بهار رکود در سینمای ایران

عاطفه جعفری، خبرنگارگروه فرهنگ: روز گذشته سازمان سینمایی، آمار فروش فیلم‌های بهار 1401 را منتشر کرد. طبق این آمار، در سه‌ماهه نخست سال جاری فیلم‌های «موقعیت مهدی»، «گل به‌خودی»، «قدغن»، «سگ‌بند»، «روز صفر»، «شادروان»، «مرد بازنده»، «انفرادی»، «لامینور»، «مغز استخوان»، «مجبوریم»، «چند می‌گیری گریه کنی؟»، «علف‌زار»، «سلفی با دموکراسی»، «پسران دریا»، «بدون قرار قبلی»، «نقره‌داغ»، «والدین امانتی»، «هناس» و «بی‌صدا حلزون» روی پرده سینماها رفت و نزدیک به چهارمیلیون مخاطب به تماشای این آثار نشستند.
سینماهای ایران در سه‌ماهه نخست سال جاری با اکران ۲۰ فیلم، میزبان سه‌میلیون و ۹۱۳ هزار و ۳۳۹ مخاطب بودند. از مجموع ۲۲۲ سینمای فعال در کشور، پردیس‌های سینمایی کوروش، ایران‌مال، ملت، آزادی، هویزه مشهد، هنر شهر آفتاب شیراز، ساحل اصفهان، چهارسو، مگامال و هدیش به ترتیب رتبه یک تا ۱۰ را از نظر فروش و مخاطب داشته‌اند.
بهار امسال دو اتفاق مهم در سینمای ایران افتاد؛ یکی اینکه بعد از دوسال درگیری با بیماری کرونا، سالن‌های سینمایی بدون‌وقفه و محدودیت‌ باز شدند. اتفاق دوم که البته باعث دلخوری مخاطبان سینمای ایران شده افزایش قیمت بلیت سینما تا 45هزار تومان است. این درحالی است که در سال 1398، قیمت بلیت سینماها از پنج‌هزار تا 18هزار تومان متغیر بوده است. در سال 1399 هم قیمت بلیت سینما تا رقم 22 هزار و 500 تومان بود و همچنین در سال 1400 متوسط قیمت تا عدد 30 هزار تومان شده بود.
با هم میزان فروش فصل‌های بهار سینمای ایران را در سه سال گذشته مرور می‌کنیم.

سال 1400
بهار 1400 هنوز ما با کرونا درگیر بودیم و واکسیناسیون شروع نشده بود و اثرات مخرب کرونا وجود داشت. پنج فیلم «خورشید»، «لاله»، «هفته‌ای یک‌بار آدم باش»، «تک‌خال» و «خون شد» از اواخر اسفند 99 در نوبت نوروز اکران قرار گرفتند و در یک موقعیتی خاص تا خردادماه بر پرده سینماها بودند. این پنج فیلم در روزهای پایانی بهار و در تاریخ 31خرداد 1400 به رقم بیش از دومیلیارد و ۹۰۰ تومان فروش رسیدند و تنها 137هزار مخاطب داشتند.
در سال 1400، فروش کل سینماها حدود ۱۵۲میلیارد تومان و تعداد تماشاگران کمتر از هفت‌میلیون نفر بوده است. به‌طور طبیعی می‌توان گفت سینما در حالت برزخی قرار داشت و این رقم آمار خوبی برای سینما نبود.

سال 1399
سینمای ایران تا پیش از شیوع کرونا، هرساله با صفی طولانی از فیلم‌های تولید‌شده روبه‌رو بود که برای به دست آوردن بهترین زمان اکران با یکدیگر به رقابت می‌پرداختند. رقابتی که پیروزی در آن می‌توانست فروش بیشتر یک اثر را تضمین کند. اما سال ۹۹ و اتفاقات پیش بینی‌نشده اش این روال همیشگی سینما‌ها را برهم زد. شنای پروانه، خوب، بد، جلف 2 و آقای سانسور ازجمله فیلم‌های اکران در بهار 1399 بودند. مجموع فروش فیلم‌ها در سینماهای سراسر کشور در سه ماه ابتدایی سال 99، تنها پنج‌میلیارد تومان بوده و تعداد مخاطبان سینمای ایران تا اول شهریور حدود ۳۰۰ هزار نفر بوده و به گفته همه کارشناسان این حوزه می‌توان سال ۱۳۹۹ را یکی از سیاه‌ترین و بدترین سال‌های کل تاریخ سینمای کشورمان نامگذاری کنیم. در سینمای ایران درطول یک‌سال به‌طور میانگین ۹۰ فیلم بلند داستانی سینمایی ساخته می‌شود که عموما از بین این فیلم‌ها ۷۰ اثر درطول یک‌سال روی پرده نقره‌ای رفته و اکران می‌شوند. اتفاقی که سال ۱۳۹۹ به‌جهت حضور میهمان ناخوانده‌ای به نام کرونا تعداد آن به یک‌سوم کاهش یافت. تا پایان سال ۱۳۹۹ علاوه بر ۳۸ فیلم که به‌صورت آنلاین اکران شدند ۲۴ فیلم نیز رنگ پرده نقره‌ای را به خود دیدند. فروش سینماها درکل سال 99، 9 میلیارد و 175 میلیون تومان بوده و مخاطب هم 622هزار نفر بوده است.

سال 1398
براساس آمار منتشرشده از سوی معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی، بازار سینما در سه ماهه نخست سال ۹۸ به فروشی معادل ۱۱۴ میلیارد و ۱۶۲ میلیون و ۸۳۹ هزار تومان رسید و جمعا ۹ میلیون و ۸۴۶ هزار و ۶۲۳ مخاطب به تماشای فیلم‌ها نشسته‌اند.
این درحالی است که در سه‌ماه نخست سال ۹۷ میزان فروش به ۸۴ میلیارد و ۷۵۳ میلیون و ۷۹۲ هزار تومان با ۹ میلیون و ۸۱۷ هزار و ۷۹۶ نفر رسیده بود. براین اساس میزان افزایش فروش فیلم‌ها در سه‌ماهه ابتدایی امسال (سال ۹۸) نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۳۵ درصد افزایش و تعداد تماشاگران نیز سه درصد رشد داشته است. البته باید قیمت بلیت را هم در این افزایش مدنظر قرار داد. میزان فروش سینمای ایران در خردادماه سال ۹۸ معادل ۲۸ میلیارد و ۸۷۲ میلیون و ۶۱هزار تومان بوده است و دومیلیون و ۵۰۸ هزار و ۲۷۳ نفر به تماشای فیلم‌های اکران‌شده نشستند. در مقایسه با سال 1399 متوجه می‌شویم حتی یک ماه خرداد 1398 میزان تماشاگرانش بیشتر از کل سال 1399 بوده است.
فروش کل سینماها در سال 1398، بیش از 299 میلیارد بوده و تعداد مخاطبان سینما بیش از 26 میلیون نفر بوده است.