یگانه عرب، خبرنگار گروه دانشگاه: نمی‌توان از پتانسیل عظیمی که در حوزه فناوری و نوآوری کشور وجود دارد و ظرفیت‌های خوب شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق در حوزه شهر هوشمند غافل شد، البته رسیدن به نقطه مطلوب در حوزه هوشمندسازی، نیازمند تعیین برخی سیاستگذاری‌های درست و منطقی است که می‌تواند سرعت هوشمندسازی در شهرهای کشور را افزایش بدهد.
آنچه در این مسیر مثبت و موثر واقع می‌شود، توجه به نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق آن هم بیش از پیش است، تا جایی‌ که حداکثر استفاده از این توان فناورانه و نوآورانه در حوزه هوشمندسازی شهر صورت بگیرد؛ چراکه شهر هوشمند جریانی است که باید به‌صورت مداوم تکامل پیدا کند. امروز ظهور و بروز تولیدات محصولات فناورانه را می‌توان در حوزه دولت هوشمند، ساختمان‌های هوشمند، انرژی، حمل‌ونقل هوشمند، امنیت شهر‌های هوشمند، محیط‌زیست هوشمند، هوشمندسازی تجهیزات زیرساخت‌های اطلاعات و مخابرات، سلامت، آموزش‌وپرورش و اقتصاد هوشمند به‌وضوح مشاهده کرد. ازاین‌رو در گزارش پیش‌رو با 6 تن از فعالان اکوسیستم فناوری و نوآوری به گفت‌وگو نشسته‌ایم و درخصوص چالش‌های تولید محصولات و کاربردی بودن آنها در شهر هوشمند صحبت کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

«به‌همراه»؛ سرویس هوشمند سفرهای همزمان گروهی

 امیر محمودی، مسئول امور پشتیبانی شرکت «پیمایش برخط به‌همراه» با اشاره به معرفی محصول خود در حوزه شهر هوشمند بیان کرد: «محصول شرکت، سرویس حمل‌ونقل به‌همراه (سرویس هوشمند سفرهای همزمان گروهی) است که با به‌کارگیری رویکردها و ابزارهای نوین فناوری ‌اطلاعات در زمینه حمل‌‌ونقل شهری تهیه شده ‌است.» به‌گفته مسئول امور پشتیبانی شرکت «پیمایش برخط به‌همراه»، این شرکت عملکردی شبیه به سرویس حمل‌ونقل ادارات و سازمان‌ها دارد؛ اما مختص به یک سازمان خاصی نیست و بنابر تقاضاهای مردم که در سامانه شرکت به‌صورت نظرسنجی ثبت می‌شود، یک‌سری ایستگاه‌های از پیش‌تعریف‌شده، تعیین می‌کنیم. وی افزود: «مردم می‌توانند مسیرها را در اپلیکیشن به‌همراه مشاهده کنند و بلیت رفت‌وآمد خود را برای یک‌هفته یا یک‌ماه برای مسیر مدنظر خود رزرو کنند.» محمودی اشاره کرد: «با توجه به اینکه این سرویس حمل‌ونقل دوسال است که فعالیت می‌کند، توانسته سالانه بیش از 300هزار مسافر را جابه‌جا ‌کند. مسیرهای این سرویس درحال حاضر در تهران و کرج فعال بوده و مسافران را در مسیرهای پرتردد همراهی می‌کند و مزایایی چون هزینه کمتر، کاهش آلودگی هوا، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و... را داراست.» مسئول امور پشتیبانی شرکت «پیمایش برخط به‌همراه» ادامه داد: «به‌طور مثال، به‌همراه صبح‌ها از چهار نقطه شهر تهران به میادین اصلی تهران چون ونک، ولیعصر، هفت‌تیر و... برای ساعت‌های مختلف سرویس حمل‌ونقل گروهی داریم.» وی با اشاره به کاربردی‌بودن این محصول در حوزه شهر هوشمند عنوان کرد: «این سرویس حمل‌ونقل موجب کاهش تراکم ترافیک خواهد شد. یکی دیگر از خدمات شرکت به‌غیر از سرویس‌های اشتراکی، سرویس‌های هم‌پیمایی است. به‌طور مثال، ماشین‌های تک‌‌سرنشین می‌توانند مشخصات ماشین خود را در سامانه ثبت کرده و صندلی‌های ماشین خود را از محل سکونت خود تا محل کار به‌فروش بگذارند، قطعا در مسیر سکونت تا محل کار این رانندگان، حداقل سه‌نفر وجود دارند که بخواهند در این محدوده قرار بگیرند. پس بلیت‌ خود را خریداری کرده و در این مسیر همراه خواهند شد؛ یعنی جریان هم‌پیمایی هوشمند.» محمودی در پایان گفت: «این محصول توانسته مجوز تاکسیرانی را نیز برای فعالیت‌هایش دریافت کند. درحال حاضر با شهرداری اصفهان برای راه‌اندازی سرویس به‌همراه درحال رایزنی هستیم تا علاوه‌بر تهران و کرج، فعالیت‌های این سرویس را گسترش دهیم.»

 سامانه «بازپس»، جمع‌آوری پسماند خشک و بهره‌مندی شهروندان از خدمات شهری

 میلاد رمضانی، رئیس هیات‌مدیره شرکت دانش‌بنیان «آرادسیستم» در استان یزد با اشاره به معرفی محصول خود در حوزه شهر هوشمند گفت: «این شرکت سامانه‌ جمع‌آوری پسماند خشک به‌نام «بازپس» را با همکاری سازمان فاوا (سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری‌ها) طراحی کرده ‌است.» وی افزود: «در کشور با چالش نوع جمع‌آوری پسماند به‌ویژه پسماند خشک و نوع تعامل با شهروندان برای تسهیل در این کار مواجه هستیم. در بحث شهر هوشمند، اتفاقی که رقم خورده‌ این است که یک اپلیکیشن «شهروند» داریم که شهروند می‌تواند در آن میزان پسماندهای خشک، محل زندگی خود و ساعت جمع‌آوری آن را اعلام ‌کند، پیمانکارهای شهرداری نیز تعدادی راننده دراختیار دارند که اطلاعات را با توجه به محل زندگی شهروندان برای جمع‌آوری پسماندها دراختیارشان خواهند گذاشت تا جمع‌آوری شود.» رمضانی اشاره کرد: «پس از دریافت پسماندها، رانندگان شهرداری امتیازهایی را به شهروندان اختصاص می‌دهند که شهروندان براساس جمع‌آوری امتیازها می‌توانند از خدمات شهری چون خرید بلیت اتوبوس، سامانه دوچرخه‌سواری، استفاده از امکانات شهربازی و... بهره‌مند شوند.»
رئیس هیات‌مدیره شرکت دانش‌بنیان «آرادسیستم» با اشاره به کاربردی‌بودن این محصول عنوان کرد: «جمع‌آوری درست و به‌موقع پسماندها، موجب بهره‌مندی مناسب از آنها می‌شود. اتوماسیون‌کردن این سیستم موجب می‌شود هم شهروندان در تعامل با شهرداری‌ها دورریز نداشته باشند و هم شهرداری بتواند با پیمانکارها درجهت جمع‌آوری پسماندها تعامل مثبت داشته ‌باشد؛ یعنی این سیستم به‌درستی هوشمندسازی شده‌ است.» وی اشاره کرد: «این طرح درحال حاضر با همکاری سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری‌ یزد درحال اجرایی‌شدن است.» به‌گفته رمضانی، اصلی‌ترین دغدغه ما درحال حاضر، آموزش شهروندان برای استفاده از این سامانه است، اینکه مردم در جریان این اقدام قرار بگیرند تا بتوانند از این خدمات به‌درستی استفاده کنند. البته باید گفت این طرح درحال حاضر بومی است؛ اما تلاش داریم تا به دیگر شهرداری‌های استان‌ها برای اجرایی‌سازی معرفی کنیم.

«سهیم»؛ سامانه‌ای جامع برای حساب شهروندی در شهر هوشمند

امیر سلطانی، مدیر شهر هوشمند شهرداری یزد با اشاره به معرفی محصول خود گفت: «ما سامانه‌ای را تحت عنوان سامانه سهیم (سامانه حساب شهروندی) طراحی کرده‌ایم و شهروند با ثبت‌نام در این سامانه حساب خود را شارژ کرده و می‌تواند بلیت‌های موردنظر برای بهره‌مندی از خدمات شهرداری یزد خریداری کند؛ مثل خرید بلیت پارک، شهربازی، بلیت اتوبوس، پرداخت هزینه پارکینگ و پارکومتر و... .»
وی افزود: «این سامانه، لازمه شهر هوشمند است. یک‌سری سامانه‌ها همچون بارکدخوان اتوبوس‌ها (برای حذف‌شدن کارت‌های بلیت)، سامانه پرداخت هزینه پارکینگ‌ها و... به این سامانه متصل شده‌ است تا بسیاری از اقدامات گذشته یا حال حاضر به‌صورت هوشمند انجام شود.» سلطانی در ادامه عنوان کرد: «این سامانه با توجه به اینکه به جریان‌های حساب مالی شهروندان متصل است، مراحل دریافت گواهینامه‌های امنیتی را طی و مجوزهای لازم را دریافت کرده است تا امنیت حساب‌های مالی شهروندان حفظ شود.»
به‌گفته مدیر شهر هوشمند شهرداری یزد، این طرح بیش از 6ماه است که در یزد اجرایی شده. درحال حاضر چهار زیرمجموعه به این سامانه متصل شده، اما می‌تواند به صدها زیرخدمت یا زیرمجموعه دیگر نیز متصل شود؛ یعنی دیگر پرداخت عوارض ساختمان، خلافی ماشین و... به‌راحتی با این سامانه پرداخت شود.»

از طراحی «اینوگام»، سامانه‌ای سلامت‌محور تا «اگرینیتو» پلتفرمی برای معاملات ادوات کشاورزی

عباس شمسایی، مدیر اجرایی هلدینگ IBC که در پارک علم‌وفناوری دانشگاه تربیت‌مدرس مستقر است، با اشاره به معرفی طرح‌ها و محصولات خود بیان کرد: «کار اصلی هلدینگ، تولید پلتفرم‌های اینترنتی است و در این راستا چند سامانه و پلتفرم را طراحی کرده ‌است. نخست سامانه «اینوگام» است که یک اپلیکیشن گام‌شمار و با محوریت سلامتی و تندرستی شهروندان تهرانی راه‌اندازی شده بوده و مجموعه‌ای از چند نرم‌افزار است که ورزش‌هایی همچون راه رفتن، دویدن، دوچرخه‌سواری، کوهپیمایی، ورزش‌های هوازی، شرکت در رویدادهای ورزشی، شرکت در رویدادهای مذهبی همچون اربعین و شامل هرگونه فعالیتی است تا سرویس و خدماتی را با ارائه تخفیف دراختیار شهروندان قرار می‌دهد.» وی افزود: «شهروندان با پیاده‌روی، درازای هر 1000قدم، امتیازهایی دریافت می‌کنند و این امتیازها به کد تخفیف تبدیل می‌شود. با سامانه‌هایی چون اپراتور رایتل، تیوال، ایران‌تیک، کفش پاما و... در ارتباط هستیم که برای شهروندان تخفیف‌هایی را دریافت می‌کنیم.» به‌گفته شمسایی، درحال حاضر با لیگ پیاده‌روی کشور، لیگ پیاده‌روی کارگری و ستاد اربعین برای پیاده‌روی اربعین تعامل داشته و قراردادهایی را منعقد کرده‌ایم. البته باید گفت سازمان ورزش شهرداری تهران، حامی معنوی طرح است.
مدیر اجرایی هلدینگ IBC ادامه داد: «سامانه دیگر، «اگرینیتو» پلتفرم خریدوفروش و معاملات تجهیزات و ادوات کشاورزی است که خریداران، تامین‌کنندگان و تجار این حوزه محصولات خود را عرضه کرده یا تجهیزات مورد نیازشان را خریداری کرده یا به فروش می‌رسانند.» وی ادامه داد: «نمک نیز پلتفرم زنجیره تامین رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌هاست که از وسایل پخت‌وپز تا محصولات خوراکی مثل گوشت، مرغ و... در آن بارگذاری شده و مردم برای اینکه در صف‌های طولانی نمانند، از طریق این پلتفرم، محصولات مورد نیاز خود را سفارش می‌دهند. نمک، سامانه تنظیم بازار است و در این‌ راستا با سازمان تعاون روستایی قراردادی منعقد کرده‌ایم. طراحی این سامانه‌ها، موجب شده نقش موثری در حوزه شهر هوشمند داشته ‌باشیم.» شمسایی اشاره کرد: «این پلتفرم‌ها درحال حاضر اجرایی‌شده و در بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

 BIKE STOP؛ دوچرخه‌های هوشمند جمع‌آوری زباله

محمدرضا کهن‌دانی، رئیس هیات‌مدیره شرکت فنی-مهندسی «دیدبان فناوری راهبردی آراد» با اشاره به یکی دیگر از محصولات این شرکت توضیح داد: «در حوزه خدمات شهری، شهرداری‌ها برای فعالیت پاکبان‌ها، گاری‌ها و چرخ‌هایی برای جمع‌آوری زباله‌های شهری طراحی کرده‌اند، اما ما محصولی را تحت عنوان «BIKE STOP»  طراحی کرده‌ایم که این چرخ‌ها به‌گونه‌ای در نظر گرفته شده‌اند که سطل‌های زباله در آن قرار گرفته و می‌تواند به پاکبان‌ها در دو جنبه جمع‌آوری زباله خشک و تر کمک کند.»  وی افزود: «برای اینکه موقعیت پاکبان‌ها رصد شده و شهرداری‌ها به‌خوبی فعالیت‌شان را مدیریت کنند، جی‌پی‌اسی بر این دوچرخه‌ها نصب شده که در بخش پنل ادمین روند فعالیت و نقاطی که در آن رفت‌وآمد می‌کنند قابل مشاهده است؛ به‌گونه‌ای که ساعات تردد و مکان‌های تردد و فعالیت پارکبان‌ها کنترل می‌شود.»
به‌گفته کهن‌دانی، به‌دلیل قفلی که با اسکن QR CODE و صرفا اکانت خاصی باز می‌شود و سیم‌کارت‌خور بوده و جی‌پی‌اس دارد، به‌عنوان دوچرخه هوشمند شناخته می‌شود؛ البته این طرح همچنان اجرایی نشده‌ و امیدواریم هرچه زودتر شاهد فعالیت آن در شهرها باشیم.»
 محمدرضا کهن‌دانی، رئیس هیات‌مدیره شرکت فنی-مهندسی «دیدبان فناوری راهبردی آراد» با اشاره به معرفی محصولات این شرکت در حوزه شهر هوشمند گفت: «این شرکت موتورسیکلتی برای ثبت تخلفات ساکن طراحی و تولید کرده ‌است که دو دوربین عقب و جلو از نوع گلوبال‌شاتر دارد تا تخلفات را ثبت کند.»
وی افزود: «نرم‌افزاری که برای این موتورسیکلت استفاده می‌شود، نرم‌افزار خاصی است که با شبکه‌های عصبی تعبیه‌شده، پلاک ماشین‌های متخلف را در شرایط نوری و حالت‌های مختلف حتی ماشین‌هایی که در پیاده‌رو پارک کرده‌اند، ثبت می‌کند. این محصول برای ثبت تخلف در ایستگاه اتوبوس، تاکسی، پارک دوبل و... است.»
کهن‌دانی اشاره کرد: «یک سیستم‌پردازی در باکس موتور تعبیه شده ‌است و با اینترنت LTE به سرور وصل می‌شود. در بخش سرور نیز بخش ادمینی است که انواع گزارش‌گیری‌ها را دارد و به سرورهای شهرداری متصل بوده و سرعت بالایی دارد. بخش ادمین گزارش‌هایی را براساس محله، تعداد تخلفات، ساعت و نوع تخلف و... را ارائه می‌کند.»
رئیس هیات‌مدیره شرکت فنی-مهندسی «دیدبان فناوری راهبردی آراد» با اشاره به کاربردی‌بودن این محصول در حوزه شهر هوشمند عنوان کرد: «یکی از معضلاتی که در شهر با آن مواجه هستیم، بحث تخلفات ساکن بوده که عامل ترافیکی است. اقدام گذشته، در حوزه خودروهای ثبت تخلف بود که خود موجب ترافیک می‌شد، پیاده‌سازی این کار بر موتور، موجب افزایش سرعت‌عمل کار می‌شود؛ حتی تلاش داریم این عمل را در حوزه پهپادهای با سیم و بدون سیم نیز پیاده‌سازی کنیم.»
وی ادامه داد: «درحال حاضر شهرداری استان قم، قسمت‌ پلاک‌خوان این موتورسیکلت را حدود سه‌ماه است که اجرایی کرده‌. با استان‌های اصفهان و یزد نیز رایزنی‌هایی برای اجرایی‌سازی این طرح داشته‌ایم.»
به‌گفته کهن‌دانی، با اجرایی‌سازی گسترده این طرح، یکی از مشکلات شایع که پارک دوبل و توقف در مکان‌های مطلقا ممنوع است برطرف خواهد شد، چراکه موتور، عملیات را سریع و چابک کرده و عامل بازدارنده‌ای خواهد بود تا پس از گذشت یک بازه زمانی، رفتار ترافیکی مردم تغییر پیدا کند.»