راضیه فلاح، خبرنگار: رشته علوم و معارف اسلامی با پشتوانه فکری قوی از اوایل دهه 60 با تاسیس مدرسه عالی شهید مطهری رسما متولد شد و به‌تدریج در آموزش‌وپرورش موردتوجه قرار گرفت. بعد از گذشت مدتی از مسیر و هدف اصلی خود خارج و بیشتر تبدیل به بدلی از رشته علوم انسانی شد؛ تا جایی که آمار ورودی‌های حوزه از فارغ‌التحصیلان این رشته کاهش پیدا کرد. این درحالی است که مقام‌معظم‌رهبری همواره بر فعالیت در عرصه‌های فرهنگی و ایجاد شرایط مناسب و مساعد برای پاسخ به نیازهای فرهنگی و دینی نسل نوجوان و جوان تاکید کرده‌اند. بنابراین توجه به رشته علوم و معارف اسلامی لازم و ضروری به نظر می‌رسد. به همین دلیل دانشگاه آزاد در یکی از ماموریت‌های خود می‌خواهد مدارسی را با عنوان مدارس ویژه علوم و معارف اسلامی تاسیس کند. براساس همین در راستای اجرایی‌سازی شاخص ارتقای تربیتی و فرهنگی مدارس سما از بسته کاری ارتقای تربیت اخلاقی، معنوی و هویتی و راه‌کنش‌های مرتبط با این بسته کاری در سند تحول و تعالی دانشگاه و همچنین مبتنی‌بر ساحت اول سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش و البته تاکید دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد قرار است مدارس ویژه علوم و معارف اسلامی در سازمان سمای دانشگاه آزاد راه‌اندازی شود. مدارسی که در تراز سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش خواهد بود.
برای داوطلبان ثبت‌نام در این مدارس، امتیازاتی مانند تخفیف شهریه، آموزش توانمندی‌ها و مهارت‌‌های ویژه ضمن تحصیل، فراهم کردن فضای سالم تربیتی با پشتوانه دانشگاه آزاد اسلامی و امکان استفاده از ظرفیت‌های این دانشگاه درنظر گرفته شده است. این مدارس با اهتمام به مبانی و ارزش‌های والای اسلامی، با برنامه‌ریزی اصولی و منسجم، بستر مناسبی برای تحقق این اهداف اسلامی و پاسخگویی نیازهای فزاینده مشتاقان و محبان عارف قرآن و اهل‌بیت فراهم می‌کنند.
مدارس ویژه علوم و معارف اسلامی با عنوان مدارس «سعادت» شناخته می‌شوند؛ مدارسی که وابسته به سازمان سمای دانشگاه آزاد اسلامی است و برای تربیت نسل جوان مومن در رشته علوم و معارف اسلامی تلاش می‌کنند.
نکته مهم آنکه این مدارس بعد از تاسیس قرار است به‌صورت مستقل و تک‌رشته‌ای فعالیت کند و از رشته علوم و معارف اسلامی به‌صورت ضمیمه سایر مدارس و رشته‌ها خودداری می‌شود. مدارس علوم و معارف اسلامی مصوب شورای‌عالی آموزش‌وپرورش در مقطع دبیرستان دوره دوم است اما برای جذب دانش‌آموز مستعد، لازم است در مناطق موردنیاز و مناسب، دبیرستان دوره اول با رویکرد معارف اسلامی برای زمینه‌سازی دبیرستان دوره دوم تاسیس شود.

شناسایی و جذب دانش‌آموزان مستعد و علاقه‌مند به معارف اهل بیت

مسئولان دانشگاه آزاد با راه‌اندازی مدارس علوم و معارف اسلامی یا همان مدارس سعادت، اهداف و سیاست‌ها و خطی‌مشی‌هایی را دنبال می‌کنند که شناسایی و جذب دانش‌آموزان مستعد و علاقه‌مند به معارف اهل‌بیت یکی از این اهداف مدنظر قرارگرفته است. امری که برای تربیت دانش‌آموختگانی متدین، آراسته به فضایل اخلاقی، ولایتمدار، پیشتاز در صحنه‌های دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی و پیشرو در عرصه‌های علوم انسانی و معارف اسلامی است. هدف دوم از راه‌اندازی این مدارس برنامه‌ریزی و زمینه‌سازی موثر برای ادامه تحصیل دانش‌آموختگان در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها و ایجاد علاقه و توانایی در آنها برای برعهده گرفتن نقشی فعال و ممتاز در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، به‌ویژه در سه عرصه تبلیغ دین، ساماندهی فرهنگ عمومی و تحول‌آفرینی در علوم انسانی است. رشد بینش اسلامی، پرورش هویت دینی و تقویت آن، استحکام مکارم اخلاقی و تربیت دینی نسل جوان- پاسخ به نیاز نسل جوان ایران اسلامی، در گرایش به دینداری و ولایتمداری و تربیت دانش‌آموزان مستعد از حیث علمی و اخلاقی برای ورود به حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های کشور به‌منظور تبلیغ حکیمانه دین و درنهایت تربیت عالمان ربانی آگاه به مسائل روز نیز از دیگر اهدافی است که مسئولان دانشگاه آزاد با راه‌اندازی این مدارس دنبال می‌کنند.
زمینه‌سازی برای تربیت نیروی انسانی متعهد و متفکر در حوزه فرهنگ اسلامی و آگاه به زمان برای تصدی مشاغل در کشور از اهداف دیگر تاسیس این مدارس است.

استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های جدید آموزشی در مدارس معارف

مدارس ویژه علوم و معارف اسلامی یا همان مدارس سعادت دارای کمیته‌های تخصصی هستند. نکته دیگر ارائه دروس حوزوی متناسب با رشته، همراه با دروس رشته علوم و معارف اسلامی باید رعایت شود. استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های جدید آموزشی و بهره‌گیری از دبیران و مربیان کارآمد، متخصص و باایمان از دیگر نکاتی است که در راه‌اندازی این مدارس موردتوجه و تاکید قرار گرفته است. همچنین قرار است در این مدارس از مشاوران باتجربه، دلسوز و آینده‌نگر برای دانش‌آموزان استفاده شود و از شیوه مباحثه که امروزه از بهترین شیوه‌های آموزشی دنیا شناخته می‌شود، استفاده شود.
در این مدارس، کلاس‌ها با حداکثر ظرفیت 20نفر تشکیل شده و هر دوره (پایه) یک مربی یا راهبر دارد که تا زمان فارغ‌التحصیلی به‌عنوان مربی با آن دانش‌آموز خواهد بود. در مدارس علوم و معارف تاکید بر نظام استاد-شاگردی است. درواقع رویکرد استاد- شاگردی در این مدارس باید مانند والدین و فرزندان باشد و در همه شئون زندگی دانش‌آموزان مشفقانه ورود پیدا کند و مانند حوزه‌های علمیه و روش علمای اعلام نظام استاد- شاگردی پیاده شود.
در این مدارس همچنین کلاس‌ها و مسابقات فرهنگی و هنری تشکیل شده و جلسات انس و ارتباط با خاندان عصمت و طهارت نیز برگزار می‌شود تا دانش‌آموزان به محبت اهل‌بیت ترغیب شوند. فراهم کردم امکان حضور دانش‌آموزان در مجلس عالمان ممتاز دینی یا دعوت از ایشان برای بهره‌گیری از شخصیت، دانش، اندیشه و معنویت آنها نیز در این مدارس در اولویت کاری قرار گرفته است. برگزاری جلسات دانش‌افزایی اولیا و مربیان با حضور استادان مجرب تربیت دینی و تعامل حداکثری خانه و مدرسه نیز ازجمله برنامه‌هایی است که توسط مسئولان دانــشگاه دنبـــال خواهد شد.

تخفیف شهریه 50 درصدی برای دانش‌آموزان مستعد

با توجه به اینکه دبیرستان علوم و معارف اسلامی ازجمله دبیرستان‌های خاص بوده و اهداف آموزش و تربیتی ویژه‌ای را برای دستیابی به نتایج مطلوب آموزشی و تربیتی در حوزه دین دنبال می‌کند، هر سال براساس زمان‌بندی نسبت به ثبت‌نام اولیه دانش‌آموزان از طریق برگزاری آزمون علمی، مصاحبه در سطح اطلاعات عمومی اقدام به جذب دانش‌آموز می‌کند. بنابراین دانش‌آموزان پایه نهم که معدل آنها 18 به بالا و نمره انضباط آنها 20 باشد، می‌توانند طبق زمان‌بندی با مراجعه به دبیرستان‌های معارف اسلامی سما در این مدارس ثبت‌نام کنند. نکته مهم اینکه ثبت‌نام دانش‌آموزان تنها از طریق برگزاری آزمون ورودی و انجام مصاحبه با دانش‌آموز و اولیای او امکان‌پذیر است. آزمون علمی نیز شامل 50 سوال چهارگزینه‌ای از پنج درس دروس نهم است و سوالات آزمون توسط سازمان مدارس سما طراحی و به مدارس ابلاغ می‌شود. دانش‌آموزانی مجاز به شرکت در مصاحبه و گزینش می‌شوند که حداقل 60درصد نمره آزمون علمی را کسب کنند.
نحوه محاسبه و دریافت شهریه از دانش‌آموزان این مدارس برابر ضوابط آموزش‌وپرورش است اما برای تشویق دانش‌آموزان مستعد و علاقه‌مند برای جذب در مدارس معارف، کمیته تخفیف مدرسه می‌تواند تا 50درصد تخفیف لحاظ کند.

مدارس علوم و معارف اسلامی گامی برای تحکیم رابطه استاد و شاگرد

جعفر کبیری، مسئول راه‌اندازی مدارس علوم و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی است؛ او درخصوص هدف راه‌اندازی این مدارس به «فرهیختگان» گفت: «مقام‌معظم‌رهبری در سخنانی این مدارس را از برکات نظام جمهوری اسلامی دانستند و توصیه به گسترش این مدارس دارند. دکتر طهرانچی نیز در اقدامی به این توصیه عمل کرده و در تاسیس این مدارس پیشقدم شدند. همچنین لزوم آشنایی نوجوانان و جوانان با فرهنگ قرآن و ائمه(ع)، لزوم تربیت معنوی و اخلاقی جوانان برمبنای علوم اسلامی و تربیت نیروی انسانی تراز انقلاب و عالمان ربانی برای آینده کشور که راهگشای نظام باشند؛ از الزامات تاسیس این مدارس بود.»

 بازسازی تعامل درست بین دانش‌آموز و استاد
او درخصوص اهمیت تربیت اسلامی جوانان در عصر جدید، گفت: «همه ائمه هدی(ع) و آیات قرآن‌کریم بر تربیت دینی و اسلامی تاکید و وظیفه دارند جوانان را براساس این مبانی تربیت کنند. در این بین، وظیفه‌ای برعهده خانواده‌ها و پس از آن برعهده سازمان‌های آموزشی است. دانشگاه آزاد اسلامی با تاسیس مدارس بر این مبنا و انتخاب استادان توانا و آراسته به صفات نیکو درنظر دارد تعامل درستی بین دانش‌آموز و استاد ایجاد کند. این نوع تعامل، طی سالیان طولانی در حوزه‌های علمیه موجود بوده و دانشگاه آزاد می‌خواهد دوباره آن را بازسازی کند. در این نظام، استاد دانش‌آموز را مانند فرزند خود تلقی و در همه شئون زندگی او خود را شریک می‌داند.»
مدیر راه‌اندازی مدارس علوم و معارف اسلامی اضافه کرد: «استاد در غم و شادی دانش‌آموز حاضر بوده و به بیان دیگر با دانش‌آموز زندگی می‌کند. تربیت دینی مدنظر اسلام نیز بر این اساس استوار بوده و اکنون در نظام آموزشی کشور گم شده است. امیدواریم با احداث این مدارس این امر را به‌درستی ایجاد کنیم.»
کبیری درباره اقداماتی که در مدارس علوم و معارف اسلامی انجام می‌شود، عنوان کرد: «این مدارس، مصوب وزارت آموزش‌وپرورش بوده و در آنها دروس ویژه علوم  و معارف اسلامی نیز تدریس می‌شود. ایجاد رابطه قوی بین استاد شاگرد وجه تمایز این مدارس خواهد بود.»
مدیر راه‌اندازی مدارس علوم و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی درمورد نحوه و روند تاسیس این مدارس اظهار کرد: «در ابتدا پنج کارگروه با صاحب‌نظران و دانشوران حوزه و دانشگاه تشکیل شد. در اولین کارگروه کمیته تبیین محتوا برای بررسی و نوشتن محتوای دروس ایجاد شده و پس از آن کمیته آموزش و منابع انسانی برای آموزش استادان و نیروی انسانی، کمیته آسیب‌شناسی برای بررسی و رصد همه مشکلات و معضلاتی که در این زمینه وجود دارد، کمیته ارتباطات برای ایجاد رابطه بین مدارس و دیگر سازمان‌ها برای پیشبرد اهداف و آخرین کمیته پشتیبانی برای جذب معتمدان و خیران در سطح ملی تشکیل شد.»

راه‌اندازی مدارس معارف 3 استان در سال اول
او درخصوص تعداد استان‌هایی که در گام نخست این مدارس در آنها ایجاد می‌شوند، گفت: «مدارس علوم و معارف اسلامی برای سال اول در سه استان خراسان‌رضوی شهر مشهد، استان سیستان‌و‌بلوچستان شهر زابل و استان کرمان، شهر کرمان افتتاح خواهند شد و در گام‌های بعدی در استان‌های تبریز، خراسان‌شمالی و اردبیل نیز راه‌اندازی خواهند شد.»
به گفته عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی «مدرسه شهر مشهد دخترانه و مدارس دو شهر زابل و کرمان پسرانه هستند. مدارس علوم و معارف شهید مطهری در این کار به دانشگاه آزاد همیاری رسانده است.
او توضیح داد: «مقدمات و جلسات و کمیته‌های تخصصی راه‌اندازی این مدارس از 6ماه قبل انجام شده و راه‌اندازی مدارس در روز عید غدیر آغاز می‌شود. درحال‌حاضر در مرحله پیش‌ثبت‌نام هستیم و افرادی که در آزمون نمره لازم را کسب کرده‌اند سپس مجاز به ثبت‌نام خواهند شد. تعداد استادان هر مدرسه نیز براساس نیازی که برای دروس وجود دارد، خواهد بود.»
کبیری درباره زمان افتتاحیه و بازگشایی مدارس علوم و معارف اسلامی با محوریت شهر زابل عنوان کرد: «فعالیت این مدارس با مراسم جشن وحدت در روز عید سعید غدیر خم در مصلی شهر زابل و با حضور بزرگان اهل تسنن و تشیع برگزار و فعالیت رسمی این مدارس آغاز خواهد شد.»
مدیر راه‌اندازی مدارس علوم و معارف اسلامی تصریح کرد: «براساس سخنان مقام‌معظم‌رهبری، تنگه احد، کشور استان سیستان‌و‌بلوچستان است. بنابراین به علت آمیختگی مذهبی که بین شیعیان و برادران اهل‌سنت در این منطقه وجود دارد و تبلیغات گسترده‌ای که برخی گروه‌ها می‌کنند؛ لزوم تاسیس چنین مراکز علمی بیش از پیش در این شهر احساس می‌شود.»
او درمورد تعداد دانش‌آموزانی که در گام نخست در این مدارس به تحصیل مشغول خواهند شد، اظهار کرد: «درنظر داریم آموزش این مدارس از کیفیت بالایی برخوردار باشد که براساس این هر مدرسه حداکثر 3 کلاس با جمعیت 15 نفر خواهد داشت.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد درمورد شرایط و قابلیت‌های اعضای هیات‌علمی که در این مدارس فعالیت دارند، اظهار کرد: «استادانی که برای تدریس در این مدارس انتخاب می‌شوند باید دانش‌آموخته حوزه‌های علمیه یا از نظر تعلیمات دینی در سطح بالا قرار داشته باشند. درنتیجه استادان آموزش‌وپرورش، حوزه علمیه و اعضای هیات‌علمی که تخصص و تجربه موردنظر را دارند، در این مدارس تدریس خواهند کرد.»
کبیری درخصوص اهمیت تاسیس این مدارس در سند تحول و تعالی گفت: «در راه‌کنش‌های برنامه پنج‌ساله دانشگاه آزاد اسلامی و ساحت‌های 6‌گانه سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش به‌طور دقیق به تربیت دینی و تربیت افراد تراز انقلاب اسلامی توصیه شده است. دانشگاه آزاد اسلامی نیز برای تحقق این اهداف بر همان مبنا در این مسیر قدم گذاشته است.»