گزارش «فرهیختگان» از گروه جهادی نورالهدی دانشگاه تربیتمدرس
زهرا رمضانیزهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: با چند نفر از اعضای فعلی گروه جهادی نورالهدی حرف زدم اما هیچ‌کدام به اندازه موتورهای جست‌وجوی اینترنتی اطلاع دقیقی از زمان شکل‌گیری این گروه ندارند. به گواه صفحات وب، جهادی‌ها در دانشگاه تربیتمدرس از سال‌های قبل به شکل منسجم در قالب یک گروه مشغول فعالیت شدند اما اعضای آموزش از گروه جدیدی حرف می‌زنند که بعد از تعطیلی یکساله فعالیت‌های نورالهدی با همین عنوان شکل گرفته تا نه‌تنها کم‌کاری سال 98 را جبران کند، بلکه تلاش دارد با انجام کارهای تخصصی به‌ویژه در حوزه سلامت شرایط زندگی را برای ساکنان مناطق محروم تهران تا حدی قابل‌قبول ارتقا دهد. گروه جهادی نورالهدی امروز مسیر فعالیت‌های تخصصی را برای گروه جهادی شهید آشتیانی هموار می‌کند، گروهی که به‌رغم جمعیت اندکی که دارد، دو سالی می‌شود همه توان خود را صرف تامین دارو و تجهیزات پزشکی کرده تا هنگام برگزاری اردو یا به‌اصطلاح اعضای خود این گروه، برپایی کمپ‌های سلامت در مناطق مختلف تهران مشکلی از حیث کمبود زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات پزشکی نداشته باشد. اگر بخواهیم صریح‌تر درباره فعالیت‌های جهادی دانشجویان جهادی دانشگاه تربیتمدرس سخن بگوییم، باید گفت با توجه به شرایط خاص دانشگاه تربیتمدرس، عمده کارهایی که توسط دانشجویان ذیل گروه جهادی تعریف می‌شود، تخصصی است و خبری از فعالیت‌های عمرانی، آموزشی و فرهنگی و... به‌صورت همزمان توسط این گروه نیست. گروهی که در ابتدای شکل‌گیری تنها تمرکزش را به دانشجویان مستضعف داخل خود دانشگاه داده بود، اما حالا پایش به مناطق محروم تهران رسیده است.
آخرین اردوی برگزارشده توسط جهادی‌های سابق نورالهدی، مربوط به سیل ویرانگری است که در برخی مناطق شمالی کشور و شیراز در نوروز 98 خسارت‌های جدی وارد کرد، همان برهه‌ای که گروه‌های جهادی از دانشگاه‌های مختلف را راهی مناطق سیل‌زده کرد و در این میان تربیت‌مدرسی‌ها هم از این قافله جا نماندند، اما بعد از آن گروه عملا به یک خواب زمستانی تقریبا یکساله فرو رفت. محمد فرزانه که درحال‌حاضر مسئولیت گروه جهادی نورالهدی را برعهده دارد، با تایید این مساله می‌گوید: «گروه در سال 99 با رویکردی جدید شکل گرفت و در ناحیه مقاومت شهید رجایی به ثبت رسید. البته این گروه پیش‌تر نیز در سازمان بسیج دانشجویی به ثبت رسیده بود، اما از آنجا که در دوره جدید قصد داشتیم در محدوده خارج از دانشگاه و در دامنه شهرداری منطقه 6 فعالیت کنیم، لازم بود در ناحیه شهید رجایی ثبت شویم.»
هوای رفقای هم‌دانشگاهی را داشتیم
به گفته فرزانه، هدف اولیه تشکیل گروه جهادی نورالهدی این بوده که به‌عنوان بازوی کمکی بتواند به دانشجویان مستضعف در سطح دانشگاه تربیتمدرس در حوزه مالی کمک‌رسانی کند و به همین دلیل چه قبل از کرونا و در چه دوران همه‌گیری این بیماری، بسته‌های کمک‌معیشتی برای این دانشجویان جمع‌آوری می‌شد. کارویژه‌ای که امروز کنار گذاشته نشده؛ اما تمرکز اصلی گروه بر بحث دارورسانی، ارائه خدمات پزشکی و دندانپزشکی و آگاه‌سازی مردم از بیماری‌هایشان است.
اهمیت توجه به دانشجویان خود دانشگاه هنوز به‌حدی برای نورالهدی‌ها پررنگ است که به گفته سجاد شیخ علیالواسانی که به نوعی مسئول مستقیم گروه جهادی شهید آشتیانی 17 تا 24 خردادماه امسال جشنواره از بندگی تا مهرورزی در دانشگاه برگزار شد تا از این طریق نه‌تنها فضای همدلی میان دانشجویان آن شکل بگیرد، بلکه شرایط برای اشتغالزایی دانشجویان مستعد هم فراهم شود.
از فضای داخل دانشگاه تربیتمدرس که فاصله بگیریم، فرزانه از کمک‌رسانی دانشجویان جهادی دیگر در قالب داروخانه سیار صحبت می‌کند و می‌گوید: «این داروخانه نقش بازوی کمکی را برای گروه نورالهدی دارد و به کمک آن توانستیم نه‌تنها کمپ‌های پزشکی را در محدوده کاری‌شان برپا کنیم، بلکه این داروخانه سیار وظیفه جمع‌آوری داروهایی را که در خانه‌های مردم وجود داشته، برعهده دارد. این داروها در هر منطقه‌ای که کمپ برگزار می‌شود با تجویز پزشکان جهادی در اختیار مردم قرار می‌گیرد.»
معرفی 300 بیمار به بیمارستان‌ها برای تداوم درمان
فرشته کریمیان از دیگر اعضای گروه نورالهدی درباره طرح داروخانه سیار می‌گوید: «این داروخانه به‌صورت مجزا از گروه دانشگاه تربیتمدرس کار می‌کند اما نیاز ما به دارو را در مناطق مختلفی که حضور پیدا می‌کنیم، رفع خواهد کرد. همچنین در مناطقی که حاضر می‌شویم و حتی از طرق دیگر اگر بیماری را شناسایی کنیم که نیاز به کارهای پزشکی بیشتری داشته باشد، او را به بیمارستان‌های مختلف معرفی می‌کنیم و در طول یک سال گذشته برای نزدیک به 300 بیمار این کار را کرده‌ایم.»
بستر حضور دانشجویان در عرصه‌های تخصصی را فراهم کردیم
سجاد شیخ علیالواسانی درباره چگونگی همکاری گروه شهید آشتیانی با گروه نورالهدی می‌گوید: «بعد از اتفاقاتی که برای نورالهدی رخ داد و دوباره از سال 99 فعالیت خود را شروع کرد، ترجیح دادیم هم‌راستا با آن گروه جهادی دیگری را به نام شهید آشتیانی فعال کنیم که به‌صورت تخصصی در حوزه داروسازی و توانمندسازی مناطق محروم فعالیت می‌کند.»
نکته جالب‌توجه در صحبت‌های علیالواسانی درنظر گرفتن ظرفیت دانشجویی دانشگاه تربیتمدرس است. اتفاقی که می‌توان از آن به‌عنوان وجه تمایز فعالیت‌های جهادی این دانشگاه نام برد؛ چراکه در این دانشگاه مقطع کارشناسی وجود ندارد و همه دانشجویان آن در زمره تحصیلات تکمیلی شناخته می‌شوند.»
علیالواسانی ادامه می‌دهد: «با توجه به شرایط دانشگاه نمی‌توان انتظار داشت اردوهایی را برگزار کنیم که در آن کارهایی مانند ساخت ساختمان‌های مختلف، کشیدن جاده و دیگر فعالیت‌های عمرانی انجام شود؛ ازاین‌رو بستری را فراهم کردیم تا دانشجویان براساس تخصص‌شان در فعالیت‌های جهادی شرکت کنند. در همین راستا عمده فعالیت‌هایمان در حوزه خدمت‌رسانی در حوزه سلامت، داروسازی و تامین سبد ارزاق و بسته‌های معیشتی تعریف می‌شود.»
منطقه 6؛ هم مقر، هم محل عملیات
گروه جهادی نورالهدی هنوز بر عهد اولیه شکل‌گیری‌اش مانده و این روزها که دوباره دانشجویان به دانشگاه بازگشته‌اند، تلاش دارد بستری را فراهم کند تا دانشجویان علاقه‌مند بتوانند سهمیه غذایشان را در اختیار نیازمندان منطقه 6 قرار دهند؛ اما برپایی کمپ در مناطقی مانند اسلامشهر و دروازه‌غار کارویژه‌های اصلی گروه به شمار می‌رود. فرزانه معتقد است تغییری در نگاه اولیه شکل‌گیری این گروه ایجاد نشده اما حالا در حوزه برگزاری اردوهای جهادی هم ورود جدی داریم. به‌طور مثال در نوروز 1401 اردوی جهادی‌ای را در کرمان برگزار کردیم که به‌صورت خاص در حوزه سلامت بوده است. البته نام روستا را نمی‌توانم بگویم اما 5 دندانپزشک و چند پزشک زنان و زایمان همراه گروه بودند و در آن اردو توانستیم 100 بیمار را درمان کنیم.
یکی دیگر از ویژگی‌های جالب این گروه، توجه خاص آنها به محیط دانشگاه است، موضوعی که هم باعث کمتر شدن برخی هزینه‌های حرکت‌های جهادی می‌شود و هم نقش اجتماعی دانشگاه به نوعی پررنگ‌تر جلوه‌گر می‌شود.» به گفته علیالواسانی درحال‌حاضر محدوده خدمت‌رسانی گروه نورالهدی و شهید آشتیانی در منطقه شهرداری 6 تهران است و به‌صورت کلی محدوده‌های هدف جهادی‌های دانشگاه تربیتمدرس در شهر تهران تعریف شده و مناطقی مانند دروازه‌غار، اسلامشهر و... بیشتر موردتوجه قرار می‌گیرد. مناطقی که یکی از دلایل آنها در کنار محرومیتی که دارند، نزدیکی به محل دانشگاه است که قطعا باعث کاهش هزینه‌های انتقال تجهیزات و نیروهای جهادی می‌شود.
کمک‌های 50 میلیون تومانی تامین تجهیزات برای یک کمپ پزشکی
یکی از سختی‌های کار فعالیت گروه نورالهدی با توجه به فعالیت تخصصی در حوزه سلامت، تامین تجهیزات موردنیاز پزشکی است، اتفاقی که باعث شده در همان اردوی کرمان تنها 50 میلیون تومان هزینه برای این کار از سوی خیرین جمع‌آوری شود.
علیالواسانی درباره تامین مالی برای تامین تجهیزات موردنیاز پزشکی کمپ‌ها می‌گوید: «فراخوان‌هایی را در سطح دانشگاه منتشر می‌کنیم و کمک‌هایی را نیز از سمت خود دانشجویان داریم که برای تامیناقلام موردنیاز هزینه می‌شود. یا به‌طور مشخص در حوزه تجهیزات پزشکی از طریق بنیاد خیریه دانشگاه، اعضای هیات‌علمی و کارکنان کمک‌هایی را خواهیم داشت.
امروز 20 نفر از دانشجویان دانشگاه تربیتمدرس عضو دو گروه جهادی نورالهدی و شهید آشتیانی هستند که در اصل هر دو یک هدف داشته و در یک مسیر گام برمی‌دارند. درحقیقت اعضای نورالهدی با شناسایی مناطق هدف و مخاطبان اصلی برای ارائه خدمات به گروه شهید آشتیانی در تعیین چگونگی ارائه خدمات کمک‌رسانی می‌کند.»
علیالواسانی، مدیرگروه جهادی آشتیانی درباره نحوه تعامل میان دو گروه می‌گوید: «جمع‌آوری داروها از منازل از طریق گروه جهادی شهید آشتیانی دنبال می‌شود، البته گروه داروخانه سیار با گروه‌های پزشکی دیگر دانشگاه‌ها هم همکاری می‌کند. در مقابل گروه نورالهدی در حوزه شناسایی مناطق، چالش‌هایشان، ثبت اطلاعات افراد و... ورود جدی دارد و کار ریشه‌ای انجام می‌دهد؛ اما عمده کارهای جهادی در حیطه اجرا توسط گروه شهید آشتیانی دنبال می‌شود. از آنجا که دانشجویان دانشگاه تربیتمدرس به‌دلیل مقطع تحصیلی‌شان به بلوغی از حیث کارهای اجرایی رسیده‌اند، این‌طور نیست که برای هر بخش مسئول جداگانه‌ای داشته باشیم. مساله دیگر اینکه درنهایت فعالیت‌های صورت‌گرفته ذیل گروه جهادی نورالهدی است؛ چراکه به نام این گروه در جمع دانشجویان شناخته شده‌ایم.»
به گفته لواسانی، مناطق محروم تهران بزرگ به‌عنوان مقصد اصلی گروه جهادی نورالهدی و شهید آشتیانی تلقی می‌شود. نکته‌ای که علیالواسانی درباره‌اش می‌گوید: «امروز در ناحیه تهران بزرگ هم فعالیت جدی داریم، در این راه همانند گذشته اگر نیاز باشد از ظرفیت گروه‌های جهادی دیگر استفاده می‌کنیم یا خودمان با آنها به مناطق مختلف می‌رویم؛ یعنی تمام گروه‌های جهادی در بسیج دانشجویی همانند یک شبکه عمل می‌کنند و این‌طور نیست که بدون اطلاع از دیگر گروه‌ها کاری صورت بگیرد. اما درمجموع همه‌گیری کرونا باعث شد مشکلاتی در این حوزه ایجاد شود.»
فعالیت فرهنگی‌مان را بعد از کرونا متوقف کردیم
تابستان فصل مهمی برای دانشجویان جهادی به شمار می‌رود. بازه زمانی که می‌توان کارهای جالب‌توجهی را برای رفع چالش‌های مناطق محروم انجام داد و طبق صحبت‌های فرزانه قرار است شمالی‌ترین نقطه استان تهران میزبان جهادی‌های دانشگاه تربیتمدرس باشد. البته این اردو هم در قالب کمپ‌های پزشکی دنبال می‌شود و بنا نیست خارج از این حیطه کار دیگری انجام شود. او درباره چرایی کم‌توجهی به حوزه‌های فرهنگی می‌گوید: «بعد از شروع دوباره فعالیت گروه جهادی نورالهدی عملا فعالیت فرهنگی نداشتیم؛ چراکه شرایط ایجادشده به‌واسطه همه‌گیری کرونا باعث شد اصلا این حوزه جزء اولویت‌هایمان نباشد.»
به‌رغم اینکه امروز دیگر فعالیت‌های فرهنگی جزء اولویت‌های نورالهدی‌هایی نیست، اما قبل از تعطیل شدن فعالیت‌هایشان، برگزاری چند بازارچه خیریه نشان از ورود جدی آنها به حیطه فرهنگ دارد. فرزانه درباره چرایی تعطیل شدن این بازارچه می‌گوید: «این بازارچه به‌صورت سالانه و در محوطه دانشگاه برگزار می‌شد و دانشجویانی که از استان و شهر خود هم می‌توانستند صنایع‌دستی بیاورند یا در حوزه موادغذایی ورود داشتند، آثارشان را در این بازارچه به فروش می‌رساندند و درآمد کسب‌شده برای کارهای خیریه استفاده می‌شد، اما بعد از همه‌گیری کرونا به‌دلیل تعطیل شدن دانشگاه‌ها عملا دیگر امکان برپایی آن وجود نداشت.»
به گفته این دانشجوی جهادی بناست دانشگاه تربیتمدرس بار دیگر در پاییز امسال شاهد برگزاری این بازارچه باشد و پیش‌بینی می‌شود در آن 18 تا 20 غرفه مربوط به موادغذایی، صنایع‌دستی و دارویی برپا شود. فرزانه برپایی این بازارچه را اولین کار فرهنگی گروه جهادی نورالهدی بعد از فعال شدن دوباره‌اش می‌داند.
اعضای گروه به زندان زنان رفتند
این گروه فعالیت چشمگیری در حوزه زنان انجام نداده است؛ اما به گفته کریمیان برخی اعضای گروه به زندان زنان سر می‌زنند تا در جریان مشکلات زنان زندانی قرار بگیرند یا با شناسایی زنان سرپرست خانوار، کمک‌هایی نظیر تامین بسته‌های معیشتی به آنها صورت می‌گیرد.
نورالهدی‌هایی هم مانند دیگر دانشجویان جهادی توانستند در دوران کرونا در کنار کادر سلامت قرار بگیرند تا به‌زعم خود باری از دوش پرستاران و پزشکان بردارند. فرزانه آن روزها را این‌طور روایت می‌کند: «در دوران کرونا غیر از اینکه تعدادی از دانشجویان ما در بیمارستان دکتر شریعتی و امام خمینی که نزدیک دانشگاه تربیتمدرس است، حضور یافته و پذیرش بیماران کرونایی را انجام می‌دادند، بسیاری از دانشجویان به‌صورت کمک‌پرستار فعالیت می‌کردند. البته بعد از آن تنها در حوزه تهیه بسته کمک‌معیشتی ورود کردیم که نزدیک به 50 تا 100 بسته میان مستمندانی که به نوعی عضوی از دانشگاه هستند، توزیع شد.»
فعالیت‌های تخصصی نقطه تمایز نورالهدی‌ها با دیگر گروه‌های جهادی
اعضای این گروه، مزیت اصلی خود را فعالیت‌های تخصصی و همچنین شناسایی و پایش دقیق منطقه هدف می‌دانند. موضوعی که فرزانه درباره‌اش می‌گوید: «یکی از مزیت‌های ما به نسبت دیگر گروه‌ها این است که قبل از اینکه وارد محدوده‌ای شویم حتما پایش‌های لازم را انجام می‌دهیم تا بدانیم در زمان برپایی کمپ‌هایمان، دقیقا با چه قشر از مخاطبانی همراه هستیم. درحقیقت هم جهادگر و هم فردی که قرار است به او خدمات ارائه دهیم، برایمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند و این کار نیز تنها با پایش دقیق انجام می‌شود.»
علیالواسانی اما نوع فعالیت‌های صورت‌گرفته را نقطه تفاوت گروه جهادی نورالهدی و شهید آشتیانی با جهادگران دیگر دانشگاه‌ها می‌داند. او می‌گوید: «معتقدم وجه تمایزمان با دیگر گروه‌ها در نوع فعالیت‌هاست؛ چراکه ما دقیقا دست روی اقداماتی می‌گذاریم که عموم جامعه یا دانشجویان دیگر نمی‌توانند آنها را انجام دهند. به‌طور مثال ارائه خدمت در مباحث پزشکی و دندانپزشکی کاری نیست که بگوییم افراد بدون تخصص امکان انجام آن را دارند. درحقیقت با توجه به ظرفیتی که داریم، عمده فعالیت‌های تخصصی را دنبال می‌کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «وجه تمایز ما این است که هیچ‌کدام از افرادی که در گروه حضور دارند بدون تخصص نیستند و همه آنها نیز با توجه به تخصص‌شان به‌کارگیری می‌شوند. یعنی اگر بخواهیم اردویی در حوزه زنان برگزار کنیم تنها پزشک زنان را همراه خواهیم داشت. همین مساله باعث می‌شود اردوهایمان متفاوت باشد اما وقتی کمپی در حوزه پزشکی داریم شاید همه حوزه‌های پزشکی به‌ویژه پزشک روان‌شناس را خواهیم داشت؛ چراکه در مناطق محروم به‌دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی و مباحث فرهنگی، عمده مردم به‌ویژه زنان نیاز به مشاوره‌های روان‌شناسی دارند و به همین دلیل سعی‌مان بر آن است که همیشه این متخصصان را همراه داشته باشیم.»
به گفته علیالواسانی از آنجا که دانشجویان دانشگاه تربیتمدرس به نسبت دیگر دانشجویان معمولا زودتر فارغ‌التحصیل می‌شوند، مجبور هستیم بحث جانشین‌پروری را هم دنبال کنیم تا از این طریق فعالیت گروه جهادی این دانشگاه به‌دلیل نیروی انسانی متوقف نشود.
مطالب پیشنهادی
