگ‌ترین دستاورد این مربی روس در روزهای پیش از المپیک یادآوری اهمیت فرصت قائل شدن برای بازیکنان جوان با استفاده از صابر کاظمی و بردیا سعادت بود که همین موضوع و این سلسله ناکامی‌های والیبال ایران منجر به رقم خوردن اتفاقات و تصمیمات جدید در والیبال ایران شد.

 انتخاب هوشمندانه برای تغییر نسل
تیم ملی والیبال ایران بعد از ناکامی‌اش در المپیک توکیو پس از سال‌های متمادی که شاکله اصلی‌اش بدون تغییر و ثابت بود، به‌درستی همچون تمام کشورهای پیشرفته و با برنامه در حوزه والیبال، اولین رقابت فراقاره‌ای بعد از المپیک، یعنی لیگ ملت‌های والیبال را محل پوست‌اندازی و تزریق بازیکنان جدید به پیکره تیم ملی انتخاب کرد که البته مصدومیت بازیکن‌هایی مثل جواد کریمی، علی‌اصغر مجرد، میثم صالحی و مجتبی میرزاجانپور که منجر به غیبت آنها در لیگ ملت‌های والیبال شد، ایران را وادار کرد در این امر با شدت و حدت بیشتری عمل کند. همچنین مدیران ارشد فدراسیون والیبال بعد از سال‌ها اعتماد به مربیان مشهور خارجی مثل خولیو ولاسکو، اسلوبودان کواچ، رائول لوزانو، ایگور کولاکوویچ و ولادیمیر آلکنو تصمیم گرفتند با انتخابی هوشمندانه سکان تیم ملی را به بهروز عطایی بسپارند که در سال‌های اخیر افتخار چشمگیر و درخشانی در رده سنی بزرگسالان نداشت. اما تیم‌تحت هدایتش در رده سنی جوانان با اتکا به بازیکنانی چون مهدی جلوه، محمدرضا حضرت‌پور، امیرحسین توخته، پوریا یلی، مرتضی شریفی و امیرحسین اسفندیار بر بام والیبال قهرمانی جوانان جهان ایستاد که این ظرفیت و توانایی بهروز عطایی با اهداف و خواسته‌های فعلی والیبال ایران همخوانی زیادی داشت.

اتفاقات مثبتی که نباید مانع توجه به نقاط ضعف شود
کمتر والیبال‌دوست ایرانی بعد از شروع ناامیدکننده تیم دگرگون‌شده ایران می‌توانست صعود به جمع 8 تیم نهایی را برای تیم تحت‌هدایت بهروز عطایی متصور شود اما با گذشت زمان بازیکنان جوان ایرانی با عملکردی درخشان جواب اعتماد سرمربی خود را دادند و بدون هیچ‌شک و تردیدی در مرحله یک‌چهارم نهایی در رقابت مقابل لهستان نزدیک‌ترین دیدار این مرحله را مقابل تیم تحت‌هدایت گربیچ انجام دادند. البته ماحصل تلاش ایرانی‌ها تنها ثبت چند نتیجه خوشحال‌کننده نبود و بلندقامتان ایرانی در این مدت از حیث حمله و سرویس اتفاقاتی خوشایندتر نسبت به سال‌های گذشته را ثبت کردند و به‌مرور زمان در دفاع روی تور باصلابت بیشتری مقابل حمله حریفان ایستادند. تیم ایران تا پایان مرحله مقدماتی با ثبت آمار 1.88 سرویس منجر به امتیاز در هر ست و 51.5 درصد موفقیت حملات در جایگاه اول و پنجم از حیث نکات آماری ایستاد که حتی بدون‌توجه به آمار تیمی با بررسی روند انفرادی بازیکنانی مثل امین اسماعیل‌نژاد، امیرحسین اسفندیار و میلاد عبادی‌پور این اتفاق ملموس و قابل‌درک بود. البته به نظر می‌رسد طبق روال گذشته به نقاط ضعف در فضای احساسی به‌وجود‌آمده کمتر توجه می‌شود و در میان صحبت‌ها کارشناس و مطالب منتشرشده از سوی رسانه‌ها کمتر به ضعف ملی‌پوشان ایرانی در بخش توپ‌گیری و دریافت پرداخته می‌شود. به‌طورقطع همانقدر که کم‌خطا بودن شاگردان عطایی و ثبت 6.1 خطا در هر ست و ایستادن در جایگاه دوم از این حیث ارزشمند و قابل‌ستایش است، نپرداختن به نقاط ضعف می‌تواند در آینده ملی‌پوشان ایرانی را دچار دردسر کند. تیم ملی والیبال در روزهای 4 تا 20 شهریور باید در مسابقات والیبال قهرمانی جهان 2022 قدم بگذارد که از نظر اهمیت جایگاه بسیار مهم‌تری نسبت به لیگ ملت‌ها برای تیم‌های حاضر داراست و بدون هیچ‌شک و تردیدی شاگردان عطایی برای گذر از سد آرژانتین، هلند و مصر کار صعبی پیش‌روی خود می‌بینند و درصورت صعود به مرحله بعدی قطعا قدرت و اهداف تیم‌هایی مثل آرژانتین، اسلوونی و صربستان با چهارمین دوره لیگ ملت‌ها متفاوت است که موفقیت در این تورنمنت نیازمند نیمکت‌نشینان تاثیرگذارتر، دریافت‌ها و توپ‌گیری‌های بهتر و پاسور خلاق‌تر است که طبق شواهد و قرائن در ظرفیت‌های فنی والیبال ایران می‌گنجد و برای به‌وقوع پیوستن آن تیم ملی والیبال ایران تنها نیازمند تلاش متداوم و انگیزه بالا همچون ماه‌های اخیر است تا ایران در عمل بتواند با پیمودن گام‌به‌گام راه‌های پیشرفت این بار در زمین والیبال تبدیل به یک مدعی جدی برای موفقیت در المپیک پیش رو شود.