تولیدکننده شاتون آلومینیومی در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
زهرا رمضانیزهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: موتور خودرو را باید اصلی‌ترین و پیچیده‌ترین بخش‌های صنعت خودروسازی دانست؛ چراکه ساخت آن هم به دانش بالایی نیاز دارد و هم به متخصصانی که بتوانند از این دانش در حیطه اجرا به نحوه احسن بهره ببرند، همین مساله باعث شده خودروسازان بزرگ دنیا برای هر نسل جدیدی از خودروهای تولیدی‌شان، تغییراتی در موتور اعمال کنند تا از این طریق نه‌تنها توان و قدرت ماشین‌های جدید افزایش چشمگیری داشته باشد، بلکه از مصرف سوخت‌شان هم به حد قابل‌قبولی کاسته شود، به‌طوری‌که امروز خودروهای خارجی به‌نسبت داخلی‌ها تغییرات غیرقابل‌انکاری در این زمینه داشته باشند. به‌عبارت دیگر، امروزه با توجه به شرایط ذخایر انرژی دنیا از یک‌سو و همچنین افزایش آلایندگی‌ها توسط وسایل‌نقلیه شخصی و عمومی یکی از مولفه‌های اصلی در تولید خودروها کاهش مصرف سوخت‌شان است، موضوعی که باعث شده خودروسازان بزرگ به‌سمت تولید موتورهایی بروند که تمام انرژی‌شان را از برق می‌گیرند و از آنها تحت‌عنوان خودروهای هیبردی نام برده می‌شود. هر اندازه غول‌های خودروسازی در حوزه توسعه دانش فنی موتور خودرو همسو با دیگر بخش‌های خودرو کار کرده‌اند، باید گفت در داخل کشور مسیر زیادی روبه‌روی دو خودروساز مطرح کشور در حوزه موتور وجود دارد که باید از طریق حمایت از صاحبان ایده در این زمینه طی شود. البته طی دودهه اخیر گام‌های قابل‌توجهی در این زمینه برداشته شده و تولید خودروهایی که استاندارد یورو4 در آنها رعایت می‌شود، موید این مساله است. اما واقعیت اصلی درباره خودروسازان داخلی آن است که علی‌رغم نقدهای واردشده به آنها و حتی انتقاد صریح مقام‌معظم‌رهبری درباره کیفیت خودروهای تولیدی، بازهم حاضر نیستند آن‌طور که باید از ظرفیت دانشگاه‌های کشور برای رفع چالش‌های موجود در روند تولیدشان استفاده کنند. عدم اقبال و حمایت خودروسازان از ایده‌ها و محصولات تولیدی دانشگاه‌ها به‌جایی رسیده که برخی از آنها حتی درصدد پیدا کردن راهی برای ارائه طرح‌هایشان به خارج از کشور هستند. دانشجویان مستقر در شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آبادکتول توانسته‌اند به راهکاری علمی و عملی برای کاهش مصرف سوخت در همه خودروها برسند، اقدامی که هرچند به تولید محصول هم منجر شده اما مثل همیشه با بی‌توجهی خودروسازان داخلی روبه‌رو شده است. فواد عبادی، یکی از اعضای شرکت ایده‌پردازان انرژی است که به‌عنوان یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در این واحد دانشگاهی به‌صورت تخصصی روی بهینه‌سازی موتورهای احتراقی و ساخت این‌گونه موتورها فعالیت می‌کند؛ شرکتی که تا امروز نه‌تنها تست یکی از مهم‌ترین محصول خود را که همان شاتون آلومینیومی است پشت‌سر گذاشته، بلکه توانسته دانش فنی موتورهای پیستونی سینوسی را هم توسعه دهد، موتورهایی که کارکرد اصلی‌شان در خودروهای هیبردی است و یکی از راهکارهای اصلی برای کاهش آلودگی کلانشهرهای ایران هم محسوب می‌شود.
ساخت شاتون آلومینیومی که مصرف سوخت را تا 26 درصد کاهش می‌دهد
فواد عبادی، عضو شرکت دانش‌بنیان ایده‌پردازان انرژی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با تاکید بر اینکه به‌دلیل علاقه و نیازی که کشورمان در حوزه ساخت موتورهای به‌روز دارد، از همان ابتدا به‌صورت تخصصی در بحث بهینه‌سازی موتورهای احتراقی و ساخت موتورهای به‌روزی که مصرف بهینه داشته باشند، کار کرده‌ایم، گفت: «یکی از مشکلاتی که خودروهای تولید داخل دارند، میزان مصرف سوخت‌شان است که قطعا تاثیر مستقیمی نیز بر میزان آلایندگی آنها دارند؛ چراکه هر اندازه مصرف خودرو کمتر باشد بالطبع میزان گازهای تولیدشده توسط آن هم کمتر می‌شود. به همین دلیل هر اندازه که بتوانیم مصرف سوخت را کاهش دهیم، به استانداردهای جهانی در این حوزه نزدیک‌تر شده‌ایم. در همین راستا ما محصولی را تولید کردیم که می‌تواند مصرف سوخت را به‌معنی واقعی تا 26درصد کاهش دهد و درحال رایزنی با خودروسازان برای نصب این قطعه روی محصولات تولیدی‌شان هستیم.» او در توضیح بیشتر این محصول ادامه داد: «ما توانستیم شاتون‌هایی از جنس آلومینیوم تولید کنیم که ویژه بهینه‌سازی موتورهای پیستونی است. کارکرد این قطعه در کاهش سوخت تنها به‌دلیل وزن سبکی است که نسبت به نمونه امروزی دارد. به‌عبارت دیگر، درحال حاضر خودروسازان از شاتون‌هایی در موتورها استفاده می‌کنند که جنس‌شان از آهن است و به‌دلیل وزن نسبتا سنگینی که دارند برای عملکرد نیز نیاز به توان بیشتری از موتور دارند، مولفه‌ای که به‌صورت خودکار باعث بالا رفتن مصرف سوخت می‌شود.» عضو شرکت دانش‌بنیان ایده‌پردازان انرژی واحد علی‌آبادکتول ادامه داد: «این محصول تا امروز تست‌های عملی را هم با موفقیت پشت‌سر گذاشته و براساس همین آزمایش‌ها بوده که میزان کاهش مصرف سوخت را تا 26درصد تخمین زده‌ایم. ما امروز آمادگی کامل داریم که درصورت تمایل شرکت‌های خودروسازی داخل، شاتون‌های تولیدشده را روی انواع محصولات آنها نصب کنیم. امیدوارم معاون فناوری و صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنین خود خودروسازان همکاری‌های لازم را برای تداوم این مسیر داشته باشند تا جایی که شاهد تولید انبوه همین یک قطعه باشیم. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که شاید در ابتدای کار تغییر شاتون‌های امروز و جایگزین آنها با شاتون آلومینیومی کار هزینه‌بری باشد، اما این محصول نه‌تنها باعث بهبود عملکرد موتورها می‌شود، بلکه این محصول می‌تواند استاندارد آلایندگی این صنایع را یک تا دو مرحله جابه‌جا کند.»
خودروسازان حتی حاضر به ارزیابی محصولات ساخته‌شده نیستند
عبادی با بیان اینکه با توجه به ویژگی شاتون‌های تولیدی حتی می‌توان زمینه را برای صادرات آن به دیگر کشورها نیز فراهم کرد، گفت: «یکی از چالش‌های ما این است که فعالیت در حوزه ساخت قطعات موتور آن‌هم در شرایط فعلی اقتصادی، بسیار پرهزینه است و ما به‌عنوان شرکت دانش‌بنیان به‌تنهایی نمی‌توانیم هزینه‌های آن را تامین کنیم. قطعا اگر صنایع خودروسازی حمایت‌های لازم را از ما داشته باشند، نه‌تنها ایده‌ها و طرح‌ها با سرعت و کیفیت بهتری به نتیجه می‌رسد، بلکه امکان ورود به ساخت و بهینه‌سازی دیگر قطعات موتور فراهم می‌شود، اما واقعیت ماجرا این است که خودروسازان تمایلی به این کار ندارند و حتی حاضر نیستند محصولات ساخته‌شده را نیز مورد ارزیابی قرار دهند.»
او ادامه داد: «طرح شاتون آلیاژی‌مان در سال گذشته توانست از میان 40طرح ارسال‌شده به همایش کاهش مصرف سوخت خودرو رتبه اول را به‌دست آورد که نشان از اهمیت ویژه این قطعه در کاهش آلودگی است؛ هرچند آن زمان طرح این قطعه را ارائه داده بودیم اما امروز نمونه این قطعه ساخته‌شده و حتی در نمایشگاه رویداد عصر امید به معرض نمایش گذاشته شد که خوشبختانه توانستیم بازخوردهای مثبتی بگیریم.»
صنایع خودروسازی درخواست‌های پرهزینه می‌کنند
عبادی به دیگر مشکلات موجود در روند فعالیت‌شان اشاره و تصریح کرد: «شرکت ما در زمینه نمونه‌سازی فعالیت می‌کند، در چنین شرایطی طبیعی است که ما نیاز به نمونه‌سازی دقیق داشته باشیم اما این کار در حیطه اجرا به‌راحتی میسر نیست؛ چراکه دانشگاه علی‌رغم اینکه حمایت‌های معنوی خوبی برای فعالیت ما و دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر دارد، اما نمی‌تواند از همه آنها حمایت‌های مالی لازم را داشته باشد، به‌ویژه اینکه برخی فعالیت‌ها مانند حوزه کاری شرکت ما اصلا شرایط به‌گونه‌ای نیست که خود دانشگاه بتواند از پس هزینه‌های مربوط به ساخت یک قطعه بربیاید. یکی از نقدهای جدی ما این است که مشتری‌هایمان که همان تولیدکنندگان خودرو هستند، همکاری کمی دارند و درمقابل درخواست‌هایشان نیز بسیار پرهزینه است، در چنین شرایطی امکان همکاری دوجانبه میان شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه خودرو به‌سختی فراهم می‌شود.» او درباره درخواست‌های هزینه‌ساز خودروسازان برای به‌کارگیری شاتون آلومینیومی توضیح داد: «بارها به آنها گفتیم که این محصول را در یکی از موتورهایشان به‌کارگیری کنند تا ببینند در عمل در مصرف سوخت چه تغییری ایجاد می‌شود، اما آنها قبول نمی‌کنند. حتی به آنها گفتیم به‌طور مثال وقتی می‌خواهید واترپمپ موتور را تست کنید، همان زمان شاتون تولیدی‌مان را هم مورد ارزیابی کیفی قرار دهید تا از این طریق هزینه‌های آنها نیز کاهش یابد، اما نه‌تنها زیر بار این کار نمی‌روند، بلکه درخواست‌شان این است که خودمان خودرویی را به آنها تحویل دهیم که این قطعه در آن به‌کارگیری شده باشند. آنها تنها از این طریق حاضر هستند این محصول را بررسی کنند، درحالی که قطعا هزینه‌های نصب این قطعه روی موتور خودرو برای یک شرکت دانش‌بنیان قابل پرداخت نیست. البته نه‌تنها شرکت ما بلکه عمده شرکت‌های دانش‌بنیان چنین امکانی را ندارند و در چنین بزنگاه‌هایی نیاز است دستگاه‌هایی که مخاطب اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان هستند، وارد عمل شوند.»
ساخت محصول‌مان به‌دنبال حمایت‌های دانشگاه بود
عضو شرکت ایده‌پردازان انرژی واحد علی‌آباد کتول با تاکید بر اینکه برخلاف خودروسازان، خوشبختانه دانشگاه حمایت‌های خوبی را از ما انجام داد، گفت: «مسئولان این واحد دانشگاهی نه‌تنها از نظر تامین فضای مورد نیاز و دراختیار گذاشتن تجهیزات کارگاهی کمک قابل‌قبولی را به ما کردند، حتی زمانی که هنوز چشم‌انداز درستی از مسیر فعالیت‌مان نداشتیم، ایده اولیه ما را قبول کردند و اینکه توانستیم امروز محصولات مختلفی را در حوزه موتورهای احتراقی و بهینه‌سازی آنها داشته باشیم، بخش عمده‌ای از آن به‌دلیل حمایت‌های صورت‌گرفته از شرکت بود، البته امیدواریم این حمایت‌ها همچنان ادامه داشته باشد.»
عبادی آینده فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان را در حیطه خودرو مثبت ارزیابی کرد و گفت: «خوشبختانه چندسالی می‌شود که به‌دلیل فشارهای مردم و مطالبات مسئولان بالادستی، نگاه مسئولان خودروسازی تا حدی تغییر کرده و فهمیده‌اند که باید تغییرات زیادی را در بخش‌های مختلف ساخت خودرو اعمال کنند، همین مساله باعث شده اتفاقات مثبتی در روند خودروهای تولیدی رخ دهد؛ هرچند هنوز راه زیادی تا رسیدن به نقطه مطلوب داریم اما آنچه واضح است اینکه در سال‌های آینده جای کار برای شرکت‌های دانش‌بنیان بیشتر فراهم می‌شود، البته باید به این مساله هم توجه کرد که شرایط موجود کشورمان در حوزه خودروسازی به‌گونه‌ای نیست که انتظار داشت به‌یک‌باره اتفاقات مهمی در آن رخ دهد. با این حال باید به این مساله هم توجه شود که عدم همراهی و حمایت خودروسازان از شرکت‌های دانش‌بنیان باعث بی‌انگیزگی آنها می‌شود.» نکته قابل‌توجه درباره فعالیت‌های این شرکت دانش‌بنیان آن است که علاوه‌بر ساخت قطعه شاتون آلومینیومی، در حوزه ساخت موتور احتراقی بهینه هم ورود جدی داشته و حتی نمونه‌ای از موتورهای دوار صفحه‌ای را هم تولید کرده‌اند. موتوری که کارکردهای مختلفی دارد و درصورت تولید انبوه می‌تواند نقش بسزایی در حمل‌ونقل داشته باشد. او درباره چرایی ساخت این نمونه گفت: «بهینه کردن این موتور نقش بسزایی در افزایش کارایی آن دارد، یعنی در عمل ما با موتور قوی‌تری از نظر قدرت روبه‌رو هستیم که اگر نگاه کلان به آن داشته باشیم، باعث کاهش هزینه‌ها هم خواهد شد. به‌عبارت دیگر، یکی از کارهایی که در حوزه بهینه‌سازی موتور صورت می‌گیرد که وزن قطعات کاهش و درمقابل کیفیت آنها بالاتر رود، از این‌رو بهینه‌سازی این موتور از نظر اقتصادی هم برای تولیدکننده و هم خریدار به‌صرفه خواهد بود.»
هیچ صنعتی برای این موتور به‌سراغ‌مان نیامده است!
عضو شرکت ایده‌پردازان انرژی واحد علی‌آباد کتول تصریح کرد: «موتور ساخته‌شده با توجه به ویژگی‌هایی که دارد در صنعت هوایی، زمینی و دریایی قابل استفاده است. یکی از مهم‌ترین مولفه‌های این موتور آن است که می‌توان آن را برای مصرف بنزین، گازوئیل و دیزل تنظیم کرد، البته منظور این نیست که یک موتور می‌تواند به‌صورت همزمان از هر سه سوخت استفاده کند، بلکه این امکان را داریم که با توجه به کارکرد آن، موتور احتراقی بهینه را بسازیم. با این حال متاسفانه هنوز هیچ صنعتی برای این موتور به‌سراغ‌مان نیامده است. قطعا نمونه تولیدشده امروز بازهم جای کار دارد، اما وقتی هیچ مسئولی برای حمایت به‌سراغ‌مان نمی‌آید، اولا که نمی‌توانیم مشکلات احتمالی در موتورها را به‌طور کامل شناسایی و رفع کنیم، بلکه دیگر رغبتی برای حرکت به‌سمت بهینه‌سازی دیگر موتورها یا ساخت موتورهای جدید نخواهیم داشت.»
عبادی گفت: «توسعه دانش فنی موتور پیستونی سینوسی هم یکی دیگر از فعالیت‌هایمان به‌شمار می‌رود و حق این دانش را به‌صورت جهانی هم ثبت کرده‌ایم و به‌دنبال فروش جهانی این دانش هستیم. این موتور امروز در خودروهای هیبردی به‌کار گرفته شده و حتی می‌توان از آن در خودروهایی که اتاق موتور بسیار کوچکی دارند یا از معماری خاصی تبعیت می‌کنند، بهره برد. اما یکی از مشکلات اصلی‌مان این است که در داخل کشور اصلا خودروسازان به‌سراغ چنین موتوری نمی‌آیند که بخواهیم برای آن در داخل کشور به‌دنبال مشتری باشیم.»
مطالب پیشنهادی
