دکتر طهرانچی در شورای دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد
بیستمین جلسه شورای دانشگاه آزاد اسلامی روز گذشته به ریاست دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و با حضور جمعی از معاونان، روسای دانشگاه آزاد مراکز استان و مدیران دانشگاه، در واحد تبریز برگزار شد. در ادامه این جلسه، کمیسیون‌های تخصصی معاونت علوم انسانی و هنر، معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی، معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی، فرهنگی و دانشجویی، معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری، معاونت بین‌الملل و امور دانشجویان غیرایرانی، معاونت امور مجلس و ارتباطات اجتماعی و معاونت علوم پزشکی به‌صورت همزمان برگزار می‌شود. همچنین کمیسیون‌های تخصصی مراکز سازمان مرکزی دانشگاه آزاد شامل مرکز سنجش، پذیرش و فارغ‌التحصیلی، مرکز امور حقوقی و صیانت از دارایی‌های دانشگاه، مرکز جذب و امور هیات‌علمی، مرکز فناوری اطلاعات و شبکه علمی، مرکز امور هیات‌های ممیزه، مرکز نظارت، ارزیابی، بازرسی و رسیدگی به شکایات و مرکز گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی و همچنین کمیسیون تخصصی توسعه و مدیریت منابع دانشگاه آزاد برگزار خواهد شد. دکتر طهرانچی در جلسه شورای دانشگاه آزاد اسلامی به ارائه مطالبی درخصوص تبیین، حلقه میانی تحول‌خواهی و تحول‌آفرینی پرداخت و گفت: «الزاما هر تحول‌خواهی به تحول‌آفرینی ختم نمی‌شود؛ چراکه در این میان یک حلقه میانی به نام تبیین وجود دارد. اگر تبیین صورت نگیرد، تحول‌خواهی در همان نقطه اول حبس می‌شود.» وی با بیان اینکه تبیین یکی از مباحث جدی در حوزه تحول است، بر لزوم توجه به تبیین در واحدهای دانشگاهی تاکید کرد و افزود: «مقام‌معظم‌رهبری در یکی از فرمایشات خود در چهاردهم خرداد سه سال پیش، امام خمینی(ره) را تحول‌خواه معرفی کردند و این نکته مهمی است که باید به‌عنوان الگو موردتوجه جدی قرار گیرد.» دکتر طهرانچی با بیان اینکه مظهر تحول‌خواهی در دانشگاه آزاد اسلامی، سند تحول و تعالی دانشگاه است، گفت: «براساس این مظهر تحول‌آفرینی دانشگاه نیز اقدامات صورت‌گرفته است. بنابراین برای تحول‌آفرینی باید به انجام اقدامات موثر در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه توجه شود.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «طبق فرمایشات مقام‌معظم‌رهبری، تحول پشتوانه فکری می‌خواهد. ایشان می‌فرمایند: «تحول صحیح احتیاج دارد به پشتوانه فکری؛ یعنی هر حرکت بی‌پشتوانه فکری را نمی‌شود تحول دانست. بعضی حرکت‌های سبک و سطحی را نمی‌شود به حساب تحول گذاشت؛ تحول پشتوانه فکری می‌خواهد. فرض کنید یکی از مسائلی که امروز باید حتما تحول در آن به وجود بیاید، مساله عدالت است. در زمینه عدالت باید تحول ایجاد کنیم و این باید متکی باشد به یک مبنای فکری که اندیشه متقن و شکل‌یافته ما در زمینه عدالت چیست؛ آن‌وقت براساس آن برویم سراغ تحول؛ یعنی این پشتوانه فکری یکی از چیزهای لازم است که از دارایی‌های معنوی ماست؛ یعنی ما بایستی از دارایی‌های معنوی‌مان در این زمینه استفاده کنیم که عبارت است از احکام اسلام و مقررات اسلامی و آیات کریمه قرآن و کلمات اهل‌بیت(ع)؛ از اینها باید استفاده کنیم و براساس اینها باید تحول ایجاد بکنیم.» براساس این، ما باید در دانشگاه و برای موضوع تبیین، این فرمایشات مقام‌معظم‌رهبری را نصب‌العین قرار دهیم و براساس این حرکت کنیم.» وی با اشاره به سیر تحولی دانشگاه آزاد اسلامی، اظهار داشت: «این دانشگاه در گام اول بر محور توسعه دانش بود و قرار است در گام دوم خود به دانشگاه حل مساله تبدیل شود. دوره میانی در این مبحث، دانشگاه با درک مساله زیست‌بوم است که باید به آن توجه شود.» عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «باید دانشگاه به‌عنوان کانون تعلیم و تربیت قوه عاقله کشور در مباحث چیستی، چرایی و چگونگی موردتوجه قرار گیرد. تمدن علمی برگرفته از نعمتی است که خداوند تحت‌عنوان سمع، ابصار و افئده به انسان عطا کرده است. تربیت علمی و تربیت اخلاقی در کنار هم می‌تواند منجر به شکل‌گیری تمدن شود. ابصار، ابزار درک و شناخت است، سمع و افئده می‌تواند عالم‌ساز باشد، اما زمانی که عالم مسائل را ناظر بر موقعیت‌های اجتماع ببیند و راه‌حل ارائه کند، می‌توان از او به نام فیلسوف اجتماعی نام برد. ازاین‌رو فیلسوف باید نظریه‌پرداز باشد و با نگاه به بیرون از نهاد علم، مساله‌یابی کند.»
دانشگاه باید مجمع عالمان باشد
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «دقت کنید که دانشگاه نباید به‌گونه‌ای باشد که دانشجویان صرفا سرگرم کار خود و استادان نیز سرگرم کار خود باشند. باید در این زمینه تلاش صورت گیرد تا حکایت دانشگاه این‌گونه نباشد. درواقع دانشگاه باید مجمع عالمان باشد که علم آنها با توجه به آیات الهی به دست آمده باشد.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به نگاه قرآنی به فراگیری به‌عنوان گام اول کسب علم، گفت: «گام اول، سمع است. سمع به‌عنوان قدرت فراگیری و مرحله پس از فراگیری، خردورزی است. خردورزی و عقلانیت بسیار حائز اهمیت است و باید درمورد آن توجه لازم صورت گیرد. درواقع خردورزی گام دوم کسب علم است. یعنی باید در کنار کسب علم، خردورزی نیز به دانشجویان آموخت.»
حلقه مکمل دانشگاه اسلامی، ذکر و تفکر است
وی ادامه داد: «از آنجا که برای تحقق دانش عمیق نیازمند تفکر هستیم، پس وقتی تاکید می‌شود دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهد از آموزش حافظه‌محور به‌سمت آموزش عمیق حرکت کند، حلقه آن تفکر است که باید برای آن برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گیرد. درواقع حلقه مکمل تولید علم، تفکر است. در این راستا وقتی ذکر و تفکر همراه هم شوند، حلقه دانشگاه اسلامی شکل می‌گیرد. خشیت ناشی از تفکر و ذکر با هم است و لزوم اینکه دانشمندی خاشع باشد، این است که ذکر و تفکر را با هم داشته باشد.» وی خاطرنشان کرد: «ابوریحان بیرونی در مقدمه کتاب «استخراج الاوتار» در توصیف هندسه می‌گوید که هندسه مایه تعقل صورت‌های مجرد از ماده است و تمرین در آن موجب می‌شود فهم ما از نمودارهای طبیعت به فهم نمودارهای الهی ارتقا یابد.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به موضوعی تحت‌عنوان علم ناظر به زیست‌بوم، گفت: «در این زمینه درک مساله واقعی حائز اهمیت است. درواقع علم بدون درک مساله نمی‌تواند راهگشا باشد و از طرفی درک گذار از مساله‌سازی به مساله‌یابی است. وقتی در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی بر ارتقای پاسخگویی و قدرت حل مساله تاکید می‌شود، به معنای گذار از مساله‌سازی به مساله‌یابی است. یعنی دانشگاه باید پیرامون خود را ببیند و مساله‌یابی کند. درواقع قبل از حل مساله، درک مساله مهم است. اگر در این زمینه درک باطنی مساله صورت گیرد، شهود اتفاق می‌افتد که از اهمیت زیادی برخوردار است و باید بدان توجه شود.»
سند آمایش دانشگاه آزاد یک سند درک مساله است
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به گام سوم کسب علم تصریح کرد: «در این گام، مشاهده و درک مساله واقعی مهم است و حلقه میانی فراگیری و نظریه‌پردازی است. در این زمینه سند آمایش دانشگاه آزاد اسلامی یک سند درک مساله است و اقدامات واحدها براساس سند آمایش دانشگاه، باید اقدامات درک مساله‌ای باشد.» دکتر طهرانچی، ضمن توصیف گام چهارم کسب علم، گفت: «در این گام، دانش کاربست و حل مساله واقعی حلقه نهایی فراگیری، مشاهده و نظریه‌پردازی است.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «یکی از ابعاد علم، جهت است و باید جهت‌دار باشد. اگر علم با جهت‌گیری الهی همراه باشد، علم نافع بوده و مثمرثمر خواهد بود.» وی با بیان اینکه علم یک‌بعدی به خالقیت خداوند باریتعالی نظر دارد، گفت: «این درحالی است که علم سه‌بعدی به ربوبیت خداوند باریتعالی نظر دارد که باید این علم موردتوجه قرار گیرد. خداوند اولین تبیین‌کننده است که آیات و نشانه‌های خود را برای ما تبیین کرده است. تبیین‌کننده باید علیم و حکیم باشد. پس از خداوند، توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که اراده الهی نیز به تبیین است و پیامبران نیز آمده‌اند که تبیین‌کننده باشند. البته در مساله تبیین، بیان به «لسان قوم» بسیار مهم است. ابعاد تبیین در حوزه‌های بینشی، گرایشی و کنشی است و لازم است که تبیین در تمامی این سطوح صورت گیرد. در سطح بینشی شامل تعلیم و تربیت تخصصی، در سطح گرایشی شامل تعلیم‌وتربیت فرهنگی و اجتماعی و در سطح کنشی شامل تعلیم و تربیت مهارتی است. درواقع تبیین باید بینش‌ساز، کنش‌ساز و گرایش‌‌ساز و درنهایت تعالی‌بخش باشد.» دکتر طهرانچی ادامه داد: «تبیین غیر از آموزش است و درواقع اهمیت آن بالاتر از آموزش است. لازم است در این زمینه ابعاد مساله برای دانشجویان باز شده و تبیین برای دانشجویان توسط افراد علیم و حکیم که از علم و حکمت الهی بهره‌مند هستند، صورت گیرد.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به مساله تبیین در کلام رهبری اشاره کرد و گفت: «مقام‌معظم‌رهبری در یکی از فرمایشات خود خطاب به جوانان تاکید دارند که «خودتان را آماده کنید، این تجهیزات را در خودتان افزایش بدهید و به معنای واقعی کلمه خودتان را مجهز کنید و در این میدان وارد بشوید. در میدان تبیین و افشاگری.» بنابراین باید دانشجویان در این زمینه تمام تلاش خود را به‌کار برند.» دکتر طهرانچی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به رویکردهای تحول‌آفرین سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، به رویکرد تحول در نظام آموزش اشاره کرد و گفت: «در این رویکرد تاکید شده که چرخش تحول‌آفرین از آموزش حافظه‌محور به یادگیری تعالی‌بخش عمیق، کاربردی، فایده‌محور، بسترساز اشتغال دانش‌بنیان و... باید صورت گیرد و در این زمینه واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی لازم است توجه جدی به خرج دهند.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «اگر می‌خواهیم واحدهای دانشگاهی، تاثیر اقتصادی در کشور داشته باشند، باید به‌سمت صنایع نوآورانه و آموزش مهارت‌های جدید براساس سند آمایش حرکت کنند. این مساله بسیار حائز اهمیت است.» وی با اشاره به برگزاری رویداد «عصر امید»، گفت: «این رویداد پرچم تحول دانشگاه آزاد در نظام پژوهش را نشان داد که بسیار رضایت‌بخش بود. از دکتر دهقانی‌فیروزآبادی نیز بسیار قدردانی می‌کنم که این رویداد را به‌عنوان یک نقطه‌عطف بسیار زیبا اجرا کرد. در این زمینه لازم است به نمایندگی از مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی، از حمایت‌های دکتر ولایتی، رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه که از رویداد «عصر امید» به‌عنوان یک حرکت جهادی یاد و تقدیر کرد، تشکر کنم.»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد با اشاره به لزوم تحول در نظام فرهنگی و تربیتی، تصریح کرد: «رویکرد تحول‌آفرین در این زمینه نیز در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی آمده که واحدها باید به آن توجه ویژه داشته باشند. در این زمینه استاد قطب اثرگذار است و بیانیه «نقش دانشگاه در تعلیم و تربیت اجتماعی» نیز در همین زمینه تدوین شده که باید به آن توجه کرد. این بیانیه برای قابل فهم بودن، به لسان قوم تدوین شده تا رفتارسازی اجتماعی به وجود آورد و دانشگاه الگوساز شود. این بیانیه باید توسط بسیج اساتید، استادان، مدیران گروه‌ها و... در واحدها پیاده شود و در بحث تعلیم و تربیت اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد؛ چراکه موجب آموزش انقلابی دانشجویان خواهد شد.» دکتر طهرانچی با بیان اینکه یکی از 6 ساحت تربیت قوه عاقله، ساحت اجتماعی سیاسی است، گفت: «دستاورد این حوزه، تحصیل و توانمندسازی، رفتارسازی اجتماعی و... است که باید به آن توجه شود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بر لزوم کارآمادگی در محیط جامعه تاکید کرد و افزود: «نقش استاد، یاددهی است و نقش دانشجو یادگیری است. کیفیت در محیط دانشگاه از همراهی یاددهی و یادگیری به دست می‌آید و در این زمینه باید کارآمادگی در محیط جامعه نیز صورت گیرد.» وی با تاکید بر اهمیت علم و کاربست آن، گفت: «علم بدون کاربست موجب رویگردانی مردم از آموزش‌پذیری می‌شود. بنابراین باید در این زمینه برنامه‌ریزی بسیار انجام داد. مهارت‌پایه کردن آموزش نیز از اهمیت بسیار برخوردار است. این موضوع باید توسط واحدهای دانشگاهی اجرایی شود. درواقع مهارت‌پایه کردن آموزش همان طرح پویش دانشگاه است که باید اجرایی شده و دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی در این زمینه تلاش کنند.» دکتر طهرانچی با اشاره به نگاه جدید دانشگاه آزاد در حوزه آموزش‌های مهارتی، تصریح کرد: «معاون آموزشی در واحدها از این پس معاون آموزشی و مهارتی خواهد بود و معاون سما نیز به‌عنوان معاون امور مدارس فعالیت می‌کند. همچنین لازم است واحدهای دانشگاه آزاد درخواست رشته را برمبنای آمایش درونی و بیرونی مطرح و پیگیری کنند.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «در این دانشگاه رشته‌های مهارتی با تکیه بر سند آمایش راه‌اندازی می‌شود؛ چراکه شعار دانشگاه آزاد «دانشگاه بسترساز اشتغال دانش‌بنیان» است و ما باید در این زمینه حرکت کنیم.»
لزوم تشکیل هسته ماموریت‌گرایی در واحدهای دانشگاه آزاد
وی با تاکید بر اهمیت تشکیل هسته ماموریت‌گرایی در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: «این هسته‌ها شکل‌گرفته باید در راستای آموزش‌های مهارتی و آموزش‌هایی که بسترساز اشتغال دانش‌بنیان باشد، فعالیت کنند. واحدهای دانشگاهی لازم است هسته‌های فکری تشکیل‌دهند و استادان باید در این هسته‌ها درگیر شوند؛ چراکه میزان موفقیت واحدها در میزان درگیری استادان با این مسائل و همراهی بدنه است.»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «تبیین باعث هم‌آوایی و هم‌افزایی می‌شود. در این زمینه لازم است ابتدا هم‌آوایی ایجاد شود تا به هم‌افزایی بینجامد.» گفتنی است دکتر طهرانچی در حاشیه بیستمین جلسه شورای دانشگاه آزاد اسلامی از نمایشگاه توانمندی‌های نوآورانه دانشگاه آزاد استان آذربایجان‌شرقی بازدید کرد.
* مسعود آقا لطیفی
مطالب پیشنهادی
